http___www.fotofranek.netgaleria.pl__balans-bieli-i-temperatura-barwowa,71

fotofranek

Fotografia Ślubna

Galeria

Razem Raźniej

Aktualności

fotofranek

................ZOBACZ...ŚWIAT...MOIMI...OCZAMI..................

Balans bieli i temperatura barwowa

Już  w najprostszych aparatach cyfrowych, w których zrobienie zdjęcia ogranicza się
do naciśnięcia spustu migawki, jest opcja regulacji balansu bieli. Zrozumienie wpływu
tego  parametru  na  rejestrowany  obraz  oraz  właściwe  jego  kontrolowanie to
podstawa do uzyskania fotografii o pięknej kolorystyce.
Złe  ustawienie balansu bieli niesie za sobą przykre konsekwencje. Może się bowiem
okazać,  że  wszystkie  zdjęcia  ze  spaceru mają  niebieski  odcień,  a  fotografie
z uroczystości  ślubnych  są  paskudnie  zaczerwienione  (najbardziej  zaś  twarz  pani
młodej,  co  z  pewnością  nie  przysporzy  nam  jej  sympatii).  Niekiedy  różnice  są
bardziej subtelne, choć równie ciekawe – np. po sesji w plenerze okazuje się, że na
wszystkich kadrach trawa jest niebieskawa. Pytania: dlaczego tak się stało i jak tego
uniknąć w przyszłości?

WŁAŚCIWOŚCI ŚWIATŁA

Kolory  postrzegane  przez  nas  różnych  przedmiotów  nie  są  takie  same  w  każdych
warunkach. Zależą one od padającego na  te obiekty  światła,  gdyż  to właśnie  ono –
odbijane  bądź  przechodzące  przez  nie  – po  dotarciu  do  naszych  oczu  staje  się
rzeczywistym źródłem obrazu powstającego w mózgu (pomijam tu sytuację, w której
oglądany  przedmiot  świeci  własnym  światłem).  Światło  tzw.  białe  jest  w
rzeczywistości  mieszaniną  różnych  barw  należących  do  jego  spektrum  (czasem
możemy je zobaczyć na niebie w pełnej okazałości jako tęczę). Jednak nie wszystkie
te barwy są wymieszane ze sobą w równych proporcjach. W praktyce zawsze pewna
grupa ma większy udział – jest to jedna z przyczyn, dla których światło zawsze ma
tzw. dominantę.
Szczególnym  rodzajem  dominany  jest  ta,  którą  opisujemy  za  pomocą  temperatury
barwowej.  Parametr  ten  określa  wrażenie  barwy  światła,  uznawanego  powszechnie
za  „

ciepłe

” lub „

zimne

”. Mamy tu zatem do czynienia z dominantą przechodzącą od

koloru pomarańczowego, przez niemal biały, do bladoniebieskiego. Jest w tym
jednak pewna pułapka słowna: światło określane potocznie jako

ciepłe

ma niską

temperaturę barwową, a

zimne

– wysoką.

Temperatura  barwowa  wyrażana  jest  w  kelwinach,  czyli  jednostce  temperatury
zdefiniowanej  w  układzie  SI,  tożsamej  ze  skalą  Celsjusza,  przy  czym  pozbawionej
wartości  ujemnych  (0  kelwinów  to  -273,15  stopni  Celsjusza).  Istnieje  szereg
określonych  wartości  temperatur  barwowych  różnych  źródeł  światła  takich,  jak
świeca  (1850  K),  żarówka  (2800  K)  czy  światło  słoneczne  (5000–6500  K,  w
zależności  od  pory  dnia  i  pogody).  Istnieją  też  źródła  światła,  których  temperatura
nie  ma  wiele  wspólnego  z  dominantą  barwną.  Przyjmuje  się  dla  nich  pewne
uproszczenie i określa, jaka temperatura najbardziej odpowiada jego barwie, np. dla
świetlówki jest to 5000 K.

Zmiana dominanty światła w zależności od jego temperatury barwowej. Jak widać

najbardziej zbliżone do bieli jest światło o temperaturze około 6500 kelwinów.

Odpowiada to światłu Słońca filtrowanemu przez warstwę chmur.

Dzięki  ogromnej  pracy,  jaką  wykonuje  nasz  mózg,  potrafimy  w  dużym  stopniu
prawidłowo  rozpoznawać  te  same  kolory  różnych  obiektów  w  świetle  słonecznym,
żarowym czy pochodzącym z lampy jarzeniowej. Przedmiot oświetlony przez światło
świecy lub znajdujący się w blasku dnia wygląda dla nas tak samo i ma takie same
kolory – przynajmniej do tego stopnia, że jesteśmy je w stanie rozpoznać i nazwać.
Udaje  nam  się  to,  ponieważ  umiemy  bardzo  szybko  i  precyzyjnie  określić  rodzaj

Strona 1 z 4

Balans bieli i temperatura barwowa - fotofranek

2012-05-31

http://www.fotofranek.netgaleria.pl/?balans-bieli-i-temperatura-barwowa,71

światła,  który  nas  otacza,  a  ponadto  po  prostu  pamiętamy,  jakie  kolory  mają
przedmioty  wokół  nas.  Na  podstawie  tych  danych  w  błyskawicznym  tempie
rozpoznajemy kolory wszystkiego, co znajduje się w naszym polu widzenia. Niestety
aparaty fotograficzne nie potrafią tego tak dobrze, jak my.
Aby  kolory  na  zdjęciu  odwzorowane  były  poprawnie,  tzn.  tak,  jak  my  byśmy  je
postrzegali,  aparat  musi  jeszcze  dysponować  informacjami  o  oświetleniu  sceny  i  na
ich podstawie wprowadzić do kolorystyki odpowiednią korektę.

Automatyka aparatu zazwyczaj całkiem nieźle radzi sobie z ustawianiem balansu

barw. Jednak czasami możemy chcieć otrzymać obraz nieco cieplejszy lub

chłodniejszy. Na tym przykładzie sfotografowano kaczą parę w świetle dziennym,

przy lekkim zachmurzeniu, z wykorzystaniem automatycznego balansu bieli.

Następnie trzykrotnie zbalansowano biel na inne światło niż było w rzeczywistości: na

światło żarowe, jarzeniowe oraz naturalne w głębokim cieniu. Efekty widać na

zdjęciu.

Proces kompensacji barw w aparacie cyfrowym nosi nazwę balansowania bieli (ang.
white balance). Może być on dokonywany automatycznie lub manualnie. W tym
pierwszym

wariancie

zdjęcie

jest

analizowane

pod

kątem

odnalezienia

najjaśniejszego (ale nie wypalonego) fragmentu zdjęcia. Punkt ten jest przyjmowany
za wzorzec bieli lub neutralnej szarości i w oparciu o niego dokonywana jest korekta
całego obrazu. Jak można się domyślić, mechanizm ten nie zawsze zdaje egzamin i
wówczas może się pojawić konieczność manualnego dopasowania kolorystyki zdjęcia.

Manualne (ręczne) ustawianie balansu bieli

Istnieje kilka metod manualnego ustawiania prawidłowego balansu bieli. Pierwszym i
najprostszym  jest  wykorzystanie  predefiniowanych  ustawień,  które  udostępnia  nam
sam aparat. Oprócz trybu automatycznego balansu bieli, każdy cyfrak ma jeszcze co
najmniej  cztery  opcje:  dla  światła  słonecznego  (zazwyczaj  w  kilku  odmianach),
żarowego,  flesza  oraz  świetlówki.  Dokonanie  wyboru  jest  bardzo  proste,  ale  tak
naprawdę  rzadko  zdaje  egzamin  – w  rzeczywistości  oświetlenie  może  się  bowiem
znacznie różnić od zaprogramowanego w aparacie, zatem w efekcie na fotografii i tak
zobaczymy niepożądany zafarb. Niektóre modele cyfraków pozwalają wprowadzić do
ustawień  fabrycznych  dodatkową  korektę  temperatury  barwowej,  co  jest  bardzo
przydatne w sytuacji, gdy żadna z dostępnych preselekcji balansu bieli nie umożliwia
wykonania zdjęcia o prawidłowej kolorystyce.

Strona 2 z 4

Balans bieli i temperatura barwowa - fotofranek

2012-05-31

http://www.fotofranek.netgaleria.pl/?balans-bieli-i-temperatura-barwowa,71

Opcja WB Shift w lustrzankach Canona pozwala zmodyfikować ustawiony balans bieli

zarówno w celu zwiększenia lub zmniejszenia temperatury barwowej (oś B-A), jak i

korekty zafarbu typowego dla oświetlenia o widmie selektywnym (oś G-M), takiego

jak jarzeniówki. Warto wiedzieć, że każdy punkt na skali B-A odpowiada zmianie
temperatury barwowej o 5 miredów, co jest ukłonem w kierunku osób wcześniej

zaznajomionych z fotografią analogową.

Zaawansowane aparaty umożliwiają precyzyjną regulację balansu bieli przez podanie
temperatury barwowej oświetlenia. Jeżeli ją znamy – a taka sytuacja może mieć
miejsce w studiu (lampy studyjne z reguły mają precyzyjnie podaną tę wartość) lub
korzystamy z wysokiej klasy światłomierza – to mamy bardzo ułatwione zadanie. W
takich warunkach wystarczy ustawić balans bieli raz, na początku sesji, a następnie
spokojnie fotografować, dopóki nie zmieni się nam oświetlenie.

Jednak  najlepszą  metodą,  jaką  możemy  zastosować  w  trudnych  warunkach  z
każdym  modelem  cyfraka,  jest  użycie  odpowiedniego  wzorca.  Niemal  wszystkie
aparaty, łącznie z prostymi kompaktami, umożliwiają pomiar temperatury barwowej
z  obiektu  o  barwie  neutralnej  – białej  lub  szarej.  W  tym  celu  wystarczy,  że
wybierzemy odpowiednią opcję i wskażemy naszemu cyfrakowi punkt, który według
nas  jest  neutralny  (w  przypadku  lustrzanki  będziemy  musieli  go  sfotografować).
Wszystko  teraz  zależy  od  neutralności  wzorca:  jeżeli  dysponujemy  czymś  tak
precyzyjnym  jak  szara  karta   firmy  Kodak  lub  XpoBalance   firmy  Lastolite,  to
problem z balansem bieli niemal przestaje istnieć (oprócz przypadków z mieszanymi
źródłami światła)

Trójkolorowy wzornik pozwala nie tylko precyzyjnie zmierzyć światło zastane, ale też

pomaga ustawić balans bieli. Wystarczy, że wykonamy zdjęcie białego lub szarego

pola i polecimy cyfrakowi użyć go jako punkt odniesienia do pomiaru temperatury

barwowej.

Niestety  wiele  przedmiotów,  które  wydają  się  białe,  w  rzeczywistości  takie  nie  są  –
np.  zwykły  papier  w  zależności  od  techniki  jego  wytwarzania  jest  niebieskawy  albo
żółtawy.  Próba  zmierzenia  balansu  bieli  na  przypadkowym  obiekcie  może
zaowocować przekłamaniami kolorów na zdjęciach. Jeżeli więc zależy nam na pełnej i
precyzyjnej kontroli kolorystyki zdjęć, powinniśmy zaopatrzyć się we wzorzec dobrej

Strona 3 z 4

Balans bieli i temperatura barwowa - fotofranek

2012-05-31

http://www.fotofranek.netgaleria.pl/?balans-bieli-i-temperatura-barwowa,71