Politechnika Wrocławska
Laboratorium Chemii Fizycznej (I-30)
24
Stalagmometria
I n s t r u k c j a s z a f k o w a
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia należy sprawdzić czy wyposażenie
stanowiska jest zgodne z rewersem szafkowym (ewentualne braki zgłosić laborantce),
pobrać sprzęt pomocniczy wskazany w rewersie. Wpisać się do rewersu (data,
nazwisko i imię, grupa zespół) i podpisać rewers.
Przygotowanie doświadczenia i cechowanie sondy
1. Odtłuścić stopkę stalagmometru przez przetarcie skrawkiem bibuły nasączonym
cieczą odtłuszczającą.
2. Ustawić stalagmometr tak, aby powierzchnia stopki była możliwie dokładnie
wypoziomowana. Do poziomowania służą śruby w nóżkach statywu.
3. Przepłukać dokładnie stalagmometr wodą destylowaną, w tym celu należy:
• Wcisnąć tłok strzykawki i zacisnąć ściskacz na rurce gumowej,
• zanurzyć stopkę stalagmometru w naczynku z wodą destylowaną i za pomocą
strzykawki wciągnąć przez rurkę gumową założoną na górny koniec
stalagmometru wodę do stalagmometru; napełniać należy ostrożnie aby woda (ani
żadna inna ciecz nie dostała się do rurki plastikowej łączącej strzykawkę ze
stalagmometrem),
• zwolnić ściskacz co spowoduje swobodny wypływ wody,
• po dwu- trzykrotnym przepłukaniu nabrać do stalagmometru wody (ok. ¾
objętości bańki.
4. Dokręcić ściskacz trójnika tak, aby przy wypływie tworzyły się krople z szybkością
nie większą niż 1 kropla na 20-30 s (po uregulowaniu nie zmieniać położenia śruby
ściskacza!).
5. Zaobserwować czy krople odrywają się od stopki a nie ześlizgują po jej powierzchni,
jeśli to następuje poprawić wypoziomowanie stalagmometru.
6. Z otrzymanego roztworu (o stężeniu c0 = 0,2 mol·dm–3) przygotować w kolbkach
miarowych sześć roztworów od stężeniach od 0,2 mol·dm–3 (c0) do ok. 0,01 mol·dm–3
(1/20c0). Najwygodniej jest postępować w następujący sposób:
• do kolbki miarowej à 25 cm3 odmierzyć pipetą 15 cm3 roztworu podstawowego i
dopełnić do kreski wodą destylowaną, po wymieszaniu przelać do zlewki,
• z otrzymanego roztworu odmierzyć do następnej kolbki miarowej (à 25 cm3) 15
cm3 i dopełnić do kreski,
• postępując w ten sposób sporządzić pozostałe roztwory.
7. Po wykonaniu tych czynności można przystąpić do pomiarów.
8. Suche i czyste naczynko wagowe zważyć wraz z przykrywka na wadze analitycznej z
dokładnością do 5 miejsc po przecinku (m0).
9. Wyznaczyć ciężar kropli wody. W tym celu napełnić stalagmometr wodą, a gdy
krople zaczną z niego miarowo wypływać, podstawić pod stopkę naczynka wagowe i
zebrać do niego 10 kropli wody. Naczynko wyjąć ostrożnie spod stalagmometru,
zamknąć pokrywką i ponownie zważyć na wadze analitycznej (m1 = m(0+10kr)).
Doświadczenie należy powtórzyć trzykrotnie [ciężar kropli: mk = 0,1(m1 – m0)].
10. Opróżnić stalagmometr, przepłukać go roztworem o najmniejszym stężeniu, napełnić
tym roztworem i wyznaczyć ciężar kropli tak jak opisano w punktach 8 i 9.
Uwaga: ważne jest aby pomiary przeprowadzać we właściwej kolejności – zaczynają od roztworu
najbardziej rozcieńczonego, a kończąc na roztworze nie rozcieńczanym (c0).
11. W podobny sposób wyznaczyć ciężary kropli pozostałych roztworów, napełniając
stalagmometr coraz to bardziej stężonymi roztworami.
12. Po zakończeniu pomiarów kilkakrotnie przepłukać stalagmometr wodą i sprawdzić jego
czystość przez ponowny pomiar ciężaru kropli wody. Jeśli otrzymana wartość mk jest
taka sama jak wyznaczona w pierwszym pomiarze oznacza to, że stalagmometr jest
dobrze wypłukany i można zakończyć pomiary. W przeciwnym wypadku należy go
jeszcze kilkakrotnie przepłukać i znów sprawdzić czystość.
Zakończenie pomiarów
13. Po zakończeniu pomiarów szkło laboratoryjne dokładnie umyć. Zlewki i naczynka
wagowe przemyć dodatkowo wodą bidestylowaną i wysuszyć. Uporządkować
zawartość szafki.
14. Zwrócić do dyżurki butelki z nie zużytą cieczą, i sekundomierz.
15. Zdać sprzęt laborantce i uzyskać jej podpis na sprawozdaniu.
16. Wyniki pomiarów pokazać prowadzącemu ćwiczenia i uzyskać jego akceptację.