ZABAWY LUDOWE

„ADAM SIEDMIU SYNÓW MIAŁ”

Dzieci tworzą koło. W środku koła chodzi jedna osoba, która jest
„Adamem”. Wszystkie dzieci śpiewają piosenkę:

Adam siedmiu synów miał
Adam siedmiu synów miał

Nic nie jedli, nic nie pili,

Tylko wszyscy tak robili.

W tym momencie dziecko siedzące w kole wykonuje ruchy, które
naśladują wszyscy pozostali uczestnicy zabawy. Następnie dziecko
będące ”Adamem” wybiera osobę, która najlepiej naśladowała jego
ruchy. Zabawa zaczyna się od nowa. Można wprowadzić fanty, np.
jeśli ktoś nie zdąży z naśladowaniem ruchów lub niewłaściwie
naśladuje ruchy.

„BĄK”

W środku koła wirujących i trzymających się za ręce dzieci śpi wy-
brany wcześniej ”bąk”. Dzieci śpiewają lub recytują:

Pierwsza godzina – bąk śpi!

Druga godzina – bąk śpi!

Trzecia godzina – bąk śpi!

Czwarta godzina – bąk śpi!

Piąta godzina – bąk śpi!

Szósta godzina – bąk wstaje!

Dzieci zatrzymują się i rozłączają koło. Śpiewają lub recytują, wy-
konując przy tym odpowiednie do słów gesty, a bak je naśladuje:

Bąku wstań!

Umyj się!

Uczesz się!

Zjedz śniadanie!

Goń nas!

Dzieci rozbiegają się, a bąk je goni. Schwytany staje się bąkiem i za-
bawa zaczyna się od nowa. Przy tej zabawie można wyliczać godziny
aż do dwunastej.

„BALONIK”

Dzieci, trzymając się za ręce, są bardzo blisko siebie i krążą w ma-
leńkim kółeczku, które powoli staje się coraz większe. Podczas gdy
koło ”rośnie”, dzieci śpiewają:

Baloniku nasz malutki,

rośnij duży okrąglutki,

balon rośnie, że aż strach,

przebrał miarę no i prach!

Na słowie „prach!”, dzieci padają na ziemię, potem wstają i zabawa
zaczyna się od nowa.

„CHODZI LISEK KOŁO DROGI”

Dzieci chodzą w kółeczku, ręce maja założone z tyłu. Na zewnątrz
koła, wybrane dziecko - „Lisek” chodzi trzymając chusteczkę (lub
zwiniętą w kłębek szarfę). Wszyscy śpiewają:

Chodzi lisek koło drogi

Nie ma ręki ani nogi.

Kogo kitka przyodzieje

Ten się nawet nie spodzieje.

Gdy dzieci śpiewają ostatnie słowa piosenki, lisek niespodziewanie
wręcza chusteczkę jednemu z dzieci i ucieka przed nim. Dziecko
powinno obiec koło szybciej od liska i stanąć na swoim poprzednim
miejscu. Jeśli nie zdąży i lisek zajmie jego miejsce, dziecko zostaje
liskiem.

„IDZIE RÓśA OD PODWÓRZA”

Wszystkie dzieci tańczą w kółeczku. W środku jest jedna, wybrana
osoba, która jest „różą”. Śpiewamy:

Idzie róża od podwórza w czerwonej sukience.

Komu róża rękę poda w czerwonej sukience?

Komu róża się ukłoni w czerwonej sukience?

Kogo róża pocałuje w czerwonej sukience?

W zależności od poleceń piosenki, róża podaje wybranemu dziecku
rękę, kłania się, całuje. Potem do środka wchodzi kolejna osoba
wybrana przez różę.

„JAK BYM SIĘ CIESZYŁA”

Dwoje dzieci, tworząc małe kółko, tańczy w środku kręgu. Wszyscy
śpiewają na nutę „Krakowiaczek jeden”:

Jak bym się cieszyła

śeby Zosia miła

Przyszła do nas w kółko

Tańcować w wokółko!

Wymienione z imienia dzieci kolejno przyłączają się do koła. W koń-
cu do środka wchodzi wybrany wcześniej ”Ogrodniczek” i śpiewa:

Ogrodniczek ci ja

Białe róże sadzę

Która róża najpiękniejsza

To ją wyprowadzę.

Ogrodniczek spośród dzieci tworzących koło zaprasza do środka
„różę”, a potem usiłuje ją wyprowadzić na zewnątrz koła. Dzieci,
trzymając się mocno za ręce, nie pozwalają jej uprowadzić. Jeśli
Ogrodniczkowi uda się przerwać łańcuch rąk i uprowadzić różę,
wówczas dziecko, które na to pozwoliło, płaci fant i jest wyłączone
z gry. Ogrodniczkiem zostaje z kolei róża. W ten sposób zmniejsza
się główne koło, a wyłączone z niego dzieci tworzą nowe, dwuoso-
bowe kółeczka, tańczą i skaczą.

„JAWOROWI LUDZIE”

Dwoje dzieci tworzy bramę ze wzniesionych w górę rąk. Pozostałe
dzieci tworzą łańcuchowy korowód, który przechodzi pod bramą
śpiewając:

Jawor, jawor

Jaworowi ludzie

Co Wy tu robicie?

A dzieci tworzące bramę odpowiadają:

Budujemy mosty

Dla Pana Starosty.

Tysiąc koni przepuszczamy

A jednego zatrzymamy!

Na ostatnie słowa piosenki, dzieci tworzące bramę, przez nagłe opu-
szczenie rąk zatrzymują jedno z przechodzących w korowodzie dzieci.

„KOŁO MŁYŃSKIE ZA CZTERY REŃSKIE”

Dzieci, trzymając się za ręce, krążą w kółeczku i śpiewają:

Koło młyńskie za cztery reńskie

Koło nam się połamało

Cztery reńskie kosztowało

A my wszyscy bęc!

Na słowie „bęc!”, dzieci padają na ziemię, trzymając się za ręce
i nie przerywając koła wstają. Zabawa zaczyna się od nowa.

„LATA PTASZEK PO ULICY”

Dzieci tworzą koło. W środku koła chodzi jedna osoba. Wszystkie
dzieci śpiewają piosenkę:

Lata ptaszek po ulicy

Szuka sobie ziaren pszenicy.

A ja sobie stoję w kole

I wybieram kogo wolę.

A Ty ptaszku spiesz się, spiesz!

Kogo lubisz tego bierz!

Dziecko, które jest w środku wybiera jedną osobę, która zajmuje
jego miejsce i pozostaje w kole, a on sam wraca do trzymających
się za ręce dzieci.

„LISTEK DO LISTECZKA”

Dzieci tworzą koło. W środku koła chodzi jedna osoba. Wszystkie
dzieci śpiewają piosenkę:

Listek do listeczka,

kwiatek do kwiateczka

Musi do nas przybyć,

jedna panieneczka.

Dziecko, które jest w środku wybiera jedna osobę, oboje wchodzą
do środka koła i zabawa zaczyna się od nowa. Za każdym razem
dzieci w środku koła jest coraz więcej.

„MAŁO NAS DO PIECZENIA CHLEBA”

Dzieci tworzą koło. W środku koła dwoje dzieci, które trzymają się
za ręce i tańczą. Wszystkie dzieci śpiewają piosenkę:

Mało nas, mało nas

do pieczenia chleba.

Jeszcze nam, jeszcze nam,

Ciebie tu potrzeba.

Dzieci, które są w środku wybierają jedną osobę, która wchodzą do
środka koła. Za każdym razem dzieci w środku koła jest coraz
więcej. Gdy jest ich już dużo, śpiewamy:

Dużo nas, dużo nas

do pieczenia chleba.

Tylko nam, tylko nam

Ciebie tu nie trzeba.

Dzieci, które są w środku wybierają jedną osobę, która wychodzą
ze środka koła. Za każdym razem dzieci w środku koła jest coraz
mniej aż pozostaje tylko jedna para.

„MAM CHUSTECZKĘ HAFTOWANĄ”

Dzieci chodzą w kółeczku. W środku koła, wybrane dziecko stoi
trzymając chusteczkę. Wszyscy śpiewają:

Mam chusteczkę haftowaną

co ma cztery rogi

Kogo kocham, kogo lubię

Rzucę mu pod nogi.

Tej nie kocham, tej nie lubię,

Tej nie pocałuję

A chusteczkę haftowaną

Tobie podaruję!

Pod koniec śpiewania, dziecko które jest w środku rzuca chuste-
czkę pod nogi wybranemu przez siebie koledze lub koleżance. Obo-
je przyklękają na chusteczce, po czym zamieniają się miejscami i
zabawa zaczyna się od nowa.

„MOJA JULIJANKO”

Dzieci tworzą koło. W środku koła znajduje się jedna osoba. Wszy-
stkie dzieci śpiewają piosenkę:

Moja Julijanko,

klęknij na kolanko,

podeprzyj se boczki,

chwyć się za warkoczki,

umyj się, uczesz się

i wybieraj kogo chcesz.

Wybrana Julijanka wykonuje kolejno gesty mające naśladować
czynności sugerowane przez tekst piosenki. Na końcu Julijanka wy-
biera jedno dziecko, tańczy z nim, po czym wybrane dziecko pozo-
staje w środku koła i staje się Julijanką.

„MOJA KRAKOWIANKO”

Dzieci tworzą koło. W środku koła znajduje się jedna osoba. Wszy-
stkie dzieci śpiewają piosenkę:

Moja Krakowianko,
klęknij na kolanko,

podeprzyj se boczki,

chwyć się za warkoczki,

umyj się, uczesz się,

kogo chcesz, tego bierz.

Wybrana Krakowianka wykonuje kolejno gesty mające naśladować
czynności sugerowane przez tekst piosenki. Na końcu Krakowianka
wybiera jedno dziecko, tańczy z nim, po czym wybrane dziecko
pozostaje w środku koła i staje się Krakowianka.

„OJCIEC WIRGILIUSZ”

Dzieci tworzą koło. W środku koła chodzi jedna osoba, która jest
”Ojcem Wirgiliuszem”. Wszystkie dzieci śpiewają piosenkę:

Ojciec Wirgiliusz uczył dzieci swoje

A miał ich wszystkich sto dwadzieścia troje

Hejże dzieci, hejże ha

Róbcie wszystko to co ja!

W tym momencie dziecko siedzące w kole wykonuje jakiś ruch a
wszyscy pozostali naśladują ten sam ruch. Następnie dziecko będą-
ce ”Ojcem Wirgiliuszem” wybiera osobę, która najlepiej naślado-
wała jego ruchy. Zabawa zaczyna się od nowa.

„ROZTROPEK”

Wszystkie dzieci krążą w kole; w środku koła znajduje się jedno
dziecko, które jest ”Roztropkiem”. Wszystkie dzieci śpiewają:

Hej Roztropku pomysłowy,

Co tam przyszło Ci do głowy.
Pokaż nam to w jednej chwili

śebyśmy się nauczyli.

W tym momencie dziecko siedzące w kole wykonuje jakiś ruch (np.
podskoki, pajacyk) wszyscy pozostali naśladują ten sam ruch. Na-
stępnie dziecko będące „Roztropkiem” wybiera osobę, która naj-
lepiej naśladowała jego ruchy. Zabawa zaczyna się od nowa.

„SKACZE PTASZEK PO ULICY”

Nieparzysta ilość dzieci krąży w kółeczku. Wszystkie dzieci śpiewa-
ją piosenkę:

Skacze ptaszek po ulicy

Szuka ziarenka pszenicy.

Co uzbiera, dzióbkiem kole,

A ja sobie Ciebie wolę.

Pod koniec piosenki, dzieci łączą się w pary. Ponieważ liczba dzieci
jest nieparzysta, jedno dziecko pozostaje bez pary i zostaje „pta-
szkiem”. Ptaszek wchodzi do środka koła, a pozostałe dzieci krążą
w kółko i zabawa zaczyna się od nowa.

„STOI RÓśA W CZERWONYM WIEŃCU”

Wybrana przez dzieci ”różyczka” stoi pośrodku połączonego koła.
Wszystkie dzieci śpiewają:

Stoi róża w czerwonym wieńcu

My się kłaniamy jako książęciu

Ty, różyczko dobrze wiesz

Kogo kochasz tego bierz!

a róża dobiera sobie drugie dziecko i tańczy lub skacze z nim w ta-
kt śpiewanej melodii. Po zakończeniu tańca wybrane dziecko pozo-
staje w środku koła jako różyczka a poprzednia różyczka wraca na
jego miejsce i zabawa rozpoczyna się na nowo.

„STARY NIEŹWIEDŹ”

Dzieci krążą w kółeczku. W środku śpi „niedźwiedź”. Dzieci śpiewają:

Stary niedźwiedź mocno śpi,

stary niedźwiedź mocno śpi,

My się go boimy,

na palcach chodzimy,

Jak się zbudzi to nas zje,

jak się zbudzi to nas zje.

Pierwsza godzina niedźwiedź śpi.

Druga godzina niedźwiedź chrapie.

Trzecia godzina niedźwiedź łapie

1.

Na te słowa niedźwiedź zrywa się i łapie jedno dziecko które nie

zdążyło przykucnąć. Schwytany staje się niedźwiedziem, wchodzi
do środka koła i zabawa zaczyna się na nowo.

2.

Schwytane dziecko może też pozostać w kole razem ze starym

niedźwiedziem i pomagać mu chwytać inne dzieci. Z następnymi
schwytanymi tworzą sieć, w którą wpada coraz więcej biegają-
cych dzieci. W końcu wszyscy stają się niedźwiedziami i masze-
rują w parach po obwodzie koła.

3.

Niedźwiedzie, które są w środku koła (w klatce) pomrukują,

chodzą na czworakach. Na sygnał nauczycielki, starają się prze-
dostać na zewnątrz. W tym celu szukają wolnych przejść między
stojącymi na obwodzie koła i jeśli je znajdą umykają z koła.

„TAŃCZYMY LABADA”

Poruszamy się po obwodzie koła, krokiem dostawnym trzymając
się za ręce. Mówimy tekst:

Tańczymy labada, labada, labada,

Tańczymy labada, małego walczyka.

Tańczą go starszaki, starszaki, starszaki,

Tańczą go starszaki i małe dzieci też.

Rączki były? (pokazujemy)

Były! (pokazujemy)

Włoski były? (pokazujemy)

Nie!

Trzymamy sąsiadów delikatnie za łokcie a oni nas i tańczymy od
początku w kole. Wymieniamy kolejno części ciała np. noski, uszki,
plecki, kolanka, kosteczki i powtarzamy zabawę dowolną ilość razy.

„TĄ CHUSTECZKA, CO MAM W RĘKU”

Dzieci chodzą w kółeczku. W środku koła, wybrane dziecko stoi
trzymając chusteczkę. Wszyscy śpiewają:

Ta chusteczka, co mam w ręku

Kwiatkiem wyszywana

I dla naszej Małgorzatki

Już podarowana.

Imię w piosence może ulegać zmianie w zależności od imienia dzie-
cka, które zostaje wybrane. Pod koniec śpiewania, dziecko które
jest w środku daje chusteczkę wybranemu przez siebie koledze lub
koleżance. Oboje wchodzą do środka koła i zabawa zaczyna się od
nowa. Za każdym razem dzieci w środku koła jest coraz więcej.

„UCIEKAJ MYSZKO DO DZIURY”

Dzieci wybierają ”kotka” i ”myszkę”. Pozostałe dzieci tworzą koło,
w środku jest myszka, na zewnątrz koła jest skradający się kotek.
Broniąc myszki przed kotkiem, który usiłuje wedrzeć się do środka
koła, dzieci śpiewają piosenkę:

Uciekaj myszko do dziury.

Niech Cię nie złapie kot bury!

Bo jak Cię złapie kot bury,

To Cię obedrze ze skóry!

Gdy kot mimo obrony dzieci wtargnie do środka koła, wybieramy
nową ”myszkę” i nowego ”kotka”. Zabawa rozpoczyna się od nowa.