1. Pojęcie instytucji europejskich.

Sensu stricto - najważniejsze organy UE, wymienione w art. 13 ust. 1 TUE.

Sensu largo - wszelkie organizacje europejskie.

2. Organizacje międzynarodowe (notatki z wykładu u dr Barcika + ćwiczenia)

a)Organizacja międzynarodowa - celowy związek podmiotów prawa międzynarodowego powstały na podstawie zawartej pomiędzy nimi umowy międzynarodowej, mającej charakter statutu i wyposażone w system stałych organów.

b) Typologia (klasyfikacja) organizacji międzynarodowych:

Org. międzynarodowe rządowe	Org. międzynarodowe pozarządowe
Skład członkowski - państwa i inne organizacje rządowe (np. UE)	Skład członkowski - osoby fizyczne i prawne z różnych państw (np. AI, Green Peace)
Podstawa prawna działania - umowy międzynarodowe	Podstawa prawna działania - regulacje wewnętrzne państwa
Są podmiotami prawa międzynarodowego	Nie są podmiotami prawa międzynarodowego

- podmioty prawa mogą zawierać um0owy międzynarodowe (np. UE) a np. AI nie może

- UE może występować z roszczeniami, a AI nie

Podział ze względu na zakres terytorialny działania
Organizacje globalne (brak jednak „uniwersalnej” organizacji) np. ONZ	Organizacje regionalne (np. UE)

Podział ze względu na to, czym dana organizacja się zajmuje
Organizacje wszechstronne (np. UE)	Organizacje wyspecjalizowane (np. NATO, FAO, UNESCO)

Możliwość przystąpienia do danej organizacji
Organizacje otwarte	Organizacje półotwarte (np. UE - trzeba spełnić określone warunki)	Organizacje zamknięte (np. Rada Europy, Liga Państw Arabskich, Rada Nordycka)

Podział ze względu na możliwości wobec państw członkowskich
Organizacje koordynacyjne: - organizacja nie może stanowić prawa wiążącego w państwach członkowskich - budżet opiera się na składkach państw członkowskich	Organizacje ponadnarodowe: - podejmowanie decyzji większością głosów - możliwość stanowienia przepisów prawnych w stosunku do osób fizycznych - autonomia sądowa (prawo organizacji może być interpretowane tylko przez organ sądowy tej organizacji (np. Trybunał Europejski w UE) - autonomia finansowa - autonomia prawna (prawo bezpośrednio działające wiąże samo z siebie)

c) Podmiotowość organizacji międzynarodowych:

- pierwotne

- wtórne

Zakres podmiotowy:

- państwa są suwerenne, organizacje nie

- UE może wykonać tylko to, na co zgodzą się państwa europejskie

d) Tryby podejmowania decyzji w organizacjach międzynarodowych:

- tryb jednomyślności (XIX, XX w.) - jej szczególnym wariantem jest „jednomyślność -1” - przy liczeniu głosów nie bierze się pod uwagę głosu jednego z państw członkowskich UE. Pomijany jest głos państwa, którego dotyczą sankcje

- tryb większości głosów (większość bezwzględna, zwykła i kwalifikowana, głosowanie ważone)

- tryb opting in (włączenie)/opting out (wyłączenie)

Pozwala na związanie Można się wstrzymać od głosu ,

się aktami w ramach wtedy decyzja nie należy do

organizacji państwa członkowskiego

(państwo może

przyjąć akt UE

ale nie musi)

e) Funkcjonariusze międzynarodowi:

-są to osoby fizyczne, które świadczą pracę na rzecz organizacji międzynarodowej i pod jej kierownictwem

- istnieje obowiązek hierarchicznego podporządkowania

- organizacja sama rekrutuje funkcjonariuszy (UE - Europejskie Biuro Selekcji Kadr)

- istnieje obowiązek lojalności międzynarodowej

- bezstronność

- zakaz łączenia stanowisk (incompatibilitas)

- obowiązek dyskrecji i etyki służbowej (nawet po zakończeniu funkcji funkcjonariusza międzynarodowego)

Uprawnienia wynikające ze statusu funkcjonariusza międzynarodowego;

- podlegają przywilejom i immunitetom

- zwolnienia celne

-zwolnienie z podatków na rzecz budżetu państwa obywatelskiego (ale płaci na rzecz organizacji)

f) Funkcje organizacji międzynarodowych - działania organizacji zmierzające do wypełnienia nałożonych na nią zadań. Nie są one tożsame z zadaniami organizacji (zadanie określa pożądany, docelowy efekt działalności organizacji) - dotyczą sposobu działania w jaki efekt powinien zostać osiągnięty.

Każda organizacja pełni podstawową funkcję polegającą na politycznym procesie:

- ujawniania zakresu zgodności interesów państw członkowskich

- osiąganie ogólnego porozumienia w sprawie wspólnych zadań odpowiadających zakresowi zgodności interesów

- osiągania porozumienia w sprawie środków realizacji takich wspólnych zadań

Podgrupy funkcji:

- funkcje regulacyjne - polegają na procesie ustanawiania przez organizację wzorców o charakterze moralnym, politycznym czy prawnym, które mają odpowiednio kształtować postępowania uczestników stosunków międzynarodowych

- funkcje kontrolne - proces ustalania stanu faktycznego oraz konfrontowania go z treścią norm i wzorców, w celu przystosowania do nich uczestników stosunków międzynarodowych

- funkcje operacyjne - polegają na procesie bezpośredniego świadczenia przez organizację różnych usług zgodnie z jej własnymi decyzjami oraz za pomocą ludzi i zasobów materialnych, znajdujących się w jej dyspozycji

Pozostałe funkcje:

- funkcje programujące - polegają na tworzeniu programów współdziałania w danej dziedzinie stosunków międzynarodowych

- funkcje integrujące - rozumiane jako podejmowanie przez organizacje działań zmierzających do unifikacji lub harmonizacji porządków prawnych państw członkowskich organizacji

- funkcje administrujące - związane z bieżącą pracą organizacji i polegające na wykonywaniu czynności logistycznych, organizacyjnych, dokumentacyjnych, archiwalnych i porządkujących

Inne:

- funkcja rozjemcza, arbitrażowa, sądowa - uczestniczenie organizacji w rozwiązywaniu sporów międzynarodowych

- funkcja typu forum - organizacja miejscem konsultacji i dialogu w poszczególnych dziedzinach stosunków międzynarodowych

g) Struktura organizacji międzynarodowych:

- cecha konstytuująca organizację międzynarodową - posiadanie systemu stałych organów

- nie istnieje jeden wzorzec organizacyjny

Organy organizacji zazwyczaj dzieli się na:

- organy plenarne - w ich skład wchodzą przedstawiciele wszystkich państw członkowskich organizacji (np. Rada Europejska) oraz organy o ograniczonym składzie (np. Rada Bezpieczeństwa ONZ). Kryterium - istnienie możliwości udziału członków organizacji w pracach danego organu

- organy główne - powołane są w umowie międzynarodowej, będącej statutem organizacji oraz organy pomocnicze, które mogą być także przewidywane w statucie, albo też tworzone przez organy główne w celu pomocy w realizacji zadań. Kryterium - miejsce danego organu w architekturze instytucjonalnej organizacji. Organy pomocnicze z reguły są podporządkowane organowi głównemu i nie mogą posiadać większego zakresu kompetencji niż posiada sam organ główny

- organy stałe - działające bezterminowo oraz organy czasowe powoływane na pewnie określony okres czasu (często są nimi organy pomocnicze). Kryterium to okres na jaki organ został utworzony

- organy naczelne - posiadają kompetencje decyzyjne w najważniejszych sprawach, organy wykonawcze - do ich zadań należy realizacja decyzji organów naczelnych, organy administracyjne - zapewniają zaplecze administracyjno-techniczne w ramach organizacji, organy kontrolne i organy pokojowego załatwiania sporów (np. ETS), organy konsultacyjno-doradcze (np. Komitet Ekonomiczno- Społeczny działający przy UE). Kryterium - funkcja spełniana przez dany organ

- organy międzypaństwowe, złożone z przedstawicieli państw (np. Rada UE), organy złożone z funkcjonariuszy międzynarodowych (np. KE), organy parlamentarne złożone z delegatów parlamentów państw członkowskich organizacji (np. Zgromadzenie Parlamentarne RE), organy złożone z przedstawicieli reprezentujących różne grupy interesów (np. Komitet Ekonomiczno-Społeczny UE)

Większość organizacji wykazuje podobną, trójstopniową budowę, na którą składa się:

- organ typu zgromadzenia ogólnego, w którym reprezentowani są wszyscy członkowie i który posiada ogólne kompetencje

- organ typu rady, o węższym składzie, mający kompetencje wykonawcze

- organ administracyjno-techniczny w postaci sekretariatu lub biura

h) Charakter prawny uchwał międzynarodowych organizacji rządowych

- realizując swoje funkcje organy organizacji międzynarodowych wydają uchwały, lecz ich status prawny pozostaje kontrowersyjny

- wyróżnia się uchwały dotyczące postępowania państw poza organizacją międzynarodową, których adresatami są państwa członkowskie organizacji (uchwały pro foro externo) i uchwały związane z wewnętrzną organizacją i funkcjonowaniem organizacji, skierowane do organów organizacji lub państw członkowskich, ale w zakresie ich działalności w danej organizacji (pro foro interno)

- uchwały o charakterze normatywnym - tworzą nowe normy prawne, ustalają pewne reguły postępowania na przyszłość, uchwały te są źródłem prawa międzynarodowego, lecz nie wymienionym expressis verbis

- uchwały pozbawione mocy wiążącej - mają postać zaleceń, apeli, rezolucji, nie są formalnie źródłem prawa międzynarodowego, określane niekiedy jako miękkie prawo międzynarodowe

---