Omów zasady usuwania zawiesin ze ścieków
OSADNIKAMI nazywamy urządzenia lub obiekty służące do wydzielania ze ścieków zawiesin łatwo
opadających, o gęstości większej od 1 g/cm

3

. Stosując wstępną flokulację zawiesin - poprzez

dodawanie koagulantów - można w osadnikach również usuwad zawiesiny trudno opadające i związki
koloidalne.W osadnikach może zachodzid zjawisko usuwania części pływających, których gęstośd jest
mniejsza od 1 g/cm

3

w procesie flotacji naturalnej – grawitacyjnej.Działanie osadników sprowadza się

do przetrzymywania ścieków w warunkach zwolnionego przepływu, dzięki czemu z wykorzystaniem
zjawiska grawitacji następuje rozdział fazy ciekłej od stałej. Osadniki mogą spełniad dwie główne
funkcje w oczyszczaniu ścieków:
- wstępne oczyszczanie w celu ochrony dalszych obiektów i usprawnienie procesów,
-oczyszczanie w celu uzyskania koocowego odpływu w wymaganym standardzie jakości.
Usuwanie zawiesin poprzez:
- zjawisko grawitacji = sedymentacja
-przepływ laminarny przez komorę, tak aby łatwo opadające zawiesiny mogły opadad
Podział osadników z uwagi na realizowane
procesy technologiczne:

-

osadniki świeżo wodne (zachodzą procesy sedymentacji zawiesin i flotacji zanieczyszczeo o
gęstości poniżej 1 g/cm

3

) czas sedymentacji to 2 h dla osadników wstępnych i 6 h dla

osadników wtórnych po wielofazowym osadzie czynnym,

-

osadniki gnilne zachodzą procesy sedymentacji zawiesin i flotacji zanieczyszczeo o gęstości
poniżej 1 g/cm

3

oraz procesy beztlenowego biologicznego oczyszczania - czas przetrzymania

od 10 do 15 dób

Podział osadników z uwagi na usytuowanie w ciągu technologicznym oczyszczalni:
- wstępne,(stosujemy gdy stężenie zawiesin w dopływie ścieków nie przekracza 100gm.s/m

3

)

- pośrednie,
- wtórne (koocowe).
Podstawowe funkcje współczesnych osadników wstępnych to:

• usuwanie od 60 do 70 % zawiesiny ogólnej ze ścieków,
• usuwanie ok. 30 % ładunku BZT

5

,

• produkcja osadu wstępnego, który może byd poddawany wstępnej fermentacji kwaśnej

celem produkcji lotnych kwasów organicznych, wspomagających proces wzmożonej
biologicznej defosfatacji ścieków,

• usuwanie tłuszczy i olejów,

częściowe wyrównywanie nierównomierności przepływu i ładunków zanieczyszczeo przed blokiem
biologicznym.
Osadniki gnilne stosuje się do oczyszczania małych ilości ścieków bytowo-gospodarczych lub
niektórych ścieków przemysłowych o własnościach do nich zbliżonych i podobnym przebiegu procesu
gnicia.
Do osadników gnilnych zaliczamy:

• osadnik Imhoffa,
• osadnik Travisa,
• osadnik dwupiętrowy,
• niemiecki osadnik z roku 1906 oraz 1928

Omów urządzenia do sedymentacji wstepnej.
OSADNIKAMI nazywamy urządzenia lub obiekty służące do wydzielania ze ścieków zawiesin łatwo
opadających, o gęstości większej od 1 g/cm

3

. Stosując wstępną flokulację zawiesin - poprzez

dodawanie koagulantów - można w osadnikach również usuwad zawiesiny trudno opadające i związki
koloidalne.
W osadnikach może zachodzid zjawisko usuwania części pływających, których gęstośd jest mniejsza
od 1 g/cm

3

w procesie flotacji naturalnej – grawitacyjnej.

Działanie osadników sprowadza się

do przetrzymywania ścieków w warunkach zwolnionego przepływu, dzięki czemu z wykorzystaniem
zjawiska grawitacji następuje rozdział fazy ciekłej od stałej. Osadniki mogą spełniad dwie główne
funkcje w oczyszczaniu ścieków:
• wstępne oczyszczanie w celu ochrony dalszych obiektów i usprawnienie procesów,
• oczyszczanie w celu uzyskania koocowego odpływu w wymaganym standardzie jakości.
Podział osadników z uwagi na realizowane procesy technologiczne:
-

osadniki świeżo wodne (zachodzą procesy sedymentacji zawiesin i flotacji zanieczyszczeo o

gęstości poniżej 1 g/cm

3

) czas sedymentacji to 2 h dla osadników wstępnych i 6 h dla osadników

wtórnych po wielofazowym osadzie czynnym,
-

osadniki gnilne zachodzą procesy sedymentacji zawiesin i flotacji zanieczyszczeo o gęstości

poniżej 1 g/cm

3

oraz procesy beztlenowego biologicznego oczyszczania - czas przetrzymania od 10

do 15 dób
-

Podział osadników z uwagi na usytuowanie w ciągu technologicznym oczyszczalni:

-

- wstępne,

-

- pośrednie,

-

- wtórne (koocowe).

Podstawowe funkcje współczesnych osadników wstępnych to:
• usuwanie od 60 do 70 % zawiesiny ogólnej ze ścieków,
• usuwanie ok. 30 % ładunku BZT

5

,

• produkcja osadu wstępnego, który może byd poddawany wstępnej fermentacji kwaśnej

celem produkcji lotnych kwasów organicznych, wspomagających proces wzmożonej
biologicznej defosfatacji ścieków,

• usuwanie tłuszczy i olejów,
• częściowe wyrównywanie nierównomierności przepływu i ładunków zanieczyszczeo przed

blokiem biologicznym.

OSADNIK POZIOMY
Osadniki poziome podłużne są to prostokątne zbiorniki, w których dopływ ścieków surowych i
odpływ ścieków po osadzeniu się zawiesin następuje przez krótsze przeciwległe boki, a ścieki
przepływają równolegle do dłuższych boków. Osad może byd zgarniany mechanicznie do leja
położonego w pobliżu wlotu ścieków lub usuwany bezpośrednio z dna poza osadnik. Dno osadnika
projektuje się płaskie lub ze spadkiem 1÷2% w kierunku przeciwnym do przepływu ścieków.
OSADNIK PIONOWY
Osadniki o przepływie pionowym są to zazwyczaj głębokie zbiorniki o rzucie kołowym lub rzadziej
kwadratowym. Mogą byd zasilane ściekami w dwojaki sposób:
- centralnie i wówczas doprowadza się je do rury centralnej, którą są kierowane do dolnej części
zbiornika,
- obwodowo, ścieki wprowadzane są do pierścienia utworzonego przez zewnętrzną ścianę osadnika i
głęboką ściankę przegrodową – do dolnej części osadnika.
Odbiór ścieków następuje odpowiednio:
- w 1. przypadku – z reguły na obwodzie osadnika,
- w 2. przypadku – w środku osadnika.
OSADNIK RADIALNY
Osadniki radialne są to okrągłe zbiorniki, w których ścieki przepływają zwykle od środka ku
obwodowi. Osady z dna są zgarniane do leja centralnego i usuwane pod ciśnieniem słupa wody, bądź
zbierane za pomocą zasycających i transportowane poza osadnik. Dno osadnika może byd nachylone
do środka ze spadkiem 2÷8%, najczęściej 5% lub płaskie.Wielokrotne osadniki są zazwyczaj łączone w
grupy po 2, 4 rzadziej 3 jednostki.
OSADNIK IMHOFFA
Mimo znacznego postępu w technologii oczyszczania ścieków, osadniki Imhoffa, dzięki swej
niezawodnej działalności i prostocie obsługi, znajdują wciąż zastosowanie w mniejszych
oczyszczalniach.

Średnice osadnika określają względy budowlane D ≤ 10,0 m. Średnia głębokośd części przepływowej
osadników 1,25÷2,0 m. Liczba komór przepływowych przyjmuje się 1 lub 2, wyjątkowo 3.
Podstawowymi elementami wyposażenia osadników są:
-

dopływ ścieków do osadnika,

-

odpływ ścieków z osadnika,

-

odprowadzenie osadów,

-

zgarniacz osadów,

-

urządzenia zbierające kożuch.

Dopływ i rozdział ścieków.
Podstawowym warunkiem dobrej pracy osadników jest równomierne zasilanie poszczególnych
jednostek. Przy projektowaniu wlotów do osadników mogą byd przydatne następujące wskazówki:
-

w celu zmniejszenia turbulencji w strefie wlotowej osadników i zapobieżenia rozbijania kłaczków,

kanały te oblicza się na v = 0,3 m/s przy ½ Q

m

,

-

kanały dopływowe i komory wlotowe powinny byd otwarte w celu kontroli i łatwego usuwania

zbierających się substancji pływających (dot. osadników wstępnych) i zaopatrzone w zastawki,
-

komora wlotowa powinna mied kształt zabezpieczający przed opadaniem zawiesin,

-

należy unikad takich wlotów, które powodują spad ścieków do osadnika,

-

należy rozdzielad strumieo ścieków dopływających na całą szerokośd osadnika.

Rozwiązania wlotu ścieków w osadnikach pionowych
Ścieki doprowadza się do osadnika rurą pod zwierciadłem ścieków albo też rurą lub korytem nad
zwierciadłem do rury centralnej, którą są kierowane do dolnych partii osadnika. Rura centralna ma
zazwyczaj dł. Zbliżoną do głębokości cylindrycznej osadnika
W osadnikach podłużnych odpływ rozwiązuje się przeważnie w postaci przelewów. Najczęściej
stosuje się przelewy pilaste z możliwością regulacji poziomu. Przelewy oblicza się na przepływ
maksymalny godzinowy, tak by pracowały jako niezatopione.
System odbioru osadu z osadników nie posiadających lejów osadowych.
Działa na zasadzie syfonu zapewniając równomierny pobór osadu dennego. Odprowadzany osad
charakteryzuje się stałą, wysoką zawartością suchej masy.
Dośd nowym rozwiązaniem jest zastosowanie osadnika zintegrowanego z filtrem piaskowym na
odpływie. Daje on bardzo dobre wyniki usuwania zawiesin ze ścieków, które nie uległy sedymentacji i
dostały się do odpływu osadnika.
Omów krzywą SIERPA.
Wpływ czasu na sedymentację ścieków miejskich przedstawia krzywa Sierpa.

1 - zawiesiny opadające

%

35

30

%

10

%

15

2

2

2









h

ChZT

h

P

h

N

o g

o g







2 - zawiesiny ogólne (ok.60-70%)
3 - BZT5 (ok. 30%)

4 - utlenialnośd