Drukarki

Referat ze Sprzętu Komputerowego
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Elblągu	Data wykonania: 14.05.2003 r.	Prowadzący: mgr M. Bagiński
Informatyka	1)Radosław Przyczka, 2)Wojciech Wojtkowski.	Ocena:
IIS
Drugi rok
Grupa VI
Numer referatu: 10	Działanie i zastosowanie drukarek komputerowych

Można przyjąć, że drukarka nie jest niezbędna do posługiwania się komputerem. Stanowi jednak na tyle podstawowe urządzenie zewnętrzne, że warto poświęcić jej nieco uwagi. Drukarki służą do drukowania na papierze lub folii efektów pracy komputera: mogą to być teksty, obliczenia lub wszelkie obiekty graficzne. Przenoszenie informacji z komputera poprzez drukarkę na papier odbywa się za pomocą różnorakich technologii. Obecnie wykorzystywane są trzy podstawowe techniki druku: igłowa, atramentowa i laserowa. Inne metody druku takie jak: sublimacyjna, termo transferowa czy termiczna są znacznie mniej powszechne w użyciu. Drukarki różnią się szybkością, jakością i techniką druku. Ze względu na technikę druku można wyróżnić:
1. Drukarki uderzeniowe.
Początkowo w drukarkach komputerowych stosowano mechanizmy drukujące wzorowane na maszynach do pisania. Druk znaku uzyskiwano przez uderzenie jednej z kilkudziesięciu czcionek w tasiemkę barwiącą przylegającą do papieru. Były to między innymi drukarki z mechanizmem dźwigienkowym (podobnym do mechanizmu w tradycyjnych maszynach do pisania) i rozetkowe (czcionki umieszczone na powierzchni walca lub półkuli). Prędkość drukowania nie przekraczała kilkudziesięciu znaków na sekundę. Na nieco odmiennej zasadzie funkcjonuje używana do dzisiaj drukarka wierszowa. Zawiera ona przesuwaną taśmę z czcionkami (gąsienicę drukarską). Między gąsienicą drukarską a papierem znajduje się taśma barwiąca. Po drugiej stronie papieru jest umieszczony zestaw poruszanych elektromagnesami młoteczków. Po ustawieniu odpowiedniej czcionki pod młoteczkiem następuje uderzenie młoteczka w papier i przyciśnięcie poprzez taśmę barwiącą do czcionki. Konstrukcja drukarki wierszowej umożliwia jednoczesne drukowanie kilku znaków; w danej chwili mogą być wzbudzone elektromagnesy młoteczków w tych miejscach, w których położenie znaku w drukowanym wierszu odpowiada położeniu czcionki na taśmie czcionek.
Drukarki dźwigienkowe, rozetkowe i wierszowe należą do grupy drukarek uderzeniowych (ang. impact printer). Do grupy tej należą także, stosowane powszechnie, drukarki igłowe.
2. Drukarki bezuderzeniowe.
Drugą grupę stanowią drukarki bezuderzeniowe. Wyeliminowanie mechanicznych części uderzających w papier powoduje, że drukarki te są cichsze i szybciej drukują. Do pierwszych drukarek tej grupy należały drukarki wykorzystujące papier elektroczuły. Czarna powierzchnia kartki była pokryta naparowaną jasną warstwą aluminium. Przepływ prądu między stykami znajdującymi się w głowicy drukującej powodował wypalenie w warstwie aluminium punktu i odsłonięcie czarnego podłoża. Szybkość drukowania wynosiła od jednego do trzech wierszy na sekundę. Jednakże nie były one powszechnie stosowane, gdyż papier pokryty warstwą aluminium jest kosztowny oraz bardzo czuły na odciski palców i załamania.
Na podobnej zasadzie funkcjonowała drukarka wykorzystująca papier termoczuły (ang. thermal printer). Jej głowica zawierała elementy grzejne. Wzrost temperatury elementu grzejnego powodował zaczernienie punktu na, specjalnym termoczułym papierze. Szybkość drukowania wynosiła do 10 wierszy na sekundę. Obecnie wśród powszechnie stosowanych drukarek bezuderzeniowych wyróżnia się drukarki laserowe, atramentowe i termiczne.
Wszystkie typy drukarek bezuderzeniowych oraz drukarki igłowe należą do grupy drukarek mozaikowych. Obraz jest budowany z punktów. Rozdzielczość, czyli liczba punktów obrazu, którą można umieścić na określonej powierzchni, oraz wielkość tych punktów są ważnymi parametrami zależnymi od stosowanej technologii i mającymi wpływ na jakość wydruku. Jednostką rozdzielczości druku jest dpi (dots per inch); rozdzielczość 300 dpi oznacza, że na 1 cal długości lub szerokości przypada 300 punktów. Stosowane obecnie drukarki mają rozdzielczość od 360 dpi (igłowe) do 4800 x 1200 dpi (Drukarki fotograficzne: termosublimacyjne lub cylitograficzne, specjalnie do zdjęć).
Gdy rozdzielczość jest mała, na wydrukach jest widoczny tzw. efekt schodkowy. Linie ukośne nie są gładkie, lecz ząbkowane. W drukarkach laserowych efekt ten można zmniejszyć przez zastosowanie techniki wygładzania (podobny efekt na ekranie monitorów zmniejsza się przez rozmieszczenie dodatkowych punktów o barwie pośredniej między barwami sąsiednich obszarów ang. antialiasing). Polega ona na modulowaniu średnicy punktu przez odpowiedni dobór mocy promienia laserowego oraz na nieznacznym odchyleniu położenia punktu. Metodę wygładzania jako pierwsza zastosowała firma Hewlett-Packard. Oryginalna metoda firmy HP nosi nazwę REt (Resolution Enhancement technology). Inni producenci drukarek stosują własne metody (np. Automatic Image Refinement - Canon, OKI Smoothing Technology - OKI, Print Quality Enhancement Technology - IBM, Resolution Improvement Technology - Epson).
3. Drukarki igłowe (mozaikowe).

Zawiera ona następujące podstawowe elementy i mechanizmy:

1. Wałek drukarski oraz traktory służą do transportu papieru.

2. Kolce traktorów pociągowych powodują ciągnięcie papieru; regulowany odstęp pomiędzy traktorami pozwala

ustawić dowolny format papieru perforowanego (ograniczony jedynie szerokością wałka).

3. Dźwignia jarzma papieru zapewnia jego docisk na wysokości głowicy do wałka drukarskiego; spełnia zatem funkcję przytrzymywacza.

4. Wspornik papieru pozwala podawać kolejne arkusze papieru oraz dzięki odpowiednim prowadnicom ustalić jego format i marginesy.

5. Dźwignia tarciowa (zwalniacza) pozwala odsunąć papier od wałka i przyłączyć podajnik traktora lub odwrotnie. Działa zatem na zasadzie przełącznika.

6. Przeznaczenie głowicy oraz taśmy barwiącej jest oczywiste.

7. Pulpit sterowniczy pozwala na wykonanie wielu funkcji. Oto kilka z nich:

- przełączanie pomiędzy trybem gotowy do pracy oraz zajęty (przygotowany do definiowania),

- podawanie papieru,

- przesuwanie papieru o linię i o całą stronę,

- definiowanie trybu drukowania, na który składa się wybór czcionki oraz jakość druku.

8. Pokrętło wałka służy do przewijania papieru ciągłego lub pojedynczego. Zalecaną metodą jest jednak stosowanie odpowiednich przycisków na

pulpicie sterowniczym.

Z powodu kiepskiej jakości wydruków drukarek 9-igłowych większość użytkowników pozostała przy drukarkach rozetkowych. Z chwilą pojawienia się na rynku drukarek mozaikowych 24-igłowych będących kompromisem między jakością a ceną zaczęto masowo odchodzić od drukarek rozetkowych. Wkrótce 24-igłowe drukarki mozaikowe stały się nisko cenowym standardem, ponieważ zapewniały jakość wydruku niemal taka samą jak drukarki rozetkowe, a dodatkowo potrafiły obsługiwać grafikę, która dla drukarek rozetkowych nie była dostępna. Co więcej, dwu lub trzykrotnie przewyższały szybkością pracy drukarki rozetkowe.

Istnieją dwa rodzaje drukarek mozaikowych: wierszowe ( line ) i szeregowe (serial ). Drukarki szeregowe tworzą cały znak przed przesunięciem głowicy dalej, tak jak robią to maszyny do pisania. Drukarki wierszowe drukują cały wiersz od razu do utworzenia pełnej wysokości znaku w wierszu może być wymagany więc niż jeden przesuw głowicy drukującej.

Najpopularniejsze drukarki mozaikowe ( STAR , OKI , SEIKOSHA , CITIZEN ) są wyposażone w głowicę drukującą zawierającą od 9 do 48 (najczęściej 9 lub 24) stalowych igieł umieszczonych w jednym lub dwóch rzędach. Każda igła jest wprawiana w ruch przez sprężynkę. W stanie spoczynku pole magnetyczne wytwarzane przez magnes stały unieruchamia igłę wewnątrz głowicy. Przewód nawinięty wokół magnesu stałego tworzy elektromagnes. W czasie pracy przez elektromagnes przepływa prąd, który wytwarza pole elektromagnetyczne o polaryzacji przeciwnej do pola wytwarzanego przez magnes stały - sprężynka wypycha igłę z głowicy. W wyniku uderzenia igły w papier poprzez taśmę barwiącą na papierze, dociśniętym do pokrytego warstwą gumy wałka, pozostaje ślad w postaci punktu. Po wydrukowaniu jednego rządka głowica jest przesuwana o ułamek milimetra do miejsca, w którym jest drukowany kolejny rządek punktów. Przemieszczanie głowicy odbywa się najczęściej za pomocą silnika krokowego. Rzadziej wykorzystuje się mechanizmy wprawiające głowice w ruch drgający (drukarki typu shuttle); ten typ drukarek umożliwia drukowanie z szybkością do 40 stron formatu A4 na minutę. Inną metodą zwiększenia szybkości drukowania jest zastosowanie kilku głowic drukujących.
Do synchronizacji wydruku służy tarczka zamocowana na osi silnika. Transport papieru odbywa się zwykle tak samo jak w maszynie do pisania - za pomocą wałka, do którego papier jest dociskany rolkami, lub za pomocą zębatek ciągnących papier z perforowanymi marginesami.
Głowica drukarki i mechanizm przesuwu papieru są sterowane instrukcjami języka ESC/P. Instrukcje ESC/P otrzymywane z komputera są wykonywane przez zainstalowany w drukarce układ sterujący, najczęściej - jednoukładowy mikrokomputer.
W kolorowych drukarkach igłowych wykorzystuje się taśmę składającą się z odcinków w kolorach podstawowych. Przed wydrukowaniem punktu w określonym kolorze taśma jest przesuwana tak, aby pomiędzy głowicą a papierem znajdował się odcinek taśmy z barwnikiem odpowiedniego koloru. Ponieważ igły głowicy stykają się z różnymi barwnikami, często dochodzi do zabrudzenia taśmy.
Utworzony obraz może przedstawić znaki pisarskie, znaki graficzne i dowolne układy

punktów (podobnie jak na ekranie monitora). Drukarka mozaikowa może pracować w trybie

tekstowym, drukując znaki o wzorach zapamiętanych w pamięci drukarki (komputer podaje

tylko numery ich kodów), i w trybie graficznym, drukując obraz zgodnie z otrzymanymi z komputera sygnałami określającymi położenie każdego punktu obrazu.
     Różne sposoby podawania papieru są jedną z lepszych cech drukarek mozaikowych. W celu zwiększania ich uniwersalności, wielu producentów takich drukarek zapewnia kilka sposobów prowadzenia papieru wewnątrz tej samej drukarki. Dla użytkownika drukarki oznacza to oczywiście zwiększenie je wszechstronności. Najczęściej stosuje się papier w formie "składanki" lub też pojedynczych arkuszy. Papier-składanka ma zwykle rozmiar od 11 do 17 cali, zaś standartowym rozmiarem pojedynczych arkuszy papieru jest format A4. Firma OKIDATA jako pierwsza wprowadziła unikalną technikę automatycznego rozpoznawania zmian grubości papieru i związanego z tym samo dopasowania odległości pomiędzy papierem a głowicą drukującą. Dzięki takiemu rozwiązaniu istotnie zmniejszono liczbę zakleszczeń papieru oraz związane z tym problemy " znikanie" fragmentów tekstu, tzn. nie wydrukowanie wszystkich znaków.

W drukarkach mozaikowych stosuje się zarówno papier w pojedynczych arkuszach, jak i papier perforowany, z otworami po bokach służącymi do precyzyjnego przesuwania go w drukarce, poskładany w arkusze (tzw. składanka). W niektórych drukarkach stosuje się papier we wstędze bez perforacji (dostarczany w postaci zwoju).
      Papier w arkuszach podaje się ręcznie (chyba że drukarka ma automatyczny podajnik). Papier w arkuszach jest prowadzony za pomocą wałka gumowego (napęd tarciowy). Niektóre drukarki wymagają wprowadzenia papieru między głowicę i wałek, inne wymagają jedynie wsunięcia arkusza w szczelinę i same przesuwają go do właściwego położenia początkowego. Niestaranne podanie arkusza może spowodować, że papier będzie prowadzony krzywo i zablokuje się w drukarce. Należy wtedy przerwać drukowanie i wyjąć papier. Czasem drukarki są wyposażone w prowadnice ułatwiające wsuwanie papieru we właściwym miejscu.
      Do przesuwania papieru perforowanego służy tzw. napęd traktorowy, z kołami lub paskami zębatymi o rozstawie zębów takim jak otwory w papierze (12,7 mm). Napęd traktorowy może ciągnąć papier albo go popychać. W tym drugim przypadku łatwe jest naprzemienne drukowanie na papierze ciągłym i pojedynczym bez konieczności ponownego zakładania papieru perforowanego; należy w tym celu wycofać papier perforowany do pozycji spoczynkowej (oznaczanej niekiedy symbolem Park).
      Przy drukowaniu na papierze perforowanym należy zwrócić uwagę na sposób oddzielania zadrukowanych arkuszy od reszty papieru, bowiem niedokładne oderwanie (w drukarce mogą pozostać kawałki papieru) może stać się przyczyna nieprawidłowego działania drukarki. W niektórych drukarkach papier perforowany bywa wysuwany do położenia ułatwiającego oderwanie go na krawędzi i ponownie cofany przy rozpoczęciu drukowania.
      Po każdej zmianie grubości papieru należy ustawić odległość głowicy od wałka (gdy jest zbyt mała, głowica może przeszkadzać w prowadzeniu papieru: gdy jest zbyt duża, powstaje obraz blady lub może nawet w ogóle nie powstać).
      Zdarza się, że podczas drukowania ślad druku na papierze przestaje być nagle widoczny. Może to być spowodowane zacięciem się taśmy barwiącej. Drukarkę należy wtedy zatrzymać i poprawić prowadzenie taśmy (jeżeli się tego nie zrobi szybko, to po pewnym czasie igły wybiją w taśmie dziurę i taśma będzie się nadawać tylko do wymiany). Blady druk jest spowodowany najczęściej zużyciem się taśmy.

-

Język, w jakim pracuje drukarka jest równie ważny, jak przyjęta technika wytwarzania znaków na papierze. Jakość wydruku bezpośrednio wynika z emulacji; jeśli na drukarce 24-igłowej emuluje się drukarkę 9-igłową to uzyska się wydruk o jakości drukarki 9-igłowej.

Drukarka mozaikowa tworzy znak poprzez wypełnianie umownej siatki (mozaiki) punktami-kropkami. Ilość punktów składająca się na znak zależna jest od pożądanej jakości wydruku - możliwe jest takie ustawienie drukarki, aby każdy znak tworzony był przez mniejszą ilość punktów. Kosztem jakości uzyskuje się zwiększenie szybkości prowadzenia wydruku. Większość drukarek mozaikowych pozwala na wybranie jednej z dwóch jakości wydruku.Ustawienie trybu Draft (szkic,brudnopis) powoduje drukowanie mniejszej ilości punktów tworzących znaki. Jeżeli chcesz, aby znaki były tworzone przy użyciu maksymalnie dużej ilości punktów, należy ustawić tryb podwyższonej jakości. Spotykane angielskie nazwy tego trybu to High Quality,Letter Quality oraz Proof Mode. W trybie Draft znaki drukowanego dokumentu są "brzydsze", a tworzące je punkty widoczne są w większym stopniu. Największą zaletą trybu Draft jest

szybkość - znaki drukowane są w czasie mniejszym niż połowa potrzebnego na wydruk w trybie Quality. Znaki tworzone w trybie Quality są ”ładniejsze", bardziej dopracowane, lecz wydruk dokumentów trwa dłużej, ponieważ drukowanych jest więcej punktów w każdym znaku.

Podczas drukowania dokumentu komputer przesyła do drukarki tylko taką jego część, którą drukarka potrafi na raz obsłużyć. Komputer musi odczekać, aż drukarka zasygnalizuje swą gotowość do przyjęcia następnego fragmentu. I to jest jedyne co robi komputer w tym czasie - po prostu czeka i wysyła porcjami drukowany dokument aż do jego końca. Im więcej pamięci posiada drukarka, tym większy fragment dokumentu może przechować w swym "obszarze czekania na wydruk" i tym wcześniej komputer zostanie uwolniony od bezczynnego oczekiwania. Większość drukarek mozaikowych posiada pamięć o wartości 8K RAM (Random Access Memory, pamięć o dostępie swobodnym).Dokładna wartość dostępnej pamięci zmienia się w zależności od typu drukarki mozaikowej. Producenci drukarek czasami dołączają dodatkową pamięć w celu wspomożenia procesu drukowania długich lub złożonych dokumentów bądź też, aby dać możliwość wysłania na drukarkę kilku dokumentów na raz. Przy drukowaniu złożonych dokumentów dodatkowa pamięć w

drukarce odciąża procesor drukarki i umożliwia mu swobodniejsze dokonywanie obliczeń, co bezpośrednio przekłada się na zyski w szybkości wydruku.

Już w czasach archaicznych igłówek po raz pierwszy próbowano tchnąć kolor w czarno-biało wydruki. Taśmę można było przecież nasączyć nie tylko czarnym, lecz również kolorowym, barwnym tuszem. Niestety niska rozdzielczość i związany z tym duży rozmiar punktu z góry skazywały na niepowodzenie próby drukowania zdjęć i innych skomplikowanych elementów. Efekty bardziej przypominały impresjonistyczne malowidła niż odbitki od fotografa. Wadą igłówek jest hałaśliwość, niewielka prędkość drukowania (najczęściej 200-400 znaków na sekundę w trybie zwykłym i około 100 znaków na sekundę w trybie podwyższonej jakości) i niezbyt dobra jakość druku (rozdzielczość od 240x144 w drukarkach 9-igłowych do 360x360 w drukarkach 24-iglowych). Drukarki igłowe mają zapewnione miejsce wszędzie tam, gdzie powstają dokumenty księgowe (rachunki, faktury), listy płac, zestawienia itp. nie wymagające wysokiej jakości, w przypadku drukowania wielowarstwowego.

Powstały nawet specjalne odmiany drukarek igłowych, np. heavy duty (do ciężkiej pracy), które ze względu na swoją mocną konstrukcję i dużą szybkość działania potrafią pracować non stop przez wiele godzin. Innym rodzajem drukarek igłowych są drukarki typu flatbed (płaskie). Zapewniają one całkowicie płaski przebieg zadrukowywanego papieru, co pozwala na drukowanie nawet na grubej tekturze.

Do zalet drukarek igłowych zaliczamy możliwość druku przez kalkę, (w niektórych modelach drukarek - oryginał + 7 kopii) oraz możliwość stosowania różnego rodzaju papieru (możliwość druku na papierze perforowanym), łącznie z tekturą o grubości do 2 mm. Jednym z najistotniejszych powodów stosowania drukarek mozaikowych oraz ich popularności jest niski koszt eksploatacji. Koszt strony wydrukowanej na drukarce mozaikowej kształtuje się w granicach 0.2 centa na stronę, podczas gdy strona z drukarki laserowej kosztuje 5 lub więcej centów. Wydruk typowej strony na drukarce atramentowej kosztuje od 5 do 11 centów.

Zasada działania drukarki igłowej

Drukarka mozaikowa przy pomocy głowicy drukującej wypełnia pewne punkty mozaiki pozostawiając inne niewypełnionymi; w ten sposób powstaje zarys znaku lub element grafiki. Mozaikę stanowi siatka, a przykład umieszczania w niej punktów (kropek) podano na rysunku. Ilość kolumn i wierszy w siatce mozaiki ma bezpośredni wpływ na jakość wydruku.

Jak łatwo można zauważyć zwiększenie liczby igieł wpływa korzystnie na zwiększenie jakości wydruku. Przy większej liczbie igieł druk jest czytelniejszy, można uzyskać mniejszy font.

Szybkość

Szybkość prowadzenia wydruku przez drukarki mozaikowe zmienia się w dość szerokich granicach w zależności od modelu drukarki.

Zalecane szybkości pracy drukarek stosowanych w różnych aplikacjach.

4. Drukarki strumieniowe (atramentowe)

Już w XIX wieku wyjaśniono i opisano proces rozpadu strumieni cieczy i tworzenia się pojedynczych kropli. W latach pięćdziesiątych naszego stulecia pojawiły się pierwsze drukarki stosujące technikę ciągłego natrysku (Continuous-Jet). Strumień cieczy tryskający pod dużym ciśnieniem poddawano działaniu impulsów o dużej częstotliwości, pochodzących z przetwornika piezoelektrycznego. Powstałe w ten sposób kropelki trafiały na odpowiednie podłoże. Pierwsza drukarka atramentowa PT 80i została wyprodukowana przez firmę Siemens w roku 1977. Drukarka ta miała głowicę z 12 dyszami pracującymi w trybie przerywanym i generującymi krople metodą piezoelektryczną. Prędkość druku nie przekraczała 270 znaków na sekundę.

Technologia atramentowa to obecnie najpopularniejsza technologia druku kolorowego. Ze względu na niską cenę zakupu, drukarki atramentowe stały się podstawowymi urządzeniami drukującymi dla użytkowników domowych jak i małych biur. W ramach samej technologii atramentowej możemy wyróżnić kilka podtechnologii, różniących się konstrukcją głowic i składem chemicznym atramentów. Generalnie na rynku drukarek atramentowych dzielimy urządzenia na pracujące w systemie:

 Continuous Ink-Jet (technologia ciągłego natryskiwania atramentu)

 Drop-on-Demand (kropla na żądanie)

Continuous Ink-Jet

Technologia spotykana głównie w urządzeniach przemysłowych. Ze względów technologicznych i kosztowych nie jest stosowana w popularnych drukarkach atramentowych. Charakteryzuje się bardzo dobrą jakością wydruków przy stosunkowo dużej szybkości. Barwnik w postaci atramentu w czterech podstawowych kolorach (cyan, megenta, yellow, black - czasami występują kolory dodatkowe) nanoszony jest bezpośrednio na papier (lub inne medium) metodą natryskową.

Charakterystyczną cechą jest jednak to, że natrysk atramentu jest prowadzony w sposób ciągły. Atrament do głowicy drukującej doprowadzany jest pod wysokim ciśnieniem (~ 2.5 - 2.9 bara). Trafia do działa, wewnątrz którego znajduje się rezonator piezoelektryczny. Rezonator pobudzony prądem generuje drgania, które przenoszą się na atrament co powoduje jego rozbicie na krople i wystrzelenie ich z dyszy z prędkością ~20 m/s. W ten sposób otrzymujemy w ciągu 1 sekundy kilkadziesiąt tysięcy identycznych kropel (niektóre generatory wystrzeliwują krople z częstotliwością nawet do 1 MHz, a wiec 1 mln/sek). Wystrzelone z działa krople ładowane są przez elektrody ładunkiem elektrycznym o odpowiednim potencjale (nie wszystkie identycznym). Następnie krople przelatują przez obszar pola elektrycznego, gdzie w zależności od wielkości ładunku jakim zostały naładowane są odpowiednio odchylane. W ten sposób

odpowiednie krople trafiają bezpośrednio na papier, inne w zależności od specyfiki konkretnego rozwiązania trafiają do obiegu wtórnego lub są tracone.

Drop-on-Demand

Technologia ta jest powszechnie używana w popularnych drukarkach atramentowych, które najczęściej możemy spotkać w domach lub małych biurach. Ze względu na typy głowic stosowane w drukarkach atramentowych

pracujących w technologii "kropla na żądanie" możemy dokonać dodatkowego podziału na drukarki z głowicami:

 termicznymi

 piezoelektrycznymi

Drukarki z głowicami termicznymi ze względu na niższą cenę są chętnie kupowane przez użytkowników domowych oraz do prostych zastosowań biurowych. Technologia ta również polega na bezpośrednim natrysku barwnika na papier (lub inne medium). Barwnikiem jest atrament w czterech podstawowych kolorach (+ ewentualne kolory dodatkowe). Atrament znajduje się w pojemnikach (zintegrowanych lub każdy kolor oddzielnie), które najczęściej montowane są na głowicy drukującej lub też zawierają głowicę same w sobie. W głowicy drukującej znajduje się mała grzałka. Pod wpływem niewielkiego impulsu temperaturowego atrament w głowicy zostaje podgrzany do temperatury ok. 300 stopni Celsjusza. Powstaje pęcherzyk pary, który wypycha kroplę atramentu z dyszy. Zaletą tej technologii jest niski koszt zakupu urządzenia oraz dobra jakość wydruków, zależna jednak od użytego podłoża. Wadą

niestety wysoki koszt eksploatacji spowodowany cenami atramentu i niską trwałością głowic (na ogół ich trwałość obliczona jest na 1-2 komplety atramentów, czyli kilkaset stron). Niska trwałość determinuje jednocześnie bardzo niską wydajność urządzenia. Drukarki z głowicami piezoelektrycznymi ze względu na jakość druku, oraz zaawansowaną możliwość kontroli

trafiają głównie do odbiorców zajmujących się szeroko pojętą grafiką i DTP. Spełniają swoją rolę również w tak specjalizowanych zadaniach jak cyfrowe próby barwne. Tu również druk polega na bezpośrednim natrysku atramentu na papier (4 podstawowe + ewentualne dodatkowe kolory). Pojemniki z atramentem montowane są w zależności od wielkości urządzenia albo bezpośrednio na głowicy drukującej, albo w innej części urządzenia, a atrament do głowicy doprowadzany jest systemem kanałów. W głowicy drukującej znajduje się element piezoelektryczny, który przekształca impuls elektryczny na ruch kinetyczny (odkształca się). W ten sposób zostaje zwiększone ciśnienie w zbiorniczku z atramentem i kropla zostaje wypchnięta z dyszy. Metoda ta pozwala na osiągnięcie dużo większej repetycji niż w głowicach termicznych. Jest bardziej niezawodna, umożliwia większą kontrolę nad wielkością kropli. Drukarki pracujące w tej technologii są na ogół droższe w zakupie, ale tańsze w późniejszej eksploatacji (trwałość głowicy jest znacznie większa).

Edgeshooter i Sideshooter
Atrament może być wystrzeliwany prostopadle lub równolegle do ułożenia opornika grzejnego lub membrany. Głowice, w których krople atramentu są wystrzeliwane prostopadle do opornika lub membrany, nazywamy głowicami typu Edgeshooter. Jeżeli krople atramentu są wystrzeliwane w kierunku równoległym, to mamy do czynienia z głowicami typu Sideshooter. Dysze w głowicach typu Edgeshooter zajmują mniej miejsca i mają większą trwałość, natomiast w głowicach typu Sideshooter można z większą precyzją ustawić średnicę dyszy.

Produkcja drukarek strumieniowych wymagała opanowania trudnej technologii i dotychczas robiły je tylko najlepsze firmy, np. Hewlett-Packard, Canon, Epson, Fujitsu, dlatego stały się one popularne dopiero od 1990 roku. Standardem w tej klasie drukarek jest model DeskJet firmy Hewlett-Packard. W tym modelu stosowana jest, podobnie jak i w większości drukarek strumieniowych obecnie dostępnych, głowica drukująca stanowiąca jedną całość z pojemnikiem na tusz, wystarczającym na 500-1000 stron druku w trybie LQ lub dwukrotnie więcej w trybie pisania na brudno.

Wydruk z drukarek atramentowych wciąż jeszcze nie wygląda równie dobrze, jak fotografia naświetlona w laboratorium. Materiały światłoczułe oddają lepiej niż najlepsza nawet atramentówka zarówno szczegóły, jak i barwy. W przypadku wydruków dostrzegalne jest zmniejszenie liczby detali i pogorszenie subtelnych przejść tonalnych. Ponadto z bliska bez trudu zauważymy krople tuszu naniesione przez głowicę, mimo że ich objętość wynosi tylko około 10 pikolitrów (1 pikolitr = 10-12 l). Dzieje się tak, gdyż drukarka nie przygotowuje specjalnych barwników do zdjęcia, a jedynie komponuje je za pomocą podstawowych kolorów. W efekcie tworzy rodzaj rastra, składającego się z kolorowych kropek. Oglądany z większej odległości raster zlewa się w całość tworząc barwną plamę, czyli właściwy kolor.

Podstawową zasadą, którą należy przestrzegać przy drukowaniu drukarkami atramentowymi, jest używanie właściwego papieru, przeznaczonego właśnie dla nich. Poza tym nie należy wkładać pliku arkuszy prosto z ryzy do podajnika. Przed włożeniem papieru trzeba go "przetrzepać". Oznacza to wkładanie pojedynczo arkuszy lub tzw. przetasowanie ich. Bierze się to stąd, że na papierze jest osadzony pył, utworzony w trakcie produkcji czy konfekcjonowania papieru, co jest nie do uniknięcia. Pył ten łączy się z atramentem pozostającym wokół dysz, tworząc złogi powodujące ich zatkanie. Nasłonecznione miejsce nie jest najlepsze dla drukarki atramentowej, podobnie jak niewskazane jest trzymanie jej w pobliżu grzejników i w suchych gorących pomieszczeniach, gdzie głowica może zasychać.

Zdarza się, że drukarki laserowe odmawiają drukowania całej strony grafiki lub skomplikowanego tekstu ze względu na brak pamięci (1 MB RAM w drukarce często nie wystarczy) podczas gdy drukarki strumieniowe nie mają z drukiem graficznym problemów. W odróżnieniu od drukarek laserowych nie tworzą one bowiem pełnego graficznego obrazu strony lecz drukują wiersz po wierszu. Drukowanie większych czarnych powierzchni powoduje nasiąkanie papieru atramentem i pewne pofałdowanie papieru. Drukowanie na folii wymaga specjalnej głowicy z odpowiednim tuszem - pozwalają na to tylko nieliczne drukarki strumieniowe. Oprogramowanie to jest zwykle podobne do stosowanego w drukarkach mozaikowych chociaż niektóre modele drukarek strumieniowych stosują uproszczone wersje języka PCL, służącego do sterowania drukarek laserowych Hewletta-Packarda.

Wewnętrzne kroje czcionek (2-10) mogą być uzupełniane przez czcionki ładowalne z dołączanych pamięci ROM (cartridges), chociaż możliwość ta powoli traci na znaczeniu wobec rozpowszechnienia się skalowalnych fontów takich jak TrueType w środowisku Windows czy MacIntosha. W takich zastosowaniach głównym kryterium wyboru pozostanie więc cena. Drukarki strumieniowe są niezastąpione w podróży. Poza drukarkami termicznymi, znacznie rzadziej spotykanymi, jest to jedyny typ drukarek pracujących na baterie, dostatecznie małych i lekkich, by wozić je ze sobą. Najtańsze dobre kolorowe drukarki to właśnie drukarki strumieniowe. Wśród nich wyróżniają się drukarki Hewletta-Packarda, począwszy od tanich modeli do droższych, dysponujących bardzo wielkimi możliwościami, drukarek strumieniowych umożliwiających korzystanie z obu standardowych języków programowania drukarek

laserowych: z Postscriptu jak i własnego języka Hewletta-Packarda, PCL 5. Najlepsze drukarki tej klasy mają wbudowaną emulacją języka ploterów HP, umożliwiają również drukowanie kolorów zgodnie ze standardem Pantone w formacie A3, drukują też w kolorze na foliach. Chociaż producenci się tym nie chwalą dobrze jest wiedzieć, że wymagane są specjalne folie, wielokrotnie droższe od zwykłych folii przeznaczonych do rzutników pisma a nawet od folii przeznaczonych do kserografów i drukarek laserowych.

Drukarki strumieniowe mają podobne bufory lokalnej pamięci RAM co drukarki mozaikowe. Standardowe wbudowane pamięci zaczynają się od 16 KB dochodząc do 256 KB. Wiele drukarek może pracować emulując 24-igłowe drukarki mozaikowe. Nie warto natomiast emulować drukarek 8-igłowych o niższej rozdzielczości, co umożliwiają niektóre

modele drukarek strumieniowych, gdyż nie daje to zadowalającej jakości druku. Szybkość drukarek podawana przez producentów może być myląca gdyż odnosi się często do trybu tekstowego, gdy program sterujący korzysta z wewnętrznych fontów drukarki. Posługując się edytorem drukującym w trybie graficznym lub drukując grafikę albo dane graficzno-tekstowe np. z arkusza kalkulacyjnego uzyskuje się całkiem inne szybkości.

Wyróżnia się dwa rodzaje atramentów do  drukarek atramentowych:

-barwnikowe

-pigmentowe

Atramenty barwnikowe wytwarzane są z cząsteczek barwnika rozpuszczonego w płynie. W przypadku atramentów pigmentowych cząsteczki „przenoszące kolor” nie rozpuszczają się w cieczy, lecz mają strukturę mikro-ziaren. W porównaniu z cząsteczkami atramentu barwnikowego, ziarna pigmentu wydają się być „masywnymi bryłami”. Atrament barwnikowy podczas druku ma za zadanie wniknąć głęboko w strukturę papieru, bez rozlewania się na boki. W przypadku atramentu pigmentowego ziarna pigmentów muszą pozostać na powierzchni papieru lub nieznacznie „wejść” w głąb, aby być na równi z powierzchnią.

Podstawowymi różnicami między atramentami są: odporność na światło (odporność na degradację barw w wyniku działania intensywnych promieni świetlnych, a także gazów itp.), stabilność kolorów (atrament podczas wysychania zmienia barwę), czy odporność fizyczna, a więc odporność naniesionego druku na ścieranie, wodę i inne czynniki zewnętrzne. Jeśli atrament nie gwarantuje tej odporności, wykonana praca musi być dodatkowo zabezpieczona (na przykład przez laminowanie), co podnosi koszty. Tu lepiej sprawdzają się atramenty pigmentowe. Atramenty barwnikowe zapewniają jednak większe bogactwo szczegółów na wydruku, a także większą gamę kolorystyczną, a poza tym są od atramentów pigmentowych tańsze.

Obydwa atramenty mają swoje zalety, innymi słowy są one równoważne, a wybór któregoś z nich zależny jest od przeznaczenia wydruku. Jeśli wydruk musi być długo eksponowany (lub archiwizowany) i ważna jest czasowa stałość jego barw - niewątpliwie należy drukować atramentem pigmentowym. Jeśli natomiast decydującym elementem jest jak najwyższa jakość wydruku  - atramenty barwnikowe są bardziej odpowiednie.

Kolorowy druk atramentowy

Kolorowy druk atramentowy, będący rozszerzeniem druku czarno-białego, wymaga skomplikowanego połączenia różnych dziedzin nauki: fizyki, mechaniki i chemii, a także informatyki i techniki programowania. Poniższe informacje mają na celu przybliżenie podstawowych zasad obowiązujących w technologii kolorowego druku atramentowego.

Z komputera na papier

Zadaniem kolorowej drukarki atramentowej jest drukowanie wysokiej jakości reprodukcji grafiki utworzonej przy pomocy komputera lub ze skanowanej grafiki kolorowej. Grafika w komputerze jest zapisywana najczęściej w postaci odwzorowania trzech kolorów: czerwonego, zielonego i niebieskiego (red/green/blue - RGB). Kolor w odwzorowaniu RGB jest określany przez 24 bity: 8 dla czerwieni, 8 dla zieleni i 8 dla koloru niebieskiego. Wynika to z faktu, że urządzenie emitujące promieniowanie świetlne - np. monitor kolorowy - tworzy kolory w procesie addytywnym, który wykorzystuje te właśnie trzy podstawowe kolory. Proces ten polega na dodawaniu fal świetlnych w poszczególnych kolorach w różnych proporcjach. Kolor czarny jest uzyskiwany poprzez brak światła. Połączenie wszystkich długości fal tworzy kolor biały.
W przeciwieństwie do powyższych urządzeń, materiały odbijające światło, jak na przykład kartka papieru, tworzą kolor w procesie subtraktywnym. Niezadrukowana kartka papieru odbija wszystkie długości fal świetlnych i dlatego jest biała. Nie można więc drukować opierając się bezpośrednio na odwzorowaniu RGB.
Druk kolorowy jest oparty na modelu kolorów dopełniających: niebieskozielony/purpurowy/żółty (cyan/magenta/yellow - CMY), które powodują absorpcję - lub odejmowanie - fal o określonych długościach, co tworzy różne kolory. Atrament niebieskozielony pochłania światło czerwone, dając kolor szafirowy. W podobny sposób atrament purpurowy pochłania światło zielone, dając kolor purpurowy.
Strona wyświetlana w komputerze przy pomocy modelu RGB musi zostać wydrukowana przy pomocy modelu CMY. Wymaga to konwersji kolorów z jednego modelu do drugiego. Co więcej, dysze w głowicy drukarki otrzymują ze sterownika sygnał zerojedynkowy, ponieważ nie ma możliwości regulacji wielkości kropli. Dlatego poza konwersją z modelu RGB do modelu CMY obraz musi zostać przekształcony na serię komend włączone-wyłączone, osobno dla każdego koloru. Drukarki, które drukują jednocześnie przy pomocy głowicy kolorowej i czarno-białej, muszą otrzymać także serię komend dla czarnego atramentu. Dodanie koloru czarnego do modelu CMY przekształca go w model CMYK, gdzie K oznacza kolor czarny.
Sterownik przekształca obraz z 24-bitowego odwzorowania RGB na 4-bitowe komendy CMY(K) używane przez głowicę czarną i kolorową w dwóch etapach.

Oprogramowanie najpierw przekształca odwzorowanie RGB na CMY. Proces konwersji określa względne ilości atramentu dla każdego koloru podstawowego używanego przy drukowaniu.

Proces nazywany tworzeniem półtonów polega na przekształceniu odwzorowania CMY na serię komend włączone - wyłączone dla dysz w głowicy kolorowej (jeden zestaw dysz na każdy kolor). Tworzy on również serię komend dla dysz w głowicy monochromatycznej (najczęściej czarnej), która drukuje tekst i wszystkie czarne obszary w drukowanej grafice.

Konwersja koloru

Pierwszy proces, konwersja z RGB do CMY, polega na zwykłym odwzorowaniu koloru każdego piksela poprzez tablicę. Decyduje on o kolorze poprzez określenie względnych ilości atramentu dla każdego z drukowanych kolorów.
Tablica, z której korzysta ten proces, nie jest zwykłym odwzorowaniem "jeden do jednego". Wymaga ona wielu subiektywnych ocen. Na przykład jedna część koloru niebieskozielonego i jedna część purpury teoretycznie powinny dawać kolor niebieski. Niestety tak nie jest. W rzeczywistości pomiędzy odwzorowaniami RGB i CMY trudno uzyskać dokładne dopasowanie kolorów.
Bardzo ważną sprawą w konwersji kolorów jest tworzenie czerni przy użyciu jedynie trzech kolorów w modelu CMY. Teoretycznie powinna być możliwość uzyskania czystej czerni poprzez wymieszanie kolorów niebieskozielonego, purpurowego i żółtego. Nazywa się to "czerń triadowa".

Proces tworzenia półtonów

Proces konwersji kolorów określa, ile należy wydrukować plamek, a proces tworzenia półtonów określa, gdzie je wydrukować na papierze. Przypatrzmy się procesowi tworzenia półtonów, w którym drukarka może wydrukować miliony kolorów na stronie przy pomocy zaledwie trzech kolorowych atramentów.

Tradycyjne monochromatyczne tworzenie półtonów

Na początek weźmy monochromatyczną drukarkę binarną, na przykład atramentową lub laserową. To, że drukarka jest binarna, oznacza, że plamki mogą być drukowane lub nie; można wydrukować mniejszej lub jaśniejszej plamki. Na każdej pozycji na stronie (pikselu) drukarka drukuje plamkę lub nie. Jest to wystarczające do drukowania tekstu, który składa się wyłącznie z czerni. Ale aby wydrukować grafikę, która zawiera również odcienie szarości, sterownik musi użyć techniki zwanej tworzeniem półtonów. Jest to ta sama technika, której używa się do drukowania fotografii w gazetach; jeżeli przyjrzeć się im bliżej, można zauważyć, że składają się one z czarnych plamek ułożonych we wzór w taki sposób, że oko automatycznie łączy je w plamę szarości. Aby wydrukować półtony, sterownik dzieli stronę na komórki. Piksel jest to pojedynczy punkt, komórka zaś to prostokątna matryca piksli. Aby wydrukować w komórce czerń, wszystkie pola muszą być czarne. Aby wydrukować biel, wszystkie pola powinny być puste. Drukowanie odcieni szarości polega na zadrukowaniu niektórych pól w komórce. Im jaśniejszy ma być odcień szarości, tym mniej plamek należy wydrukować w komórce. Na przykład obszar o 25-procentowej szarości powinien być zadrukowany w jednej czwartej, a obszar o 50-procentowej szarości - w połowie. Komórki zostają następnie rozmieszczone na stronie w szachownicę, która tworzy żądany obraz. Liczba piksli w komórce określa liczbę odcieni szarości, jakie można wydrukować w każdej komórce. Komórka 4 x 4 umożliwia wydrukowanie 16 + 1 odcieni szarości; komórka 8 x 8 umożliwia wydrukowanie 64 + 1 różnych odcieni.

Tworzenie półtonów na wydrukach kolorowych

W podobny sposób jak w przypadku tworzenia półtonów w wydrukach czarno-białych przy użyciu tylko czarnego koloru, tworzenie półtonów w wydrukach kolorowych umożliwia drukowanie pełnej gamy kolorów przy pomocy jedynie trzech kolorów atramentu. Tworzenie półtonów na wydrukach kolorowych przypomina poprzedni proces, z tym wyjątkiem, że zamiast matrycy czarnych plamek tworzone są trzy oddzielne warstwy, lub płaszczyzny koloru, składające się z matryc: niebieskozielonej, purpurowej i żółtej. Nakładając te płaszczyzny na papier można uzyskać nieograniczoną liczbę kolorów, w tym kolor czarny. Tworzenie półtonów na wydrukach kolorowych odbywa się w podobny sposób, jak separacja kolorów w technologii druku offsetowego. Aby utworzyć matrycę dla każdej płaszczyzny koloru, proces tworzenia półtonów wykorzystuje jedną z dwóch technik: rastrowanie tradycyjne i dyfuzja obrazu. Techniki te zostaną omówione poniżej. Tworzenie półtonów na wydrukach kolorowych wymaga skomplikowanych algorytmów i ma ogromny wpływ na jakość obrazu. Dlatego jakość druku kolorowych drukarek atramentowych pochodzących od poszczególnych producentów jest bardzo zróżnicowana.

Techniki tworzenia półtonów

Jak wspomniano wyżej, tworzenie półtonów polega na podzieleniu strony na cztery płaszczyzny koloru - jednej dla każdego koloru i jednej dla czerni. Problem polega na tym, że w wyniku tego procesu zamiast realistycznego obrazu o płynnych przejściach pomiędzy kolorami, mogą powstać zauważalne wzory składające się z poszczególnych plamek. Aby tego uniknąć, oprogramowanie musi utworzyć wzory w poszczególnych płaszczyznach w sposób możliwie losowy, unikając korzystania z regularnych wzorów. Istnieją dwie techniki tworzenia półtonów: rastrowanie tradycyjne i dyfuzja obrazu. Większość producentów kolorowych drukarek atramentowych wybiera dyfuzję obrazu, ponieważ tworzy ona bardziej jednolite wzory. Aby lepiej zrozumieć metodę dyfuzji obrazu, omówimy najpierw rastrowanie tradycyjne, ponieważ jest prostsze. Aby jeszcze bardziej uprościć sprawę, przyjrzymy się tej technice na przykładzie drukarki monochromatycznej. Ta sama zasada odnosić się będzie do czterech płaszczyzn koloru w drukarce kolorowej.

Rastrowanie tradycyjne

W tej metodzie każda płaszczyzna zostaje podzielona na komórki, z których każda ma inny wzór plamek. Komórki zostają następnie rozmieszczone na stronie w szachownicę, która tworzy obraz. Liczba piksli (plamek) w komórce określa liczbę odcieni szarości, jakie można wydrukować przy pomocy drukarki. Przyjrzyjmy się czarno-białej komórce 4 x 4, w której chcielibyśmy wydrukować szarość o wartości 64. (Czerń jest określana liczbą 255, a biel - 0). Aby określić, które piksel należy wydrukować, użyjemy tzw. rastra. Raster przypomina materiał używany do drukowania obrazków na tkaninach. Dzięki niemu niektóre obszary zostają zadrukowane, inne nie. Każdy punkt w rastrze ma określoną wartość od 0 do 255. Aby określić, czy w danym miejscu drukowana jest plamka, porównujemy wartość, jaka ma zostać wydrukowana (64 w tym przykładzie) z wartością odpowiedniego punktu w rastrze. Jeżeli wartość w rastrze jest większa lub równa wartości, jaka ma zostać wydrukowana, nie drukujemy plamki. Jeżeli natomiast jest ona mniejsza, plamka jest drukowana. W drukarce kolorowej procesowi rastrowania tradycyjnego podlega każda płaszczyzna koloru osobno. Liczba pikseli w komórce określa liczbę odcieni koloru, który może zostać wydrukowany. Im więcej plamek jest drukowanych w komórce dla określonej płaszczyzny, tym bardziej intensywny jest dany kolor.

Rastrowanie tradycyjne często tworzy widoczne gołym okiem wzory. Dlatego większość producentów drukarek stosuje metodę dyfuzji obrazu. Tworzy ona bardziej realistyczne obrazy dzięki temu, że eliminuje powtarzalne wzory. Dyfuzja obrazu polega na analizie każdej plamki, tak jakby było możliwe wydrukowanie jej w wielu odcieniach szarości. Oczywiście jest to niemożliwe. Możemy wydrukować tylko czarną (255) lub białą (0) plamkę. Dyfuzja obrazu określa "błąd" pomiędzy tym, co jest w rzeczywistości drukowane w danym miejscu (czarna plamka lub jej brak), a tym, co było zamierzone - szarą plamką. Opisując dyfuzję obrazu, skorzystamy z tego samego przykładu druku czarno-białego. Zakładany odcień szarości to 64. Jeżeli w danym miejscu (pikselu) nie zostanie wydrukowana żadna plamka, rzeczywista wartość będzie wynosić 0, czyli kolor biały, podczas gdy potrzebna jest wartość 64. Błąd, jaki występuje w tym miejscu, będzie wynosił 64 minus 0, czyli 64. Jeżeli plamka zostanie wydrukowana, rzeczywista wartość będzie wynosić 255, czyli kolor czarny, podczas gdy w tym miejscu potrzebna jest wartość 64. Błąd w tym miejscu będzie wynosił 64 minus 255, czyli minus 191. Następnie rozpraszamy ten obliczony błąd na sąsiednie piksele (na ekranie sterownika nazywa się to "Aerograf". Polega to na zmniejszeniu prawdopodobieństwa wydrukowania czarnych plamek w sąsiednich pikselach, jeżeli błąd był ujemny (wydrukowano czarną plamkę), lub zwiększaniu tego prawdopodobieństwa, jeżeli błąd był dodatni (nie wydrukowano plamki). Dlatego dyfuzję obrazu określa się mianem rastrowania stochastycznego. Atrament jest bardzo ważnym czynnikiem przy drukowaniu w kolorze, ma on wpływ na kolor, szybkość i jakość wydruku. Od niego zależy konstrukcja niemal każdego elementu głowicy drukującej, to jest zbiornika atramentu, płytki z dyszami, kanalików i elementów grzejnych. Dlatego atrament jest integralną częścią konstrukcji drukarek atramentowych. W określaniu cech drukarki rolę odgrywają trzy główne właściwości atramentu: napięcie powierzchniowe, lepkość i czynnik pH. Napięcie powierzchniowe atramentu ma wpływ na wiele parametrów, na przykład zwilżalność wszystkich powierzchni głowicy, które mają styczność z atramentem, to jest zbiornika i kanalików, decydując o ich konstrukcji. Napięcie powierzchniowe i zwilżalność mają z kolei wpływ na podciśnienie utrzymywane w zbiorniku atramentu, które z kolei decyduje o czasie ponownego napełniania komór po wyrzuceniu kropelki atramentu. Czas ten jest głównym czynnikiem wpływającym na częstotliwość wyrzucania kropelek z dyszy i bezpośrednio wpływa na szybkość drukowania.
Napięcie powierzchniowe atramentu decyduje o średnicy plamki, ponieważ powstaje ona z kropelki o określonej objętości. Napięcie powierzchniowe atramentu wpływa również na czas schnięcia, od którego zależy również wydajność drukarki. Im krócej schnie atrament, tym szybsze może być drukowanie. Decyduje ono także o optycznej gęstości kropli atramentu, co z kolei wpływa na jakość wydruków. Wreszcie, od napięcia powierzchniowego zależy ilość energii potrzebnej do utworzenia się pęcherzyka na powierzchni elementu grzejnego, a co za tym idzie - jego konstrukcja. Lepkość atramentu ma znaczący wpływ na budowę kanalików, a w związku z tym - czas ponownego napełniania komór. Od niej zależy też rozmiar plamki w momencie uderzania kropli o papier - to z kolei decyduje o jakości druku. Potrzebny odczyn pH zależy od wymagań dotyczących rozpuszczalności poszczególnych składników atramentu, w szczególności barwnika. Większość barwników jest rozpuszczalna w roztworach pomiędzy 2 a 10 pH. Chemicy firmy Lexmark opracowali specjalny czarny barwnik, który jest czuły na odczyn pH. Oznacza to, że jego rozpuszczalność maleje w miarę wzrostu odczynu pH. Dzięki temu jest on rozpuszczalny w momencie zetknięcia się z papierem. W miarę wysychania staje się coraz mniej rozpuszczalny, a coraz bardziej wodoodporny. Prędkość lotu kropli, która wpływa na jakość druku, zależy od atramentu. Jeżeli jest zbyt niska, plamki mogą znaleźć się w niewłaściwych miejscach na papierze. Zbyt duża prędkość powoduje rozszczepianie i rozpryskiwanie się kropli. Atrament jest najczęściej przechowywany w pojemnikach w postaci ciekłej. W niektórych konstrukcjach atrament ma postać stalą i jest roztapiany tylko na czas drukowania. Atrament ciekły jest absorbowany przez papier i ma tendencję do rozmazywania się. Zaletą stosowania atramentu w postaci stałej jest to, iż zawierające wosk barwniki zastygają natychmiast po napyleniu na papier. Po nadrukowaniu barwniki w stanie stałym są prasowane i wygładzane. W technologii drukowania stałym atramentem barwnik powstaje w wyniku mieszania kolorowych wosków, które wprowadzane do dysz wykorzystujących elementy piezoelektryczne generują potrzebne krople. Najpierw cały obraz tworzony jest na specjalnym bębnie, aby następnie pod wpływem ciśnienia i temperatury trafić na papier. Technologia ta pozwala na tworzenie wydruków na niemal dowolnych nośnikach przy niezmienionej jakości. Wynika to z właściwości stałego atramentu, który w odróżnieniu od zwykłego nie wsiąka i nie rozpływa się na nieodpowiednim podłożu.

Do zalet drukarek atramentowych zaliczyć można min.:

-niski koszt produkcji, co za tym idzie dość niskie ceny zakupu(od 200 do 1000 zł.);

-cichą pracę;

-wysoką wydajność;

-dużą ilość pamięci wewnętrznej;

-dobrą jakość wydruku czarno-białego i w kolorze;

-łatwość wymiany cardridg'y;

Do wad należą min.:

-wysoki koszt materiałów eksploatacyjnych, spowodowany cenami zasobników (Cena zasobnika czarnego waha się bowiem od 40 do 160 zł. zaś kolorowego od 90 do 190 zł, zależności od typu drukarki);

-wysoka jakość wydruku jest możliwa do uzyskania tylko na papierze niestandardowym. Najlepsze wyniki uzyskuje się na papierze firmowym danej drukarki, ponieważ kropla atramentu, która spadnie na zwykły papier rozmywa się (absorbuje);

-duża wadliwość części mechanicznych

Atramentowa technika druku

5. Drukarki laserowe
Pierwsza drukarka laserowa Xerox 9700 została wyprodukowana w 1977 roku, a jej cena wynosiła $350 000. Drukarka ta pracowała z prędkością 7000 wierszy na minutę i rozdzielczością 300 dpi. W 1983 roku firma Canon opracowała tani mechanizm druku laserowego o symbolu LPB-CX. Mechanizm ten pozwalał na. wydrukowanie 3000 stron z rozdzielczością 300 dpi i prędkością 8 stron na minutę. W 1984 roku mechanizm ten zastosowano w drukarce HP LaserJet. Stała się ona swego rodzaju standardem dla następnych rozwiązań. W modelu Laser Jet Series II użyto doskonalszego mechanizmu LBP-SX, który pozwalał na wydrukowanie 4000 stron i dawał lepszy poziom zaczerniania powierzchni. Kolejne modele drukarek laserowych firmy Hewlett-Packard charakteryzowały się coraz większą pamięcią buforową, lepszą rozdzielczością, większą liczbą fontów. Pierwszą drukarkę laserową pracującą z rozdzielczością 600 dpi wyprodukowała firma Lexmark w 1991 roku. W 1996 roku na rynku pojawiły się drukarki HP Colour LaserJet 5 i 5M.

Nazwa drukarki laserowe wzięła się stąd, iż wiązka laserowa jest wykorzystywana w drukarce

laserowej do zapisywania informacji na bębnie światłoczułym. W czasie tej operacji wiązka

laserowa usuwa z bębna, w miejscach odpowiadających kropkom na rysunku, ładunek elektro-

statyczny. W stadium wywołania na miejsca te jest rozprowadzany toner. Papier,

który otrzymuje ładunek przeciwny do ładunku który posiada toner jest przesuwany wzdłuż bębna co powoduje "przylepianie" się tonera do papieru. Obraz taki jest jeszcze "utrwalany" przez urządzenie, które wtapia rysunek w powierzchnię papieru, wykorzystując do tego podgrzewane rolki, które zgrzewają rysunek.

Drukarka laserowa tworzy obraz na podobnej zasadzie jak kserograf (jest więc drukarką nieuderzeniową). W odróżnieniu od drukarki mozaikowej i atramentowej drukarka laserowa nie tworzy obrazu linia po linii, lecz od razu całą stronę. Najpierw naświetlany jest światłoczuły bęben, następnie przylegający do naświetlonych fragmentów bębna toner ("tusz w proszku") jest przenoszony na papier, po czym obraz jest utrwalany na gorąco (patrz rysunek).

Technologia laserowa jest chyba drugą po atramentowej najbardziej powszechną i znaną technologią druku, nie tylko kolorowego. Jeśli chodzi o druk czarno-biały to drukarki laserowe są najbardziej rozpowszechnionymi urządzeniami zarówno wśród użytkowników domowych jak i biurowych. Jeśli jednak chodzi o laserowy druk kolorowy to taka powszechność była skutecznie hamowana przez ceny tego typu urządzeń. W chwili obecnej ceny laserowych

drukarek kolorowych spadły w tak znacznym stopniu (drukarki A4 można już kupić poniżej 10.000 PLN), że coraz częściej wypierają urządzenia czarno-białe lub zaczynają stanowić ich uzupełnienie.

Technologia laserowego druku kolorowego istnieje już na rynku od dłuższego czasu, nie oznacza jednak że nic

w tej technologii się nie zmienia. Wręcz przeciwnie, technologia się rozwija, ale podstawowe założenia techniczne pozostają te same. Materiałem barwiącym w laserowych drukarkach kolorowych jest toner. Umieszczony jest on w pojemnikach ułożonych w drukarce liniowo, jeden za drugim lub też w tzw. mechanizmach rewolwerowych. Promień lasera

rozprowadzany jest przy pomocy obrotowego lustra i układu optycznego po elemencie światłoczułym (w postaci bębna lub taśmy) i w ten sposób nadaje mu odpowiedni potencjał (w zaawansowanych systemach istnieje możliwość sterowania siłą lasera, a więc i regulacji potencjału jakim ładowany jest element światłoczuły). Do tak naładowanego

elementu światłoczułego przykładany jest toner, który na zasadzie różnicy potencjałów „przylepia” się do miejsc naładowanych. Jeśli więc mamy możliwość sterowania potencjałem, mamy również możliwość sterowania ilością przechodzącego toneru. W starszych rozwiązaniach taki jednokolorowy wydruk był bezpośrednio z elementu światłoczułego

przenoszony na papier (również na zasadzie różnicy potencjałów), a operacja ta była powtarzana 4 razy (dla każdego z kolorów składowych). Takie rozwiązanie miało jednak swoje wady. Długa droga podawania papieru (papier musiał przejść przez mechanizm 4 razy) powodowała bardzo częste zacięcia i uniemożliwiała druk na grubszych mediach. Dodatkowo występowały problemy z odpowiednim pasowaniem (registracją) poszczególnych kolorów składowych budujących obraz. Szybkość druku również nie była zadowalająca. Jako pierwsza problem ten rozwiązała firma Xerox, która opracowała technologię pasa pośredniego.

Technologia ta jest w chwili obecnej powszechnie stosowana przez niemal wszystkich producentów kolorowych drukarek laserowych. Polega ona na tym (patrz obrazek), że zbudowany na elemencie światłoczułym jednokolorowy obraz nie jest przenoszony bezpośrednio na papier, ale właśnie na pas pośredni. Proces ten jest powtarzany cztery

razy dla każdego z kolorów składowych. Dopiero gdy na pasie pośrednim zostanie zbudowany pełnokolorowy obraz pobierany jest papier i obraz w jednym przebiegu zostaje na niego przeniesiony, a następnie jest utrwalany termicznie przez zespół utrwalający (fuser). Metoda ta pozwala na wyeliminowanie problemów wynikających z długiej drogi prowadzenia papieru, zapewnia precyzyjne pasowanie kolorów, umożliwia druk na grubszych podłożach i przyśpiesza

sam proces druku. W bardziej zaawansowanych systemach możemy czasami spotkać tzw. mechanizmy tandemowe. Jest to bardzo podobne rozwiązanie do obecnie stosowanego w kolorowych drukarkach LED. Mianowicie system składa się z 4 tonerów w podstawowych kolorach. W skład systemu wchodzą również 4 bębny światłoczułe i 4 naświetlające je

lasery. Obraz z bębnów światłoczułych jest przekładany bezpośrednio na papier, jeden za drugim. Rozwiązanie to zapewnia prostą drogę przebiegu papieru, a więc możliwość stosowania grubszych mediów, dość dobre pasowanie kolorów oraz bardzo dużą szybkość druku. Niestety ze względu na wysoki koszt rozwiązania jest ono stosowane głównie w zaawansowanych systemach do wysokonakładowego druku kolorowego. Laserowy druk kolorowy staje się coraz bardziej powszechny, głównie za sprawą spadających cen. Główne

obszary zastosowań to prace biurowe oraz prace specjalistyczne takie jak wykonywanie cyfrowych prób barwnych czy druk niskonakładowy. Podstawową zaletą technologii laserowej jest jakość wydruków uzyskiwana zarówno dzięki wysokim rozdzielczościom (najlepsze mechanizmy pracują z rzeczywistą rozdzielczością 1200 x 1200 dpi), ale również

dzięki zaawansowanym systemom kontroli pracy lasera (modulowanie siły). Niestety technologia laserowa ma także swoje wady. Należy zwrócić uwagę, że podstawą technologii

laserowej są wszechobecne procesy elektrostatyczne, dzięki którym budowany jest cały wydruk. Niestety właśnie ze względu na to, drukarki laserowe są bardzo wrażliwe na warunki panujące w otoczeniu (wilgotność, temperatura), jak również rodzaj użytego podłoża (ze względu na np. termiczny proces utrwalania wydruku bardzo wielu producentów

zastrzega, że możliwe jest stosowanie tylko oryginalnych materiałów takich jak folie czy nalepki, które zazwyczaj są zdecydowanie droższe od tych powszechnie dostępnych na rynku). Całość może powodować, że urządzenie będzie zachowywało się nieliniowo w czasie i w zależności od panujących warunków środowiskowych lub stopnia zużycia materiałów eksploatacyjnych będzie drukowało inaczej. Tylko nieliczne, zaawansowane i jednak jeszcze drogie urządzenia wyposażane są w mechanizmy autopomiarowe i autokalibrujące, mające na celu właśnie likwidację tych zagrożeń. Drukarki laserowe stają się coraz bardziej popularne, nie tylko ze względu na wygodę i wysoką jakość druku, lecz przede wszystkim na coraz niższe ceny. Koszty eksploatacji drukarek laserowych podobne są do kosztów eksploatacji kserografów, gdyż technika druku jest bardzo podobna. Najczęściej spotykane drukarki laserowe pracują z

szybkością 4-8 stron formatu A4 na minutę, przy rozdzielczości 300-600 punktów/cal. Najnowsze drukarki laserowe na szybkich mikroprocesorach pozwalają drukować do 16 stron/min a bardzo drogie drukarki nawet do 40 stron/min! Firma Hewlett-Packard wprowadziła w świecie komputerów osobistych standard swoją serią drukarek HP LaserJet -

prawie wszystkie drukarki laserowe potrafią emulować ten standard. W świecie komputerów Apple standardem jest Laser Writer. Drukarki laserowe wymagają sporo pamięci, przynajmniej 512 KB, ponieważ przed drukowaniem tworzą graficzny obraz całej strony. Wydrukowanie strony, na której używamy wielu różnych czcionek, skomplikowanej grafiki

czy rysunku technicznego może wymagać więcej niż jeden MB pamięci RAM. Szczególnie drukarki o podwyższonej zdolności rozdzielczej wymagają wielu megabajtów pamięci, np. drukarka HP IV dająca rozdzielczość 600 dpi zawiera standardowo 2 MB a może pomieścić nawet 22 MB RAM. Drukarki laserowe wyższej jakości nadają się do profesjonalnego fotoskładu, pracując w formacie A3 ze zdolnością rozdzielczą 1200 dpi, a więc typową dla jakości czcionek odlewanych. Chociaż szybkość druku drukarek laserowych wydaje się bardzo duża należy pamiętać, że odnosi się ona do drukowania przy użyciu wbudowanych czcionek a nie czcionek zdefiniowanych przez oprogramowanie, które drukowane są w trybie graficznym. Na wydrukowanie na drukarce laserowej pierwszej strony przy pomocy jednego z

popularnych procesorów tekstu, takiego jak Wordperfect, możemy czekać ponad minutę! Następne strony wychodzą szybko jeśli tylko nie wprowadzamy na nich nowych fontów. Bardziej szczegółowe porównanie szybkości drukowania pokazuje, że drukarki o szybkości 4 stron na minutę mogą być szybsze niż drukarki nominalnie drukujące 8 stron na minutę jeśli używamy czcionek graficznych a nie wewnętrznych. Jest to niemal regułą jeśli drukujemy teksty w języku polskim, gdyż tylko nieliczne drukarki laserowe mają wbudowane polskie czcionki. Nawet jeśli mamy drukarkę z polskimi znakami niewiele procesorów tekstu działa w trybie tekstowym. Tak więc chociaż korzystając z drukarki laserowej nie będziemy mieli problemu z polskimi znakami szybkość druku może być bardzo różna. Zupełnie odmienną filozofię przyjęto w tanich drukarkach przeznaczonych do współpracy z komputerami korzystającymi z systemów okienkowych Windows. Drukarki te, nazywane „windowsowymi” lub drukarkami GDI

(Graphical Device Interface, czyli interfejs urządzeń graficznych, to wewnętrzny język grafiki Windows) wykorzystują procesor i pamięć komputera do opracowania danych rastrowych, a więc przed drukowaniem możemy obejrzećć mapy bitowe w myśl hasła: to co widzisz to drukujesz (WYSIWYP, What You See Is What You Print). Sterowniki tych drukarek umożliwiają skalowanie wydruku w szerokim zakresie, np. drukowanie 2 lub 4 stron na jednej kartce.

Tworzenie obrazu strony zabiera oczywiście sporo pamięci i może uniemożliwić wykonywanie innych zadań. Szybkość druku zależy mocno od szybkości komputera, ale już dla procesorów 486/66MHz jest ona wysoka. Coraz więcej drukarek laserowych pozwala na poprawienie jakości druku w porównaniu ze standardową rozdzielczością 300 punktów na cal. Osiąga się to przez zmienną wielkość kropek lub wygładzanie nierówności na ostro zakrzywionych brzegach. Sprzedawane są programy oraz karty rozszerzeń do komputerów osobistych zwiększające standardową zdolność rozdzielczą dobrych drukarek laserowych do 800 a nawet 1200 dpi. Chociaż przy wydruku normalnego tekstu różnica pomiędzy 300 a 600 dpi lub lepszą zdolnością rozdzielczą nie jest zbyt widoczna to widać ją wyraźnie przy drukowaniu grafiki. Oprócz lepszych mechanizmów tworzenia obrazu drukarki o podwyższonej zdolności rozdzielczej używają również tonera, zawierającego o połowę mniejsze cząsteczki niż w tonerach standardowych. Drukarki laserowe pozwalają na drukowanie na foliach do rzutników pisma, należy jednak pamiętać, że muszą to być folie o odpowiednich parametrach, takie jak folie przeznaczone do kserografów. Głównym parametrem odróżniającym je od zwykłych folii jest wytrzymałość na wysoką temperaturę: muszą one wytrzymać 200 stopni Celsjusza przez 0.1 sekundy. Niewłaściwa folia roztopi się w drukarce zaklejając jej mechanizm w sposób trudny do

wyczyszczenia. Chociaż wiele firm produkuje obecnie drukarki laserowe składane są one zwykle z tych samych elementów, np. części mechaniczne są najczęściej produkowane przez firmę Canon, HP lub Epson. Większość drukarek pozwala na drukowanie na pojedynczych kartkach, podawanych z pojemnika zawierającego od 50 do kilkuset kartek, jak i na

kopertach. Drukarki laserowe mogą być przyłączane do komputerów zarówno przez wyjścia szeregowe jak i równoległe. Interpreter postscriptu zakupić można na karcie rozszerzającej lub w postaci modułu do zamontowania w drukarce laserowej. Jest on kosztownym dodatkiem (kilkaset dolarów), pozwala za to na korzystanie z wielu ładnych fontów, chociaż jeszcze w połowie lat 90-tych brak było postscriptu z fontami zawierającymi polskie znaki. Umożliwia

również drukowanie grafiki w formacie postscriptowym (więcej na temat postscriptu będzie poniżej). Format ten jest bardzo wygodny ponieważ pozwala na przechowywanie plików zawierających sformatowany tekst i grafikę w formie gotowej do druku. Plik postscriptowy wystarczy po prostu przesłać na drukarkę wyposażoną w interpreter postscriptu by otrzymać wydruk. Procesory tekstu mogą oczywiście zapisać wszystkie informacje wysyłane na dowolną drukarkę w pliku, ale będzie to plik binarny przeznaczony tylko dla danego typu drukarki, przechowujący obraz strony z określoną zdolnością rozdzielczą. Plik postscriptowy da się wydrukować na dowolnej drukarce lub naświetlarce wyposażonej w interpreter postscriptu z pełną rozdzielczością urządzenia, na którym drukujemy. Ponieważ pojawiło się oprogramowanie pozwalające korzystać z czcionek postscriptowych również na

drukarkach nie posiadających wbudowanego interpretera postscriptu rola tego języka jako ważnego atutu drukarki zmalała. Oprócz postscriptu stosuje się dwa inne języki opisu stron: Hewlett-Packard używa w swoich drukarkach LaserJet i DeskJet języków PCL4 lub PCL5 (uniwersalny język opisu stron) i HPGL (emulujący działanie plotera). Wiele drukarek pozwala na dołączanie modułów pamięci zawierającej nowe kroje czcionek. W niektórych drukarkach spotyka się nawet wyjścia SCSI do dysku, na którym przechowywać można wiele krojów czcionek. Typowo drukarki mają od kilku do kilkudziesięciu wbudowanych nowych krojów czcionek - nowsze drukarki laserowe sprzedawane w Polsce zawierają również polskie znaki (prawie zawsze w standardzie Latin 2).

6. Drukarki Elektroluminescencyjne (LED)

LED w druku kolorowym dopiero się pojawia. Pionierem w rozwoju tej bardzo obiecującej technologii jest firma

OKI, która po sukcesach na rynku drukarek monochromatycznych zdecydowała się zaprojektować mechanizmy druku

kolorowego oparte właśnie o technologię LED.

Technologia LED w druku kolorowym bardzo przypomina tandemowe rozwiązania oparte na technologii laserowej. Mianowicie system składa się z 4 tonerów w podstawowych kolorach. W skład systemu wchodzą również 4 bębny światłoczułe. Te jednak nie są naświetlane promieniem generowanym przez jedną diodę laserową, ale przez linijkę LED w której znajduje się cały szereg diod - każda odpowiada za naświetlenie konkretnego punktu na materiale

światłoczułym. Ich ilość określa rozdzielczość urządzenia (oczywiście w jednym kierunku, drugą wartość rozdzielczości determinuje skok samego mechanizmu drukującego). Do tak naświetlonego bębna przykładany jest toner, który podobnie jak w technologii laserowej jest przyciągany na zasadzie różnicy potencjałów. Obraz z bębnów światłoczułych jest przekładany bezpośrednio na papier, jeden za drugim. Rozwiązanie to zapewnia prostą drogę przebiegu papieru, a więc możliwość stosowania grubszych mediów, dość dobre pasowanie kolorów oraz bardzo dużą szybkość druku (obecnie najszybsze urządzenia pracujące w tej technologii drukują 21 stron/min. A4 w kolorze). Zrezygnowanie ze skomplikowanej, zajmującej znaczną ilość miejsca optyki z jaką mamy do czynienia w przypadku drukarek laserowych pozwoliło na zwartą, kompaktową budowę urządzenia. Dodatkowo linijki LED są tańsze w produkcji niż diody laserowe (z całą optyką) co znacznie wpływa na końcową cenę urządzenia. W przypadku drukarek LED ten wpływ jest bardzo pozytywny, gdyż najtańsze modele pracujące w tej technologii cenowo porównywalne są z najtańszymi drukarkami laserowymi, jednocześnie znacznie przewyższają je szybkością druku. Niestety technologia LED ma również swoje wady. Podobnie jak w przypadku technologii laserowej należy zwrócić uwagę, że podstawą technologii LED są procesy elektrostatyczne, dzięki którym budowany jest cały wydruk. Niestety właśnie ze względu na to, drukarki LED są bardzo wrażliwe na warunki panujące w otoczeniu (wilgotność,

temperatura), jak również rodzaj użytego podłoża. Całość może powodować, że urządzenie będzie zachowywało się nieliniowo w czasie i w zależności od panujących warunków środowiskowych lub stopnia zużycia materiałów eksploatacyjnych będzie drukowało inaczej. Dodatkowy problem stwarzają same diody. W przypadku drukarek laserowych mamy do czynienia tylko z jednym źródłem światła, więc nie można mówić o jego różnorodności.

Dodatkowo, gdyby nawet dochodziło do zmiany jego parametrów w czasie, to ta zmiana będzie wpływała równomiernie na całość budowanego obrazu. W przypadku technologii LED mamy do czynienia z wieloma źródłami światła. Pojawiają się więc dwa problemy. Po pierwsze musimy zagwarantować początkową jednorodność wszystkich diod, po drugie musimy zagwarantować ich jednorodną zmienność/niezmienność w czasie. W chwili obecnej jakość druku oferowana przez drukarki LED jednak odbiega od tego, co możemy uzyskać w takich technologiach jak laserowa czy stałoatramentowa. Natomiast jest ona zupełnie akceptowalna przez większość użytkowników typowo biurowych. Do takich też celów drukarki pracujące w technologii LED są przeznaczone i na tym polu sprawdzają się doskonale. Jeśli chodzi o zastosowania specjalistyczne, takie jak np. proof cyfrowy to technologia laserowa jak na razie może się

czuć niezagrożona.

7. Drukarki termiczne

Jest to kolejny przykład drukarek nieuderzeniowych. Drukarki termiczne stosowane są w faksach, ale do komputerów stosowane są dosyć rzadko. Zarówno jakość jak i szybkość druku nie była w starszych modelach drukarek termicznych najlepsza, były za to ciche i względnie tanie. Ich największą wadą było wymaganie specjalnego papieru, wrażliwego na ciepło. Papier ten po dłuższym okresie czasu żółkł. Drukarki termiczne nowszej generacji nie mają już tych wad. Obraz tworzony jest podobnie jak w drukarkach mozaikowych przy pomocy pręcików, tylko zamiast uderzenia igłą w taśmę następuje przypalenie papieru drucikami. Drukarki te należą do jednych z najtańszych, produkowane są również w Polsce. Ich zaletą są małe rozmiary i niewielki pobór mocy, dzięki czemu stanowią konkurencje dla zasilanych bateryjnie drukarek strumieniowych, przeznaczonych do używania w podróży.

Chociaż technika druku termicznego w czystej postaci nie jest tak często spotykana bardzo popularną może się stać technologia termotransferowa.

8. Drukarki termotransferowe

Technologia termotransferowa jest aktualnie bardzo rzadko spotykana. Praktycznie jej wykorzystanie ogranicza się tylko i wyłącznie do specjalistycznych, specyficznych zastosowań. Jednak jeszcze parę lat temu była onabardzo popularna, szczególnie jeśli chodzi o druk na materiałach transparentnych. Rozwój technologii spowodował jednak wyparcie tradycyjnych prezentacji na foliach transparentnych na rzecz projektorów multimedialnych, a wiec

dalsze wspieranie technologii termotransferowej przez producentów stanęło pod znakiem zapytania. Podstawowym elementem drukarki jest głowica składająca się z wielu elementów grzejnych, które w czasie drukowania dociskane są do taśmy nasączonej barwnikiem w barwach podstawowych (taśmy 3 lub 4 kolorowe). Podczas przesuwania papieru przed głowicą elementy grzejne powodują punktowe podgrzanie taśmy i przeniesienie barwnika na papier. Każdy z kolorów podstawowych drukowany jest oddzielnie. Na rynku funkcjonują dwie wersje tej technologii drukowania. Jedna wersja posiada nieruchomą głowicę o szerokości odpowiadającej maksymalnej szerokości zadrukowanej strony oraz jedną taśmę barwiącą, na której na przemian umieszczone są poszczególne barwy podstawowe (CMY lub CMYK). Taśma taka może być użyta tylko raz i wystarcza zwykle na wykonanie od kilkudziesięciu do kilkuset wydruków. W tańszych wersjach drukarka posiada niewielką ruchomą głowicę oraz cztery

lub więcej tasiemek, które są pojedynczo pobierane do druku. Technologia termotransferowa charakteryzuje się szerokim gamutem barwnym oraz wysoką stabilnością barw przy drukowaniu na zalecanych przez producenta mediach. Jej wady to duża zależność barw od rodzaju użytego

papieru, mała szybkość druku - szczególnie w wersji z ruchomą głowicą oraz stosunkowo wysokie koszty eksploatacji. W wersji z nieruchomą głowicą koszty te są stałe i niezależne od pokrycia strony.

9. Plotery
Ploter jest urządzeniem do tworzenia precyzyjnych, czarno-białych lub kolorowych, rysunków o wielkościach przekraczających w niektórych modelach format A0. Działanie plotera polega na realizacji rozkazów grafiki wektorowej. Do rysowania służy najczęściej zamocowany w uchwycie głowicy pisak, który porusza się nad arkuszem papieru i jest opuszczany i podnoszony za pomocą elektromagnesu. Większość ploterów pozwala na wykonywanie barwnych rysunków z różnymi grubościami kresek, przy czym wymiana pisaka najczęściej jest wykonywana automatycznie.
Przesyłanie informacji pomiędzy komputerem a ploterem odbywa się poprzez standardowy interfejs równoległy lub szeregowy. Najczęściej stosowanym językiem sterowania ploterami jest opracowany przez firmę Hewlett-Packard język HP-GL i HP-GL/2.
Obecnie w coraz większym stopniu zaciera się różnica między ploterami a drukarkami. Zamiast tradycyjnego pisaka często stosuje się głowice, podobne do używanych w drukarkach atramentowych. Zaletą głowic atramentowych jest możliwość pracy nie tylko z grafiką wektorową, lecz także z rastrową oraz możliwość kreślenia powierzchni równomiernie wypełnionych dowolną barwą. Istnieją konstrukcje ploterów atramentowych (np. firmy Hewlett-Packard), w których zużycie atramentów jest monitorowane, a zbiorniki atramentu, umieszczone w głowicy, są napełniane w czasie pracy. Innym rozwiązaniem jest stosowanie zewnętrznych zbiorników i doprowadzanie atramentów do głowicy za pomocą elastycznych rurek. Dysze w głowicy mogą być automatycznie czyszczone. Ponadto, każda głowica może mieć ; dodatkowe dysze, które są wykorzystywane, gdy pracujące dysze zapchają się.
Ruchem silnika, głowicy i pisaka sterują, buforowane w ploterze, sygnały przesyłane z komputera. Buforowanie sygnałów pozwala na zwolnienie komputera z konieczności oczekiwania na zakończenie rysowania elementu przed wysłaniem kolejnego rozkazu. Ponadto, umożliwia wykonywanie wielu kopii bez konieczności angażowania komputera oraz analizę poszczególnych rozkazów i optymalizację kolejności ich wykonania. Optymalizacja ma na celu skrócenie czasu rysowania i może polegać na takim porządkowaniu rozkazów rysowania, aby była zminimalizowana liczba wymian pisaków (ang. pen sorting) i całkowita droga, jaką pokonuje głowica podczas rysowania (ang. vector sorting).Istnieją dwa podstawowe rozwiązania konstrukcyjne ploterów: plotery płaskie i rolkowe.

9a. Plotery płaskie
W ploterach płaskich (ang. flatbed plotter, X-Y plotter) papier leży na płaskiej powierzchni i jest przypięty do brzegu albo przytrzymywany magnetycznie lub elektrostatycznie przez naładowanie podłoża wysokim napięciem (napięcie to jest całkowicie bezpieczne dzięki malej obciążalności prądowej). Silnik krokowy przesuwa w osi X sanie, na których jest umieszczona głowica z pisakiem. Głowica może poruszać się wzdłuż osi Y.

9b. Plotery rolkowe
W ploterach rolkowych (ang. roller-bed plotter) głowica z pisakiem porusza się tylko w osi X. Papier jest przesuwany w osi Y przez jedną lub dwie rolki. Zwykle plotery rolkowe charakteryzują się większą szybkością rysowania i mniejszą rozdzielczością. W osi X papier może mieć kilka (niekiedy nawet kilkadziesiąt) metrów długości.

9c. Inne rozwiązania
Poza powszechnie stosowanymi ploterami pisakowymi i atramentowymi dostępne są także plotery wykorzystujące inne techniki rysowania. Należą do nich plotery rysujące na papierze termoczułym, plotery laserowe emulujące działanie drukarek, plotery elektrostatyczne, fotoplotery. W fotoploterach pisak jest zastąpiony wiązką światła przechodzącą przez aperturę o konkretnym kształcie i rozmiarze. Źródłem światła może być lampa halogenowa lub laser. Fotoplotery wykorzystuje się między innymi do naświetlania klisz w produkcji płytek drukowanych.
Ponadto, na podobnej zasadzie jak plotery płaskie pracują plotery tnące, grawerujące i wiertarki. Plotery tnące (ang. cutting plotter) są przeznaczone do wycinania kształtów z płaskich miękkich materiałów o grubości do 2 mm, na przykład folii winylowej, kartonu. Do cięcia można także wykorzystać niektóre modele ploterów rysujących, w których pisak może być zastąpiony przez ostrze. Plotery grawerujące (ang. engraving machine) są wyposażone w stalowe lub diamentowe ostrza lub wiertła i mogą pracować z takimi materiałami, jak tworzywa sztuczne, aluminium, mosiądz. Rozwinięciem możliwości ploterów grawerujących są maszyny modelujące, pozwalające kształtować obrabiany materiał (wosk, drewno, tworzywo sztuczne, aluminium, mosiądz) w trzech wymiarach. Przykładem takiego urządzenia jest CAMM-3 (Computer Aided Modelling Machine) firmy Roland.

9d. Parametry
Oprócz szybkości rysowania ważnymi parametrami pracy plotera są: rozdzielczość (ang. resolution), czyli liczba adresowalnych kroków możliwych do wykonania na długości jednego cala, oraz powtarzalność. Rozdzielczość stosowanych obecnie ploterów to około 1000/cal. Powtarzalność (ang. repeatability) określa zdolność powracania do punktu, w którym pisak był poprzednio wykorzystywany. Cecha ta ma zasadnicze znaczenie dla wyglądu zamkniętych krzywych rysowanych na ploterze. Powtarzalność jest określana zazwyczaj przez dwa parametry: jeden odnoszący się do rysunków tworzonych za pomocą jednego pisaka, drugi obowiązujący przy zmianach pisaków. Im mniejsza jest wartość powtarzalności, tym większa jakość rysunku.

10 Drukarki rozetkowe

Drukarki rozetkowe, zwane też drukarkami z wirującą głowicą, są to w zasadzie przyłączone do komputera

elektryczne maszyny do pisania. Popularne jeszcze w połowie lat 80-tych, przez pewien czas były to najtańsze

drukarki dające bardzo dobrą jakość druku. Ich wadą jest niewielka szybkość drukowania, duży hałas, brak możliwości

drukowania grafiki i niewielki wybór kroju i wielkości czcionek, które można kupić w postaci plastykowych kółek

(rozetek, nazywanych po angielsku „daisy wheels”).

W zasadzie elektryczne maszyny do pisania dowolnego typu można podłączyć do komputera dorabiając

odpowiednie sterowanie, w praktyce jednak były to prawie wyłącznie drukarki rozetkowe.

1.1.8 Drukarki woskowe (stałoatramentowe)

W ostatnich latach pojawiły się drukarki nazywane woskowymi drukarkami termicznymi (thermal wax

printers), przeznaczone bardziej do drukowania kolorowej grafiki wysokiej jakości niż druku. Technologia

stałoatramentowa, zwana również technologią woskową jest jedną z najmłodszych technologii druku jakie funkcjonują

w chwili obecnej na rynku urządzeń kolorowych. Wymyślona, opatentowana i rozwijana przez firmę Tektronix powoli

zdobyła, i zdobywa nadal rzeszę zwolenników.

Inne technologie drukowania

9.2. Drukarka strumieniowa
Krople atramentu są wysysane i przenoszone na papier przez strumień sprężonego powietrza. Kierunek ruchu kropli jest sterowany przez pole elektryczne. Charakterystyczną cechą tej metody jest możliwość mieszania kolorów podstawowych jeszcze przed ich dotarciem do papieru.

9.3. Drukarka proszkowa
Do drukowania używa się sproszkowanego barwnika, który jest wystrzeliwany na papier przez specjalną głowicę. Wydruki są wodoodporne i odporne na rozmazywanie.

9.4. Technika sieci elektrod (ang. tonerjet)
Cząsteczki toneru są rozprowadzane przez walec na papierze poprzez perforowaną folię. Odpowiadające punktom wydruku mikroskopijne otwory w folii są otwierane i zamykane przez niezależne elektrody. Drukarki, w których wykorzystuje się tę technikę, charakteryzują się rozdzielczością do 600 dpi oraz większą niezawodnością w porównaniu z techniką laserową.

9.5. Technika atramentowo-offsetowa
Atrament w postaci wosku jest nanoszony na bęben jak w maszynie offsetowej. Wszystkie 4 kolory podstawowe (CMYK) nanosi się równocześnie na wałek za pomocą głowic mających szerokość bębna. Obraz jest przenoszony na papier w procesie podobnym do stosowanego w drukarkach laserowych. Czas drukowania jednej strony to 15 s.

10. Sterownik drukarki, zwany też „drajwerem drukarki” to program, który potrafi interpretować dane wysyłane z komputera na wewnętrzny język poleceń danej drukarki. Polecenia te pozwalają na zmianę strony, wybór kroju, rodzaju i stopnia pisma, gęstości, odstępów miedzy znakami i wielu innych parametrów. Istnieje kilka języków poleceń, przyjętych jako standardowe, ale wiele drukarek oferuje dodatkowe możliwości, wykorzystywane przez niektóre

programy, stąd duża liczba sterowników drukarek. Najczęściej producenci drukarek dostarczają sterowniki do większości popularnych programów a producenci oprogramowania starają się dostarczyć sterowniki do większości popularnych drukarek. Ułatwieniem w niektórych systemach komputerowych (np. w systemie MacIntosha czy w Windows) jest obsługa drukarki przez sterownik związany z systemem operacyjnym a nie z konkretnym programem.

Standardy. Wśród różnych typów drukarek powstało kilka standardów dzięki czemu współpraca drukarek z programami użytkowymi jest prostsza. Nawet jeśli dany program nie współpracuje bezpośrednio z naszą drukarką można ją ustawić tak, by emulowała którąś z bardziej znanych typów. Standardy wymienione zostały przy omawianiu poszczególnych typów drukarek gdyż inne standardy obowiązują dla drukarek mozaikowych a inne dla laserowych.

Przyciski kontrolne drukarek używa się rzadko. Najczęściej jest to przycisk On/Off Line, oznaczający gotowość do pracy; normalnie drukarka jest gotowa ale możemy odłączyć ją chwilowo od komputera wciskając ten przycisk. Dopiero po odłączeniu drukarki można zmienić parametry jej ustawienia. Przycisk Reset umożliwia powrót do standardowego ustawienia i jednoczesne wyzerowanie pamięci drukarki, dzięki czemu przestanie ona drukować.

Przycisk FF lub Form Feed pozwala wysunąć stronę papieru a LF lub Line Feed przesunąć ustawienie papieru o jeden wiersz w dół. Oprócz przycisków kontrolnych, umieszczonych na obudowie, drukarki mają często przełączniki mniej widoczne, służące do ustawiania takich rzadko zmienianych parametrów jak szerokość papieru (w USA używany jest papier odbiegający nieco od formatu A4), standard drukarki czy wybór zestawu znaków ASCII dla czcionek sprzętowych. W języku angielskim przełączniki te nazywają się „DIP switches”. Jeśli zamiast ramek i prostej grafiki nasza drukarka produkuje jakieś dziwne znaczki trzeba zajrzeć do jej instrukcji i ustawić odpowiednie przełączniki.

11. Polskie znaki

Drukowanie polskich znaków możliwe jest w trybie graficznym na wszystkich drukarkach. Coraz więcej producentów drukarek wyposaża je w czcionki zawierające znaki polskie w jednym z kilku standardów, najczęściej w standardzie Mazovia lub Latin 2. Ponieważ Latin 2 zastosowany został w wersji środkowo i wschodnioeuropejskiej MS-Windows a jest to standard wprowadzony przez IBM i MicroSoft, firmy o największym wpływie na rynek komputerów, niezależnie od pewnych wad standard ten został przyjęty przez pozostałe firmy zagraniczne produkujące sprzęt i oprogramowanie. Na drukarkach laserowych i strumieniowych szybkość druku w trybie graficznym i tekstowym jest podobna, ale na drukarkach termicznych czy mozaikowych warto się postarać o polskie znaki w trybie tekstowym, zawarte w stałej

pamięci ROM drukarki. Jest to również konieczne jeśli chcemy drukować teksty napisane nie przy pomocy jakiegoś edytora tekstu, który współpracuje z drukarką poprzez sterownik, lecz drukujemy bezpośrednio spod systemu operacyjnego, teksty napisane przy pomocy edytora narzędziowego.

12. Czcionki (fonty)

W stałej pamięci (ROM-ie) drukarki zwykle jest kilka, czasem do kilkunastu krojów pisma (w drukarkach laserowych), można dokupić często kości pamięci ROM z fontami, albo kupić czcionki na dyskietce (soft fonts), drukowane w trybie graficznym. Tworzenie nowych krojów pisma jest obecnie bardzo modne. Upowszechniło się kilka formatów, wśród których

2 najważniejsze to czcionki postscriptowe firmy Adobe oraz reklamowane przez Microsoft czcionki typu TrueType, które wyglądają na ekranie tak jak w druku. Istnieją programy umożliwiające zamianę jednego formatu czcionek na drugi (np. konwerter czcionek AllType firmy Atech) i dokonywania zmian kroju czcionek. Firma Photo Lettering Inc. jest właścicielem ponad 10 tysięcy różnych czcionek, w tym dobrze znanych czcionek akcydensowych, czyli takich, które wykorzystuje się do drukowania ogłoszeń, plakatów czy napisów filmowych. Również biblioteki czcionek postscriptowych firmy Adobe liczą kilkanaście tysięcy czcionek. Program o nazwie Adobe Type Manager umożliwia używanie tych czcionek w środowisku Windows 3.1 na komputerach osobistych IBM jak i na komputerach MacIntosh firmy Apple.

Obecnie najbardziej znanymi firmami produkującymi drukarki są: HP, EPSON, LEXMARK, CANON, OKI, PANASONIC, XEROX, SHARP, CITIZEN, SEIKOSHA, STAR.

Aby otrzymać żądany wydruk, pomiędzy komputerem a drukarką zachodzi bardzo złożony proces techniczny. Na początku sterownik drukarki tłumaczy określoną stronę wydruku na język zrozumiały dla danej drukarki , po czym przesyła te dane do pamięci pośredniej drukarki. Istnieją dwa podstawowe języki komunikacji komputera z drukarką:

- PCL(Printer Control Language)

Język sterujący pracą drukarki, stosowany m. in. w drukarkach marki Hewlett Packard (HP), jest to jeden z pierwszych języków komunikacji.

- PostScript

Prace nad PostScriptem (Level 1) rozpoczęto w roku 1971, ostatecznie PostScript (Level 1) wszedł do użytku w momencje podpisania umowy firm Adobe i Apple w sprawie wbudowania PostScriptu w drukarki LaserWriter (1985), a w niedługim czasie także świetlanki Linotronic 100 i 300 zostały wyposażone w PostScript.

PostScript Level 2 format przygotowany do kompresji kolorowych wydruków oraz kompresji plików o wysokich rozdzielczościach przystosowany do wymagań publikacji elektronicznych

PostScrip Level 3 obsługuje kalibrację kolorów Roland ColorChoice. Roland ColorChoice został stworzony dla zapewnienia idealnej zgodności kolorów dla różnych atramentów, materiałów i trybów druku. Profile kolorów ICC zapewniają doskonałą jakość druku i zgodność kolorów ze standardami przemysłowymi.

PostScript Extreme powstał głównie dla użytku dużych drukarni w celu wykonywania superszybkich druków poskriptowych.

Interfejs Centronics(Centronics interface) - standard wtyku równoległego kabla drukarki

Złącze równoległe jest jednym z najstarszych elementów architektury PC, który utrzymuje się w niezmienionej formie przez cały szereg lat. Modele prostych złącz równoległych były w użyciu na wiele wcześniej zanim pojawiły się mikrokomputery. Złącza takie służyły głównie do przekazywania danych pomiarowych. W momencie opracowywania przez firmę IBM pierwotnych zarysów PC zaistniała potrzeba implementacji prostego złącza równoległego obsługującego drukarkę. W tym celu sięgnięto po uproszczony wariant standardu Centronics posługującego się w pełnej wersji 29 liniami połączeniowymi i poziomami logicznymi TTL. W oryginale obydwa końce przewodu połączeniowego wyposażone były w specjalny 36-końcówkowy wtyk, którego duże rozmiary nie znalazły uznania wśród twórców architektury PC. Zmieniono więc format gniazda po stronie komputera na bardziej kompaktowy typ SUB-D (DB-25) dysponujący 25 końcówkami. Aby zachować wszystkie oryginalne linie sygnałowe protokołu Centronics zredukowana została do ośmiu liczba przewodów masy (w oryginale 12).. Magistrala danych jest 8-bitowa a wiec interfejs równoległy przesyła jednocześnie (równolegle) osiem bitów, czyli na raz przesyłany jest jeden bait. Ponieważ interfejs równoległy jest w stanie przesyłać w tym samym czasie więcej danych to komunikacja prowadzona takim łączem jest znaczenie szybsza niż przy użyciu interfejsu szeregowego

     Ponieważ jedynym zadaniem łącza równoległego, wynikającym z przyjętej architektury systemu, była obsługa drukarki nie ma się co dziwić, iż specyfikacja obejmowała wyłącznie transfer jednokierunkowy (od komputera do drukarki). Oprócz 8-bitowej magistrali danych złącze równoległe wyposażone jest w cztery linie sterujące (~STR, -ALF, ~IN1, ~DSL). Drukarka mogła co prawda zgłaszać pewne sytuacje nienormalne (jak np. brak papieru) ale o transmisji danych w odwrotnym kierunku nie było mowy. Odkryto jednak możliwość transmisji półbajtowej. Oryginalna specyfikacja portu równoległego definiuje 5 linii statusowych (~ERR, SEL, PAP, -ACK, BSY), z których część służy realizacji protokołu Centronics a część pozwala na sygnalizację pewnych stanów wyjątkowych. W omawianym trybie cztery spośród tych linii wykorzystuje się do transmisji w kierunku odwrotnym. Dwa następujące po sobie półbajtowe cykle pozwalają na organizację wymiany danych w tempie około 100 kB/s.

     W złącze równoległe wyposażano przez długi czas wszystkie, przeznaczone do współpracy z PC drukarki. Nie jest to oczywiście jedyna możliwość bowiem drukarka może również współpracować ze złączem szeregowym. Port szeregowy, jakkolwiek wolniejszy od równoległego, pozwala na pokonanie dużo większych dystansów dzielących komputer od drukarki, co w niektórych zastosowaniach ma kluczowe znaczenie. Specyfikacja łącza szeregowego dopuszcza transmisję danych na odległość do 200 m natomiast łącze równoległe jedynie do około 5 m.

     Współczesne drukarki wykraczają poza rolę biernego odbiorcy poleceń i danych, dysponują bowiem zdolnością dwustronnej komunikacji z obsługującym je komputerem. Możliwości takie wymagają jednak korzystania z portów równoległych, które zostały rozbudowane o dodatkowe funkcje, nie ujęte w standardzie oryginalnego IBM-PC.

Port USB(Universal Serial Bus)

Przez wiele lat niepodzielnie królowały porty równoległe i szeregowe. Niedawno wprowadzony (USB) oferuje zupełnie nową jakość instalacji i pracy z urządzeniami zewnętrznymi. Został on opracowany przez firmy Compaq, IBM, DEC, Intel i Microsoft. Charakteryzuje się dużą szybkością transferu (rzędu 1,5 MB/s), zgodnością z Plug and Play i możliwością obsługi do 127 urządzeń jednocześnie. Od ang. Universal Serial Bus - uniwersalna magistrala szeregowa. USB nie wymaga resetu komputera

Użytkownik może dowolnie włączać i wyłączać urządzenia USB. Np. użytkownik, który musi stworzyć dokument z kolorowymi zdjęciami, może zeskanować grafikę, wyciągnąć wtyczkę skanera i podłączyć drukarkę bez konieczności wyłączania komputera.

Utrzymywanie w czystości wszelkich urządzeń komputerowych - w tym peryferyjnych, takich jak drukarki - jest podyktowane nie tylko estetyką, ale również troską o przedłużenie ich trwałości. Cząsteczki kurzu czy brudu z resztek materiałów eksploatacyjnych mogą bowiem uszkodzić mechanizmy przesuwu papieru lub głowicy (w drukarkach igłowych i atramentowych). Przystępując do wszelkich zabiegów kosmetyczno-konserwatorskich, należy koniecznie wyłączyć dane urządzenie z sieci zasilającej. 

Na zewnętrznych częściach drukarki, czyli obudowie, wykonanej z jasnego tworzywa zbiera się kurz, tworząc ciemne plamy. Najłatwiej usuwa się je wilgotną, lecz nie bardzo mokrą szmatką z dodatkiem środka myjącego, np. do zmywania naczyń. Nie wolno stosować środków chemicznych, takich jak benzyna czy aceton, gdyż mogą one uszkodzić tworzywo albo lakier obudowy. Najlepszym rozwiązaniem jest zastosowanie specjalnej pianki do czyszczenia - rozpyla się ją z odległości ok. 20 cm od czyszczonej powierzchni i po pół minuty wyciera suchą szmatką. Zabiegi takie powinno się przeprowadzać co 2-3 tygodnie. 
Wnętrze drukarek narażone jest na zanieczyszczenia strzępkami papieru i pyłem celulozowym. Można je usunąć przez delikatne przedmuchiwanie (uwaga na oczy!). Można posłużyć się także miękkim pędzelkiem (np. do golenia), by wymieść wszelki pył i kurz, a strzępki papieru wygarnąć szczoteczką z twardym włosem (np. do zębów). 
Sprawdzenie przestrzeni między głowicą a wałkiem i usunięcie stamtąd ewentualnych ciał „obcych” jest bardzo ważne, zwłaszcza w drukarkach igłowych i atramentowych. W drukarkach laserowych z kolei może dojść do zabrudzenia wnętrza lub obudowy resztkami toneru. Nie należy go wycierać, lecz delikatnie odessać odkurzaczem. W drukarkach atramentowych przy wymianie kartridża można pobrudzić urządzenie lub siebie atramentem. I choć teoretycznie nie powinno się to zdarzyć - ze względu na konstrukcję pojemników z tuszem - to jednak takie przypadki też występują. Z tuszem trzeba walczyć szybko, póki nie zaschnie, wycierając go suchą szmatką, a pozostałe po wytarciu plamy zmyć łagodnym detergentem. Przy bardzo częstym korzystaniu z drukarki jej wnętrze należy czyścić raz w tygodniu. Jeśli drukarka pracuje sporadycznie, wystarczy zrobić jej przegląd co 3-4 tygodnie. 

Wymiana materiałów eksploatacyjnych
W zależności od typu drukarki różny jest sposób wymiany materiałów eksploatacyjnych, gdyż korzystają one z różnych nośników barwnika.
W drukarkach igłowych będzie to taśma barwiąca, w atramentowych - pojemniki z tuszem, a w laserowych - pojemnik z tonerem oraz bęben (jeśli nie jest zintegrowany w jeden zespół drukujący z tonerem). 
Generalnie każda taka wymiana niezależnie od typu drukarki powinna być poprzedzona zapoznaniem się z instrukcją obsługi. Dotyczy to nawet użytkowników, którzy już takie czynności wykonywali, ale w innych modelach drukarek. Producenci bowiem wprowadzają bardzo często innowacje, a jeden niezręczny ruch może spowodować trudne do naprawienia uszkodzenia.
Znając chęć użytkowników do eksperymentowania, producenci bardzo często umieszczają na wewnętrznych stronach pokryw obudów rysunki lub schematy z krótkimi objaśnieniami, dotyczącymi wymiany materiałów eksploatacyjnych. Ułatwia to pracę, gdyż nie trzeba wtedy sięgać do podręcznika. Moment wymiany materiałów barwiących jest w zasadzie jednoznaczny: w drukarkach igłowych coraz słabiej widoczne (wyblakłe) wydruki, w atramentowych - utrata najczęściej jednego z kolorów (jeśli nie pomogło czyszczenie głowicy), a w laserowych - widoczne blade lub wręcz białe smugi. 
Przy wymianie kasety z taśmą w drukarkach igłowych istotną czynnością jest przewinięcie samej taśmy o kilka centymetrów już po jej założeniu tak, aby prawidłowo ułożyła się ona w prowadnicach przed głowicą. 
W drukarkach atramentowych nie trzeba wykonywać żadnych dodatkowych czynności, czasami tylko w niektórych modelach należy zasygnalizować czynność wymiany pojemników z tuszem w oprogramowaniu sterującym drukarką. 
W drukarkach laserowych po założeniu nowego pojemnika z tonerem (należy pamiętać o jego uprzednim kilkukrotnym przechyleniu, aby toner rozłożył się równomiernie w pojemniku, i wyciągnięciu taśmy zabezpieczającej) można od razu drukować kolejne prace. W modelach drukarek laserowych, w których wymienia się oddzielnie bęben, należy bardzo uważać przy jego wymianie, gdyż jest on najczęściej słabo zabezpieczony przed potencjalnym uszkodzeniem (zadrapanie, zarysowanie). 
Dodatkowym utrudnieniem jest konieczność szybkiego ulokowania go we wnętrzu drukarki, aby nie pozostawał zbyt długo bez opakowania (naświetlanie pogarsza jego własności). W przypadku wymiany całego zespołu drukującego (bęben + toner) sprawa jest znacznie prostsza, gdyż całość znajduje się w szczelnym, kompaktowym module. 

Aby zmniejszyć koszty eksploatacji drukarek, na rynku pojawiły się zestawy do samodzielnego napełniania cardridg'y. Koszt takiego zestawu jest kilkakrotnie niższy od oryginalnego zasobnika z atramentem, a jakość wydruku niewiele odbiega od oryginału. Minusem powyższego rozwiązania jest fakt, iż użytkownik własnoręcznie musi uzupełnić opróżniony zasobnik co dla niektórych osób może stwarzać problem. Można napełniać ten sam cardridg, ( po polsku kałamarz, wkład, lub jak kto woli - głowica ), tak długo, dopóki się nie zużyje element drukujący, ( dysza ), wtedy trzeba niestety, kupić nowy pojemnik. Praktycznie jednak można użyć tej samej głowicy na 6 do 10 napełnień. Zaleca się uzupełniać tusz lub atrament, zanim skończy się on w pojemniku, względnie napełnić pusty już cardridge natychmiast. W przeciwnym razie atrament pozostały w dyszy zaschnie i uniemożliwi dalsze drukowanie. Potem może zajść konieczność wykonania czynności rozpuszczenia powstałego w dyszach korka.

Producenci drukarek grożą utratą gwarancji na drukarkę, gdy używa się cardridge`a z napełnieniem. Jednak napełniany jest jedynie pusty zbiornik przeznaczony do wyrzucenia, którego powtórne użycie nie ma wpływu na pracę pozostałych elementów drukarki. Nie stanowi on bowiem integralnej części drukarki.

Z głowicą należy obchodzić się ostrożnie. Nie należy dotykać dysz palcami. Gdy głowica jest wyjęta z drukarki i nie jest zabezpieczona, atrament bardzo szybko wysycha i blokuje dysze. Po napełnieniu nie można w tej sytuacji, przy zablokowanych dyszach, uzyskać dobrej jakości wydruku. Należy zaraz po wyjęciu zabezpieczyć je, najlepiej oryginalnym paskiem samoprzylepnym, którym jest zabezpieczony nowy zasobnik, lub szczelnie opakować czystym woreczkiem foliowym. Należy również pamiętać o opcji "czyszczenie głowic". Przed bardziej intensywnym drukowaniem lub po dłuższym czasie postoju drukarki należy to wykonać. Zapobiega to powstawaniu złogów zaschniętego tuszu wokół dysz, co ułatwia zasychanie atramentu w samych dyszach.

Gdy cardridge jest zablokowany wyschniętym atramentem,

należy włożyć kałamarz do płytkiego naczynia z ciepłą wodą - stroną zawierającą zablokowane dysze, tak aby zaschnięty atrament odmókł i wypłynął. Dysze te należy umieścić w wodzie na kilkanaście minut. Następnie należy zetrzeć wodę z dysz miękką tkaniną lub bawełnianą ściereczką. Można też osuszyć ją chusteczką jednorazową. Po zainstalowaniu cardridge`a w drukarce należy uruchomić procedurę czyszczenia głowic zawsze ściśle według instrukcji eksploatacji drukarki. Jeżeli to nie pomaga, należy powtórzyć wymienione wyżej procedury 2 - 3 razy. Wierzcie, to naprawdę pomaga. Naprawdę nie należy rezygnować po pierwszych niepowodzeniach! A poza tym należy drukarkę czyścić.

Należy też pamiętać o tym, że najbardziej zużywane kolory to żółty i niebieski. Zazwyczaj druk wygląda już niemiło, gdy brak koloru żółtego, a potem niebieskiego. Kolor czerwony jest najmniej "używany" w standartowych kompozycjach barwnych. Nie dotyczy to użytkowników preferujących barwy z zakresu "brunatnych lub ciemnoczerwonych".

Słowniczek

A

ASF (Automatic Sheet Feeder) - automatyczny podajnik kartek papieru. Bubble Jet drukarka atramentowa o termicznej zasadzie działania. Kropelki atramentu wyrzucane są przez pęcherzyki pary powstałe przy ogrzewaniu atramentu.
C

Chargelinks (paseczki)- paseczki poprawiające właściwości ładujące wałka magnetycznego Mag Roller, stosowane w celu uzyskania lepszego zaczernienia wydruków. Stosując je razem z wałkami magnetycznymi przedłuża się żywotność tych elementów, tym samym zmniejszamy koszty regeneracji kartridża.

Cartridge - zbiornik, pojemnik z tuszem (ink cartridge) lub tonerem (toner cartridge).
CMYK (Cyan, Magenta, Yellow, BlacK) - zestaw kolorów podstawowych, z których w wyniku mieszania można otrzymać teoretycznie każdą inną barwę.

Conductive Grease (krem przewodzący) służy do smarowania styków elektronicznych w kartridżach. Zdecydowanie wpływa na polepszenie właściwości przewodzących tych elementów oraz przedłuża ich żywotność.

Cpi (characters per inch) - w trybie znakowym określenie gęstości druku, liczba oznaczająca liczbę znaków mieszczących się w linii o długości 1 cala.

Cps (characters per second) - określenie szybkości druku, liczba oznaczająca liczbę znaków przy zadanej gęstości (najczęściej 10 cpi) drukowanych w ciągu 1 sekundy.
D

DeOxCream (krem deosydujący) - na początku stosowany był w bębnach selenowych. Bębny selenowe mają inny kolor (zazwyczaj srebrny) w odróżnieniu od tradycyjnych bębnów światłoczułych OPC. Stosując krem deoksydujący przedłużamy żywotność bębna zwiększając czas jego eksploatacji.

Doctorblade (listwa podająca) - jest to listwa podająca na wałek magnetyczny Mag Roller drobiny specjalnego proszku zwanego tonerem. Istnieje możliwość przyczepienia do listwy pasków Chargelinks. Paseczek należy przykleić, zaginając koniec na listwę Doctorblade. Stosując je razem z wałkami magnetycznymi przedłuża się żywotność tych elementów, tym samym zmniejszamy koszty regeneracji kartridża.

DPI ( dots per inch; w skrócie dpi) (punkty na cal) - miara rozdzielczości wydruku. Parametr dpi mówi, ile odrębnych punktów urządzenie jest w stanie wydrukować na obszarze jednego cala kwadratowego. Podawany jest zwykle w postaci pary liczb, określających rozdzielczość poziomą i pionową. Im wyższa wartość dpi, tym większa rozdzielczość. Jeśli podana jest tylko jedna liczba, np. 300, to oznacza to rozdzielczość w pionie i poziomie, czyli 300×300.
Driver - sterownik, program umożliwiający sterowanie danym urządzeniem i zapewniający poprawne jego działanie.

E

Emulacja - zdolność wykonywania poleceń przewidzianych dla innego urządzenia, np. emulacja Epson LQ, oznacza możliwość stosowania sterownika od jakiejkolwiek drukarki z tej serii.
F

Font cartridge (moduł z czcionkami) - wewnętrzna karta z pamięcią podłączana do drukarki laserowej i zawierająca definicje jednej lub wielu dodatkowych czcionek rezydentnych (wbudowanych). Rezydentne czcionki drukowane są szybciej i bez angażowania pamięci drukarki.

Fuser roller (wałek grzewczy) - Podgrzewa stronę, na której rozmieszczony jest toner, skutkiem czego toner częściowo się topi i na stałe przykleja do papieru. Bierze udział w etapie tzw. „zafixowania” utrwalenia toneru na papierze. Następuje to poprzez obróbkę termiczną. Zazwyczaj w drodze przejścia kartki pomiędzy wałkiem grzewczym a wałkiem dociskowym.

G

GDI (Graphical Device Interface) - część systemu Windows pozwalająca na odwzorowanie grafiki na urządzeniach zewnętrznych np. drukarkach. Zapewnia to wierne oddanie zawartości ekranu na drukarce oraz znaczne poprawienie szybkości druku w porównaniu z drukarkami, w których wydruki muszą być przetwarzane przez procesor drukarki.
I

Ink (atrament) - roztwór lub zawiesina barwnika w wodzie lub w spirytusie, zawierający ponadto substancje zagęszczające, środki konserwujące, polerujące....

Ink-jet - drukarka atramentowa.

L

Landscape - poziome ustawienie papieru.
M

Mag Connection (magnetyczny styk) - styk, który jest połączony z wałkiem magnetycznym i powoduje jego dokładne ustawienie (regulację). Zastosowanie magnetycznych styków polepsza kontakt z wałkiem przez co zyskuje się na wydajności tonera oraz lepszym zabezpieczeniem przed wyciekiem.

Mag Roller (magnetyczny wałek) - przejmuje toner ze zbiornika, oraz nadaje mu odpowiedni ładunek elektrostatyczny, dzięki czemu przylega on do odpowiednich (odwrotnie naładowanych przez laser) miejsc na bębnie światłoczułym. Na styku pomiędzy zbiornikiem toneru a wałkiem magnetycznym znajduje się listwa podająca (Doctorblade) zakończona często wymienną końcówką - charger link. Od niej zależy ilość toneru podawanego na wałek magnetyczny oraz jego równomierne rozprowadzanie.

Methusaleh Powder (proszek do posypywania bębna światłoczułego) - Proszek ten służy do posypywania bębna światłoczułego (OPC drum). Generalnie jego zadaniem jest zmniejszenie tarcia pomiędzy listwą czyszczącą Wiper blade a bębnem światłoczułym (OPC drum). Dokonując operacji wymiany bębna OPC trzeba pamiętać, aby razem z nim była wymieniana listwa czyszcząca Wiper blade.

MTBF (Mean Time Beetwen Failure) - średni czas bezawaryjnej pracy.

P

PCL (Printer Control Language) - popularny język komend dla drukarek laserowych wprowadzony przez firmę Hewlett-Packard.
Portrait - pionowe ustawienie papieru.

PostScript - język opisu strony wydruku, stosowany przy bardziej skomplikowanych pracach (DTP, grafika); alternatywa dla PCL.
Ppm (pages per minute) - w drukarkach stronicowych szybkość druku w stronach na minutę.

Pressure Roller (wałek dociskowy) - wspólnie z wałkiem grzewczym, zwanym również potocznie grzałką, bierze udział w utrwaleniu (zafixowaniu) toneru na papierze. Następuje to poprzez obróbkę termiczną. Zazwyczaj w drodze przejścia kartki pomiędzy wałkiem grzewczym a wałkiem dociskowym.

Primary Charge Roller (elektroda ładująca PCR) - ładuje elektrostatycznie powierzchnie bębna światłoczułego (OPC drum). Zazwyczaj jest ona poza kartridżem.

Print head (głowica drukująca) - ruchomy element drukarki uderzeniowej lub atramentowej, nanoszący atrament na papier. Atrament jest przenoszony na papier z nasączonej taśmy. Głowice drukarek atramentowych zawierają wkłady atramentowe i dysze, przez które wyrzucane są krople atramentu.

Photoconductor [OPC drum with gear] (bęben światłoczuły) - jest centralnym elementem kartridża laserowego. Stanowi jakby jego oś i wykonuje główną pracę, również mechaniczną. Na wydrukowanie jednej strony potrzeba często aż 9 pełnych obrotów bębna. Jego uszkodzenia są zazwyczaj mechanicznej natury i powstają na skutek zużycia w wyniku kontaktu z innymi elementami, a zwłaszcza z listwą czyszcząca (Wiper blade).

R

Raster - mieszanina białych i czarnych punktów stosowana w celu symulowania odcieni szarości w urządzeniach monochromatycznych. Najczęściej obecnie stosowany jest raster częstotliwościowy (stochastyczny).
Recovery blade (listwa zbierająca) - Jest to listwa zbierająca z wałka światłoczułego drobiny specjalnego proszku zwanego tonerem, a będącym rodzajem barwnika, zawartego w zbiorniku świeżego tonera. Recovery blade jest listwą czyszczącą tzn. usuwa pozostałe części tonera, które pozostały się na bębnie światłoczułym a nie przedostały się na kartkę papieru.

S

Seal (plomba)- plomby samoprzylepne w postaci naklejanego paska są zabezpieczeniem wszędzie tam, gdzie brak jest zamknięcia mechanicznego. Plomba ta posiada warstwę kleju oraz tasiemkę, którą usuwamy przed włożeniem tonera do drukarki. W drukarkach laserowych plomba samoprzylepna jest używana głównie w celu zapewnienia bezpiecznego transportu kartridża po jego zregenerowaniu. Zabezpiecza również przed zawilgoceniem tonera.

T

Toner (toner) - drobny proszek stosowany w drukarkach laserowych i kserokopiarkach do tworzenia obrazu na papierze. Toner jest przyciągany do kartki za pomocą ładunków elektrycznych, a następnie utrwalany na papierze pod wpływem wysokiej temperatury. Toner w drukarce laserowej umieszczony jest w specjalnej kasecie.

W

Wiper blade (listwa czyszcząca)- listwa zbierająca z wałka światłoczułego drobiny specjalnego proszku zwanego tonerem, a będącym rodzajem barwnika, zawartego w specjalnym pojemniku świeżego tonera. Chcąc dbać o dobrą jakość wydruku zaleca się aby listwa była wymieniana razem z bębnem.

 

Procedura czyszczenia bębnów światłoczułych.

Powierzchnia bębna nie powinna być nigdy dotykana palcami. Jeżeli przenosimy bądź instalujemy bęben powinniśmy trzymać za jego zewnętrzną część.
Woda, olej oraz inne organiczne substancje nie powinny się nigdy dostać na powierzchnię bębna. Spowoduje to wystąpienie zanieczyszczeń. Ma to zdecydowany wpływ na żywotność bębna. Bęben nie może być wystawiany na działanie światła i trzeba przechowywać go w miejscu zaciemnionym. Trzeba również bardzo uważać, aby nie porysować i nie uciskać (wgniatać) powierzchni bębna.

Jeżeli konieczne jest oczyszczenie bębna z np. kurzu konieczne jest użycie do tego celu bawełnianej szmatki ewentualnie wacików . Unikać uciskania powierzchni. Podczas operacji czyszczenia obracamy bęben bardzo powoli w określonej kolejności zmieniając bardzo często materiał czyszczący.

8. Warunki przechowywania i używania bębnów światłoczułych.

Temperatura	Czas przechowywania (łączny)
do 25°C / 77°F	2 lata (zalecana temperatura)
do 35°C / 95°F	4 miesiące
do 45°C / 113°F	200 godzin
Ponad 45°C 113°F	Nie zalecane

Względna wilgotność 25 - 80%

Jakakolwiek skroplona para i chemiczne parowanie mają wpływ na działanie bębna. Musimy mieć to na uwadze podczas składowania, transportu, instalacji i innych operacji.

9. Warunki przechowywania i transportu

Aby zapobiegać mechanicznym uszkodzeniom poprzez deformację opakowania wysokość stosu palet jest ustalona na poziomie:

• 2 palety lub 10 pudełek w zależności od tego które jest pierwsze ustawione

Zewnętrzna paleta nie może wystawać więcej niż 4cm od krawędzi górnej warstwy kartonowych pudełek, w przeciwnym wypadku płyta zabezpieczająca (drewniana tablica separująca), musi być użyta przed położeniem górnej palety na dolną. Układanie palet podczas transportu jest niedozwolone.

10. Warunki użytkowania bębnów światłoczułych.

Zalecany zakres to:

• 20 - 25 °C / 68 - 77°F

• 40 - 60% rh (wilgotności względnej)

Osiągi bębna OPC są zależne od warunków klimatycznych. Pod wpływem temperatury i wilgotności może dojść do zmian tych właściwości. Zmiany te nie są trwałe i są odwracalne. Przechowując bęben w normalnych warunkach (20°C i wilgotność względna 50% urządzenie posiada swoje pierwotne osiągi. Jeżeli bęben będziemy przechowywać w niekorzystnych dla niego warunkach odzyskiwanie pierwotnych właściwości może zająć nawet kilka dni.

TONERY

 

1. Warunki przechowywania.

Zalecany zakres to:

• 20 - 40 °C

• 10 - 90 % rh (wilgotności względnej)

2. Inne zalecenia.

• unikać bezpośredniego działania światła

• przechowywać w zamkniętej formie

• unikać zbyt dużych obciążeń podczas przechowywania.

Jeżeli toner jest przechowywany w zbyt wysokich temperaturach (zamknięte powierzchnie np. w samochodzie z bezpośrednim działaniem światła) jest to dla niego bardzo niekorzystne. Zbyt duży nacisk podczas transportu powoduje marszczenie się tonera co z kolei jest przyczyną powstawania szorstkich cząsteczek.

3. Przechowanie i przenoszenie.

Zalecenia:

• unikać zanieczyszczeń tonera

• unikać zanieczyszczeń spowodowanych innymi obcymi materiałami

• unikać zanieczyszczeń spowodowanych przez wilgoć i skroploną parę wodną.

Objaśnienie:

Każdy toner posiada własne cechy takie jak: polaryzacja, rozmiar cząsteczki oraz właściwości termiczne. Na przykład, jeżeli dodatnio naładowany toner jest zanieczyszczony przez naładowany ujemnie na wydruku będą widoczne braki w tle. Zanieczyszczenia spowodowane przez toner o innych właściwościach to przyczyna złej jakości wydruków. Zatem podczas regeneracji ważne jest aby pozostały (stary) toner został całkowicie usunięty z całego osprzętu. Obce materiały oraz zanieczyszczenia spowodowane wilgocią również wpływają na jakość otrzymywanych wydruków.

4. Drukarki/Kopiarki.

Zalecany zakres pracy to:

• 15 - 30 °C

• 20 - 80 % rh (wilgotności względnej)

Aby uzyskać dobrą jakość wydruku, drukarka i toner powinny być użytkowane i przechowywane w nominalnych warunkach.

Co to znaczy napełnić pojemnik?                     

Napełnianie oznacza ponowne użycie pojemnika, który ma wbudowaną głowicę z dyszami. Napełnianie jest przyjazne dla środowiska i oszczędza Tobie wydatków na nowe, drogie głowice.
Ile razy można napełnić jeden cardridge?
Możesz napełniać ten sam cardridge tak długo, dopóki się nie zużyje element drukujący,   wtedy musisz kupić nowy pojemnik. Ogólnie rzecz biorąc można użyć tej samej głowicy na 4-10 napełnień.
Kiedy należy napełnić cardridge?
Zaleca się uzupełniać tusz zanim skończy się w nim atrament, względnie napełnić pusty już cardridge natychmiast. W przeciwnym razie atrament w głowicy wyschnie i zablokuje element drukujący, który składa się z bardzo małych, wąskich dysz wykonanych laserem, wspomaganych przez rezystor, który zagotowuje oraz chłodzi atrament.
Czy napełnianie pozbawia gwarancji na drukarkę u producenta drukarki?
Producenci drukarek grożą utratą gwarancji na drukarkę, gdy używa się cardridge`a z napełnieniem. Jednak napełniany jest jedynie pusty zbiornik przeznaczony do wyrzucenia, którego powtórne użycie nie ma wpływu na pracę pozostałych elementów drukarki.
Jak należy się obchodzić z głowicą?
Z głowicą należy obchodzić się ostrożnie. Nie należy dotykać dysz rękami. Gdy
głowica jest wyjęta z drukarki i nie jest zabezpieczona, atrament wysycha i blokuje dysze. Po napełnieniu nie można w tej sytuacji przy zablokowanych dyszach uzyskać dobrej jakości wydruku.
Co należy zrobić gdy cardridge jest zablokowany wyschniętym atramentem?
Należy włożyć cardridge`a do płytkiego naczynia z ciepłą wodą - stroną zawierającą zablokowane dysze, tak aby zaschnięty atrament odmókł i wypłynął. Dysze te należy umieścić w wodzie na kilkanaście minut. Następnie należy zetrzeć wodę z dysz miękką tkaniną lub bawełnianą ściereczką. Po zainstalowaniu cardridge`a w drukarce należy uruchomić procedurę czyszczenia głowic zawsze ściśle według instrukcji eksploatacji drukarki. Jeżeli to nie pomaga należy powtórzyć wymienione wyżej procedury 2-3 razy.
Co należy zrobić gdy na wydruku są białe pasy i obszary bez atramentu?
Zbadaj czy głowica nie jest pusta. Jeżeli tak to napełnij ją. Gdy wydruk będzie
niezadowalający zastosuj procedury z punktu powyżej.
Czy jakość atramentu jest ważna?
Tak, jakość atramentu odgrywa ważną rolę. Głowica cardridge`a może zostać zablokowana lub zniszczona przez zastosowanie atramentu, który nie odpowiada normom jakościowym producenta drukarki takim jak: czas schnięcia, gęstość, punkt wrzenia, lepkość, napięcie powierzchniowe, L*a*b skala kolorów, wartość pH. Atramenty są produkowane i testowane w warunkach laboratoryjnych, aby zapewnić najwyższą jakość porównywalną do wyrobów oryginalnych producentów drukarek.

Rys. 1. W przypadku trudności z nabyciem kolorowego tonera posłużyć się można proszkiem dla kolorowej kserokopiarki.

Regeneracja profesjonalna
Przedstawione rozwiązanie sprawdzi się doskonale, ale tylko raz albo dwa dla każdego kartridża. Powodów takiej sytuacji jest kilka. Podstawowa sprawa to wytrzymałość bębna światłoczułego. Przewidziana fabrycznie na jedną objętość pojemnika z tonerem w praktyce okazuje się dwa, trzy razy większa - ale dalsza eksploatacja może doprowadzić do przetarć warstwy światłoczułej i poważnych problemów. Na papierze pojawiają się plamy, smugi, niezadrukowane obszary itp. Zużyta listwa zbierająca też potrafi przysporzyć kłopotów. Wreszcie przepełniony pojemnik nadmiarowego tonera (nazywany też śmietnikiem) nieraz bywa przyczyną zabrudzenia całej drukarki. W związku z tym druga lub trzecia regeneracja danego kartridża powinna mieć już nieco inny przebieg.
     Zaczynamy podobnie jak poprzednio - od wyciągnięcia pinów. Tym razem musimy wyciągnąć oba kołki (znajdujące się po dwu stronach kartridża). Następnie rozdzielamy kartridż na dwie części. Teraz zajmiemy się obudową bębna światłoczułego. Jest on mocowany za pomocą dwóch pinów. Po ich wyciągnięciu bez problemu uda się wymontować bęben światłoczuły. Usuwamy gumowy wałek dociskający i odkręcamy dwa wkręty mocujące listwę zbierającą. 
     Pod listwą znajdziemy sporo proszku. Trzeba go usunąć - to właśnie "śmietnik", czyli pojemnik z niewykorzystanym tonerem. Teraz wszystkie części obudowy bębna należy bardzo starannie wyczyścić z resztek proszku. Najłatwiej wykonać to za pomocą odkurzacza. W sprzedaży są nawet specjalne urządzenia przeznaczone do pracy przy regeneracji tonerów - ale klasyczny, domowy sprzęt też spełni swoje zadanie. Trzeba tylko pamiętać o wymianie worka (filtra) po zakończeniu operacji. 
     Kolejnym etapem jest ocena zużycia poszczególnych podzespołów. Zwróćmy szczególną uwagę na bęben. Jeśli są na nim jakieś ślady przetarcia warstwy światłoczułej lub wcześniej występowały problemy z jakością druku - musimy wymienić cały element. Gdy zdecydujemy się to zrobić, dobrze jest wstawić też nową listwę zbierającą. Na koniec montujemy wszystkie podzespoły - przykręcamy listwę zbierającą, zakładamy gumowy wałek dociskający oraz bęben światłoczuły. 
     Druga część kartridża - będąca właściwym pojemnikiem na toner - zazwyczaj nie wymaga żadnych dodatkowych zabiegów. Odkręcamy tylko wkręt mocujący i zdejmujemy prawą pokrywkę boczną, aby uzyskać dostęp do korka zasobnika. Niejako przy okazji przyjrzeć się jednak warto magnetycznemu wałkowi podającemu i współpracującej z nim listwie podającej. Mimo że są to elementy bardzo trwałe, bardzo rzadko wymagające wymiany, w razie stwierdzenia jakichś uszkodzeń i te podzespoły zastępujemy nowymi. 
     Pracę kończymy, łącząc ponownie obie części kartridża za pomocą pinów. Pamiętamy oczywiście o nasypaniu proszku do zasobnika przed założeniem prawej pokrywy. Gotowy kartridż wkładamy do drukarki i... obserwujemy spore problemy z jakością druku. Spokojnie, wszystko dzieje się zgodnie z planem. Bardzo często jest tak, że po dokładnym wyczyszczeniu potrzeba kilku cykli wydruku, aby toner został równomiernie rozprowadzony po wszystkich wałkach. Białe pola na pierwszych kilku stronach nie powinny niepokoić. 
     Czasami jednak po zadrukowaniu paru kartek problem nie ustąpi i obserwować będziemy bardzo małe - ale występujące równomiernie wzdłuż kartki - niezadrukowane bądź jaśniejsze miejsca. Co to takiego? Najprawdopodobniej widzimy odciski własnych palców na bębnie. Podczas demontażu zdarzy się czasem chwytać za powierzchnię aktywną bębna, a tłuste odciski na niej dają opisane wcześniej efekty. Najlepiej więc bębna nie dotykać, ale to raczej trudne. Pozostaje zatem późniejsze czyszczenie. Nie trzeba ponownie rozmontowywać kartridża. Wystarczy miękką ściereczką przetrzeć powierzchnię bębna widoczną z zewnątrz, a następnie obrócić go o pewien kąt (za zębatkę) i kontynuować polerowanie. Po takim zabiegu wydruki nie będą ustępowały jakością tym uzyskiwanym z nowego kartridża.

A gdyby tak kolorowo?
Wszyscy się już chyba przyzwyczaili, że popularne drukarki laserowe drukują w kolorze czarnym. Tymczasem trafniejsze byłoby określenie, że są to urządzenia monochromatyczne, czyli potrafiące drukować jednym kolorem. I wcale nie musi to być czarna barwa.
     Za kolor wydruku odpowiedzialny jest toner - gdyby zastosować czerwony proszek, drukarka będzie drukowała na czerwono. Jednak prawdopodobnie nie uda się zdobyć tonera czerwonego, zielonego itd. Do urządzeń "wielobarwnych" produkowane są bowiem tylko tonery o barwach podstawowych w poligrafii - czyli Cyan (niebieskozielony), Magenta (karmazynowy) oraz Yellow (żółty). Z konieczności ograniczymy się więc do jednego z nich, ale i to nie zagwarantuje łatwego zakupu. Niestety, oferta rynkowa barwnego proszku luzem jest dość uboga i ograniczona w zasadzie tylko do dużych opakowań. Możemy jednak zastosować pewien wybieg - łatwo jest nabyć np. kartridż do kolorowej kserokopiarki. W wielu maszynach tego typu stosowane są osobne kartridże dla każdej barwy, bez problemu więc kupimy jeden kolor. Kartridże te są w większości tylko pudełkami z proszkiem i nie zawierają żadnych podzespołów mechanicznych. 
     Całe przedsięwzięcie związane ze zmianą barwy polegać będzie na regeneracji kart-ridża od drukarki czarno-białej i wsypaniu np. proszku karmazynowego zamiast czarnego. Pamiętać trzeba tylko o jednym - resztki czarnego tonera muszą zostać całkowicie usunięte. Oznacza to, ni mniej ni więcej, tylko rozmontowanie kartridża do ostatniej śrubki i gruntowne czyszczenie. Tym razem nie można odpuścić sobie zasobnika z tonerem czy wałka podającego - nie wolno nam pozostawić we wnętrzu urządzenia nawet odrobiny czarnego proszku. Oczywiście wszystkie operacje z tonerem wykonujemy tak, jak opisano wcześniej. I możemy już drukować w kolorze.
 
Domowa separacja
Cała strona w kolorze karmazynowym albo żółtym to jednak chyba nie to, o co nam chodziło. Ciekawie robi się, gdy mamy jeszcze inny kartridż, wypełniony klasycznym, czarnym tonerem. Daje to możliwość druku dwukolorowego. Jak? Sposobem dobrze znanym z profesjonalnych maszyn drukarskich. Chodzi o wielokrotne przejście tej samej kartki przez urządzenie drukujące. Za każdym razem naniesione zostają elementy w innym kolorze. Załóżmy, że trzeba wydrukować stronę czarnego tekstu, w którym występuje tylko kilka słów wyróżnionych inną barwą. Wkładamy do drukarki standardowy kartridż z czarnym tonerem i drukujemy jedynie to, co ma być czarne. W miejscach przeznaczonych na barwne elementy zostają białe, niezadrukowane pola. Następnie zmieniamy kartridż na "inny kolor" i ponownie wkładamy do podajnika naszą kartkę. Teraz drukujemy na niej wyłącznie te fragmenty, które powinny być kolorowe. Dzięki precyzyjnej pracy podajników papieru obecnych drukarek laserowych zadrukowane zostaną pozostawione wcześniej białe pola i wydruk końcowy wyglądać będzie znakomicie. 
     Wątpliwości budzić może programowa obsługa takiego nietypowego sposobu drukowania. Najłatwiej posłużyć się w tym celu oprogramowaniem do składu publikacji, które oferuje funkcję tzw. separacji barw. Separacja taka w uproszczeniu polega na wydrukowaniu dla każdej strony przygotowywanego dokumentu tylu "kartek", ile jest różnych kolorów użytych na stronie. Przy tym elementy w każdej barwie trafiają tylko na "swój" arkusz, którego pozostała powierzchnia jest niezadrukowana. Pierwotnym przeznaczeniem takich wydruków jest przygotowanie klisz do naświetleń w profesjonalnym zakładzie poligraficznym. Jeśli jednak do "lasera" włożymy tę samą kartkę, zmieniając tylko kartridż z tonerem, uzyskamy wiele barw na jednym arkuszu.
     Przy braku wspomnianego oprogramowania posłużyć się można zwyczajnym edytorem tekstu lub inną aplikacją, która potrafi przygotowywać materiały w wielu kolorach. Aby ręcznie wykonać potrzebną nam separację, wystarczy ustawić wydruk na czarno-biały i w przygotowanym dokumencie fragmenty, które mają być kolorowe, zmienić na... białe. Na kartce znajdą się więc czarne elementy i białe pola. Następnie zamieniamy kartridże, wkładamy naszą kartkę ponownie do podajnika, a w dokumencie odwracamy kolory. To, co było czarne ustawiamy jako białe, a niewidocznym wcześniej białym elementom nadajemy inny kolor. Przy ponownym wydruku we wcześniej pozostawionych czystych polach zobaczymy brakujące fragmenty tekstu albo rysunku. 
     Cała ta metoda druku okazuje się bardzo przydatna i wbrew pozorom wygodna przy większych liczbach kopii dokumentów. Nic nie stoi bowiem na przeszkodzie, aby wydrukować np. kilkadziesiąt stron kolorem czarnym, zmienić kartridże, włożyć cały plik kartek do podajnika i przeprowadzić na koniec hurtowy dodruk kolorowych elementów.
     Obejrzyjcie dokładnie swoje "lasery". Ich eksploatacja będzie tańsza. Poza tym urządzenia potrafią zrobić więcej, niż przewidział ich producent.
 
Strona następna przedstawia:
- krok po kroku uzupełnianie tonera w drukarkach laserowych,
- koszty rgeneracji.

Rys. 1.

Krok po kroku
Gdzie nasypać proszku?
 
Rozpoczynamy od wyciągnięcia kołka (pinu) łączącego dwa podstawowe elementy kartridża - pojemnik z tonerem i obudowę bębna światłoczułego.
 

Regeneracja kartridża drukarki laserowej

Drukarki laserowe znane są z wysokiej jakości druku i niskich kosztów eksploatacji. Mimo to, kupując kartridż z tonerem, często nie sięgamy po oryginalny produkt, lecz wybieramy tańszy, regenerowany. Od razu rodzi się pytanie - skąd się biorą te tańsze kartridże? Rys. 1. Bęben światłoczuły drukarki laserowej to element nadzwyczaj delikatny. Należy się z nim obchodzić ostrożnie. Całe to rynkowe zamieszanie z oryginalnymi i alternatywnymi materiałami do drukarek wywodzi się po części z polityki producentów urządzeń drukujących. Chcą oni czerpać zyski nie tylko ze sprzętu, ale i późniejszej sprzedaży materiałów eksploatacyjnych. Nie podlega dyskusji, że jakość fabrycznych tonerów czy atramentów jest znakomita, ale ich cena potrafi odstraszyć.      W przypadku drukarek laserowych można nawet zauważyć wpływ tej polityki na budowę samych urządzeń. Konstruowane są z jednej strony duże maszyny, przystosowane do intensywnej pracy. Kładzie się wówczas nacisk na jak najdalej idącą redukcję kosztów materiałów eksploatacyjnych. Dlatego w drukarkach znajdziemy niezależnie wymieniane bębny światłoczułe i duże pojemniki z tonerem. Nieraz nawet standardowo przewidziano możliwość wsypywania tonera "luzem". Wszystko pięknie, ale takie drukarki kosztują bardzo dużo - minimum kilka razy więcej niż modele domowo-biurowe.       Nabywcę popularnego "lasera" zachęconego niską ceną zazwyczaj spotka dosyć przykra niespodzianka. Kartridż, który należy wymienić po wyczerpaniu barwnika, jest dość drogi (kosztuje nawet kilkaset złotych). Zdzierstwo dystrybutora czy producenta? Tak zastanawiać się będzie wielu, ale gdy obejrzymy pojemnik, szybko się wyjaśni, skąd taka wysoka cena. Otóż wewnątrz kartridża znajduje się nie tylko pudełko z proszkiem, ale i pewna część mechanizmu drukującego - bęben światłoczuły, wałki podające, listwa zbierająca, przekładnie napędzające itd.       W materiałach reklamowych dowolnego producenta znajdziemy informację, że to wszystko dla dobra użytkownika. Trudno się z tym nie zgodzić. Każdorazowa wymiana wspomnianych podzespołów na nowe z pewnością zagwarantuje znakomitą jakość druku i bezawaryjną pracę urządzenia. Ale czy nie jest to aby zbytnia rozrzutność? Z punktu widzenia producenta zapewne nie, lecz klienci mogą już mieć w tej sprawie zupełnie odmienne zdanie. Kiedy tylko okazało się, iż w praktyce bęben światłoczuły oraz inne podzespoły kartridża bez problemu wytrzymują znacznie większy "przebieg", niż przewidział to producent, zrodził się cały rynek materiałów refabrykowanych. Wiele firm skupuje zużyte kartridże, wykonuje ich regenerację i później sprzedaje po stosunkowo niskich cenach. Można zatem łatwo obniżyć koszt wydruku - ale gdyby tak pójść o krok dalej i... wykonać regenerację samodzielnie?    Dosypujemy proszku Najprostszym sposobem reanimacji zużytego kartridża drukarki laserowej jest dosypanie tonera do zasobnika. Pamiętajmy o tym, aby przypadkiem nie wdychać tego proszku - jest rakotwórczy!       Wypadnie nam jeszcze pokonać kilka problemów. Pierwszym będzie zdobycie stosownego tonera luzem. W handlu dominują opakowania hurtowe w postaci beczek po kilkadziesiąt kilogramów, a także nieco mniejszych worków i butelek o przeróżnej pojemności. Im mniejsze opakowanie, tym cena za kilogram wyższa. Wskazane jest więc przekalkulowanie swoich potrzeb i dokonanie stosownego do nich wyboru.       Kolejna sprawa to sam proces regeneracji, którego nadrzędnym celem jest wsypanie proszku do wnętrza zasobnika. Mimo iż początkowo kartridż może się wydawać nierozbieralny, nie należy w nim niczego przecinać, wiercić itp. Każdy element da się bowiem rozmontować i złożyć.       Posłużymy się kartridżem popularnej drukarki biurowej HP6L. Jest on bardzo podobny do pojemników innych modeli tej serii, a swoją konstrukcją nie odbiega specjalnie od tego, co znajdziemy w większości drukarek firmy Hewlett-Packard. Proszek (mała butelka o pojemności 140 g) przygotowany, możemy zaczynać. Najpierw trzeba zlokalizować kołek mocujący (pin) na prawej bocznej pokrywie (patrząc od tej strony, z której wkładamy kartridż do drukarki). Tę właśnie zatyczkę musimy wyciągnąć. Jeśli mamy do czynienia z pinem z "łebkiem", zadanie jest proste. Gdy jednak trafi się prosty kołek, będzie nieco trudniej. Wypadnie posłużyć się szczypcami i już na wstępie uzbroić się w cierpliwość.       Po zakończeniu operacji usunięcia pinu mamy już z górki. Rozsuwamy nieco obie części kartridża i wykręcamy wkręt mocujący pokrywkę (endcap). Po jej zdjęciu ujrzymy korek zasobnika. Teraz trzeba go wyciągnąć i nasypać proszku do pojemnika.       Należy zwrócić szczególną uwagę na ilość wsypanego tonera. W naszym wypadku zakupiona butelka zawierała 140 g proszku, czyli dokładnie tyle, ile potrzeba do HP6L. Dysponując większym pojemnikiem, musimy odmierzyć wymaganą ilość, gdyż zasypanie pojemnika do pełna może uniemożliwić poprawną pracę drukarki - w kart-ridżu zawsze musi pozostać nieco wolnej przestrzeni!       Na zakończenie montujemy kartridż - zamykamy korek zasobnika, zakładamy pokrywę, wkręcamy wkręt i po ściśnięciu obu części kartridża wkładamy pin mocujący na swoje miejsce. Wycieramy ewentualne zabrudzenia, kilkakrotnie potrząsamy kartridżem dla równomiernego rozprowadzenia proszku i montujemy element do drukarki. Gotowe - kolejne tysiące stron przed nami, a w portfelu pozostaje zaoszczędzona całkiem spora kwota.

Regeneracja kartridża drukarki laserowej - [2]

Regeneracja kartridża drukarki laserowej - [3]

Regeneracja kartridża drukarki laserowej - [4]

Rys. 2. Kolejne czynności to: rozsunięcie elementów kartridża, odkręcenie wkręta mocującego i zdemontowanie bocznej pokrywy (endcap prawy) pojemnika z tonerem.   Rys. 3. Teraz pozostaje już tylko wyciągnięcie korka zasobnika i...   Rys. 4. ...nasypanie "świeżego" tonera. Na koniec wypadnie oczywiście wszystko zmontować - zamykamy korek zasobnika, zakładamy pokrywę, wkręcamy wkręt i wciskamy kołek mocujący (pin). Gotowe - można znowu drukować!   Ile kosztuje regeneracja? Orientacyjne ceny materiałów Toner (proszek 140 g) - ok. 30 zł Toner (proszek 220 g) - ok. 45 zł Bęben światłoczuły - ok. 60 zł Listwa czyszcząca - ok. 20 zł Listwa podająca - ok. 20 zł Listwa pomocnicza - ok. 3 zł Elementy obudowy kartridża - 20-50 zł      Ceny podzespołów zależne są od modelu drukarki i miejsca zakupu (sklep, aukcja internetowa itp.). Przedstawione sumy należy zatem traktować jako orientacyjne, pozwalające wstępnie oszacować koszty regeneracji.

22

EMBED MSDraw

EMBED MSDraw

EMBED MSDraw

EMBED PBrush

EMBED PBrush

EMBED PBrush

EMBED PBrush

EMBED PBrush

EMBED PBrush

---