background image

Podlaskie szlaki piesze

Szlak pieszy Morgowniki – Lipsk

Szlak prowadzi dolinami dwóch największych i najbardziej interesujących przyrodniczo i 
krajobrazowo rzek Podlasia: Biebrzy i Narwi. Umożliwia zwiedzanie zabytków architektury 
militarnej – systemu fortyfikacji carskich w Osowcu-Twierdzy i w Piątnicy.

Przebieg szlaku

Morgowniki – Piątnica – Drozdowo – Wizna – Góra Strękowa - Laskowiec - Barwik - Olszowa 

Droga - Goniądz - Dolistowo - Jagłowo - Trzyrzeczki - Jałowo – Lipsk

Region: Dolina Narwi, Dolina Biebrzy
Kolor: niebieski
Długość: 181,3 km
Stopień trudności: łatwy; nadaje się prawie na całej długości do turystyki rowerowej; miejscami 
trudno dostępny ze względu na wysoki stan wód w okresie wiosennych i jesiennych rozlewisk
Przebieg i atrakcje krajoznawcze na trasie

Szlak rozpoczyna się we wsi Morgowniki na przystanku PKS. Jest to wieś położona przy 
skrzyżowaniu dróg na Olsztyn i Pisz, nad rzeką Pisą, tuż przed ujściem do Narwi. Wieś jest 
atrakcyjna turystycznie, gdyż przepływająca rzeka Pisa i bliskość lasów stwarzają znakomite 
warunki na odpoczynek i regenerację sił. Wygodny dojazd do rzeki przy moście oraz położona w 
lesie „wiata” należąca do Nadleśnictwa Nowogród zapewnia wygodne miejsce na spotkania 
towarzyskie przy ognisku.
Szlak prowadzi przez most nad rzeką Pisa przez lasy do miejscowości Pęza, dalej do Czarnocina, 
by doprowadzić nas do Piątnicy
Miejscowość słynie z malowniczego systemu fortyfikacji z czasów carskich (należących do 
twierdzy Łomża, zbudowanego pod koniec XIX w.), w którego skład wchodzą betonowe Forty I, II 
i III, połączone wałami ziemnymi i rozciągające się półkolem wokół Piątnicy. Najlepiej zachowany 
jest Fort I we wschodniej części Piątnicy. Z wierzchołka Fortu II rozciąga się malownicza panorama 
Narwi i Łomży. 
W Piątnicy godny zobaczenia jest także neogotycki kościół wg. projektu Feliksa Nowickiego z 
1914 r. (zburzony w 1944 i odbudowany w latach 1945-53) z wieżami z 1990 roku. 
Szlak niebieski prowadzi dalej do miejscowości Kalinowo. Przekraczamy w niej granicę 

Łomżyńskiego Parku Krajobrazowego Doliny Narwi

, utworzonego w 1994 r. dla ochrony doliny 

rzeki Narew wraz z jej strefą krawędziową. Na dalszym odcinku szlaku znajduje się jeden z dwóch 
rezerwatów przyrody w Parku – utworzony w 1972 r. Rezerwat “Kalinowo”, chroniący jedyny 
skrawek wielogatunkowego lasu liściastego o naturalnym charakterze na całej Wysoczyźnie 
Kolneńskiej. Duże nachylenie terenu rezerwatu determinuje także występowanie tutaj roślinności 
kserotermicznej (ciepłolubnej).
Po ok. 3 km dochodzimy do wsi 

Drozdowo

, siedziby Łomżyńskiego Parku Krajobrazowego Doliny 

Narwi, mieszczącego się w otoczonym zabytkowym parkiem dawnym dworze zasłużonej dla 
polskich dziejów i kultury rodziny Lutosławskich. Znajdujące się w dworze Muzeum Przyrodnicze 
powstałe w 1984 r. posiada stałe wystawy prezentujące przyrodę dolin rzek Narwi i Biebrzy oraz 
historię Drozdowa: „Salon dworski”, „Trofea łowieckie”, “Przyroda Kotliny Biebrzańskiej”. 
Przyrodzie poświęcono w Muzeum najwięcej uwagi - ekspozycje prezentujące florę i faunę Kotliny 
Biebrzańskiej są w stanie zadowolić najbardziej wybrednych. Warto przyjrzeć się bliżej 
imponującej kolekcji owadów oraz różnorodności ubarwienia samców batalionów. Godny polecenia 
jest założony w drugiej połowie XIX wieku przez Franciszka Lutosławskiego park podworski w 

background image

stylu ogrodu francuskiego. 
Muzeum Przyrody to również miejsce ważne dla melomanów. Każdego roku odbywają się tu 
koncerty muzyki poważnej w ramach festiwalu „Muzyczne Dni Drozdowo-Łomża”. 
Oprócz tzw. “Dolnego Dworu” mieszczącego Muzeum warto zobaczyć murowany neoromański 
kościół i plebanię z końca XIX w. oraz neoromańską kaplicę grobową rodziny Lutosławskich.
Z Drozdowa szlak biegnie przez Niewodowo, Rakowo Boginie aż do Krzewa – miejscowości, 
gdzie można zobaczyć schron obronny z 1939 r. Przez Bronowo z zachowanym młynem wodnym i 
kościołem parafialnym p.w. Najśw. Serca Jezusowego oraz Niwkowo dochodzimy do Wizny.
Wizna to średniowieczna osada na odwiedzanym przez Rzymian Bursztynowym Szlaku, położona 
na malowniczym, wysokim brzegu Narwi. Tędy wiódł szlak handlowy z Litwy do Krakowa. 
Narwią, a potem Wisłą, płynęły w dół tratwy. Tędy do Gdańska docierało drewno i inne dary lasu, a 
potem, już w wieku XIX szlak ów stał się częścią trasy przez Kanał Augustowski łączącej Wisłę z 
Niemnem. W Wiźnie przebywała Anna Jagiellonka i królowa Bona. Tędy odbyły swą żałobną drogę 
na Wawel zwłoki króla Zygmunta Augusta. W 1664 roku rynek w Wiźnie był widownią 
niecodziennego zdarzenia: na stosie spłonęła Barbara Królka, oskarżona o rzucenie czarów na 
poborcę ziemi wiskiej, Wacława Jeziorkowskiego i jego rodzinę. Tu spędzała wakacje dwukrotna 
noblistka Maria Skłodowska-Curie. Już w XI wieku Wizna była grodem piastowskim. Do dzisiaj 
zachował się średniowieczny układ urbanistyczny, oparty na prostokątnej siatce ulic. Warte 
obejrzenia zabytki Wizny to: późnogotycki kościół Św. Jana Chrzciciela, barokowa dzwonnica z 
drugiej połowy XVII wieku, klasycystyczna kaplica cmentarna z pierwszej połowy XIX wieku, 
wczesnośredniowieczne grodzisko z XI-XII wieku. Ze względu na strategiczne położenie, już w XI 
wieku powstał tu kasztelański gród obronny – okazały drewniany zamek, umocniony izbicowym 
obwodem warownym z pięcioma basztami, z murowaną wieżą nad bramą wjazdową. Zmienne były 
losy wizneńskiego grodu… Do końca XIII wieku odpierał on najazdy Prusów i Jaćwingów; później 
Litwinów i Krzyżaków. Często przechodził z rąk książąt mazowieckich w ręce książąt ruskich, 
Krzyżaków, Litwinów. Był palony i odbudowywany. W sąsiedztwie grodu rozwijało się jednak 
rzemieślnicze podgrodzie, z wolna przekształcające się w osadę miejską, aby w końcu - w roku 
1435 uzyskać od księcia Władysława I pełne prawa chełmińskie. 
Z Wizny szlak prowadzi wzdłuż koryta rzeki Narew, następnie przy wsi Ruś przez most na drodze 
Łomża - Białystok przechodzi na lewy brzeg rzeki (na wiosnę duże zagęszczenie ptactwa wodno 
błotnego). Dochodzimy do wsi Góra Strękowa, gdzie na wysokiej skarpie znajduje się schron 
bojowy legendarnego Kapitana Raginisa, bohatera obrony odcinka Wizna podczas kampanii 
wrześniowej 1939 r., który, mając pod rozkazami niewielu ponad 700 żołnierzy, przez kilka dni 
stawiał opór czterdziestotysięcznej armii niemieckiej. Widząc zbliżający się koniec kapitan 
wysadził się w powietrze. Boje pod Górą Strękową przeszły do historii pod nazwą “polskie 
Termopile”. 
Dalej szlak wiedzie do wsi Strękowa Góra, gdzie znajduje się centrum informacji turystycznej 
“Brama na Bagna”, następnie przechodzi na drugą stronę Narwi. Tuż za wsią Laskowiec, gdzie 
spotykamy żółte znaki szlaku pieszego do Tykocina, szlak wchodzi w granice 

Biebrzańskiego Parku 

Narodowego

, na tzw. “Carską Drogę” - usypaną wśród bagien na rozkaz carski groblą-drogą, 

łączącą dwie ważne strategicznie fortece broniące zachodnich granic imperium rosyjskiego – 
Twierdzę Osowiec i Forty w Łomży. Droga ta, sztucznie dzieląca tereny bagienne, jest częstym 
miejscem przechodzenia zwierzyny (także łosi). 
Po lewej stronie szlaku znajduje się wieża widokowa, z której rozciągają się rozległe widoki na 
tereny Bagna Ławki. 
 
Podążając dalej “Carską Drogą” mijamy wejście na ścieżkę przyrodniczą Biebrzańskiego Parku 
Narodowego “Grobla Honczarowska”. Po około 4,5 km mamy kolejną możliwość zagłębienia się w 
biebrzańskie bagna – na skrzyżowaniu z drogą do miejscowości Trzcianne (w prawo) możemy 
skręcić w lewo na czerwony szlak – pętlę  Barwik-Gugny prowadzącą przez otwarte krajobrazy 

background image

południowego basenu doliny Biebrzy. Szlak niebieski prowadzi dalej carską drogą aż do wsi 
Dobarz – tam szlak skręca w lewo (początek szlaku czerwonego), biegnie przy leśniczówce Barwik 
(pole namiotowe) i dochodzi do wsi Budy, a następnie prowadzi przez wieś Olszowa Droga.
ijając Fort IV “Nowy” i Fort III “Szwedzki” (punkt widokowy) - części systemu fortyfikacyjnego 

carskiej twierdzy Osowiec

 dochodzimy do toru kolejowego (stacja Osowiec). Stąd niedaleko już do 

Dyrekcji Biebrzańskiego Parku Narodowego oraz do Fortu I – najlepiej zachowanej części 
twierdzy. 
Szlak niebieski przecina drogę i linię kolejową Białystok – Ełk. Dalej biegnie wzdłuż  lewego, 
wysokiego brzegu rzeki Biebrzy do Goniądza, miasta o ponad 450-letniej historii, w której 
odgrywało ono bardzo ważną rolę jako port rzeczny, skąd spławiano płody rolne i leśne do 
Gdańska. Wywodził się stąd Piotr z Goniądza (ok. 1521-71), radykalny pisarz i działacz ariański. W 
mieście warto zobaczyć okazały i pięknie położony neobarokowy kościół p.w. św. Agnieszki, 
wybudowany w latach 1922-24 wg projektu Oskara Sosnowskiego (projektanta kościoła św. Rocha 
w Białymstoku); cmentarz z neogotycką kaplicą z 1907 r., kapliczkę św. Floriana z 1864 r.Goniądz 
stał się w ostatnich latach stolicą turystyczną Kotliny Biebrzańskiej. Oferuje liczne możliwości 
noclegu dla turystów o różnej zasobności portfela. 
Szlak przebiega dalej przez Dawidowiznę, aby przed miejscowością Wroceń zejść na dobre z 
carskiej drogi. Na tym odcinku często można dostrzec polujące nad łąkami orliki grubodziobe, 
krzykliwe oraz błotniaki. Zbliżamy się do Dolistowa Starego, będącego jedną z najstarszych osad 
w tym regionie. Wzmianki historyczne donoszą, że już w 1500 istniał tu kościół św. Stanisława 
Biskupa. Obecnie we wsi znajduje się świątynia ufundowana w 1771 przez Izabelę Branicką. W 
kościele zobaczyć można barokową rzeźbę pasji Chrystusowej, wyłowioną podobno z Biebrzy. We 
wsi sporo drewnianych, zdobionych chat.
 
Idąc dalej drogą tuż przy samym korycie Biebrzy przez Jasionowo dochodzimy do śluzy przed 
miejscowością Dębowo, gdzie do Biebrzy wpada 

Kanał Augustowski

, zaprojektowany i 

wybudowany przez gen. Ignacego Prądzyńskiego. Jest jednym z największych w skali światowej 
osiągnięć techniki i architektury wodnej XIX-go wieku. W Dębowie możemy podziwiać 
jednokomorową śluzę zbudowaną w latach 1826-27, przebudowaną w 1946 r. Dziś Kanał 
Augustowski stanowi wspaniały szlak turystyczny, a pokonywanie śluz kajakiem lub statkiem 
dostarcza niezapomnianych wrażeń. 
W Jagłowie  szlak  wraca na lewy brzeg Biebrzy. We wsi można przyjrzeć się ciekawej zabudowie 
architektonicznej – malownicze drewniane chaty ustawione szczytami do biegu rzeki. Ponieważ 
wieś (założona ok. 1600 r.) leży niemalże w widłach Biebrzy i Brzozówki, dawnym środkiem 
komunikacji były tylko łodzie. Ciekawym zabytkiem Jagłowa jest drewniana kaplica p.w. Matki 
Bożej Królowej Pokoju, zbudowana w latach 1942-44 z inicjatywy ukrywającego się w Jagłowie 
podczas okupacji wikariusza suchowolskiego ks. Witolda Ostrowskiego. Ołtarz w kaplicy wykonały 
siostry kapucynki przybyłe podczas II wojny św. do Suchowoli.
Następnie szlak wiedzie przez wsie Rutkowszczyzna, Ciemne, Żakle (stara drewniana kapliczka i 
krzyże), Podhorodnianka (schrony z II wojny św.), Horodnianka, Małowista i Trzyrzeczki. 
Przechodzimy szlakiem przez największy zwarty kompleks leśny w północnym basenie Biebrzy. 
Uwagę w nim zwracają pojedynczo występujące okazałe dęby liczące nawet 350 lat. Tuż przy 
wejściu do kompleksu leśnego Trzyrzeczki znajduje się leśniczówka oraz zagroda rehabilitacji 
dzikich zwierząt.
Szlak przebiega następnie przez wsie Kamienna Nowa i Kamienna Stara. Ta ostatnia ma bardzo 
bogatą przeszłość, ponieważ w XVI i XVII wieku była siedzibą rodową Wiesiołowskich, zasłużonej 
dla Podlasia szlachty, której przedstawiciele ufundowali wiele budowli w regionie, np. najstarszy 
zabytek Białegostoku – kościół p.w. Wniebowzięcia NMP, tzw. “biały kościółek” przy kościele 
farnym. W Kamiennej posiadali swój okazały dwór wraz z zabudowaniami, z których do dziś 
zachowało się niewiele. Warto jednak zwrócić uwagę na najstarszy w województwie podlaskim 

background image

zachowany do dziś kościół drewniany p.w. św. Anny z początków XVII w. 
Po pokonaniu ok. 6 km docieramy do punktu widokowego na wzniesieniu, z którego podziwiać 
możemy panoramę Biebrzańskich Błot. Po kolejnych 4 km kończymy wędrówkę niebieskim 
szlakiem w Lipsku – niewielkim, choć starym mieście, któremu nie udało się zostać prężnym 
portem rzecznym, chociaż takie były plany króla Stefana Batorego, który osadzie nadał prawa 
miejskie. Obecnie Lipsk słynie ze sztuki ludowej – m.in lipskich pisanek.
Warto zobaczyć – kościół pseudogotycki z początku XX w., wewnątrz cenna ikona Matki Boskiej z 
Dzieciątkiem z XVI – XVII w. Kopiec Wolności usypany jako wotum za odzyskanie niepodległości 
w 1918 r. Liczne drewniane rzeźby autorstwa Stanisława i Jana Wakulińskich oraz studentów szkół 
artystycznych wykonane podczas plenerów. Grób nieznanego żołnierza na cmentarzu i obelisk 
„Poległym za Polskę”. Z Lipska podczas Drugiej Wojny Światowej wyruszył do walki oddział 
majora „Hubala” (Henryka Dobrzańskiego).

Szlak Tatarski Duży

Szlak daje możliwość poznania tzw. 'polskiego Orientu', czyli miejscowości związanych z 300-
letnią historią osadnictwa tatarskiego na ziemiach polskich, w tym obejrzenia jedynych w Polsce 
drewnianych meczetów pochodzących z XVIII i XIX w. Oprócz kultury islamu na szlaku 
napotkamy ślady innych kultur i religii, od wieków współtworzących ten rejon Podlasia. 

Przebieg szlaku:

 

Kruszyniany - Szaciły - Nietupa - Górany 

- Nowa Świdziałówka - Talkowszczyzna - Wierzchlesie - Kamionka Stara - Bohoniki - Szyszki - 

Sokółka

 
Region: Północna Białostocczyzna
Kolor: zielony
Długość: 57 km
Stopień trudności: dosyć łatwy, głównie drogi żwirowe, część asfaltowa, nadaje się do pokonania 
rowerem lub, po modyfikacji trasy, samochodem.
Przebieg szlaku i atrakcje krajoznawcze na trasie
 
Szlak   rozpoczyna   się   we   wsi  

Kruszyniany

  słynącej   z   pięknego   drewnianego   meczetu 

prawdopodobnie   z   połowy   XVIII   w.   oraz   z   odradzającej   się   kultury   polskich   Tatarów, 
przejawiającej się m.in. w tradycji kulinarnej. W gospodarstwie agroturystycznym "Tatarska Jurta" 
można skosztować oryginalnych tatarskich potraw.
Z Kruszynian szlak prowadzi przez miejscowości Sanniki i Szaciły do Nietupy - dawnego folwarku 
tatarskiego. W połowie drogi do Sannik warto wejść na wieżę widokową znajdującą się ok. 100 m 
od drogi po prawej stronie (po lewej na tej wysokości znajduje się parking). 
Z wieży rozciąga się widok na rezerwat Nietupa, powołany w 1996 r., o pow. 273, 73 ha, 
obejmujący ochroną częściową dolinę rzeki Nietupa. Większość obszaru pokrywają zbiorowiska 
łęgowe.  Rezerwat ten jest miejscem bytowania wielu rodzin bobrowych. 
Przed miejscowością Górany warto odbić w prawo do wymarłej wioski 

Stara Grzybowszczyzna

, z 

która wiąże się fascynująca historia podlaskiego proroka Eliasza Klimowicza...
 

background image

Szlak prowadzi cały czas przez Puszczę Knyszyńską, z jej strzelistymi sosnami, zwanymi sosnami 
supraskimi, bądź masztowymi, a to ze względu na ich szczególne właściwości, dzięki którym były 
używane w wiekach średnich do budowy statków.
Mijamy Talkowszczyznę - kolejną wieś o tatarskich korzeniach - oraz Wierzchlesie - dużą wieś na 
skraju   Puszczy   Knyszyńskiej,   w   której króluje drewniane   budownictwo   ludowe. We   wsi   stoi 
prawosławna cerkiew p.w. św. Jerzego z XIXw. oraz kaplica rzymsko-katolicka.
Przechodząc   przez   długą   wieś,   tzw. "ulicówkę",   Kamionkę   Starą, dochodzimy   do   drugiej   wsi 
tatarskiej z meczetem - do Bohonik.
Wędrówkę kończymy w 

Sokółce

Warto tam obejrzeć między innymi zbiory  Muzeum Ziemi 

Sokólskiej, w którym obszerną część zajmują rekwizyty związane z osadnictwem tatarskim 

Nadnarwiańskie wydmy

Niewiele osób wie o tym, że piaszczyste wydmy to nie tylko atrakcja wybrzeża morskiego, ale 
również nizinnych dolin rzecznych. Można sie o tym przekonać na ścieżce turystycznej 
„Nadnarwiańskie wydmy” w Gminie Rutki. 
Nieopodal po-PGR-owskiej wsi Grądy Woniecko 

Lokalna Organizacja Turystyczna "Brama na 

Bagna"

 ustawiła 6 tablic prezentujących w pigułce walory przyrodnicze doliny Narwi i okolicznych 

piaszczystych wydm, notabene posiadających status zabytku klasy zerowej jako siedliska człowieka 
z epoki kamienia łupanego. Wśród rozległych piaskowych pagórków łatwo znaleźć pozostałości po 
łupaniu krzemiennych narzędzi i kręgi wypalonego węgla drzewnego sprzed kilku tysięcy lat! 
Kolorowe tablice wytyczają kilkusetmetrową trasę na której obserwować można charakterystyczne 
dla Narwi gatunki flory i fauny. Nadrzeczne wydmy i ich okolice to dobry okres do obserwacji 
ptaków bagiennych wiosną (bataliony, rycyki, kuliki wielkie, żurawie, czaple i inne) oraz 
drapieżnych jesienią (bieliki, myszołowy, błotniaki, sokoły, sowy błotne i inne). Uważny 
obserwator wyposażony w lornetkę wypatrzy szybujący nad lasem lub wydmami co najmniej jeden 
z tych gatunków. Warto zachować czujność jadąc na wydmy samochodem po asfaltowej drodze 
Sulin-Grądy Woniecko – Rutki, gdyż tuż przy drodze, wypatrują żeru ogromne bieliki i myszołowy, 
stojąc majestatycznie na przydrożnych drzewach lub drewnianych słupach, na których też chętnie 
gniazda budują bociany. 
Basen Wizny, nazywany inaczej  Bagnem Wizna, to naturalne przedłużenie Kotliny Biebrzańskiej w 
kierunku południowym. W jego centralnym punkcie, na ostańcu wysoczyzny, powstała niegdyś 
miejscowość Grądy Woniecko – wzorcowe Państwowe Gospodarstwo Rolne (PGR Wizna), chluba 
socjalistycznej gospodarki. Wokół rozpościerają się duże przestrzenie łąk, kiedyś torfowisk niskich 
z rzadkimi gatunkami flory, dziś zmeliorowanych, lecz wciąż stanowiących cenną ostoję ptaków, 
dla których przyjeżdżają tu ornitolodzy z całego świata. Od północy przepływa rzeka Narew, która 
ze swoją doliną stanowi jedną z nielicznych w Polsce naturalnych dolin dużych rzek nizinnych 

background image
background image

Szlak Kupiecki

Ten atrakcyjny szlak podąża wzdłuż rzeki Bug, rzeki niegdyś ruchliwej i handlowej, oraz przez 
okoliczne miasteczka, które przed kilkuset laty były ważnymi ośrodkami handlowymi: Drohiczyn, 
Siemiatycze, Niemirów. Wart jest polecenia miłośnikom przyrody i pięknych krajobrazów (część 
wschodnia) oraz zapaleńcom historii, zainteresowanych szczególnie tematyką bunkrów i schronów 
bojowych (część zachodnia) 

Przebieg szlaku: 

 

Niemirów - Sutno – Mielnik – Sycze – Baciki Bliższe - Siemiatycze  (część wschodnia szlaku) - 

Drohiczyn – Chrołowice – Śledzianów – Arrasy (część zachodnia szlaku)

Region: Nadbużańskie Podlasie
Kolor: żółty
Długość: 86 km
Stopień trudności:  miejscami trudny, nadaje się dla rowerzystów
 
Przebieg szlaku i atrakcje krajoznawcze na trasie
 
Wędrówkę rozpoczynamy w Niemirowie, miejscowości, której świetność przyniosła rodzina 
Niemirów w XVI i XVII wieku, m.in. przez nadanie jej praw miejskich w 1616 r. Przez wieki to 
prywatne miasto często zmieniało właścicieli. 
Podczas rządów rodu Czartoryskich zbudowany został obecnie znajdujący się na rynku kościół p.w. 
Św. Stanisława Biskupa i Męczennika, jedyny ocalały z pożogi wojennej dowód znaczenia miasta 
w przeszłości.
Warte zobaczenia jest także grodzisko zwane Górą Zamkową z XI-XII w.
Z Niemirowa szlak prowadzi do Sutna, gdzie na wysokiej skarpie stał w XVI w. okazały dwór, 
zniszczony w 1939 r. Dziś zostały jedynie resztki alei dojazdowej i parku. We wsi interesujące 
przykłady zagród gospodarskich z początku XIX w.
 
Przez miejscowość letniskową Wajków dochodzimy do Mielnika. Jest to miejsce o bogatej i 
burzliwej historii. Znajduje się tu mnóstwo wspaniałych miejsc widokowych, z których najbardziej 
spektakularnym jest Góra Zamkowa z malowniczymi ruinami kościoła zamkowego z początku XV 
w., cerkiew z 1825 r., drewniana cerkiew cmentarna z 1777, kościół i odkrywkowa kopalnia kredy, 
oraz rezerwat "Góra Uszeście", chroniący rośliny ciepłolubne.
Przez Radziwiłłówkę docieramy do przysiółka Końskie Góry. Legenda mówi, iż nazwa 
miejscowości powstała od wydarzenia z czasów najazdów tatarskich na te ziemie. Pewien oddział 
jazdy tatarskiej wracający po ataku na zamek w Mielniku schronił się właśnie w tym miejscu. 
Nocą rozpętała się wielka burza piaskowa i zasypała najeźdźców wraz z końmi, utworzyły się 
pagórki i stąd nazwa osady - Końskie Góry.
 
W pobliżu następnej miejscowości - Sycze - znajduje się 

Święta Góra Grabarka

, dla wyznawców 

prawosławia najważniejsze miejsce pielgrzymkowe w Polsce. U jej stóp znajduje się cudowne 
źródełko, z którego woda ocaliła okolicznych mieszkańców chroniących się na górze przed 
panującą epidemią. Na porośniętym sosnami wzgórzu stoi cerkiew otoczona niezliczoną ilością 
krzyży przynoszonych każdego roku przez pielgrzymów. Obecna cerkiew jest rekonstrukcją 
świątyni spalonej w 1990.

background image

 
W Bacikach Bliższych warto zobaczyć podworski park z murowanym dworem z pocz. XX wieku, 
młyn wodny i spichlerz z lat trzydziestych.
Miasto leży w miejscu, gdzie przebiegały dwa ważne szlaki handlowe. Jeden prowadził z 
Drohiczyna do Mielnika i Brześcia wzdłuż Bugu – nim wracali kupcy i szlachta z Gdańska. Dwa 
razy w ciągu roku Bugiem spławiano towary: wiosną i jesienią, a więc wtedy, gdy poziom wody w 
rzece był wystarczająco wysoki. Drugi szlak biegł z południowego Podlasia, pierwotnie przez 
Mielnik, a po uzyskaniu królewskiego zezwolenia – przez Siemiatycze. 
Okres wielkiego rozkwitu miasta przypada na wiek XVIII - m.in. za rządów księżnej Anny 
Jabłonowskiej z Sapiehów. Miasto uległo poważnym zniszczeniom podczas Powstania 
Styczniowego. Obecnie liczy ok. 15 tys. mieszkańców i jest siedzibą władz miejskich i 
powiatowych
Warto zobaczyć w Siemiatyczach: kościół p.w. Wniebowzięcia NMP. klasztor pomisjonarski, zespół 
cerkwi prawosławnej p.w. śś. Ap. Piotra i Pawła, synagogę i dawny dom talmudyczny (obecnie 
biblioteka), rzeźby sfinksów - jedyna pozostałość po pałacu Jabłonowskiej.
Atrakcją jest także zalew na rzekach Kamionka i Mahomet, gdzie znajdują się strzeżone kąpieliska i 
wypożyczalnie sprzętu pływającego.
 
Przez wieś Bujaki z dwiema murowanymi kaplicami dochodzimy do 

Drohiczyna

. Szlak prowadzi 

przez miasto wiodąc obok najciekawszych zabytków.
 
Zachodnia część Szlaku Kupieckiego zahacza o linię nadbużańskiego rejonu umocnionego, 
tzw. "Linię Mołotowa", co może zainteresować miłośników historii. W okolicach wsi, które mijamy 
podczas dalszej wędrówki (Runice, Minczewo, Chrołowice), znajdują się liczne bunkry różnego 
typu i konstrukcji
W Wierzchucy Nagórnej możemy obejrzeć kilka ciekawych budynków drewnianych, m.in.  zagrodę 
z ok. 1910 r., a w kolejnej wsi - Śledzianowie znajduje się zespół kościoła parafialnego p.w. śś. 
Apostołów Piotra i Pawła z lat 20-30 XX wieku. Szlak wiedzie przez Arbasy Duże, gdzie można 
zobaczyć jeszcze młyn wodny z 1909 r. oraz kilka zabytkowych domów i kończy się w 
miejscowości Arbasy 

Szlak pieszy im. Łukasza Górnickiego

Powstał jako szlak łącznikowy pomiędzy szlakami doliny rzeki Narew a szlakami biebrzańskimi. 
Posiada w głównej mierze walory przyrodniczo-kajobrazowe. Prowadzi w większej części przez 
obszary atrakcyjne krajobrazowo. Turystom zainteresowanym bardziej zabytkami kultury 
materialnej daje możliwość zwiedzenia jednego z najpiękniejszych miast na Podlasiu – Tykocina. 

Przebieg szlaku

Laskowiec – Zajki – Słomianka – Łazy Duże – Łazy Małe – Łaziuki – Piaski – Tatary  - Tykocin

 

Region: Dolina Narwi
Kolor: żółty
Długość: 20,5 km
Stopień trudności: łatwy, głównie drogi asfaltowe, nadaje się również do jazdy rowerem.
Przecięcie ze szlakami: niebieskim (szlak biebrzański: Lipsk-Wizna) i zielonym (szlak narwiański: 
Jeżewo-Choroszcz)

background image

 
Przebieg szlaku i atrakcje krajoznawcze na trasie

Początek szlaku w miejscowości Laskowiec na przystanku PKS. Szlak biegnie początkowo ze 
szlakiem niebieskim. Poruszamy się tzw. “Carską Drogą” - usypaną wśród bagien na rozkaz carski 
groblą-drogą, łączącą dwie ważne strategicznie fortece broniące zachodnich granic imperium 
rosyjskiego – 

Twierdzę Osowiec

 i Forty w Łomży. Droga ta, sztucznie dzieląca tereny bagienne, 

jest częstym miejscem przechodzenia zwierzyny (także łosi). 
Po ok. kilometrze szlak skręca w lewo, w asfaltową szosę prowadzącą do miejscowości Zajki i stąd 
wiedzie dalej doliną rzeki Narew w granicach otuliny 
 

Biebrzańskiego Parku Narodowego

, utworzonego w 1993 roku, największego parku narodowego w 

Polsce (powierzchnią obejmuje ok. 60 tys. ha obszarów bagiennych, leśnych i gruntów 
rolnych). Bagna biebrzańskie są rajem dla ornitologów, a wszystkich miłośników tych obszarów 
przyjęło się określać mianem “biebrzniętych”.
 
Szlak wiedzie dalej przez wieś Zajki leżącą na wysokim brzegu doliny rzeki Narew – przed nami 
piękny widok na rzekę.We wsi sklep spożywczy i kilka budynków starej architektury drewnianej. 
Po zejściu w dół w kierunku rzeki i pokonaniu ok. 1 km jest możliwość przejścia przez most do wsi 
Łaś Toczyłowo. 
Szlak żółty prowadzi jednak dalej z Zajk przez wsie Słomianka, Łazy Duże, Łazy Małe, Łaziuki – 
wsie z ciekawymi obiektami architektury drewnianej. We wsi Łaziuki przekraczamy granicę otuliny 
Biebrzańskiego Parku Narodowego. 
Po przejściu ok. 0,5 km mijamy wieś Piaski, za którą rozpościera się przed nami piękny krajobraz 
tzw. “jałowczysk” - ogromne połacie mechowisk z pojedynczymi jałowcami. Jest to jedno z 
nielicznych w Polsce miejsc gniazdowania rybitwy białoskrzydłej. Przeloty krajowej populacji 
obserwować można w maju i sierpniu-wrześniu.
Mijamy mostek na rzece Nereśl i po niecałym kilometrze dochodzimy do wsi Tatary. Nazwa wsi 
wskazuje na istnienie 

osadnictwa tatarskiego

 na tym terenie. 

 
W Tatarach szlak skręca w prawo, na drogę Knyszyn – Tykocin. Po kilkuset metrach dochodzimy 
do będącego w trakcie odbudowy 

zamku królewskiego Zygmunta Augusta

, z którym wiąże się 

długa i interesująca historia. 

Idąc dalej szlakiem w kierunku Tykocina mijamy na zakręcie przed mostem  krzyż poświęcony 
Łukaszowi Górnickiemu – renesansowemu humaniście,  poecie, pisarzowi politycznemu i 
tłumaczowi, autorowi “Dworzanina    polskiego”, który został sekretarzem i bibliotekarzem 
Zygmunta Augusta na  zamku tykocińskim. Krzyż ten wystawili ojcu jego dwaj synowie. 
Przez most na rzece Narew dochodzimy do Tykocina. Narew w tym miejscu została w latach 
70tych zmeliorowana. 
Szlak kończy się na Placu Czarnieckiego w Tykocinie. Stąd zaczyna się szlak zielony. 


Document Outline