Osobowość społeczna i

Osobowość społeczna i

tożsamość jednostek w

tożsamość jednostek w

procesie wychowania

procesie wychowania

Pojęcie Osobowości

Pojęcie Osobowości



Osobowość to zespół trwałych cech biologicznych i psychicznych,
pochodzących z wpływów kultury i struktury zbiorowości, w których
jednostka została wychowana i w których uczestniczy.



Nie ma precyzyjnej ostrej definicji osobowości, jest jednak określonym
zespołem cech właściwych ludziom, struktura oparta na wzajemnych
zależnościach cech od siebie i hierarchii.



Składa się z następujących elementów:
- elementy społeczne – kulturowy ideał osobowości, rola społeczna;
- elementy psychiczne – jaźń subiektywna i odzwierciedlona;
- elementy biologiczne – związane z natura człowieka.



Osobowością człowieka zajmuje się głównie psychologia, a socjologia
analizuje jedynie osobowość społeczną.

Elementy osobowości społecznej:

Elementy osobowości społecznej:



1)kulturowy ideał osobowości - zespół cech mówiących o tym, jaki
ideał wychowawczy należy propagować w danej epoce historycznej,
aby jednostkę wychować na dobrego członka społeczeństwa;



2)rola społeczna - względnie stały i wewnętrznie spójny system
zachowań będących reakcjami na zachowania innych ludzi, które
przebiegają według wzoru przyjętego w danej grupie, niekiedy nawet
prawnie uregulowanego, czego przykładem jest rola studenta,
pracownika, członka rodziny lub kolegi;



3)jaźń subiektywna - zespół wyobrażeń o sobie, wytworzonych na
podstawie traktowania nas przez otoczenie społeczne i rzekomo
wskazująca, kim „naprawdę” jest każdy z nas;



4)jaźń odzwierciedlona - zespół wyobrażeń, jakie każdy z nas
posiada o sobie, na podstawie tego, co naszym zdaniem sądzą o nas
inni ludzie.

Mikro- i makrospołeczne

Mikro- i makrospołeczne

uwarunkowania osobowości

uwarunkowania osobowości



Mikrospołeczność - Formowanie się osobowości odbywa się w
grupach pierwotnych: rodzinie, grupie rówieśniczej, społeczności
lokalnej.
Rodzina wywiera wpływ na jednostkę od momentu narodzin przez cały
okres dzieciństwa, jest podstawową grupą, zaspokaja potrzeby
materialne, psychiczne i społeczne, zapewnia poczucie
bezpieczeństwa.
Grupa rówieśnicza – kształtuje poczucie równości i sprawiedliwości,
dziecko uczestniczy w nich na zasadzie partnerskiego współdziałania i
współzawodnictwa.
Sąsiedzkie społeczności lokalne – zaliczane do grup pierwotnych
narzucają określony system wzorów wartości i norm, w warunkach
względnej izolacji społeczności lokalnych wszystkie potrzeby jednostki
były zaspokajane w ramach tej społeczności.



Makrospołeczność - Instytucje zawodowo – wychowawcze – pełnią
funkcje socjalizacyjne;



w społeczeństwach uprzemysłowionych – żłobki, przedszkola, szkoły,
uczelnie. A także kino, teatr, domy kultury.

Tożsamość

Tożsamość



Pojęcie odnoszące się od wiedzy jednostki o sobie, związane z potrzebą

poczucia własnej odrębności.



Różne ujęcia tożsamości:



- tożsamość osobista (odrębność jednostki do innych);



- tożsamość społeczna (oparta na grupowej przynależności, pozycji i

statusie społecznym);



W okresie dorastania istnieją różne drogi budowania tożsamości, np.

poprzez ustalenie drogi ciągłości własnego istnienia – próby zmienienia

lub sprawdzenia siebie; na okres dorastania przypada tzw. Kryzys

tożsamości, którego pomyślne rozwiązanie, sprawia, że jednostka wchodzi

w dorosłe życie jako osoba wewnętrznie silna i autonomiczna.



Pojęcie tożsamości odnosi się do jednostki ludzkiej lub do grupy. Takie

określenia , jak tożsamość społeczna, tożsamość kulturowa czy tożsamość

narodowa odnoszą się do zbiorowości.



Warunkiem koniecznym funkcjonowania w społeczeństwie jest zdolność

identyfikowania siebie i innych ludzi. Człowiek ma naturalną potrzebę

identyfikacji z jakąś grupą. Jedynie część swojej osobowości jesteśmy w

stanie wytworzyć sami, resztę przejmujemy od innych ludzi w formie

kultury.

Tożsamość

Tożsamość



Do nauk społecznych termin „tożsamość” wprowadził w latach
pięćdziesiątych Erik Erikson.



Tożsamość jest to wizja własnej osoby, jaką człowiek ma, są to:
właściwości wyglądu, psychiki i zachowanie się z punktu widzenia ich
odrębności i niepowtarzalności u innych ludzi. Określenie czyjeś
tożsamości polega na ustaleniu cech, które odróżniają daną osobę czy
grupę osób od wszystkich innych.



Tożsamość człowieka można ujmować w trzech znaczeniach: gatunku
ludzkiego, członka grupy kulturowej i tożsamości indywidualnej
poszczególnej osoby (J. Szczepański )



Pojęcie tożsamości ma sens obiektywny i subiektywny. W sensie
obiektywnym tożsamość to względna odrębność, spójność i ciągłość w
czasie jednostki lub grupy spostrzeganej z zewnątrz (...) w sensie
subiektywnym tożsamość to samoświadomość własnej odrębności,
spójności i ciągłości w czasie grupy, do której się należy (Szymański).

Etapy kształtowania się

Etapy kształtowania się

tożsamości –Erikson:

tożsamości –Erikson:



1. Kształtowanie wstępne. Rodzice lub osoby mające autorytet
przekazują nastolatkowi swoje przekonania, postawy, wartości, które
on posłusznie akceptuje;



2. Dyfuzja poczucia tożsamości. Młoda osoba spędza wiele czasu na
zabawie i zajmuje się ekscytującymi ją rzeczami, nie przejmując się
mocno politycznymi, społecznymi, zawodowymi, osobistymi poglądami
czy planami;



3. Moratorium. Przed ukształtowaniem się ustabilizowanego
poczucia tożsamości młody człowiek „sprawdza się” w różnych rolach.



4. Osiągnięcie poczucia tożsamości. Polega ono na ukształtowaniu
spójnego, silnego systemu wartości oraz na „zdrowym”
przystosowaniu do świata wypełnionego przez znaczące związki z
ludźmi, pracę oraz zajęcia w czasie wolnym.



Dojrzała tożsamość oznacza, iż dany człowiek nie ma w odniesieniu
do własnej rzeczywistości żadnych blokad ani tematów tabu. Potrafi
dostrzec, zrozumieć i zintegrować wszystkie wymiary swojego
człowieczeństwa. Ma ponadto realistyczną świadomość, że jest kimś
niezwykle wielkim, gdyż potrafi myśleć i kochać, a jednocześnie kimś
zagrożonym, bo potrafi ulegać negatywnym naciskom zewnętrznym
oraz krzywdzić samego siebie. Wie też, że nie może się rozwijać, jeśli
próbuje zaspakajać jakąś sferę własnego człowieczeństwa kosztem
pozostałych sfer.

(ks. Marek Dziewiecki)

Osobowość społeczna i tożsamość

Osobowość społeczna i tożsamość

jednostek w wychowaniu

jednostek w wychowaniu



Osobowość społeczna i tożsamość są ze sobą powiązane. Bez wpływu
elementów osobowości człowiek nie miałaby poczucia odrębności, a
tym samym jego przynależność do grup, czy narodu byłaby
spowodowana nie świadomym wyborem, lecz skazaniem siebie na
zachowania narzucające się sytuacyjnie. Mógłby zostać urabianym
przez grupy i instytucje społeczne, zostać marionetką bez własnego
zdania.



Rodzina, grupy rówieśnicze i instytucje wychowawcze mają wielki
wpływ na rozwój każdej istoty.



Edukacja, ingerując w rozwój jednostki, nie zawsze zdoła wyzwolić w
osobie siły do przeciwstawieniu się urabiania. Gdy edukacja nie
osiągnie poziomu kreatywnego współdziałania wychowawców z
wychowankiem natrafia się na trudności w prawidłowym stymulowaniu
i wspomaganiu rozwoju wychowanka. Wtedy zmaleje lub zostaje
unicestwiona szansa na osobową odrębność i autentycznie podmiotowe
uczestnictwo wychowanka w życiu społeczeństwa. Dlatego też wpływ
rodziny i grup do których się przynależy, kreuje dalsze poczynania
jednostki w społeczeństwie.