Kurs z Teorii Osobowości od psyche.com.pl

__________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________

1/17

Teorie Osobowości

Kurs przekazany przez psyche.com.pl

Kurs z Teorii Osobowości od psyche.com.pl

__________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________

2/17

Teorie Osobowości

Kurs przekazany przez psyche.com.pl

Spis treści:

L01 Wstęp – historia psychologii

L02 Teorie osobowości

Teoria psychodynamiczna Freuda

L03 Teoria psychodynamiczna Freuda cd.

Spojrzenie na Psychoanalizę

L04 Co się stało po śmierci Z. Freuda?

L05 Teoria C.G. Junga

L06 Teoria pola Kurta Goldsteina

L07 Teorie czynnikowe Guillforda, Cattela i Eysencka

L08 Teoria uczenia się społecznego –Alberta Bandury

L9

Teorie psychologii humanistycznej C. Rogersa i A. Maslowa

L10 Behawioryzm

L11 Motywacja do pracy a środowisko

L12 Parę słów o sukcesie

L13 Zakończenie, cytaty i piękna opowieść

Kurs z Teorii Osobowości od psyche.com.pl

__________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________

3/17

Teorie osobowości

Teoria to zbiór pojęć, definicji, aksjomatów i twierdzeń ustalających relacje między

tymi pojęciami i aksjomatami, tworzący spójny system pojęciowy.

W przypadku nauk przyrodniczych i nauk humanistycznych teorie są tworzone w celu

systematyzowania i racjonalizowania faktów, tłumaczenia powodów występowania

tych faktów oraz przewidywania przyszłych zdarzeń.

W przypadku nauk ścisłych teorie często służą tylko same sobie - nauki te zajmują się

zasadami tworzenia teorii lub ich logiczną analizą.

Nie dowiedziona faktami lub dowodem matematycznym teoria to hipoteza. Zbiór

teorii tworzących podstawowy system pojęciowy danej nauki nazywa się

paradygmatem.

Osobowość to charakterystyczny, względnie stały sposób reagowania jednostki na

środowisko społeczno – przyrodnicze, a także sposób wchodzenia z nim w interakcje.

Kształtowana jest przez całe życie, szczególnie w okresie dzieciństwa oraz młodości

poprzez wpływ bodźców zewnętrznych, a także własnej aktywności jednostki. Istotną

rolę odgrywają tu również wrodzone cechy biofizyczne.

Podstawowa klasyfikacja teorii osobowości przedstawia się następująco:

1. Teoria freudowska – w procesie kształtowania osobowości kładzie nacisk na

doświadczenie zdobyte w dzieciństwie, popędy biologiczne oraz stosunki z rodzicami

2. Teorie neofreudowskie – podkreślają znaczenie podstawowych popędów oraz

interakcji społecznych w kształtowaniu osobowości jednostki. Przedstawiciele: Carl

Jung, Alfred Adler, Erik Erickson, Harry Stack Sullivan

3. Teorie pola – traktują organizm jako całość, kładąc nacisk na dążenie jednostki do

Kurs z Teorii Osobowości od psyche.com.pl

__________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________

4/17

zaspokojenia

podstawowego

popędu

jakim

jest

popęd

samorealizacji.

Przedstawiciele: Kurt Goldstein, Abraham Maslow, Carl Rogers

4. Teorie czynnikowe – przedstawiają osobowość jako zbiór cech lub

charakterystycznych

sposobów

zachowania,

odczuwania,

reagowania.

Przedstawiciele: Joy Paul Guilford, Raymond Bernard Cattell, Hans Eysenck

5. Teorie uczenia się

– podkreślają czynniki sytuacyjne wywołujące określone zachowania oraz warunki

wzmacniające owe zachowania. Przedstawiciele: John Dollard, Neal Miller

- Teoria uczenia się społecznego – zwraca uwagę na społeczny aspekt kształtowania

się osobowości tj. bodźce i wzmocnienia społeczne. Przedstawiciele: Albert Bandura.

6. Teorie humanistyczne - Abraham Maslow, Carl Rogers, Frederick Perls

7. Teorie systemowe - Milton Erickson

8. Teorie behawioralne

*

Teoria psychodynamiczna – freudowska

Biografia Zigmunta Freuda

Uważa się go powszechnie za "ojca" jednego z najważniejszych

kierunków we współczesnej psychologii - psychoanalizy, mimo że

obecnie główny nurt tego kierunku odrzucił już właściwie większość

oryginalnych koncepcji Freuda - zachował jednak jego metodę

dociekania źródeł problemów psychicznych ludzi. Jakkolwiek Freud

nie był filozofem w pełnym tego słowa znaczeniu, jego koncepcje funkcjonowania

ludzkiego umysłu, odrzucające racjonalność ludzkich wyborów i zachowań na rzecz

czynników irracjonalnych i emocjonalnych, wstrząsnęły środowiskiem filozofów

i artystów końca XIX-tego i początku XX wieku. O wiele mniej znane są prace

Freuda z neurologii i fizjologii seksu. Zajmował się on szczególnie porażeniem

dziecięcym, oraz rozwijał i propagował tzw. naturalne techniki antykoncepcji.

Urodził się w 1856 roku w Freibergu na Morawach, w stosunkowo zamożnej rodzinie

lekarskiej, pochodzenia żydowskiego. W wieku 4 lat przeprowadził się wraz z rodziną

Kurs z Teorii Osobowości od psyche.com.pl

__________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________

5/17

do Wiednia. W 1873 roku zaczął studiować na Uniwersytecie Wiedeńskim biologię,

a później medycynę. Po skończeniu podstawowego kursu studiów profesor Ernst

Brucke zaproponował mu pracę we właśnie powstającym Laboratiorum Fizjologii

i Neurologii Uniwersytetu Wiedeńskiego. 17 czerwca 1882 zaręcza się z Martą

Bernays. Po zaręczynach rozpoczyna praktykę w miejskim szpitalu wiedeńskim.

W 1885 otrzymuje nominację na docenta prywatnego, która pozwoliła mu prowadzić

własną praktykę lekarską. Pomimo prowadzenia praktyki lekarza ogólnego Freuda

znacznie bardziej interesowały zjawiska związane z neurologią. Od 13 października

1885 do kwietnia 1886 roku odbywa praktykę w Paryskim szpitalu Salpetrière.

W trakcie tych praktyk poznaje Jeana Martina Charcota, który w leczeniu nerwic

histerycznych używał hipnozy. Spotkanie to w dużym stopniu wpłynęło na dalszy

kierunek rozwoju Zygmunt Freuda. Raport dotyczący poglądów na temat przyczyn

i sposobów terapi histerii, który przedstawił wiedeńskim lekarzom po powrocie

z Paryża zostaje chłodno przyjęty. Środowisko lekarzy Wiednia nie było w stanie

zaakceptować poglądów, że histeria (gr. macica) może być chorobą dotyczącą także

mężczyzn. W swojej prywatnej praktyce stosować metody leczenia zaburzeń

psychicznych poznane w czasie pobytu w Paryżu. W latach 1886 - 1893 pracował

jako neurolog w Instytut Neurologiczny Kassowitza w Wiedniu. W 1886 studiował

także w Berlinie w Szpitalu im. Cesarza Fryderyka pod kierunkiem A. Bagińskiego.

W 1887 Zygmunt Freud nawiązuje znajomość z Wilhelmem Fliessem, która przetrwa

do 1901 roku. W 1889r. odbywa kolejny staż we Francji w Klinice Wydziału

Medycznego Uniwersytetu w Nancy pod kierunkiem Hippolita Bernheima w czasie

których udoskonala swoją technikę terapii. W 1893 roku wraz z Josefem Breuerem

publikują Doniesienie wstępne a w 1895 Studia nad histerią w którym donoszą o 18

przypadkach chorych u których występowanie histerii było związane ze

wspomnieniami wykorzystania seksualnego w dzieciństwie. Autorzy stwierdzają, że

histeryczki cierpią na wspomnienia. Już rok później Zygmunt Freud porzuca teorię

wykorzystania seksualnego. Koncepcje Breuera i Freuda były przyjęte z dużą

rezerwą. Z tych względów z dalszych badań wycofał się Józef Breuer. W 1896 umiera

ojciec twórcy psychoanalizy. W 1900 Freud publikuje Objaśnianie marzeń sennych

a rok później Psychopatologię życia codziennego. Jego teoria o psychicznym

mechanizmie powstawania nerwicy zyskuje coraz większa liczbę zwolenników jak

i przeciwników. W tym roku pierwszy raz w publikacji pojawia się nazwa

Kurs z Teorii Osobowości od psyche.com.pl

__________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________

6/17

psychoanaliza. Kluczowe elemetny teorii Freuda, takie jak nieświadomość, wyparcie

zostały już sformułowane. Sława Freuda, jako twórcy alternatywnej metody

terapeutycznej rozszerzała się, a w wielu krajach działali lekarze, terapeuci

praktykujący bądź interesujący się psychoanalizą. Za namową Wilhemla Stekela

powstaje Środowe Towarzystwo Psycholoanalityczne - grupa osób spotykających się

raz w tygodniu i dyskutujących na temat psychoanalizy. Początkowo w spotkaniach

uczestniczyły cztery osoby. W 1908 roku jego teorie na temat nerwic były już na tyle

znane, że został on gościem honorowym światowego zjazdu psychologów

w Salzburgu. W 1909 roku został on zaproszony do wygłoszenia cyklu wykładów na

najbardziej znanych uniwersytetach w USA, gdzie jego poglądy wywarły wielkie

wrażenie i zapoczątkowały żywiołowy rozwój psychoanalizy w tym kraju. W 1910

roku powstało Międzynarodowe Towarzystwo Psychoanalityczne (IPA), któego

pierwszym prezestem został Carl Gustav Jung.

W 1938 roku, po zajęciu Austrii przez Niemcy, został on zmuszony do emigracji.

Wyjechał do Londynu gdzie zmarł na nowotwór jamy ustnej 23 września 1939r.

Najważniejsze dzieła:

Über der Traumm

Vorlesungen zur Einführung in die Psychoanalyse

Neue Folge der Vorlesungen zur Einfüfung in die Psychoanalyse

Über Psychoanalyse (1910)

Die Traumdeutung (1910) (O marzeniach sennych - 1923)

Zur Psychopatologie des Alltagslebens (1915) (Psychopatologia życia codziennego)

Totem und Tabu (1913)

An Outline of Psychoanalysis

Das Ich und das Es (1923)

Teoria osobowości

Teoria osobowości Freuda powstała na gruncie filozofii deterministycznej

i pozytywistycznej.

- determinizm - koncepcja filozoficzna, wg której wszystkie zdarzenia mają

zawsze swoją przyczynę, a zatem znając stan wszechświata w danym

momencie można teoretycznie przewidzieć wszystkie przyszłe wydarzenia

Kurs z Teorii Osobowości od psyche.com.pl

__________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________

7/17

i nie ma tu miejsca na przypadkowość czy działanie wolnej woli.

- pozytywizm - nurt w filozofii, zainicjonowany przez Augusta Comte`a

i kontynuowany aż do czasów współczesnych (zob. empirokrytycyzm,

pozytywizm logiczny). Pozytywizm żywi kult dla faktu, naukowości,

empiryzmu, odrzuca metafizykę jako nieuprawnioną spekulację. Elementem

pozytywizmu bywa często ewolucjonizm, a wzorem naukowości są w nim

nauki przyrodnicze albo ścisłe.

Dynamika osobowości jest sposobem rozdziału i wykorzystania energii psychicznej

przez systemy osobowości - id, ego i superego.

1. Struktura: ID, EGO, SUPEREGO

2. Fazy rozwoju: faza oralna, faza analna, faza falliczna, faza latencji, faza

genitalna

3. Mechanizmy: popęd, libido, mechanizmy obronne, lęk, zasada rzeczywistości,

zasada przyjemności, świadomość, podświadomość, nieświadomość,

przedświadomość

4. Pojęcia: proces pierwotny, proces wtórny, kateksja, antykateksja, czynność

odruchowa

Szczegółowe omówienie:

Ad 1. Struktura: ID, EGO, SUPEREGO

::: Id jest rodzajem macicy, w której dochodzi do ukształtowania ego i superego.

Zawiera w sobie dziedziczne i wrodzone wyposażenie psychiczne z popędami

włącznie, działa na zasadzie impulsów i natychmiastowej gratyfikacji, zaspokojenia

potrzeb. Pozostaje w ścisłym związku z procesami fizjologicznymi z których czerpie

Kurs z Teorii Osobowości od psyche.com.pl

__________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________

8/17

energię. Id reprezentuję wewnętrzny świat subiektywnych doznań i nie posiada żadnej

wiedzy o rzeczywistości obiektywnej. Nie potrafi tolerować przyrostów energii, które

są odczuwane jako powodujące dyskomfort napięcia. Zasada redukcji napięcia,

zgodnie z którą działa id nosi nazwę zasady przyjemności. Redukcja ta zachodzi za

pomocą czynności odruchowych (redukują napięcie natychmiast) i procesu

pierwotnego (redukuje złożone reakcje psychiczne).

Id jest sferą biologiczną człowieka.

Id jest jednym z podstawowych pojęć w psychoanalizie Zygmunta Freuda. W analizie

transakcyjnej odpowiednikiem id jest komponent dziecka.

::: Ego wytwarza się ponieważ zaspokojenie potrzeb organizmu wymaga działań

w świecie rzeczywistym (obiektywnym) poprzez przekształcanie wyobrażeń

w spostrzeżenia. Jest podporządkowane zasadzie rzeczywistości, działa za

pośrednictwem procesu wtórnego, sprawuje kontrolę nad funkcjami poznawczymi

i intelektualnymi. Ta część osobowości decyduje o przystąpieniu do działania, które

popędy i w jaki sposób zostaną zaspokojone. Zasadnicza rola ego to godzenie

wymagań organizmu z warunkami środowiskowymi czyli id i superego.

Ego jest sferą intelektualną człowieka.

Ego jest jednym z podstawowych pojęć w psychoanalizie Zygmunta Freuda.

W analizie transakcyjnej odpowiednikiem ego jest komponent dorosłego.

::: Superego stanowi wewnętrzną reprezentację wartości moralnych i ideałów

uznawanych przez daną społeczność, które przekazywane są dziecku przez rodziców

w procesie socjalizacji. Jest to instancja „moralna”, dążąca do doskonałości

(w przeciwieństwie do id kierującego się zasadą przyjemności). Główne funkcje

superego to hamowanie impulsów id, przekonywanie ego, aby cele realistyczne

zastąpiło moralnymi.

Jest to ostatni wykształcający się element osobowości, kształtuje się pod wpływem

Kurs z Teorii Osobowości od psyche.com.pl

__________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________

9/17

kar i nagród, stosowanych przez rodziców. To, co wychowawcy aprobują i nagradzają

włączane jest w obręb subsystemu superego - ja idealnego. Sumienie karze

wywołując poczucie winy, ja idealne nagradza powodując poczucie dumy.

Samokontrola zajmuje miejsce kontroli sprawowanej przez rodziców.

Superego jest sferą moralną człowieka.

Superego jest jednym z podstawowych pojęć w psychoanalizie Zygmunta Freuda.

W analizie transakcyjnej odpowiednikiem superego jest komponent rodzica.

Ad. 2. Fazy rozwoju:

::: faza oralna

Pierwszym obiektem jest pierś matki. Etap, w którym dziecko czerpie satysfakcję

z zaspokajania popędów pochodzących z sfer oralnych (warg, gardła, przełyku) zwie

się fazą oralną. Według Freuda w tej fazie nie ma jeszcze opozycji aktywność -

pasywność. W stosunku do popędu dziecko jest jedynie pasywne. Karl Abraham

wprowadził natomiast subfazę tej fazy faza sadystyczno - oralna. Relację z obiekterm

dziecko nawizuje poprzez inkorporację - wyobrażenie wchłaniania obiektu dającego

przyjemność.

::: faza analna

Kolejną fazą jest faza analna. Dziecko czerpie w ówczas przyjemność z drażnienia

błony śluzowej odbytu oraz muskulatury - jako aparatu mogącego dziecku dać

kontrolę nad procesem wydalania. Dziecko oscyluje wokół dwóch skrajności -

dawanie - zatrzymywanie. Dziecko przyznaje także wartość wydalanym

ekskrementom - jako częściom swojego ciała. Trening czystości staje się faktem

społecznym dzięki temu, że dorośli domagają się defekacji w odpowiednim czasie i

karcą za defekacje w czasie nieodpowiednim. Z osobami zafiksowanymi na fazie

analnej Freud wiązał takie cechy jak skąpstwo, upartość, skłonność do

kolekcjonowania. Karl Abraham wprowadził pojęcie fazy sadystyczno - analnej.

::: faza falliczna

Trzecie stadium rozwoju psychoseksualnego (między trzecim a piątym rokiem życia),

Kurs z Teorii Osobowości od psyche.com.pl

__________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________

10/17

w którym występuje eksploracja i stymulacja własnych narządów płciowych.

Dziecko, któremu do tej pory we wszystkich stadiach rozwoju seksualnego

towarzyszyła matka, także i teraz pragnie ją uczynić obiektem swojej fallicznej

rozkoszy. Realizacja popędu skupionego w fallicznej sferze erogennej u dziecka jest

ze swej natury perwersyjna, gdyż z powodu niedojrzałości narządów płciowych nie

może prowadzić do prokreacji. Obiektem fantazji u obu płci w stadium fallicznym

jest zawsze matka.

- U chłopców stadium falliczne kończy się kompleksem kastracyjnym. Chłopiec,

u którego rodzice zwalczali wczesnodziecięcą masturbację grożąc mu

kastracją, zaczyna brać te groźby poważnie, gdy zauważy brak penisa

u dziewczynki. Wnioskuje stąd, że został on jej odjęty. Wówczas następuje

wyparcie życzeń kierowanych ku matce oraz rozpoczyna się stadium latencji.

Następuje wykształcenie się superego oraz identyfikacja z ojcem

Identyfikacja jest procesem, za pomocą którego jednostka w różnym stopniu

upodabnia się do kogoś innego, utożsamia z drugim człowiekiem, przejmuje jego

myśli, cele i zachowania - identyfikacja z agresorem

- U dziewczynek stadium falliczne kończy się kompleksem kastracyjnym.

Dziewczynka widząc, że organ tak ważny w tym stadium (w przypadku

dziewczynki to łechtaczka - która pełni w tym wypadku funkcję małego

fallusa) jest znacznie mniejszy niż u chłopca, czuje się mniej wartościowa

i zaprzestaje masturbacji. Istnieje kilka rozwiązań tego kompleksu

u dziewczynek. Zwykle dziewczynka zaczyna pragnąć namiastki fallusa

w postaci dziecka i z tego powodu zwraca się w kierunku ojca. Tak zaczyna

się kształtować kompleks Edypa. Kompleks ten nigdy nie znajduje tak

radykalnego rozwiązania jak u chłopców. Dziewczynka może także łudzić się

nadzieją, że kiedyś będzie miała fallusa, co może zaowocować

ukształtowaniem się kompleksu męskości; dziewczynka, a później kobieta za

wszelką cenę chce być lepsza od mężczyzn. Może także zaprzeczyć temu, że

nie posiada fallusa. co w przyszłości może okazać się przyczynkiem do

psychozy.

Kurs z Teorii Osobowości od psyche.com.pl

__________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________

11/17

Zygmunt Freud podkreślał, że u chłopców kompleks kastracji pojawia się po

kompleksie Edypa. Odwrotnie jest u dziewczynek, gdzie kompleks kastracji

poprzedza kompleks Edypa

- Zdarza się także, że do głosu dochodzi mechanizmu obronnego zwany

zaprzeczeniem. Chłopiec wtedy, pomimo tego, że odkrył brak penisa u dziewczynki

(lub matki), zaprzecza temu faktowi. Skutkiem tego są poważne zaburzenia

charakteru: perwersja, psychopatia. W tym przypadku, groźba kastracji jest

nieskuteczna i związek chłopca z matką trwa nadal. Nie rozwija się superego czego

skutkiem jest psychopatia.

::: faza latencji

To faza wyciszenia, utajenia. Wyciszenie popędów seksualnych, zastępuje je
przyjemność czerpana z nauki i poznawania świata.

::: faza genitalna

Osobnik wkracza w tą fazę wraz okresem dojrzewania. Jej cechą charakterystyczną

jest to, że przyjemność seksualna skupiona jest na narządach rozrodczych (pochwa u

kobiet i penis u mężczyzn oraz to, że przyjemność czerpana z zaspokajania popędu

zostaje podporządkowana celom rozrodczym - dzięki czemu przestaje być

perwersyjna

Ad. 3 Mechanizmy:

::: popęd – jest jednym z kluczowych pojęć psychoanalizy. Jest to psychiczna

reprezentacja pobudzenia pochodzącego z wnętrza organizmu, z pogranicza tego co

biologiczne i tego co psychiczne. W rozumieniu psychoanalitycznym popęd nigdy nie

jest uświadamiany. O jego istnieniu możemy się przekonać jedynie dzięki

reprezentacji popędu, która jest obsadzona przez popęd.

Reprezentacja popędu składa się z dwóch części

- reprezentacji wyobrażeniowej - element jakościowy

- składowej afektywnej - element ilościowy

Pojęcie reprezentacja popędu jest często używane zamiennie z pojęciem

reprezentacja wyobrażeniowa czy reprezentacja słowna. Elementem usuwanym

ze świadomości w czasie procesu wyparcia jest właśnie reprezentacja

wyobrażeniowa. Wówczas afekt powiązany z danym wyobrażeniem ulega

Kurs z Teorii Osobowości od psyche.com.pl

__________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________

12/17

przemieszczeniu na inne wyobrażenie.

- Źródłem popędu jest takie zjawisko somatyczne w jakimś organie, którego bodziec

w życiu psychicznym jest reprezentowany przez popęd. Popęd rodzi się podczas

zaspokajania potrzeb. Jako pierwszy rodzi się popęd z pobudzenia warg, języka

i gardła podczas gdy niemowlę ssie pierś matki. Łatwo zauważyć, że poza

zaspokojeniem wynikającym z zaspokojenia potrzeby dziecko zaspokaja coś

więcej. Dowodem na to będzie spostrzeżenie pediatry Linera, że dziecko ssie

palec, chociaż w trakcie tego procesu nie zaspokaja żadnej potrzeby (nie jest

dostarczany pokarm).

- Popęd działa jako siła stała, nie można go zneutralizować. Można jedynie

zmniejszyć jego napięcie poprzez zaspokojenie. Brak zaspokojenia wywołuje

większe napięcie, które jest odczuwane przez człowieka jako przykrość, natomiast

względne obniżenie napięcia jest odczuwane jako przyjemność (zob. zasada

przyjemności).

- Parcie popędu to suma lub miara określająca nakład pracy wymagający jego

wyparcia

- Celem popędu jest uzyskanie zaspokojenia, które może zostać osiągnięte tylko

poprzez eliminację stanu pobudzenia u źródła bodźca

- Przedmiotem popędu czyli obiektem jest to, w czym popęd może uzyskać swój cel

(czyli zaspokojenie). Istotną rzeczą jest to, że nie jest on pierwotnie związany

z obiektem, ale mu przyporządkowany. Między innymi tym brakiem

przyporządkowania do obiektu, "brakiem pierwotnego" związania popęd różni się

od instynktu,

- Silne powiązanie popędu z obiektem nazywa się utrwaleniem.

Zygmunt Freud wyróżnił następujące rodzaje popędów:

- Popędy życia (Eros) – służą przetrwaniu jednostki i zachowaniu gatunku.

Forma energii, za pośrednictwem której popędy życia spełniają swoje funkcje

Kurs z Teorii Osobowości od psyche.com.pl

__________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________

13/17

to libido.

- Popęd seksualny - tłumiony prowadzi do zaburzeń osobowości i nerwic.

- Popęd śmierci (Tanatos) - popęd destrukcyjny, realizujący nieświadome

pragnienie śmierci.

- Popęd agresji - autodestrukcja zwrócona na zewnątrz przeciw obiektom

zastępczym.

Freud spekulował na temat źródła popędów. Stwierdził, że zgodnie z zasadą

przyjemności, cechą organizmów jest minimalizacja pobudzenia, czyli przejście od

stanu wyższego do stanu niższego pobudzenia. Psychicznym efektem tej zmiany jest

odczuwanie przyjemności. Popęd jest zatem dążeniem do tego rodzaju zmiany. Autor

Poza zasadą przyjemności zwrócił uwagę, że ostateczną granicą redukcji pobudzenia

jest dla organizmu śmierć - moment dezintegracji.

Zatem ostatecznym celem popędu jest śmierć. Jednakże z pewnych zewnętrznych

przyczyn organizm musi oddalić się od tego głównego celu, przejść do stanu większej

organizacji. Takie wydarzenia wydłużają jedynie drogę do osiągnięcia śmierci. Freud

jednakże stwierdził, że śmierć organizmu nie może nastąpić na najprostszej drodze do

śmierci, ale na drodze poprzednio przebytej w odwrotnym kierunku. Zatem popęd

samozachowawczy chroni indywidualną drogę organizmu do śmierci jest

popędem śmierci.

Twórca psychoanalizy zauważył jednak, że nie wszystkie komórki organizmu

podążają drogą rozwoju (specjalizacji). Część z nich pozostaje w formie

nierozwiniętej. Są to komórki rozrodcze. Cel, jakim jest minimalizacja stanu

pobudzenia osiągają poprzez nierozwijanie się - pozostawanie ciągle na niskim

poziomie zorganizowania. Z uwagi na to muszą żyć dalej z pokolenia na pokolenie w

nierozwiniętym stanie. Mogą to realizować poprzez rozmnażanie się całego

organizmu, czyli przekazywanie komórek rozrodczych do kolejnego organizmu. Stąd

popęd seksualny jest wynikiem ochrony komórek rozrodczych przed ich

rozwojem.

Kurs z Teorii Osobowości od psyche.com.pl

__________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________

14/17

::: libido - popęd seksualny (płciowy) (z łac. "żądza")- zachowanie mające na celu

zaspokojenie potrzeby bliskości cielesnej, rozkoszy.

Pojęcie wprowadził Zygmunt Freud, który rozumiał libido jako formę energii za

pośrednictwem której popędy życia spełniają swoje funkcje.

::: mechanizmy obronne – w psychologii metody radzenia sobie z wewnętrznymi

konfliktami w celu ochrony osobowości, zmniejszenia lęku, frustracji i poczucia

winy. Na ogół są one nawykowe i nieuświadomione.

W pewnym nasileniu występują u praktycznie każdego człowieka i pełnią rolę

przystosowawczą. Mechanizmy obronne są jednak zawsze zniekształceniem

zachowania lub oglądu rzeczywistości, w dłuższym okresie czasu zatem mogą

uniemożliwić przystosowanie, a zawsze nieco zubożają życie.

Rodzaje:

Techniki unikania działania

::: represja (wyparcie) - od łac. reprimere, odpierać, odpychać, tłumić) albo

wyparcie to jeden z mechanizmów obronnych znanych w psychologii.

Jest to usunięcie ze świadomości myśli, uczuć, wspomnień i pragnień, które

przywołują bolesne skojarzenia lub w inny sposób zagrażają spójności osobowości

danej jednostki (na przykład prowokują pytania o moralność). Wyparcie zachodzi

wtedy gdy zaspokojenie popędu {związane z przyjemnością) może spowodować -

z uwagi na inne wymogi - przykrość. Wyparte myśli istnieją nadal, jednakże nie są

dostępne świadomości. Wyparcie nie jest procesem jednorazowym i wymaga

ciągłego nakładu energii.

Przykład: Pracownik nie dopuszcza do siebie myśli o możliwości zwolnień

grupowych, o których mówi się w firmie. Czuje się dzięki temu lepiej (zmniejszenie

frustracji), ale będzie kompletnie nieprzygotowany, jeśli zwolnienia nastąpią

(zniekształcenie rzeczywistości).

Kurs z Teorii Osobowości od psyche.com.pl

__________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________

15/17

Wyparcie jest jednym z podstawowych pojęć psychoanalizy. Według Freuda dzieli

się ono na dwa typy:

- wyparcie pierwotne ma miejsce, kiedy pewne przeżycia lub emocje na bieżąco są

niedopuszczane do świadomości. Takie zjawiska nigdy do niej nie docierają.

Wyparcie pierwotne ma miejsce raz, w bardzo wczesnym etapie dzieciństwa, kiedy

z nieświadomości wyodrębnia się świadomość.

- wyparcie wtórne, albo następcze albo właściwe ma miejsce, kiedy zjawiska, które

pojawiły się w świadomości, ale wtórnie zostały wypchnięte do nieświadomości.

Wyparte zjawiska pozostają w nieświadomości dzięki mechanizmowi zwanemu

cenzurą, kontrolowanemu przez superego, czasem jednak pojawiają się

niespodziewanie kiedy cenzura słabnie (np. pod wpływem alkoholu), mogą też być

przyczyną nerwic.

Jednym z kierunków psychoanalizy jest więc wydobywanie wypartych wspomnień

wydarzeń na powierzchnię świadomości, co ma leczyć nerwice. Do tego celu służy

szereg metod, m.in.: interpetacja snow, analiza czynności pomyłkowych, metoda

wolnych skojarzeń, hipnoza.

Metody te bywają jednak bardzo zawodne. Znany jest na przykład przypadek

pacjentki, u której pod hipnozą odsłonięto wspomnienie gwałtu dokonanego na niej

w dzieciństwie przez ojca, podczas gdy później okazało się, że jest wciąż dziewicą.

Również w przypadku odsłonięcia naprawdę wypartego wspomnienia nerwica

wcale nie koniecznie ustępuje, choć świadomość jej przyczyn może pomóc

w dalszym leczeniu.

::: Nadmierna samokontrola - (od łac. suppressio, wciskanie pod spód, ukrywanie),

albo stłumienie - W psychologii jeden z mechanizmów obronnych.

Jest to unikanie działań lub myśli poprzez utrzymywanie ich poza świadomością.

Przykład: Matka krzyczy na dziecko. Nie zastanawia się dlaczego. Dzięki temu unika

Kurs z Teorii Osobowości od psyche.com.pl

__________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________

16/17

poczucia winy, które by miała, gdyby się zastanowiła, ale kosztem zniekształcenia

obrazu rzeczywistości (dziecko jest karane bez powodu, cierpi i może przeżyć

traumę).

::: supresja (tłumienie) - (od łac. suppressio, wciskanie pod spód, ukrywanie), albo

stłumienie - W psychologii jeden z mechanizmów obronnych.

Jest to unikanie działań lub myśli poprzez utrzymywanie ich poza świadomością.

Przykład: Matka krzyczy na dziecko. Nie zastanawia się dlaczego. Dzięki temu unika

poczucia winy, które by miała, gdyby się zastanowiła, ale kosztem zniekształcenia

obrazu rzeczywistości (dziecko jest karane bez powodu, cierpi i może przeżyć

traumę).

::: zwlekanie (odraczanie) - Jeden z mechanizmów obronnych znanych w

psychologii.

Jest to odsuwanie w czasie działań, o których wiemy, że musimy je podjąć. Dzięki

temu chwilowo czujemy się lepiej, jednak na dłuższą metę jest to niekorzystne -

zwlekanie nie uwalnia od konieczności działania, a zmniejsza pole ewentualnego

manewru w przypadku wystąpienia nieprzewidzianych trudności.

Przykład: W firmie mają być zwolnienia grupowe. Pracownik wie o nich, zastanawia

się nad tym, ale nie podejmuje żadnej akcji (szukanie nowej pracy) póki nie jest za

późno.

::: zachowania obsesyjno-kompulsywne

Ciąg dalszy w następnej lekcji już jutro!

Korzystano z materiałów zawartych w Wolnej Encyklopedii Wikipedii

www.wikipedia.pl

,

której treść udostępniana jest na licencji

http://www.gnu.org/copyleft/fdl.html

, GNU Free

Documentation License

www.gnu.org/copyleft/fdl.html

, Informacje prawne na ten temat

http://pl.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Zrzeczenie_się_odpowiedzialności

,

haseł

Encyklopedii PWN dostępnych na stronie

http://encyklopedia.pwn.pl/0_3.html

, materiałów

Kurs z Teorii Osobowości od psyche.com.pl

__________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________

17/17

archiwalnych serwisu psychobaza

http://www.psychobaza.prv.pl

oraz materiałów własnych

http://psyche.com.pl

Otrzymujesz kurs ponieważ zapisałeś się na niego poprzez formularz zgłoszeniowy dostępny

pod adresem

http://psyche.com.pl

Nie udostępniam nikomu Twoich danych osobowych.

W każdej chwili możesz wypisać się z listy mailingowej. Szczegóły znajdziesz

http://psyche.com.pl/?p=polityka_prywatnosci