M IN IS T E R S T W O O B R O N Y N A R O D O W E J
Centralna Komisja Regulaminowa
INSTRUKCJA
O POSTĘPOW ANIU W RAZIE
W YPADKU WOJSKOWEGO
POJAZDU MECHANICZNEGO
W ydanie drugie
W IE L K A B R Y T A N IA
M arzec 1943.
Przedruk staraniem Sekcji W ydawniczej
Arm ii Polskiej na W schodzie.
Palestyna, październik 1943.
Panc. 9
~ T 9 4 f
M IN IS T E R S T W O O B R O N Y N A R O D O W E J
Centralna Komisja Regulaminowa
INSTRUKCJA
O POSTĘPOW ANIU W RAZIE
WYPADKU WOJSKOWEGO
POJAZDU MECHANICZNEGO
W ydanie drugie
W IE L K A B R Y T A N IA
Marzec 1943.
Przedruk staraniem Sekcji W ydawniczej
Armii Polskiej na W schodzie.
Palestyna, październik 1943.
—
2
—
D O W Ó D Z T W O I K O R P U S U
L.dz. 14304/1V . Sam.
41.
M .p. dnia 20.6.1941
r.
Rozkaz
wprowadzający.
Zatwierdzam do użytku służbowego oddzia
łów W .P . na terenie Zjednoczonego Królestwa
W ielkiej Brytanii „Instrukcję o postępowaniu w
razie wypadku wojskowego pojazdu mechanicznego”
Panc. 9/1941.
Równocześnie unieważniam „Instrukcję wy
pełniania angielskich formularzy raportów o wy
padku drogowym” L. 4 Br. P a n c ./1940.
D O W Ó D C A . I K O R P U S U
w /z.
Z A J Ą C ,
Gen. Bryg.
U W A G A
(Przypisek Sekcji W ydawniczej A P W )
D la oddziałów Armii Polskiej na Wschodzie
— przy meldunkach, dochodzeniach i korespondencji
w sprawach wypadków samochodowych (patrz pkt
2-g., pkt 4-a. -d. -e. -f. -g. -h. -i. - j., pkt 5-c. -d .
niniejszej instrukcji) — obowiązują rozkazy Do
wódcy A P W .
S P IS R Z E C Z Y
............................................................ 3
............................. .....4
.....................................................................5
.......................................... 5
3. Obowiązki osób przewożonych pojazdami
.............................................. .... 9
4. Obowiązki dowódcy oddziału * ........................10
5. N apraw a uszkodzonych pojazdów wojsk. . . 15
W S T Ę P .
„Instrukcja o postępowaniu w razie wypadku
wojskowego pojazdu mechanicznego” została opra
cowana na podstawie obowiązujących przepisów i
formularzy angielskich.
Podaje ona zasadnicze wytyczne postępowa
nia w razie zaistnienia wypadku wojskowego po
jazdu mechanicznego, obsługiwanego przez żołnierzy
W .P .
I N S T R U K C J A
O P O S T Ę P O W A N I U W R A Z IE W Y P A D K U
W O J S K O W E G O P O J A Z D U
M E C H A N IC Z N E G O .
1.
Ogólne.
Instrukcja niniejsza obowiązuje żołnierzy
W ojska Polskiego na terenie Zjednoczonego K ró
lestwa W ielkiej Brytanii.
2.
O bowiązki kierowcy.
a. Kierowca powinien dokładnie zapoznać się z
pkt. 2 i 3 niniejszej instrukcji oraz z wzorem
form ularza„Raport o wypadku drogowym. W zór
W ojsk. A . 3676 (poprawiony 1940)” — w ję
zyku polskim i „T raffic Accident Raport. A r-
my Form A . 3676 (Revised 1940)” — w ję-*
zyku angielskim.
b. W yjeżdżając poza rejon zakwaterowania, kie
rowca powinien posiadać przy sobie:
— ważną legitymację wojskową,
— brytyjskie wojskowe prawo jazdy,
— rozkaz jazdy na swój pojazd,
— jeden egzemplarz formularza W zór W ojsk.
A . 3676 w języku polskim wraz z arkuszem
na zeznania świadków (w kopercie),
— jeden egzemplarz formularza A rm y Form A .
3676 w języku angielskim (w kopercie),
— przepisy ruchu drogowego (P an c. 1/1940),
— brytyjskie przepisy obowiązujące kierowców
kołowych pojazdów mechanicznych i moto
cyklistów z 1939 r.
—
6
—
c. Podczas przewożenia osób kierowca obowiązany
jest przed ruszeniem wskazać tym osobom, gdzie
znajdują się formularze (patrz 2— b) i poinfor
mować je, że w razie zranienia kierowcy obo
wiązane są wypełnić formularze.
d. W razie wypadku, w którym został uszkodzony
pojazd mechaniczny własny lub należący do osób
trzecich albo, gdy powstała jakakolwiek szkoda
na ciele lub zdrowiu, względnie została wyrzą
dzona szkoda w majątku państwowym lub pry
watnym, kierowca obowiązany jest wypełnić na
miejscu wypadku pierwszą stronę polskiego for
mularza W zór W ojsk. A . 3676.
Formularz ten wypełnia kierowca nawet wówczas,
gdy nie powstałą żadna szkoda ani obca ani
własna, była jednak interwencja władz poli-
ćylftyćh".' W tym ostatnim wypadku kierowca wy
pełnia następujące rubryki formularza: A , F, J,
K, L, M, N , O , P .
Kierowca powinien za
notować nazwiska i adresy świadków wypadku
oraz uzyskać, o ile to będzie możliwe, ich ze
znania na posiadanym arkuszu,
przy czym na
leży zwrócić uwagę na czytelne i staranne pismo.
Kierowca powinien sporządzić również na miej
scu wypadku szkic sytuacyjny, wyjaśniający prze
bieg wypadku.
U w aga:— O ile, na skutek zderzenia z pojazdem
wojskowym, obcy pojazd uszkodzi mie
nie osób trzecich lub zrani postronną
osobę, kierowca obowiązany jest za
notować i zameldować rodzaj wyrzą
_ 7 —
dzonej szkody oraz nazwiska osób po
szkodowanych.
P o powrocie do miejsca postoju kierowca natych
miast melduje o wypadku dowódcy pododdziału,
a w razie jego nieobecności zastępcy lub orga
nom służbowym, przedstawiając równocześnie do
wglądu wypełniony formularz, sporządzony na
miejscu wypadku, szkic sytuacyjny oraz odresy
i ewentualne zeznania świadków.
Następnie, w obecności oficera wyznaczonego
przez dowódcę oddziału (patrz 4— b ), wypełnia
polski formularz W zór W ojsk. A . 3676 po
nownie.
W ypełnienie tego formularza przez kierowcę po
jego powrocie do m. p. jest nakazane ze wzglę
du na to, że w czasie i bezpośrednio po wy
padku, kierowca mógł znajdować się w stanie
podniecenia, wskutek czego szereg okoliczności
towarzyszących wypadkowi mogło ujść jego
uwagi.
Kierowca przed sporządzeniem nowego formula
rza powinien dokładnie zastanowić się i uzmysło
wić sobie cały przebieg wypadku, 'przedstawiając
fakty obiektywnie, uwypuklając jednak wszystkie
te okoliczności, które są korzystne dla interesów
wojska.
Uwaga dla tłumacza:
P o przetłumaczeniu na język angielski
formularza polskiego i wypełnieniu
2-ch egzemplarzy „ T raffic Accident
Report. Arm y Form A . 3676 (R e-
vised 1940)” w języku angielskim (o
ile możności na maszynie), tłumacz w
miejscu przewidzianym na podpis kie
rowcy wpisuje jego nazwisko wyraźnie
i podpisuje formularz z dopiskiem „I
certify the authenticity of translation”
(za zgodność tłum aczenia).
f. W razie zranienia kierowcy, który odbywał
podróż sam i w braku na miejscu wypadku in
nych osób wojskowych, formularz wypełnia: —
policja, drogowe patrole organizacyj motorowych,
a w ostateczności osoby cywilne przypadkowe.
g. N a żądanie organów: drogowych patroli organi
zacyj motorowych oraz przedstawicieli strony
poszkodowanej, kierowca obowiązany jest podać
swoje nazwisko, stopień wojskowy i N r. re
jestr. pojazdu, natomiast nie wolno mu podawać
nazw y' i m.p. oddziału, zamiast czego podaje:
Polish Forces in C .B . i służbowy adres poczlo-
wy {P /num er oddziału).
N a żądanie policji brytyjskiej, żandarmerii pol
skiej i brytyjskiej oraz starszych stopniem woj
skowych polskich i brytyjskich powinien podać
również i nazwę swego oddziału oraz miejsce
postoju. Nie wolno natomiast podawać żadnych
danych osobom zaspakajającym jedynie cieka
wość.
U w aga:— Zabrania się surowo kierowcy wpi
sywać swe nazwisko na jakimkolwiek
kawałku papieru, wręczonym mu w
_ 8 _
tym celu przez przedstawicieli strony
poszkodowanej.
W razie wypadku, który spowodował jakąkol
wiek szkodę na ciele, zdrowiu lub majątku osób
trzecich, kierowca powinien pamiętać, że za
brania się mu surowo wypowiadać swoją opinię
co do powodów wypadku lub też dyskutować
o nim; nie wolno mu też czynić nic takiego,
co mogłoby być zrozumiane, jako przyznanie
się do odpowiedzialności.
O bowiązki osób przewożonych p ojazda
mi mechanicznymi.
Przed wyruszeniem w drogę pojazdem wojsko
wym osoby przewożone powinny zaznajomić się
z pkt. 2 i 3 niniejszej instrukcji, a korzystające
stale z wojskowych pojazdów mechanicznych —
zapoznać się z treścią formularza W zór W ojsk.
A . 3676; ponadto osoby przewożone powinny
pamiętać, że za pojazd mechaniczny odpowie
dzialny jest kierowca, przydzielony służbowo do
jego obsługi, wobec czego surowo zabrania się
osobom przewożonym domagania się oddania im
kierownicy lub też samorzutnego jej brania w
razie chwilowej nieobecności kierowcy.
U w aga:— Kierowca wojskowego pojazdu mecha
nicznego może w czasie wyjazdu służ
bowego oddać kierownicę tylko swoim
przełożonym pod warunkiem, że po
siadają oni brytyjskie wojskowe pra
wo jazdy, biorą na siebie całkowitą
odpowiedzialność za pojazd I, że w ła
ściwy kierowca znajduje się w po-
jeździe. Ponadto wojskowe pojazdy
mechaniczne mogą prowadzić osoby
wyznaczone rozkazem do wypróbowa
nia, przeglądu, a pojazdy szkolne —
instruktorzy i uczniowie podczas jazd
szkolnych.
4.
Obowiązki d ow ódcy oddziału.
Po otrzymaniu ustnego meldunku od kierowcy,
organów służbowych lub dowódcy pododdziału
o wypadku, dowódca oddziału zarządza co na
stępuje:
a. M elduje fonogramem o wypadku, podając datę,
nazwisko kierowcy, N r. rejestr, pojazdu, miejsce
wypadku oraz czy są ranni lub zabici bądź woj
skowi bądź cywilni — do Dowództwa I K or
pusu.
b .. Zarządza sporządzenie w obecności wyznaczo
nego oficera (dowódcę pododdziału, oficera tech
nicznego lub innego oficera) formularza „ R a
port o wypadku drogowym W zór W ojsk. A .
3676, (poprawione 1940”) (patrz 2— e), szkicu
sytuacyjnego oraz pisemnego oświadczenia kie
rowcy na oddzielnym kawałku papieru o prze
biegu wypadku z uwzględnieniem następujących
okoliczności:
— czy pojazd względnie pojazdy były prowa
dzone przepisowo,
— 10 —
— 11 —
— jakie niezwykłe okoliczności towarzyszyły wy
padkowi,
— co spowodowało wypadek,
— kto, jego zdaniem, ponosi winę za wypadek,
— czy wypadku nie mogła uniknąć żadna ze
stron,
— o ile brak zeznań świadków wypadku lub
ich adresów — podać powody.
Oświadczenie
kierowcy winno dać możliwie
obiektywne i wszechstronne oświetlenie wypadku,
uwypuklając okoliczności, które są korzystne
dla interesów wojska. W oświadczeniu należy
również podać nazwiska osób poszkodowanych
oraz szkody wyrządzone osobom trzecim przez
obcy pojazd w czasie wypadku (patrz 2— d,
U w aga).
Poleca przetłumaczyć formularz polski W zór
W ojsk. A . 3676 na język angielski i sporządzić,
o ile możności na maszynie, dwa egzemplarze
formularza „T raffic Accident Report. A rm y
Form A . 3676 (Revised 1940)" po angielsku.
Rubryki U i V zostają nie wypełnione, natomiast
obydwa formularze winny być podpisane przez
dowódcę oddziału.
Przesyła:
— jeden egzemplarz powyższego
formularza,
sporządzonego w języku angielskim, bezpo
średnio do O ficera dla spraw roszczeń, pod
adresem D .A .D , of Claims, Scottish Com-
mand, 13 Rothesay T errace, Edinburgh, z
— 12 —
tym, że ten ostatni musi go otrzymać nie
później niż w 48 godzin po wypadku.
— drugi egzemplarz powyższego formularza oraz
zeznania lub adresy świadków cywilnych,
oświadczenie kierowcy w języku polskim bez
pośrednio do Dowództwa 1 Korpusu.
e. Poleca zebrać oświadczenia wszystkich świad
ków wojskowych wypadku, dążąc do wykona
nia tych czynności jak najszybciej. Oświadcze
nia te powinny zawierać: N r. ewid. wypadku,
datę wypadku, nazwisko kierowcy, nazwę od
działu, właściwe zeznania i podpisy. Zeznania te
sporządzone po polsku lub angielsku,
należy
przesłać bezpośrednio do Dowództwa I Korpusu.
f.
Korespondencję otrzymaną od stron zaintereso
wanych, adwokatów, Towarzystw Ubezpiecze
niowych itd. należy przesłać w dniu jej n a
dejścia bezpośrednio do Dowództwa I Korpusu,
g. W odpowiedzi na wszelkie zapytania osób wno
szących pretensje, należy jedynie podać adres
oficera dla spraw roszczeń (D .A .D . of Claims,
Scottish Command, 13 Rothesay Terrace, Edin-
burgh), zalecając im bezpośrednie skomunikowa
nie się z nim; nie wolno wchodzić w dyskusję
w związku z wypadkiem oraz nie wolno uczy
nić nic takiego, co mogłoby być interpretowane,
jako przyznanie się do odpowiedzialności.
h. W szystkie wezwania do sądów angielskich oraz
wyroki doręczone kierowcy, powinny być prze
słane w ciągu 24 godzin bezpośrednio do ofice-
ra dla spraw roszczeń (D .A .D . of Claims) z
adnotacją w języku angielskim: N r. ewid. w y
padku, data wypadku, nazwisko kierowcy, nazwa
oddziału.
W ypełniony przez kierowcę na miejscu w ypad
ku formularz polski W zór W ojsk. A . 3676,
pozostaje w aktach oddziału. Drugi formularz
polski, sporządzony po przybyciu kierowcy do
miejsca postoju (patrz 4— b ), uzupełnia dowódca
oddziału przez wypełnienie rubryk U i V , doty
czących odpowiedzialności kierowcy, podpisuje
i przesyła drogą służbową do Dowództwa I
Korpusu.
W szystkie wypadki winny być zarejestrowane w
książce wypadków oddziału i cała koresponden
cja w sprawie danego wypadku powinna być
oznaczona właściwym numerem.
W razie uszkodzenia pojazdu mechanicznego^na-
leżącego do jego oddziału, postępuje zgodnie z
Rozkazem Naczelnego W o d za L. dz. 2 3 0 0 /IV -
Int. z dnia 17.1.1941 r., który reguluje potrą
cenia i dochodzenia administracyjne w sprawach
szkód i strat Skarbu Państwa.
W w ypadkach:
— poszkodowania na zdrowiu lub ciele osób
trzecich,
— poważnych zranień kierowcy lub osób prze
wożonych,
— gdy okoliczności w ym agają dodatkowego do
chodzenia,
— 13 —
— 14 —
zawiadamia natychmiast najbliższy pluton lub
posterunek żandarmerii oraz zarządza zabezpie
czenie śladów wypadku i ewentualnych dowo
dów.
Jeżeli żandarmeria, po przeprowadzeniu
dochodzeń,
odstępuje dowódcy oddziału akta
sprawy dla ukarania dyscyplinarnego sprawcy po
myśli art. 32 Kodeksu Karnego W ojskowego —
karze winnego niezależnie od odpowiedzialności
materialnej, określonej ustępem poprzednim.
.Uwaga:— Utrzymanie na odpowiednim poziomie
dyscypliny drogowej
wymaga,
aby
każde nawet najmniejsze udowodnio
ne przewinienie kierowcy spowodowa
ło ukaranie winnego. W razie ska
zania kierowcy przez sądy brytyjskie,
należy
dochodzenia
dyscyplinarne
umorzyć, odnotowując wymiar kary,
co jednak nie wyklucza jego odpo-
'
wiedzialności materialnej.
W razie poszkodowania w wypadku na zdro
wiu lub ciele osób trzecich, (dotyczy zarówno
osób cywilnych i wojskowych brytyjskich, pol
skich itp.) lub zwierząt, należy o tym zawia
domić w ciągu najwyżej 24 godzin od chwili
wypadku miejscową policję.
Dowódca oddziału, którego pojazd spowodował
taki wypadek, jest odpowiedzialny osobiście za
terminowe dokonanie tego zgłoszenia.
Dokonanie zgłoszenia do policji należy podać
w meldunku o wypadku, przedstawionym do D o
wództwa I Korpusu.
— 15 —
5.
N a p ra w a uszkodzonych poja zdów
wojskowych.
a. Uszkodzone wojskowe pojazdy mechaniczne na
leży wysyłać bezwłocznie do właściwych w ar
sztatów
naprawczych.
N a
zapotrzebowaniach
naprawczych (pismo służbowe), należy napi
sać u góry z prawej strony słowo: „wypadek” ,
data wypadku, nazwisko kierowcy. Słowa te na
leży podkreślić czerwonym kolorem.
b. Polskie warsztaty (parki samochodowe) obowią
zane są po otrzymaniu zapotrzebowania, ozna
czonego jak wyżej, przesłać w jak najkrótszym
terminie kosztorys naprawy w języku polskim i
angielskim do zainteresowanego oddziału.
Kosztorys naprawy, qtrzymany z warsztatu an
gielskiego, należy przetłumaczyć na język polski.
c. Kosztorys naprawy należy sporządzić w sposób
następujący, obliczając:
— Robocizna: — 1 sh. 6 d, za godzinę pracy.
— M ateriał:
— koszt części wymiennych oraz
surowców zużytych do napra
wy, obliczonych według istot
nego lub przybliżonego kosztu.
— Koszty nakładowe: — 75% kosztów robo
cizny.
P rzy ocenie kosztów naprawy należy podawać
wyłącznie koszt naprawy, wynikły z danego wy
padku, a nie z uszkodzeń dawniejszych, mimo,
że naprawy te mogą być wykonywane równo
cześnie.
W wypadku, gdy jakaś część została zastąpiona
nową, a stara część oddana do naprawy, wów
czas w kosztorysie należy podać koszt naprawy
starej części, a nie cenę części nowej.
d. Kosztorys w języku angielskim należy przesłać
bezpośrednio do Dowództwa I Korpusu.
Kosztorys w języku polskim służy dowódcy jako
podstawa przy ewentualnym postępowaniu admi
nistracyjnym (patrz 4— i ) .
e. N apraw a ma być dokonana zgodnie z istniejący
mi rozkazami o naprawach.
6.
O bow iązki organów żandarmerii.
Ze względu na specjalne warunki, w jakich
znajduje się W ojsko Polskie w W ielkiej B ry
tanii, dochodzenia w wypadkach pojazdów me
chanicznych, należy traktować jako pilne i za
łatwiać w pierwszej kolejności.
Po otrzymaniu pisma dowódcy oddziału, żan
darmeria przeprowadza dochodzenia, a wynik
przesyła do właściwego Sądu Polowego, zawia
damiając równocześnie o wyniku dochodzenia te
go dowódcę, który zażądał przeprowadzenia do
chodzenia.
,
W wypadku braku cech przestępstwa, lub gdy
przestępstwo podlega ukaraniu dyscyplinarnemu,
żandarmeria odsyła akta sprawy z powrotem do
właściwego dowódcy dla dalszego jej załatwie
nia (patrz 4— 0
— 16 —
