N
O W O C Z E S N Y
T
E C H N I K
D
E N T Y S T Y C Z N Y
56
T E C H N I K A
D E N T Y S T Y C Z N A
ne, o prawidłowej budowie, warstwy
ceramiki opakerowej, dentynowej
i szkliwnej naniesionej na podłoże
metaliczne. Granica pomiędzy war-
stwą metaliczną a ceramiką jest ostra
i świadczy o bardzo dobrej adhezji
ceramiki do metalowego podłoża.
Ceramika nieszkliwiona
W strukturze ceramiki nieszkliwio-
nej zaobserwowano mikropęknię-
cia, niejednorodne cienie i brak
dostatecznej interfazy pomiędzy
połączeniami warstwy cerami-
ka – metal. Mikropęknięcia mogą
świadczyć o mniejszej wytrzyma-
łości warstw ceramicznych nie-
pokrytych szkliwem, poddanych
działaniu dużych sił okluzyjnych
powstałych podczas odgryzania kę-
sów pokarmowych. Niejednorodne
cienie wskazują na dyfuzyjne od-
działywanie śliny i zawartej w niej
spożywanej przez pacjenta diety.
Wieloletnie użytkowanie mostu me-
Ceramika nieszkliwiona
Mikrostrukturę ceramiki nieszkliwio-
nej przedstawiono na fot. 1. Analizo-
wane punkty znajdują się w części
ceramicznej próbki. Widoczne mikro-
rozszczelnienia i niejednorodne cienie
w poszczególnych warstwach cerami-
ki. Widma energodyspersyjne (EDS)
dla zaznaczonych punktów 7, 9, 10,
11 korony zamieszczono na fot. 3-6.
Załączone widma energodyspersyj-
ne (EDS) z zaznaczonych punktów
5, 8, 11, 12 zamieszczono na fot. 7-8.
P
OSUMOWANIE
I
WNIOSKI
Przeprowadzone badania metalogra-
ficzne wniosły istotne informacje do-
tyczące wpływu warstwy szkliwnej
na budowę strukturalną użytkowa-
nego uzupełnienia protetycznego
metalowo-ceramicznego.
Ceramika szkliwiona
W budowie strukturalnej warstw ce-
ramicznych uwidocznione są wyraź-
TITLE
The influence of the oral cavity
environment on the metallic-ceramic
prosthetic attachment – p. II
SŁOWA KLUCZOWE
szkliwienie,
dyfuzja, badania strukturalne,
metalograficzne, mikroanaliza
rentgenowska
STRESZCZENIE
W pracy
przedstawiono charakter połączenia
materiałów i wyniki składu chemicznego
pierwiastków na granicy metal
– ceramika Zakres pracy obejmuje
badania strukturalne, metalograficzne
oraz mikroanalizę rentgenowską dla
kolejnych analizowanych warstw.
KEY WORDS
glaze, diffusion,
metallographic structural analysis,
electron microprobe analysis
SUMMARY
The character of the
connection between the materials as well
as the records of the chemical structure
of elements on the border line have been
presented. The research includes the
metallographic structural analysis, as well
as the electron microprobe analyzer.
Wpływ powłoki szkliwnej
na strukturę warstw ceramicznych
w uzupełnieniu protetycznym metalowo-ceramicznym
– cz. II
prof. dr hab. n. tech. Maciej Hajduga
1
, mgr inż. tech. dent. Tadeusz Zdziech
2
C
elem pracy jest zbada-
nie wpływu powłoki
szkliwnej na strukturę
warstw ceramicznych
w uzupełnieniu stałym
metalowo-ceramicznym,
które zostało poddane dłu-
gotrwałemu oddziaływaniu
środowiska jamy ustnej.
1
Mikrostruktura na granicy metal – ceramika. Ceramika nieszkliwiona. Pow. 400x
2
Mikrostruktura
materiału ceramicznego. Ceramika nieszkliwiona. Pow. 400x
1
2
fot. ar
chiwum autora
2
/ 2 0 1 2
57
T E C H N I K A
D E N T Y S T Y C Z N A
Analizowany
pierwiastek
Analizowane punkty
7
9
10
11
Zawartość wg (%)
O
60,76
60,43
60,07
60,08
Na
1,26
3,47
3,55
7,75
Al
6,14
2,38
6,67
3,68
Si
19,67
11,96
19,96
16,58
Ba
0,28
0,28
0,11
0,21
Ca
0,71
0,92
0,51
1,19
K
7,14
2,47
6,91
3,26
Zr
3,03
17,72
2,07
7,25
Cr
0,08
0,00
0,00
0,00
Ni
0,03
0,20
0,15
0,00
Zn
0,34
0,00
0,00
0,00
Tabela 1. Procentowa zawartość analizowanych pierwiastków dla próbki przed-
stawionej na rys. 1
Analizowany
pierwiastek
Analizowane punkty
5
7
11
12
Zawartość wg (%)
O
60,69
61,61
60,10
60,18
Na
6,38
3,77
4,46
2,65
Al
6,3
5,99
13,04
7,26
Si
22,75
16,34
11,94
20,36
Ba
0,28
0,04
0,11
0,10
Ca
0,85
0,28
0,00
0,33
K
2,72
4,14
2,82
6,54
Zr
0,04
7,84
4,84
2,34
Cr
0,00
0,00
0,67
0,00
Fe
0,00
0,00
0,42
0,12
Zn
0,00
0,00
1,03
0,00
Mg
0,00
0,00
0,57
0,11
Tabela 2. Procentowa zawartość analizowanych pierwiastków dla próbki przed-
stawionej na rys. 2
talowo-ceramicznego w wilgotnym
środowisku jamy ustnej wpłynęło
także na korozję tlenową warstwy
metalicznej (fot. 1).
Mikroanaliza RTG ceramiki ujaw-
niła skład i procentową zawartość
analizowanych pierwiastków. Wy-
stępujące w warstwie ceramiki pier-
wiastki chromu i niklu świadczą
o pseudodyfuzyjnym oddziaływaniu
na granicy metal – ceramika.
Mikroanaliza RTG stopu pozwoli-
ła na określenie rodzaju stopu i jego
składu chemicznego. Uzupełnienia
protetyczne wykonane z ceramiki
wymagają bezwzględnego pokrycia
jej warstwą szkliwną, przed zace-
mentowaniem w jamie ustnej.
1
Akademia Techniczno-Humanistyczna
w Bielsku-Białej,
43-309 Bielsko-Biala, ul. Willowa 2
tel. +48 33 827 93 49
Wyższa Szkoła Inżynierii Dentystycznej
w Ustroniu
2
Wyższa Szkoła Inżynierii Dentystycznej
w Ustroniu
Piśmiennictwo oraz dodatkowe materiały
graficzne dostępne w redakcji i na stronie
www.technik.elamed.pl
N
O W O C Z E S N Y
T
E C H N I K
D
E N T Y S T Y C Z N Y
58
T E C H N I K A
D E N T Y S T Y C Z N A
3
Widmo EDS dla punktu 7, 5 μm od granicy
4
Widmo EDS dla punktu 9, 20 μm od granicy
5
Widmo EDS dla punktu 10, 40 μm od granicy
6
Widmo EDS
dla punktu 11, 60 μm od granicy
7
Widmo EDS dla punktu 5, 5 μm d granicy pomiędzy warstwami ceramiki
8
Widmo EDS dla punktu 8, 10 μm od granicy
pomiędzy warstwami
3
5
7
4
6
8
Analizowany
pierwiastek
Analizowane punkty
1
3
7
15
Zawartość wg (%)
O
60,94
59,94
61,79
65,04
Na
4,16
5,53
4,67
7,26
Al
4,87
13,14
20,37
4,90
Si
18,75
8,84
20,37
19,15
Ba
0,23
0,06
0,17
0,27
Ca
1,19
0,56
0,46
0,00
K
4,74
1,64
2,48
2,31
Zr
5,10
6,42
3,52
0,00
Cr
0,00
0,88
0,00
0,00
Fe
0,07
0,84
0,00
0,00
Zn
5,17
1,17
0,00
0,00
Mg
0,06
0,00
0,00
0,39
Tabela 2. Procentowa zawartość analizowanych pierwiastków próbki z rys. 3.
Analizowany
pierwiastek
Analizowane punkty
7- metal
11 - ceramika
Zawartość wg (%)
O
0,00
61,93
Na
0,00
2,87
Al
0
4,04
Si
3,57
16,25
Ba
0,00
0,20
Ca
0,00
0,81
K
0,00
4,27
Zr
0,00
9,02
Cr
24,04
0,09
Fe
1,92
0,16
Mo
8,11
0,00
Ni
62,37
0,11
Tabela 3. Procentowa zawartość analizowanych pierwiastków z rys. 8.
Rys. 18. Widmo EDS dla punktu 11, 30 μm od granicy pomiędzy warstwami ceramiki.
Rys. 19. Widmo EDS dla punktu 12, 50 μm od granicy pomiędzy warstwami ceramiki.
Piśmiennictwo
1. Majewski S.: Protetyka stałych uzupełnień zębowych. SZ-W, Kraków 1998.
2. Włosiński W.: Połączenia ceramiczno-metalowe. PWN, Warszawa 1984.
3. Craig Robert G.: Materiały Stomatologiczne. Urban & Partner, 2006.
4. Notatki własne z wykładów przeprowadzonych przez prof. J. Głuszka w 2010 r. w Wyższej Szkole
Inżynierii Dentystycznej i Nauk Humanistycznych w Ustroniu.
5. Hajduga M., Zdziech T.: Wpływu długotrwałego oddziaływania środowiska jamy ustnej na
charakter połączenia struktury mostu metalowo-ceramicznego. X Międzynarodowe Seminarium
„Mechanika w Medycynie”, Rzeszów-Boguchwała, 17-18.09.2010 r.
6. Cebula D., Wideoman J.: Badania Metalurgiczne. Preparatyka i metody obserwacji. Warszawa
1999.
7. Hajduga M., Królikowski Z..: Materiałoznawstwo metali: przewodnik metodyczny do wykładów.
Katowice, Uniwersytet Śląski 1980.