23.02.2010

Pojęcia

 Działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa,

usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także
działalność zawodowa wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły.

 Zysk – w rachunkowości jest to dodatni wynik finansowy przedsiębiorstwa lub określonej

inwestycji albo pożyczki. Jego przeciwieństwem jest strata. Zysk jest wartością ekstensywną i
nie określa bezpośrednio efektywności gospodarowania lub inwestowania. Wartością
określającą efektywność gospodarowania i inwestowania jest rentowność.
Przedsiębiorca – w rozumieniu ustawy jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka
organizacyjna, niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną,
której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną – wykonującą we własnym imieniu
działalność gospodarczą. Za przedsiębiorców uznaje się także wspólników spółki cywilnej w
zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej.

 Osoba prawna – tzn. że istnieje akt prawny uprawniający nas do zarządzania majątkiem w

czyimś imieniu.

 Osoba fizyczna – zarządzający zarządza własnym majątkiem, zasobami.

Rejestracja firmy
1. Wniosek o rejestrację:

podmioty gospodarcze, z wyjątkiem osób fizycznych, podlegają rejestracji sądowej w

Krajowym Rejestrze Sądowym

osoby fizyczne, w tym wspólnicy spółek cywilnych, występują o wpis do ewidencji

działalności gospodarczej w urzędzie gminy.
2. Obowiązek statystyczny – wniosek o przyznanie numeru REGON – urząd statystyczny
właściwy ze względu na miejsce prowadzenia działalności.
3. Rachunek bankowy.
4. Urząd Skarbowy – wniosek o nadanie numeru NIP i rejestracja firmy oraz wybór sposobu
opodatkowania (ryczałt, księga przychodów lub opodatkowanie normalne).
5. Zakład Ubezpieczeń Społecznych – w ciągu 7 dni od rozpoczęcia działalności przekazanie
dokumentów ubezpieczeniowych.

Koniec formalności związanych z rejestracją firmy, ale tylko w przypadku, kiedy nie trzeba
uzyskać koncesji lub spełnić innych warunków.
Rejestracja firmy, a właściwie sama jej procedura trwa miesiąc czasu.

 Koncesja – to dokument rządowy do realizacji działalności gospodarczej (rząd upoważnia

osobę do prowadzenia działalności gospodarczej na majątku państwa, najczęściej dostaje ją
osoba fizyczna).

 Zezwolenie daje wójt gminy lub burmistrz.

Formy organizacyjno-prawne prowadzenia działalności gospodarczej:

działalność gospodarcza

spółki

ewidencjonowana (osób fizycznych)

spółdzielnie

przedsiębiorstwa
państwowe

 Formy organizacyjno-prawne – bo organizację regulują artykuły i normy prawne.

Spółki działają w oparciu o Kodeks Spółek Handlowych.
Organy w

 Spółce:

walne zgromadzenie (WZG)
rada nadzorcza komisja rewizyjna
zarząd

 Przedsiębiorstwa państwowe:

Skarb Państwa (właściwy minister jest właścicielem)
Rada pracownicza (wyłaniają ją Skarb Państwa i załoga przedsiębiorstwa)
zarząd

 Spółdzielnie:

walne zgromadzenie członków
rada nadzorcza
zarząd

 Spółdzielnia od spółki różni się tym, że w walnym zgromadzeniu członków spółdzielni każdy

członek ma jeden głos, zaś w spółce członek ma tyle głosów, ile ma udziałów.

 Spółka pracownicza powstaje tylko i wyłącznie na bazie przedsiębiorstwa państwowego.

Inicjatorem powołania spółki pracowniczej może być właściciel (Skarb Państwa) lub rada
pracownicza. Wtedy minister musi udzielić zgody.

Powołanie spółki pracowniczej

Właściciel

Rada Pracownicza

(Skarb Państwa)

Inicjatywa utworzenia

=

1*

2*

Walne zgromadzenie

20% *

Rada Nadzorcza

Zarząd

80%

1* wszyscy pracownicy przedsiębiorstwa państwowego zakładają spółkę (z o.o. lub SA), przy
czym każdy z pracowników może wykupić różną ilość udziału (nikt z poza pracowników nie
może wykupić udziałów); powołanie WZG, rady nadzorczej i zarządu
2*wycena wartości przedsiębiorstwa państwowego
* 20% wartości wycenionej spółka musi wykupić; gdy już te 20% jest wykupione, spółka
przejmuje przedsiębiorstwo państwowe; pozostałe 80% państwo albo dzierżawi tej spółce,
albo spółka leasinguje (spłaca) tę część.
W momencie dokonania wyceny dokonuje się także restrukturyzacja przedsiębiorstwa
państwowego, aby cena przedsiębiorstwa była najniższa (pozostawia się zwykle sam trzon
produkcyjny).

Nowa definicja MŚP w Unii Europejskiej:

przedsiębiorstwo

mikro

małe

średnie

Zatrudnienie

Do 10

Do 50

Do 250

Przychody netto ze sprzedaży

Do 2 mln €

Do 10 mln €

Do 50 mln €

Suma aktywów z bilansu

Do 2 mln €

≤10 mln €

≤43 mln €

powiązania

Przedsiębiorstwa:

 Autonomiczne
 Partnerskie
 Ściśle powiązane

Typologia MŚP wg nowej definicji

typ

traktowanie

Przedsiębiorstwa autonomiczne

Mniej niż 25% udziałów posiada inne

przedsiębiorstwo

Samodzielnie korzysta z rozliczeń i wypełnia

sprawozdania

Przedsiębiorstwo partnersko – powiązane

Od 25-50% udziałów posiada inne

przedsiębiorstwo

Wypełnia sprawozdania j. w. + zagregowane

informacje proporcjonalne do udziału

partnera

Przedsiębiorstwa ściśle powiązane

50% i więcej udziałów lub równoważnej

kontroli posiada inne przedsiębiorstwo

Wypełnia wszystkie skonsolidowane

rozliczenia + pełne informacje o partnerze

Fundusze strukturalne:

EFS – Europejski

EFRR – Europejski

Fundusz Społeczny

Fundusz Rozwoju Regionalnego

Z EFRR finansowane są przedsiębiorstwa.

2.03.2010

Klasyfikacja firm zgrupowań przedsiębiorstw w gospodarce kapitalistycznej

Zgrupowanie przedsiębiorstw

zrzeszenie przedsiębiorstw

połączenia przedsiębiorstw

nie przedstawiające

prowadzące

bez utraty

z utratą oso-

działalności

działalność

osobowości prawnej

bowości pra-

gospodarczej

gospodarczą

jednostek składowych

wnej jednostek

(wyłącznie koordynacja),

(koncern)

składowych

np. zrzeszenie branżowe

(fuzja)

(budowlane)

firmy

firmy

bezkapitałowe kapitałowe

zrzeszenia izby

związki

trust holding bezpośrednie

branżowe handlowe

pracodawców

przejęcie

(nie jest obo-

akcji

wiązkowe)

przedsiębiorstwo

syndykat

zrzeszenie

(jedno może

wspólne

przejściowe

być w kilku izbach) (joint rentuje)

(konsorcjum)

wchłoniecie nowa

firma

Pojęcia:

 izby handlowe – w gospodarkach europejskich każda musi należeć do izby handlowej
 konsorcjum – związane jest przez przedsiębiorstwa w postaci umowy koncesyjnej

 kto będzie liderem
 jaki jest podział
 podział efektów finansowych
 obowiązki
 termin określa koniec wykonania konsorcjum


Szereg różnych branż:

 Koordynacja pracy różnych podwykonawców
 Zrzeszenie przedsiębiorstw daje im siłę
 Każde z tych przedsiębiorstw jest dalej samodzielnym podmiotem gospodarczym
 Joint rentuje – zrzeszenie się firm, gdzie jedna lub dwie z firm jest kapitałem obcym.
 Umowa – wnosi kapitał obcy (zagraniczny), know-how, nowe zarządzanie projektami, nową kulturą

organizacyjną, daje nowe rynki, np. własne.

 Holding – rodzaje:
 Kapitałowy
 Finansowy
 Technologiczny
 Menadżerski

 1. Krok do utworzenia holdingu:
o

powołanie spółki matki (dodatkowa, własna, już są i jeszcze powołują) wkładają w nią własne udziały,

aparat finansowy i rzeczowy (układy finansowe). Każda spółka jest dalej samodzielnym podmiotem
gospodarczym.

o

Po co?

 By utworzyć mocną grupę kapitałową
 Ze względu na rodzaj działalności
 Dla wsparcia finansowego

 Różnica między konsorcjum a holdingiem:

Konsorcjum – umowa na czas określony
Holding – umowa, którą trzeba zarejestrować w Krajowym Rejestrze, to jest nowy podmiot wspólny

 Holding – tworzenie:
o

Tworzymy spółkę wiodącą (matkę)

o

Nowy podmiot gospodarczy

o

Kierownictwo holdingu

o

Wpływ poprzez swojego przedstawiciela

o

W skład zarządu holdingu wchodzi prezes spółki córki i ma funkcję wchodzenia poprzez swojego

przedstawiciela
Druga formuła – nie chcą być w zarządzie, ale chcą kontrolować co zarządza zarząd.

Zarząd spółki wiodącej

kierownictwo
holdingu
A B C D E

sektor 1

sektor 2

sektor 3

sektor 4

sektor 5

A

B

C

Trzecia formuła:
-kolegialne spółki
Czwarta formuła
-portfelowy model

Transfer majątku spółki holdingowej do spółek zależnych

Spółka holdingowa

aporty

pożyczki

wypłaty

dopłaty

zysków

podwyższenie

franchising

czynsze

kapitału

dzierżawa

spłata

pożyczek

spółki zależne

 Powiązania finansowo-kapitałowe – między spółkami holdingu i spółki zależnymi
 Aporty – pożyczki, spółka matka pożycza spółce córce dopłaty zasobów
 Holding – rozwija się samodzielnie bo jest samodzielną spółką
 Franchising – daje logo i wymagania, żąda zapłaty, każdy może skorzystać
 Korzyść dla holdingu:
o

grupa kapitałowa – jeśli holding przekroczy określoną kwotę to może rozlicza się z fiskusem (Urzędem

Skarbowym)

o

będzie się rozliczać sama spółka matka.

Realizm konkurencji i działań organizacyjnych

podejście formalistyczne

podejście

podejście

(naukowa organizacja)

humanistyczne

społeczno-polityczne *

1

podejście systemowe

podejście

(zintegrowany schemat

podejście sytuacyjne *

2

ekonomiczne

koncepcyjny)

-wskaźniki ekonomiczne
-rentowność

decyzja kierowników w sytuacji

-cash-flow

konkurencyjnej i organizacyjnej

-zyskowność
-dochodowość

*

1

polityka samego przedsiębiorstwa w kontakcie z otoczeniem (np. przeciwdziałanie bezrobociu)

*

2

umiejętności zachowania się w sytuacji – procedury postępowania w obecnej sytuacji

ZPC – zarządzanie przez cele

9.03.2010

Pojęcia:

 system – wszelki skoordynowany wewnętrznie i wskazujący określoną strukturę układu

elementów; układ taki rozpatrywany od zewnątrz jest całością, a rozpatrywany od wewnątrz
jest zbiorem, od którego przynależność warunkuje związki wzajemnej zależności między
wszystkimi jego elementami.

 System – zespół sposobów (metod) działania, wykonywania złożonych czynności.
 System – całokształt zasad organizacyjnych, ogół norm i reguł obowiązujących i stosowanych

w danej dziedzinie.

 System – całościowy uporządkowany zespół zadań powiązanych ze sobą określonymi

stosunkami logicznymi i systemem w tym znaczeniu jest nazywana każda teoria,
metodologicznie poprawna i dotycząca obszernego fragmentu rzeczywistości.

 Niezawodność systemu – prawdopodobieństwo, z którym system wykazuje w pewnym

procesie pożądane i uprzednio określone zachowania:

R=e

-λt

R – niezawodność
λ – warunki w jakich funkcjonuje system
t – czas

niezawodność zależy od:

o

Sposobu powiązań pomiędzy elementami

o

Czasu

o

Warunków w jakich funkcjonuje system

 Adaptacyjność systemu – właściwość systemu umożliwiająca mu reagowanie na zmiany

stanów systemu i zmiany stanów otoczenia w sposób korzystny dla jego dalszego istnienia.

 Ekwifinalność systemu – właściwość umożliwiająca systemowi osiągnięcie danego celu z

różnych stanów wyjściowych.

 Integracja systemu – proces zmniejszania różnic między elementami (podsystemami) danego

systemu, podczas którego niektóre elementy (podsystemu) łączą się w jeden element
(podsystemu)

 Własność regulacyjna – polega na utrzymywaniu danej wielkości na stałym poziomie,

zmienia się tylko struktura wewnętrzna przedsiębiorstwa i wyjścia

 Efekt synergii – związany jest z powstaniem nowej jakości w wyniki współpracy różnych

elementów.

 Przedsiębiorstwo – jest to system złożony z celowo powiązanych części, dążący do realizacji

celów, wewnętrznie tak uporządkowany, że zapewnia identyfikację i harmonizację celów
najważniejszych czynników jakimi są ludzie z celami jako całość.

Cechy przedsiębiorstwa w ujęciu systemowym:

1. Przedsiębiorstwo jest systemem otwartym; oznacza to, że zarówno ono, jak i otoczenie stale

na siebie wzajemnie oddziałują.

2. Przedsiębiorstwo jest systemem celowym, tzn., że istniej ogólny cel systemu, który podlega

globalnej optymalicencji oraz istnieją cele poszczególnych podsystemów, które są w znacznej
mierze uzgodnione i zależne z celem ogólnym. Przedsiębiorstwo ma zdolność osiania celów
ogólnych także w przypadku zróżnicowanych, pozostających w sprzeczności z celem
ogólnym celów poszczególnych podsystemów.

3. Przedsiębiorstwo jest systemem złożonym, wynika to nie tylko z dużej liczby elementów,

wejść, wyjść, ale głównie z ich różnorodności morfologicznej oraz wielostronnego
współdziałania i powiązaniach sprzężeniami prostymi i zwrotnymi między elementami i
całością, elementami między sobą, całością i otoczeniem, elementami i otoczeniem.

4. Przedsiębiorstwo ma określoną strukturę, która określa podział zadań i współzależności

wewnątrz systemu, wyznacza porządek organizacyjny i przebieg procesów w sposób
zapewniający realizację celów.

5. Przedsiębiorstwo jest systemem o strukturze hierarchicznej. Oznacza to, że istnieje podsystem

o dominującej roli w działalności całego systemu oraz podsystemu podporządkowane.
Podsystemy podrzędne i nadrzędne łączy relacja nadrzędności – podporządkowania.

6. W przedsiębiorstwie występuje zjawisko synergii. Polega ona na tym, że w systemie istnieją

zupełnie nowe właściwości odrębne od właściwości jego podsystemów składowych, które są
efektem ich zorganizowanego współdziałania.

7. Przedsiębiorstwo jest systemem homeostatycznym tzn., że ma zdolność do utrzymywania

pewnych wielkości, istotnych z punktu widzenia istnienia systemu w zmieniających się
warunkach zewnętrznych otoczenia. Homeostaza przejawia się w dążeniu systemu do
zachowania złożonej równowagi wewnętrznej.

z

z

Wy*

Wy

P

Wy* - Wy = 0

23.03.2010

Umiejętności menedżerskie:

 Koncepcyjne
 Techniczne
 Współpracy z ludźmi/umiejętności porozumiewania się

Menedżer
najwyższego
szczebla

Umiejętności koncepcyjne:
 Planowanie
 Organizowanie
 Organizowanie systemowe
 Analiza problemowa
 Decyzje, przekaz

uprawnień

 Koordynacja
 Kontrola 35%

Umiejętności komunikowania się z
innymi:

 Przywództwo 35%
 Motywowanie
 Komunikowanie
 Budowanie morali
 Trening i rozwój
 Trening i rozwój
 Pomoc, wspieranie
 Przekazywanie uprawnień

m. średniego
szczebla

30%

Umiejętności
techniczne,
Obowiązki
operacyjne

m. nadzorujący

25%

50%

25%

m. operacyjny

Struktura decyzyjna przy wyborze form organizacji

Cechy otocznia

Dynamika i złożoność otoczenia na najważniejszych odcinkach:

 Środowisko gospodarcze

 Śr. polityczno – prawne

 Śr. społeczno – kulturowe

 Śr. naukowo – technologiczne

Cechy systemu, np. cechy

cechy zadań

cechy osobowych

przedsiębiorstwa:

nośników czynności

cele i strategie

struktura motywacji potrzeb

np. trwałość,

-forma prawna i status

pilność,

- zakres specjalności

Przedsiębiorstwa

punktualność,

- podstawa autorytetu

-technologia produkcyjna

jednorodność,

- wiedza i doświadczenie

i informacji

złożoność,

w kierowaniu

-wielkość

nowość,

- gotowość i zdolność do

-style kierowania

znaczenie dla

komunikowania

-struktura czynników

każdego systemu,

-zdolność do pracy

produkcji

możliwość wystąpienia

zespołowej

-rozrzut geograficzny

konfliktów i ryzyka

-konfliktowość

-filozofia zarządzania

-zdolność do likwidowania

-filozofia organizacji

konfliktów

-zasady organizacji

-umiejętność dostosowania

Istniejąca struktura org.

się do różnych ról

Ustalanie różnych

kryteriów wyboru (KW)

def. ….

intensywności i wagi

kryteriów wyboru

(str. Preferencji)

Porównawcza ocena
form org.

Wybrana forma

organizacji

k. objaśnienia

wpływają

sterują

30.03.2010

Prosta struktura oparta na podziale funkcjonalnym

Dyrektor naczelny

Administracja

Kadry

Produkcja

Handel

Projektowanie

Produkcja

Sprzedaż

Zaopatrzenie

Wyrobów

Schemat organizacji małej firmy, gdy właściciel nie jest specjalistą „z branży”

Właściciel/

pełnomocnik

właściciela

sekretariat

zaopatrzenie

kadry

sprzedaż

księgowość

magazyn

szef produkcji

brygada A

brygada B

brygada C

Właściciel jest specjalistą

Właściciel/

pełnomocnik

właściciela

kadry

sekretariat

z-ca kierownika
firmy ds. finansowych/
handlowych

księgowość

zaopatrzenie

sprzedaż

magazyn

brygada A

brygada C

brygada B

Zachowanie każdego z uczestników organizacji

X

n

=b

n

– (b

n

– a

n

) evp (c

n

/(b

n

– a

n

)*u

n

)

b

n

– możliwości potencjalne

a

n

– doświadczenia

u

n

– pobudzenie

X

n

b

n

tgα=c

n

α
a

n

u

n

stanowisko

pracownik

zadania

aspekt

predyspozycje

wiedza

postawy

na stanowisku

i wymagania

osobowościowe

i doświadczenie

wobec

pracy

zawodowe

pracy

przedmiot pracy

podmiot pracy

wartościowanie pracy

trudność pracy na stanowisku

ocena efektywności

konkretnego pracownika

wartość pracy konkretnego

pracownika

Kryteria wartościowania pracy

syntetyczne

elementarne

Maksymalna liczba punktów

A. Złożoność pracy

1.wykształcenie zawodowe
2.doświadczenie zawodowe
3.innowacyjność twórczości
4.zręczność
5.współdziałanie

60
35
25
20
20

B. Odpowiedzialność za:

1.przebieg i skutki pracy
2.decyzje
3.środki i przedmioty po pracy
4.bezpeiczeństwo innych osób
Kontakty zewnętrzne

35
35
25
25
20

C. Uciążliwość pracy

1.wysiłek fizyczny
2.wysiłek psycho-nerwowy
3.wysiłek umysłowy
4.monotonia, monotypia

30
20
20
10

D. Warunki pracy

1.uciążliwość środowiska pracy
2.czynniki niebezpieczne

25
15

Maksymalna liczba punktów 420