1

Materiał ćwiczeniowy z chemii Styczeń 2013 OKE Poznań – ODPOWIEDZI (PR)

(rozwiązanie: [e-mail])

Zad. 1.

X

¯

: [

36

Kr] 5s

2

4d

10

5p

6

Nazwa pierwiastka: jod
Numer okresu: 5
Grupa: 17
Symbol bloku energetycznego: p

Zad. 2.

210

Po →

206

Pb +

4

α

84 82 2

m

o

Po = 0,064 mg

τ

1/2

= 138,3 dnia

τ = 276,6 dnia

n = τ / τ

1/2

= 276,6dnia/138,3dnia = 2

m

x

= m

o

/2

n

= 0,064mg/2

2

= 0,016mg Po pozostało po upływie czasu τ nierozłożone

Δm Po = 0,064mg – 0,016 mg = 0,048mg Po uległo rozpadowi α

1 mmol

210

Po

tworzy

1 mmol

206

Pb

210 mg

210

Po

tworzy

206 mg

206

Pb

0,048 mg

tworzy

x

x = 0,047mg

206

Pb

Odpowiedź: Powstanie 0,047mg

206

Pb.

Zad. 3.

Liczba wiązań σ: 1
Liczba wiązań π: 1 (jeżeli jest to cząsteczka CO, to dodatkowo występuje wiązanie koordynacyjne)

Zad. 4.

a)
Liczba wiązań σ powstających w trakcie tworzenia jednej cząsteczki fosforu białego (P

4

) wynosi: 6.

b)
Atomy fosforu uległy hybrydyzacji: sp

3

.

Zad. 5.

a) H

3

N BCl

3

b) Pomiędzy atomem azotu a atomem boru występuje wiązanie donorowo-akceptorowe.
W cząsteczce H

3

NBCl

3

atom azotu pełni rolę donora a atom boru rolę akceptora.

2

Zad. 6.

I. Wraz ze wzrostem liczny atomowej (w grupie pierwszej – strzałka A):
a) elektroujemność: maleje
b) wartość energii jonizacji: maleje
c) liczba elektronów walencyjnych: nie zmienia się

II. Wraz ze wzrostem liczby atomowej (w okresie czwartym – strzałka B):
a) elektroujemność: rośnie
b) liczba powłok elektronowych: nie zmienia się
c) promień atomowy: maleje

Zad. 7.

CH

3

OH + CH

3

OH CH

3

OH

2

+

+ CH

3

O‾

kwas 1 zasada 2 kwas 2 zasada 1

Zad. 8.

R

LiF

= 0,1320g/100g H

2

O

m

roztworu

= m

rozpuszczalnika

d

roztworu

= 1g/cm

3

M

LiF

= 26 g/mol

n

LiF

= m/M = 0,1320g/26g∙mol

-1

= 0,005077mol

0,005077mol LiF

rozpuszcza się w

100 cm

3

H

2

O

x

rozpuszcza się w

1000 cm

3

H

2

O

x = 0,05077mol LiF ⇒ s = 0,05077 mol/dm

3

= [LiF]

LiF Li

+

+ F

−

K

SO

= [Li

+

][F

−

]

K

SO

= s·s = s

2

= (0,05077)

2

= 0,0025775 ≈ 0,0026

Zad. 9.

a)
Ag

+

+ NO

3

−

+ Na

+

+ Cl

−

→ AgCl↓ + Na

+

+ NO

3

−

b)

AgCl

Cl

−

Na

+

3

Zad. 10.

V

H

2

O

= 1000cm

3

m

H

2

O

= 1000g m = d ∙ V

d

H

2

O

= 1g/cm

3

V

C

2

H

5

OH

= 1000cm

3

m

C

2

H

5

OH

= 791g

d

C

2

H

5

OH

= 0,791 g/cm

3

d

roztw. końc.

= 0,925g/cm

3

m

roztw. końc.

= m

H

2

O

+ m

C

2

H

5

OH

= 1000g + 791g = 1791g

V

roztw. końc

. = m/d = 1791g/0,925g∙cm

-3

= 1936,216cm

3

∆V = 2000cm

3

– 1936,216cm

3

= 63,784cm

3

Odpowiedź: Różnica objętości wynosi 63,784cm

3

Doszło do kontrakcji.

Zad. 11.

a) Fe

3+

+ 3Cl

−

+ 3H

2

O Fe(OH)

3

↓ + 3H

+

+ 3Cl

−

b) 2Fe

3+

+ 3 CO

3

2−

+ 3H

2

O 2Fe(OH)

3

↓

+ 3CO

2

↑

czerwonobrunatny bezbarwny gaz

osad

Zad. 12.

Substancje chemiczne nie zmieniające pH: Al

2

O

3(s)

, BeO

(s)

, SiO

2(s)

Substancje chemiczne obniżające pH: HBr

(g)

, SeO

3(s)

,Cl

2

O

7(c)

Substancje chemiczne podwyższające pH: Na

2

O

(s)

, NH

3(g)

Zad. 13.

Para wzorów w probówce I: NH

4

Br i NaOH

Para wzorów w probówce II: Ca(NO

3

)

2

i K

3

PO

4

Para wzorów w probówce III: HCl i K

2

CO

3

Zad. 14.

a) Ze względu na zawartość ołowiu jest spełniona norma polska,
nie jest spełniona norma Unii Europejskiej.

b) pH badanej wody wynosi 8.
Pod względem pH badana woda spełnia normy polskie i Unii Europejskiej.

c) zawartość CaCO

3

= 1,5 mmol/dm

3

= 1,5 mmol/l

M

CaCO

3

= 100g/mol m = n∙M

m

CaCO

3

= 100mg/mmol ∙ 1,5 mmol = 150mg

Odpowiedź: Twardość wody wynosi 150mg/l.

4

Zad. 15.

a) Numer zlewki: II

b) Aby zaszła reakcja „metal 1 + sól metalu 2”, metal 1 musi leżeć wyżej w szeregu elektrochemi-
cznym niż metal 2.
Reakcja w II zlewce nie zaszła, ponieważ żelazo leży niżej w szeregu elektrochemicznym, niż
mangan (jest mniej aktywne od manganu).

Zad. 16.

3SO

3

2−

+ Cr

2

O

7

2−

+ 8H

+

→ 3SO

4

2−

+ 2Cr

3+

+ 4H

2

O

Zad. 17.

Wzory cząsteczek lub jonów, które w reakcjach redoks mogą być tylko reduktorami:
NH

2

−

, NH

4

+

, Mg

3

N

2

, NaNH

2

Wzory cząsteczek lub jonów, które w reakcjach redoks mogą być tylko utleniaczami:
HNO

3

Zad. 18.

Sc│Sc

3+

E

o

= -2,077V

Be│Be

2+

E

o

= -1,970V

In│In

3+

E

o

= -0,338V

Zad. 19.

Vr

AgNO

3

= 200cm

3

n

AgNO

3

= Cm∙V

r

= 0,1mol

Cm

AgNO

3

= 0,50 mol/dm

3

Vr

Bi(NO

3

)

3

= 200cm

3

n

Bi(NO

3

)

3

= Cm∙V

r

= 0,1mol

Cm

Bi(NO

3

)

3

= 0,50 mol/dm

3

q

całk.

= 0,25F

K(−): Ag

+

+ e

-

→ Ag

Bi

3+

+ 3e

-

→ Bi

Podczas elektrolizy na katodzie redukuje się najpierw kation metalu najmniej aktywnego.

1 mol e

-

tworzy

1 mol Ag

1 F

tworzy

1 mol Ag

x

tworzy

0,1 mol Ag

x = 0,1F = q

1

⇒ q

2

= 0,25F – 0,1F = 0,15F ⇒ 3 mole e

-

tworzą

1 mol Bi

3F

tworzą

1 mol Bi

m

Ag

= 0,1mol∙108g/mol = 10,8g 0,15F

tworzy

y ⇒ y = 0,05 mol Bi

m

Bi

= 0,05mol∙209g/mol = 10,45g ⇒ ∆m

katody

= 10,8g + 10,45g = 21,25g

5

Zad. 20.

Numer
elektrolizera

I

II

III

IV

V

Roztwór
wodny

KNO

3

HNO

3

KCl

AgNO

3

HCl

Zad. 21.

a)
Równanie procesu utleniania:

−

OOC-COO

−

→ 2CO

2

+ 2e

-

Równanie procesu redukcji:

MnO

4

−

+ 5e

-

+ 8H

+

→ Mn

2+

+ 4H

2

O

b)

5

–

OOC-COO

−

+ 2 MnO

4

−

+ 16 H

+

→ 10 CO

2

+ 2 Mn

2+

+ 8 H

2

O

Zad. 22.

1. Wydziela się bezbarwny i bezwonny gaz
2. Fioletowy roztwór odbarwił się (zmienił barwę na cielisto-różową)

Zad. 23.

Aby zwiększyć wydajność otrzymywania produktów reakcji A, należy ochłodzić układ.

Aby zwiększyć wydajność otrzymywania produktów reakcji B, należy ogrzać układ lub przesunąć
tłok w górę.

Zad. 24.


H H

C C

CH

3

H

3

C

C

2

H

5

Br Br

C

2

H

5

S-2-bromobutan R-2-bromobutan
Zad. 25.

Numer równania reakcji:

Typ reakcji:

Mechanizm reakcji:

I.

polimeryzacja

X

II.

addycja

X

III.

substytucja

elektrofilowy

IV.

substytucja

wolnorodnikowy

6

Zad. 26.

− posiada nazwę systematyczną 2-metylopropan-2-ol: IV
− daje w wyniku reakcji z tlenkiem miedzi (II) keton: II
− jest alkoholem, z którego w wyniku utleniania otrzymujemy kwas karboksylowy o rozgałęzionym
łańcuchu węglowym: III

Zad. 27.

a) Para związków III: cykloheksanol (e) i fenol (f) (odczynnik do identyfikacji: FeCl

3

)

b) Podczas identyfikacji związku organicznego oznaczonego symbolem f) pomarańczowy roztwór
zmienił barwę na ciemnofioletową.

Podczas identyfikacji związku organicznego oznaczonego symbolem e) pomarańczowy roztwór nie
zmienił barwy.

Zad. 28.

a) CH

3

−CH−CH

2

−COOH b) CH

2

−CH

2

−COOH

Br Br

Zad. 29.

Równanie reakcji 1.:

Równanie reakcji 3.:

Zad. 30.

CH

2

−CH−CH

2

−CH

n

CH

2

Br

OH

+ NaOH

H

2

O

CH

2

OH

OH

+ NaBr

COOH

OH

+ CH

3

COOH

H

2

SO

4

COOH

OCOCH

3

+ H

2

O

CH

3

7

Zad. 31.

HOOC−CH

2

−CH

2

−COOH

Zad. 32.

1. 2.

Zad. 33.

Zad. 34.

Zad. 35.

a)

Liczba asymetrycznych atomów węgla w cząsteczce izoleucyny: 2

Maksymalna liczba stereoizomerów: 4

b)

Enancjomerami są cząsteczki oznaczone numerami: I i III.

Mentol

B

Tymol

A

C−O−CH−CH

3

O CH

3

OH

COOH

OH

NH

2

CH

3

CH

2

Cl

CH

2

OH

H−C=O

Cl

2

NaOH

hν

CuO

T

H

2

O

8

Zad. 36.

a) Mcz. elementu = 249u – (14+2+12+2+12+16)u – (14+1+12+1+12+3+12+16+16+1)u = 103u

b) Brakująca część wzoru tripeptydu:

O

... −N−CH−C− ...

H CH

2

SH

Tripeptyd: Gly-Cys-Ala