Laboratorium informatyki w zarządzaniu, (C) 2001-2007 by B.Gudowski &J. Wąs & L.Dutkiewicz Katedra Automatyki AGH

Laboratorium z metod numerycznych.

1. ĆWICZENIA Z PODSTAW OBSŁUGI MATHCAD-a Uwaga: Instrukcja do ćwiczeń sporządzona jest w programie MathCad, należy wygenerować w ramach ćwiczenia podobny dokument zawierający: Opisy, Obliczenia, Wykresy

1.Oblicz sumę wyrażenia przy założeniu: k := 1240⋅ 7

:= oznacza przypisanie

= ewaluacja (wyliczenie) wyrażenia - wyświetlenie wyniku m := 4467

d := k + m

3

d = 7.748 × 10

2. Podaj otrzymany wynik:

a) w postaci wykładniczej (format General) z dokładnością do czterech miejsc po przecinku (zmiana postaci wyniku: menu Format->Result albo dwuklik lewym przyciskiem myszy na wyniku) b) w postaci liczby dziesiętnej (format Decimal) 3

d = 7.7477 × 10

d = 7747.732

3. Oblicz pole powierzchni walca o promieniu podstawy r = 17 i wysokości h = 33. Stała π jest zdefiniowana w programie (Shift+Ctrl+P lub z menu Greek). Proszę oznaczyć pole powierzchni przez S i wypisać wzory.

4. Przećwicz wprowadzanie formuł matematycznych, w których występują rozmaite operatory i symbole. Skorzystaj z menu: Calculus, Calculator, Matrix lub skrótów klawiaturowych .

⌠

2

⎮

(

)

2⋅x + x

⎛1 0 3 ⎞

x−1

⎮

dx

⎜1 1 2

(

)

x − α

z := 4 + 5i

1

3

⎮

⎜

∏

⋅x − 4⋅x

⎮

4

⎝1 0 1 ⎠

α = 0

⌡

5i bez mnożenia!

Macierz:CTRL + M

Całka: CTRL + I

(poprzez i lub j oznacza

się l.zespoloną)

Kreska ułamkowa: /

Iloczyn: CTRL + Shift + 3

UWAGA: Podczas edycji kolejne, coraz większe, części wyrażenia zaznaczamy naciskając spację!

5. Opisz uprzednio wprowadzone formuły przy użyciu pól tekstowych (znak cudzysłowu lub menu Insert->Text Region).

6. Oblicz wartość wyrażenia B:

x1 := 0.3452

t := 23.9

r := 0.2

nazwę zmiennej najlepiej zapisać jako x1 ( istnieje co prawda tzw. opisowy indeks dolny uzyskiwany przez x1 + r

t⋅r

B :=

⋅(x1)

naciśnięcie klawisza kropki x1 , lecz łatwo go pomylić z r⋅sin(2⋅x1) + 3.3456

indeksem macierzowym x1 wobec czego odradzamy jego stosowanie !! )

7. Poniżej dana jest macierz M, wyznacz numerycznie macierz odwrotną M-1, macierz transponowaną MT, wyznacznik macierzy |M|. Skorzystaj z menu Matrix.

1

Laboratorium informatyki w zarządzaniu, (C) 2001-2007 by B.Gudowski &J. Wąs & L.Dutkiewicz Katedra Automatyki AGH

⎛ a 1 a

− ⎞

⎜

Skróty klawiszowe: M-1 to M^-1

a :=

2

M :=

0

1

1

⎜

MT to Ctrl+1 zaś |M| to M|

⎝ a

− a 1 ⎠

8. Zdefiniuj wektor w1, którego składowymi są pola 3-ciej KOLUMNY macierzy M. Następnie zdefiniuj wektor w2 z drugiego WIERSZA macierzy M. Elementy macierzy/wektorów są domyślnie indeksowane od zera. Można to zmienić w opcjach (menu Tools->Worksheet Options) lub ustawiając zmienną ORIGIN:=1.

9. Rozwiąż, równianie kwadratowe 2y2 + 3y - 12 = 0, numerycznie przy użyciu funkcji root() i polyroots() MathCADa.

a := 2

b := 3

c :=

1

− 2

⎛c ⎞

⎜

⎛

Ogólnie: współczynniku wielomianu umieszczamy w 3.312

−

⎞

A :=

b

polyroots(A) = ⎜

⎜

wektorze w kolejności od najmniejszej potęgi do

⎝ 1.812 ⎠

⎝

największej.

a ⎠

2

mojafunkcja(y) := a⋅y + b⋅y + c

Przykład definiowania własnej funkcji w MathCADzie x := 10 Punkt startowy.

root(mojafunkcja(x) , x) = 1.812

Funkcja root() znajduje tylko jeden pierwiastek.

Który? To zależy od wyboru punktu startowego.

10. Wyznacz numerycznie wszystkie pierwiastki wielomianu 5

4

3

2

x − 7⋅x + 3⋅x + 43⋅x − 28⋅x − 60

11. Rozwiąż numerycznie równianie: cos(x) = x + 0.2

Żeby rozwiązać takie równanie za pomocą funkcji root() należy je przekształcić do postaci f(x) = 0. Sprawdź otrzymane rozwiązanie (trzeba podstawić otrzymaną wartość do wyrażenia).

12. Wygeneruj dowolny ciąg arytmetyczny o kroku różnym od 1.

n := 1 .. 10

Aby uzyskać operator ciągu należy nacisnąć średnik.

n := 1 , 1.2 .. 3

Ogólna postać ciągu arytmetycznego: pierwszy_wyraz, drugi_wyraz . . ostatni wyraz 13. Zdefiniuj funkcję f(x)=x3-3x. Sporządź wykresy funkcji f(x): a) dla argumentu o wartościach z przedziału <-1,1> (z krokiem 0.01) b) dla niezdefiniowanego wcześniej argumentu 3

f(x) := x − 3x

ad a) z := 1

− , 0.99

−

.. 1

ad b) Zmienna y nie została wcześniej zdefiniowan Zwróć uwagę na domyślny zakres argumentu 2

Laboratorium informatyki w zarządzaniu, (C) 2001-2007 by B.Gudowski &J. Wąs & L.Dutkiewicz Katedra Automatyki AGH

2

1000

f(z)

f(y)

1

0

1

10

0

10

2

1000

z

y

c) Sprawdź co się stanie jeżeli argument funkcji zostanie zdefiniowany ze zbyt dużym krokiem.

Poeksperymentuj z formatowaniem wykresu.

zz :=

2

− .. 2

Wykres przykladowy

3

zbyt duży krok (tu równy 1) może

spowodować uzyskanie "fałszywego"

1.5

kształtu wykresu

f(zz)

3

1.5

0

1.5

3

Wartosci funkcji

1.5

3

zz

Argumenty funkcji

14. Oblicz ilość ciepła, które wydzieli się podczas hamowania przy danych m = 2500g, v = 60km/h m := 2500⋅gm

Żeby dokonać automatycznego przeliczenia między jednostkami klikamy na wyniku a v := 60⋅kph

następnie dwukrotnie klikamy na czarnym 2

m⋅v

kwadraciku za wynikiem. Z listy wybieramy Ilość ciepła oblicz wg zależności: Q :=

2

właściwą jednostkę.

wynik podaj w dżulach (J) i kilokaloriach (kcal).

15. Sporządź wykres biegunowy relacji x = x dla x od 0 do 8π (polar plot).

Suplement: obliczenia symboliczne w Mathcad S1. Rozwiń podane wyrażenie (menu Symbolics->Expand) i oblicz pochodną otrzymanej formuły (menu Symbolics->Variable->Differentiate). W przypadku wyznaczania pochodnej należy umieścić kursor w bezpośrednim sąsiedztwie zmiennej względem której liczymy pochodną. Np. |x6 albo x|6

⎛

3

1

⎜

⎞

x +

⎝

x ⎠

S2 .Wyznacz numerycznie i symbolicznie wartość pochodnej wyrażenia (dla obliczeń 3

Laboratorium informatyki w zarządzaniu, (C) 2001-2007 by B.Gudowski &J. Wąs & L.Dutkiewicz Katedra Automatyki AGH

numerycznych prosze przyjąć jakąś wartość x): d

4

4

(

)

x ⋅sin(x)

(

)

x ⋅sin(x)

pochodna numeryczna:

dx

S3. Wymnóż symbolicznie wyrażenie: 2

3

(

) 2

⋅(

)

5⋅a ⋅b + 4⋅b

3⋅a + b

S4. Rozłóż wyrażenie na czynniki proste (menu Symbolics->Factor - opcja nie zadziała jeśli pierwiastki wielomianu nie są liczbami całkowitymi): 2

x + 2⋅x − 15

S5. Oblicz symbolicznie macierz transponowaną, macierz odwrotną, wyznacznik macierzy dla macierzy M z zadania 8

4