BAGNO

BARANÓW SANDOMIERSKI

BARCIANY

BARDO L SKIE

B KOWA GÓRA

BESIEKIERY

B DZIN

BIERUTÓW

BIESTRZYKÓW

BOBOLICE

BODZENTYN

BOLKÓW

BORYSèAWICE ZAMKOWE

BROCHÓW

BRODNICA

BRZEG

BYDLIN

BYSTRZYCA KèODZKA

CH CINY

CHOJNICA

CHOJNIK

CIECHANÓW

CIESZÓW

CZARNY BÓR

CZERNINA

CZERSK

CZ STOCHOWA

CZOCHA

DRZEWICA

D BRÓWNO

DZIAèDOWO

DZIERZGO

GDA SK

GI YCKO

GèOGÓW

GNIEW

GNIEWOSZÓW Z.SZCZERBA

GOLUB-DOBRZY

GOèA CZ

GOèUCHÓW

GORZANÓW

GO CISZÓW

GÓRA

GRODZIEC

GRÓDEK

GRUDZI DZ

GRZ DY

GRZMI CA z.ROGOWIEC

INOWèÓDZ

JANOWICE WIELKIE z.BOLCZÓW

JANOWIEC

JAWOR

JEZIORO GÓRECKIE

KAMIENIEC Z BKOWICKI

KARPNIKI

KAZIMIERZ DOLNY

K TRZYN

K TRZYN - KO CIÓè

KIELCE

KLICZKÓW

KèODZKO

KOèO

KONARY

KONIN-GOSèAWICE

KORZKIEW

KOWALEWO POMORSKIE

KO MIN WLKP.

KÓRNIK

WZGÓRZE PRZEMYSèA

TEN NIEPOZORNY

TO W

pierwszych wiekach naszej pa stwowo ci miasto Pozna
prawym brzegu rzeki Warty, natomiast na lewym brzegu rzeki samotnie wznosi

niewielkie  wzgórze,  które  po  1253r.,  a  wi c  po  lokacji  miasta  przez  wielkopolskiego  ksi
Przemysøa  I  nazywano  mons  castrensis,  co  znaczy  - góra  zamkowa.  Dzi
Wzgórza  Przemysøa.  Na  póønocnym  skraju  tego  wzniesienia  wspomniany  ju
1249  roku  postawiø  prawdopodobnie  ceglan   wie   mieszkaln   ze  studni
cz stokoøem. Dowodem funkcjonowania zamku w tym okresie jest dokument wystawiony 1 lipca
1250 dla klasztoru cysterskiego w Obrze, z którego wynika, i  zosta
posnaniesi.  Wcze niej,  bo  w  zakøadanym  przez  nas  roku  zako
miejsce  lub  siostry  Przemysøa  - Salomei  z  ksi ciem  gøogowskim  Konradem  (efektem  ich
zwi zku  byøo  powstanie  rodu  Piastów  gøogowskich  i  ole nickich).  W  dwa  lata  pó
1251 na zamku odbyø si   lub kolejnej siostry ksi cia - Eufemii. Przemys
a cztery miesi ce pó niej narodziø si  jego syn Przemysø II, zwany
Przemysø  dorósø,  miaø  ogromne  ambicje  zjednoczy   ziemie  Królestwa  Polskiego,  rozbite  przed
blisko  150-u  laty  na  skutek  podziaøu  dzielnicowego.  Chciaø  te   zosta
wspaniaøej przyszøo ci w roku 1274 zapocz tkowaø budow  nowego gmachu, który wed
planu miaø peøni  rol  reprezentacyjnej rezydencji królewskiej (by
nowoczesnego  systemu  obronnego  byø  najazd  Brandenburczyków  i  zniszczenie  przez  nich
miasta).  W  mi dzyczasie  staø  si   domniemanym  antybohaterem  akcji  pozbycia  si
niewygodnej,  bezpøodnej  ony  - Ludgardy.  Dnia 14 grudnia 1283 roku Ludgarda,
Przemysøa  II,  uduszona  zostaøa  w  øa ni  pod  zamkiem  przez  s
swoich...nie bez wiedzy ksi cia... - wyrokowaø Jan Døugosz. Narz
rzekomo poduszka. I cho  znawcy przedmiotu uparcie twierdz ,  e taka opcja to czysta fantazja,
bo  w  tamtych  czasach  poduszki  jeszcze  nie  wynaleziono,  to  faktem  jest,  i
babeczka zeszøa z tego  wiata wbrew wøasnej woli.

Strona 1 z 8

*** POZNA *** POZNA *** ZAMEK W POZNANIU *** POZNA *** POZ...

2012-07-07

http://www.zamkipolskie.com/pozn/pozn.html

KRAKÓW

KRAPKOWICE

KRAPKOWICE - OTM T

KR PCEWO

KRZY NA GÓRA

KRZY TOPÓR

KSI

WIELKI

KUROZW KI

KWIDZYN

LEGNICA

LIDZBARK WARMI SKI

LIPA

LUBIN

LUTOMIERSK

èAGÓW

è CZYCA

èOWICZ

MAJKOWICE

MALBORK

MAèA NIESZAWKA

MAMERKI

MI DZYLESIE

MI DZYRZECZ

MIRÓW

MOKRSKO

MSTÓW

MY LENICE

NAMYSèÓW

NIDZICA

NIEPOèOMICE

OGRODZIENIEC (PODZAMCZE)

OJCÓW

OLE NICA

OLSZTYN (JURA)

OLSZTYN (WARMIA)

OLSZTYNEK

OèAWA

OèDRZYCHOWICE KèODZKIE

OPOCZNO

OPOLE GÓRKA

OPOLE OSTRÓWEK

OPORÓW

OSSOLIN

OSTR

NIK

OSTRÓW LEDNICKI

OSTRÓDA

OTMUCHÓW

PABIANICE

PASTUCHÓW

PIESKOWA SKAèA

PIOTRKÓW TRYBUNALSKI

PIOTRKÓW-BYKI

PIOTROWICE WIDNICKIE

PèOCK

PèONINA

PèOTY

PODZAMCZE GÓRA BIRÓW

PODZAMCZE z.OGRODZIENIEC

PODZAMCZE PIEKOSZOWSKIE

POKRZYWNO

POèCZYN-ZDRÓJ

POZNA z.PRZEMYSèAWA

POZNA z.CESARSKI

PRABUTY

PROCHOWICE

PROSZÓWKA z.GRYF

PRZEWODZISZOWICE

PYZDRY

RABSZTYN

RADLIN

RADèÓWKA

RADOM

RADZIKI DU E

RADZY CHEèMI SKI

RAJSKO

RAKOWICE WIELKIE

REKONSTRUKCJA ZAMKU Z PRZEèOMU XIII I XIV WIEKU WG E.LINETTE

rzemysø II koronowaø si w 1295 roku, jednak zbyt døugo sobie krajem nie porz
poniewa ju w roku nast pnym podczas próby porwania zosta

wspomnianych  wy ej  Brandenburczyków.  Po  jego  mierci  gmach  pe
namiestnika  Wacøawa  II,  a  pó niej  ksi cia  gøogowskiego  Henryka  III
èokietka.  Po  èokietku  nastaøy  czasy  jego  syna  Kazimierza  Wielkiego
Gierek  lubiø  du o  budowa ,  i  wøa nie  w  czasie  jego  panowania  uko
warowni.  Byøa  to  wówczas  najwi ksza  wiecka  budowla  w  Rzeczypospolitej.  Pe
siedziby  starostów  generalnych  zamek  zgodnie  ze  sw   kubatur
miejscem  królewskich  zjazdów,  wesel  oraz  pogrzebów.  Mimo  przej
Poznania król Kazimierz przebywaø tutaj do  cz sto. W roku 1341 odby
z Adelajd , córk  Henryka - landgrafa haskiego, która dwa dni pó
zostaøa  ukoronowana  na  pierwsz   dam   Rzeczypospolitej.  W  1343  Kazimierz  w  tym  samym
miejscu wyprawiø weselne przyj cie córce El biecie, oddanej ksi ciu pomorskiemu Bogus
V.  W  jego  lady  ruszyli  inni  polscy  królowie:  Wøadysøaw  Jagieøøo  i  Kazimierz  Jagiello
Tak e oni wybierali pozna sk  rezydencj , aby bawi  si  tu po  lubach swych córek i siostrzenic.

REKONSTRUKCJA ZAMKU Z XVI WIEKU,

RÓDèO: I.T.KACZY SCY "ZAMKI W POLSCE PÓèNOCNEJ I RODKOWEJ"

Strona 2 z 8

*** POZNA *** POZNA *** ZAMEK W POZNANIU *** POZNA *** POZ...

2012-07-07

http://www.zamkipolskie.com/pozn/pozn.html

RATNO DOLNE

RAWA MAZOWIECKA

RESKO

ROGÓW OPOLSKI

RYBNICA

RYBNICA LE NA

RYCZÓW

RYDZYNA

RZ SINY

SANDOMIERZ

SIEDL CIN

SIEDLISKO

SIERADZ

SIEWIERZ

SMOLE

SOBKÓW

SOBOTA

SOCHACZEW

SOSNOWIEC

SREBRNA GÓRA

STARA KAMIENICA

STARE DRAWSKO

SULEJÓW

SZAMOTUèY

SZCZECIN

SZTUM

SZYDèÓW

SZYMBARK

WIDWIN

WIECIE n.WISè

WIEBODZIN

WIECIE k.LE NEJ

WINY

TORU

TORU z.DYBÓW

TUCZNO

TYNIEC

UDÓRZ

UJAZD k.TOMASZOWA

UJAZD KRZY TOPÓR

UNIEJÓW

URAZ

WAèBRZYCH z.KSI

WAèBRZYCH z.STARY KSI

WAèBRZYCH z.NOWY DWÓR

WARSZAWA z.KRÓLEWSKI

WARSZAWA z.UJAZDOWSKI

W BRZE NO

W GORZEWO

WIELICZKA

WIELKA WIE

WIERZBNA

WITKÓW WIELKI

WLE

WOJNOWICE

WOJSèAWICE

WROCèAW

WROCèAW LE NICA

WYSZYNA

ZAGÓRZE L SKIE

Z BKOWICE L SKIE

ZB SZY

ZèOTORIA k.TORUNIA

RÓDèA

AGA

ARY

ELAZNO

MIGRÓD

WIDOK MIASTA OD PÓèNOCY W 1618. RÓDèO: G.BRAUN, F.HOGENBERG

CIVITATES ORBIS TERRARUM, T IV, THEATRI PRAECIPUARUM TOTIUS MUNDI URBIUM LIBER SEXTUS

ZAMEK W JASNYM KÓèECZKU

ierwsz wiadomo ci ródøow wyra nie dotycz c omawianego zamku jest zawarta w
Kronice Jana z Czarnkowa relacja z wojny w Wielkopolsce w okresie bezkrólewia po

mierci Ludwika W gierskiego. Pod rokiem 1383 opisuje Janko obsadzenie miasta przez

widw , kasztelana nakielskiego, który zaj ø drewniany dom pod twierdz

broni c  si  w niej zaøog  - blokada ta nie byøa jednak skuteczna i nie przeszkodzi
uzupeønianiu  zaopatrzenia  przez  furty  wychodz ce  na  przedpole.  Dn.  29  maja  1493  roku  król
Jan  Olbracht  przyj ø  w  pozna skiej  siedzibie  hoød  od  wielkiego  mistrza  krzy
von  Tieffen  (na  34  lata  przed  utrwalonym  przez  Matejk   "Hoødem  pruskim").  W  roku  1513
wyznaczony byø na zamku niedoszøy do skutku hoød ksi cia Albrechta Pruskiego, za to d
pobyt wypadø tutaj parze królewskiej - w Poznaniu bowiem przyszøa na
Starego,  Jadwiga.  Za  panowania  tego   wøadcy  rozpocz te  zosta
monarszej siedziby, których efekt zostaø jednak zniszczony przez po
póønocn   cz

miasta. Zamek odbudowaø, ale ju w formie renesansowej, ówczesny starosta

Andrzej Górka. Nie wpøyn øo to jednak w jaki znacz cy sposób na jego rozwój i z czasem
gmach podupadø. Jeszcze na przeøomie lat 1657/1658 sp dziø tam zimowe miesi
si przed Szwedami Jan Kazimierz. Tutaj odbywaøy si jego narady wojenne ze Stefanem
Czarneckim (scena opisana w narodowym hymnie).

ZAMEK (PO PRAWEJ) W XIX WIEKU. WIDOK Z PLACU WIELKOPOLSKIEGO. RYSUNEK J. VON MINUTOLI.

DZISIAJ NA PLACU WIELKOPOLSKIM ZAMIAST èADNYCH TRAWNIKÓW STOJ

I ROZSYPUJ CE SI STRAGANY.

1703 Pozna zostaø obsadzony przez Szwedów, a w nast pnym roku oblegany przez si
rosyjskie oraz saskie. Trwaj ce kilkana cie dni obl enie spowodowa

uszkodzenia  gøównego  gmachu  i  wie y.  Jego  szkody  zwielokrotnione  zosta
døugie lata dewastacji w czasie wojny i zarazy. Przekazany w lustracji z 1710 obraz zniszcze
wyobra enie  o  rozmiarach  kl ski:  [...]  Waliny  wsz dzie  wielkie,
wpóø  dachów,  te   dachówki  potøuczone,  mury  powiercone,  podziurawione,
poobrastaøy dla zgniøo ci, kozøy, wi zania pougniewaøy.
prawie ju  w  cianach samych stoi, sklepienia  rednie ju
za  murem,  który  si   ci gnie  z  gór   [...],  któr   Szwedzi  w  ko
rowami  podkopali.  Dziedziniec  bydl c   mierzw   i  søom

Strona 3 z 8

*** POZNA *** POZNA *** ZAMEK W POZNANIU *** POZNA *** POZ...

2012-07-07

http://www.zamkipolskie.com/pozn/pozn.html

budynek  wrótniego  caøe  funditus  zniesione,  a  murgrabstwo  ca
zrujnowane.  Po  zniszczeniach,  b d cych  wynikiem  wojen  ze  Szwecj
konfederatów tarnogrodzkich pozna ski zamek przestaø przyjmowa
wn trzach  skøadowano  akta  i  odbywano  s dy  grodzkie,  za   w  jednej  z  komnat  na  widok
publiczny  wystawiano  zwøoki  osób  zabitych  w  bójkach.  Jednym  z  pracowników  by
prawnik  - Józef  Rufus  Wybicki  - autor  Mazurka  D browskiego.  Nieco  wcze
uchwaøa  sejmiku  redzkiego  poleciøa  marszaøkowi  Aleksandrowi  Gorze
najpr dsz   reparacj   sklepu  w  zamku  pozna skim  dla  bezpieczniejszej
konserwacji  actorum  castrensium,  poniewa   ten  sklep  do  ruiny  oraz  upadku
bardzo bliski cum periculo ksi g. W zwi zku z tym pan Gorze
podatku  leszczy skich  piwowarów  na  expens   mularzy  oraz  cie
kancelarii i izby s dowej ugodzonych. Zaraz te  w maju tego samego roku rozpocz
remont,  którym  z  ramienia  zleceniodawcy  kierowaø  Jan  Fryderyk  Vogelsang.  Skromna
odbudowa zaj øa okr gøy rok - od maja 1720 do kwietnia 1721, a jej ca
kwot  13 tysi cy florenów.

FURTA NA DAWNY DZIEDZINIEC

SCHODY WSCHODNIE; POWY

schyøku epoki podj to kolejny wysiøek ponownej adaptacji ruin, jednak opiesza
brak niezb dnych rodków finansowych doprowadziøy do zaprzepaszczenia tego, co

wcze niej  zrobiono.  Remont  rozpocz to  w  marcu  1763  roku.  Szczególny  udzia
prace  ciesielskie  (tym  razem  dach  pokryto  dachówk ,  a  nie  gontem
Niewielk   sum   56  zø  wypøacono  magistrom  na  kontrakty  i  abrysy
istniaø  projekt  architektoniczny.  Pod  koniec  lipca  wyczerpano  fundusz  wynosz
zøotych,  przy  czym  ju   pewne  prace  i  materiaøy  nie  byøy  zapøacone.  Brak  pieni
bezpo redni  przyczyn  zawieszenia dalszej dziaøalno ci, a rewizja przeprowadzona w roku 1764
ujawniøa  kl sk ,  spowodowan   przerwaniem  robót:  Zamek  zrujnowany,  mury  nowo
wyprowadzone  i  ze  starymi  zrównane,  okien  oraz  pokrycia  nie  maj
dziedziniec  za   cz ci   cegø   i  gruzem,  cz ci   drzewem  obrobionym  na  tego
zamku  przykrycie  przygotowanym  zaøo ony.  W  1783r.  ostatni  starosta  generalny
Wielkopolski i przewodnicz cy Komisji Dobrego Porz dku Kazimierz Raczy
zachowanych  murach  z  XIII  i  XIVw.  budynek  archiwum  w  formie  staropolskiego  dworu  z
øamanym  dachem.  We  wrze niu  1794  rozebrano  wie   i  wtedy  w
swojego  presti owego  wyrazu,  o  jakim  mo na  mówi   dopóty,  dopóki  istnia
okresie  rozbiorów  w  zamku  mie ciøa  si   siedziba  pruskiej  rejencji,  pó
wreszcie  archiwum  pa stwowe.  Ogromne  zniszczenia  dotkn øy  budowl
podczas  walk  o  Pozna ;  w  wyniku  ostrzaøu  na  powierzchni  pozosta
budynku Raczy skiego i cz stki d. oficyny. Po zako czeniu dziaøa
niepeønej  odbudowy,  w  rezultacie  której  w  okresie  1959-1969  z  ruin  podniesiono  tylko  gmach
Raczy skiego  i  budynek  ustawiony  na  resztkach  ksi

cej kuchni. Obecnie miejsca te pe

funkcje muzealne.

Strona 4 z 8

*** POZNA *** POZNA *** ZAMEK W POZNANIU *** POZNA *** POZ...

2012-07-07

http://www.zamkipolskie.com/pozn/pozn.html

PROJEKT REKONSTRUKCJI ZAMKU Z ROKU 1969 WG. ARCH. A.HOLASA. KONCEPCJA NIE UZYSKA

A ODBUDOWA DO DZI POZOSTAJE W SFERZE SPRAW DO ZAè

ROKITA I SPÓèKA, CZYLI PRAWDZIWA HISTORIA NA TEMAT,

JAK POWSTAèO ZAMKOWE WZGÓRZE

Kiedy  na  lechickiej  ziemi  wsz dzie  zacz øy  wznosi
prawdziwemu  Bogu  po wi cone,  wtenczas  czart  rozgniewany,  chc
przeszkodzi ,  wpadø  na  my l  zatamowania  biegu  Warty,  aby  rozlane  na
okolic   wody  zatopiøy  wszystko,  czego  piekøo  znie

wi tynie, grody i czcicieli krzy a. Skoro wi c podczas ciemnej nocy duchów

piekielnych wybiøa godzina, skoczyli wszyscy do pracy. By
góra, czy kopiec bogini Nii, któr poganie czcili jako swe bóstwo. Tam wi
w ród haøasu, radosnych krzyków, szumu i szelestu po puszczy, z wszystkich

ziem  Polski  zbiegli  si   czarci.  Przybiegø  Rokita  i  Smuøka  potwór,  W
wreszcie  Boruta  psotny,  okropny  Widoracki,  i  któ by  ich  wreszcie  wszystkich  policzy
wi c, zø czywszy silnie ramiona, jakby øa cuchem otoczyli poga ski pagórek, a wyrwawszy go z
posady, unie li aby nim nurt rzeki zawali .
Lec   jak  wicher  ze  swym  ci arem,  mijaj   pola  i  rzeki,  ucieka  przed  nimi  ze  snu  straszone
ptactwo,  szele ci  wicher,  na  ziemi  bij   dzwony  ludzk   niedotkni te  r
dobiega ju  Poznania. Ju  Warta blizka,  miej  si  diabøy, gdy raptem kogut zapia
si  zøe duchy, a puszczona z ich r ku góra, w pobli u rzeki osiadøa i dot

Tygodnik Ilustrowany l. 60-e XIXw. (pisownia oryginalna)

WIDOK OD STRONY POèUDNIOWO-WSCHODNIEJ, POCZTÓWKA 1912

ierwotnie zameczek skøadaø si z siedmioboku murów obwodowych o najd
metrowym odcinku pn-zach, przy którym staøy drewniane budynki pomocnicze. Oprócz

murów obwodowych ochraniaøa go wysuni ta przed kurtyn
czworoboczna. Na wschód od niej znajdowaøa si brama. Nieco pó

Strona 5 z 8

*** POZNA *** POZNA *** ZAMEK W POZNANIU *** POZNA *** POZ...

2012-07-07

http://www.zamkipolskie.com/pozn/pozn.html

wie   o  podstawie  prostok tnej  (13x15m),  licz c   po  trzy  izby  na  ka
panowania króla Kazimierza Wielkiego przy najdøu szym prostym odcinku murów powsta
mieszkalny o bokach 18x60 metrów. Jego znaczna døugo  sprawiø
w skie kamienice, które przykryto poprzecznymi, dwuspadowymi dachami, przy czym pi
reprezentacyjnymi izbami dost pne byøo wprost z ganku wzdøu  elewacji od strony dziedzi
Poøudniow   cz

kondygnacji wypeøniaøa tzw. Izba Wielka, poprzedzona sieni

pomieszczeniami  (dwie  maøe  izdebki  i  sklepik  maøy).  Pomieszczenia  te  wy
posadzk  z pøyt ceramicznych, posiadaøy d bowe odrzwia i ramy okienne, a w niektórych izbach
znajdowaøy si  piece z kafli i øawy wokoøo tetarskiej (stolarskiej)

PROJEKT ODBUDOWY ZAMKU WG Z.ZIELI SKIEGO Z 1949 ROKU

a drug kondygnacj wiódø wschód z sieni wielkiej z wierzchu zasklepiony
Pi tro to peøniøo przede wszystkim funkcje mieszkalne, a jego g

podobnie  jak  na  poziomie  ni ej  - byøa  Izba  Wielka  o  pi ciu  oknach,
piecu  z  kaflów  ró nych  farb.  Byø  te   w  tej  izbie  ganek  wedle  pieca  dla  muzyków
Wszystkie  pomieszczenia  w  przeciwie stwie  do  kondygnacji  ni szych  nie  by
miaøy  stropy  och do ne,  belki  laszkowate  w  trzemliki.  Wy
biegø  ganek  dla  stra y.  Piwnice  budynku  gøównego  byøy  osadzone  g
sklepione  walnym  sklepem.  W  skrajnym,  póønocnym  prz le  wyró
sadzaniu  wi niów.  Tak  uksztaøtowany  obiekt,  pomimo  prowadzonych  licznych  prac
budowlanych, nie zmieniø zasadniczo swej formy a  do przebudowy w ko

Jako ciekawostk przytocz fakt, e zbudowany w XVIw. ratusz pozna
umieszczona zostaøa niemal dokøadnie w tej samej odlegøo ci od wie
od zachodniego szczytu bezwie owego ko cioøa Dominikanów. Przypadek?

POCZTÓWKA PATRIOTYCZNA 1920

omimo zniszcze zamek utrzymaø swój pierwotnie ustalony, izolowany na wzgórzu i
zamkni ty charakter, który wci zapewnia mu zachowany mur obronny ujmuj

wzniesienie - "zamkiem" jest wi c wspóøcze nie bardziej przestrze
ni budynki istniej ce w jej obr bie. Obecnie mie ci si w nich Muzeum Sztuk U
Ukryty w ród zwartej zabudowy obiekt, cz sto nie zauwa any przez samych Poznaniaków, jest

Strona 6 z 8

*** POZNA *** POZNA *** ZAMEK W POZNANIU *** POZNA *** POZ...

2012-07-07

http://www.zamkipolskie.com/pozn/pozn.html