Podział norm prawnych i przepisów.

Wartość logiczna normy prawnej, tzn. czy normę prawną można nazwać logiczną wartością.

Wypowiedzi:

1. Zdanie w sensie logicznym - „być” - czy coś jest prawdą czy fałszem

2. Zdanie niebędące w sensie logicznym - oceny i normy „powinien”

• Styl kognistylistyczny - uznaje, że normy mogą mieć nadany walor prawdy lub fałszu.

• Styl atnykognistylistyczny - nie można nadać waloru prawdy lub fałszu. Nie ma innej rzeczywistości poza tą materialną, realną. Można normy oceniać, ale nie można stwierdzić czy to prawda.

Podział norm prawnych - kryteria:

• Ze względu na adresata:

1. Normy jednostkowe - odnoszą się do wyraźnie sprecyzowanego adresata, np.: Jan Kowalski.

2. Normy ogólne - odnoszą się do wyraźnie sprecyzowanej grupy adresatów i krąg desygnatów hipotezy może być węższy lub szerszy, np.: studenci, robotnicy.

• Ze względu na sprecyzowanie dyspozycji:

1. Normy konkretne - regulują pewien rodzaj niepowtarzalnego zachowania. Jeżeli adresat zachowa się zgodnie z tą normą to ta norma zostanie spełniona.

2. Normy abstrakcyjne - regulują rodzaj powtarzalnych zachowań. Jeżeli adresat zachowa się zgodnie z tą normą to wcale ta norma nie zostanie spełniona. W związku z tym obowiązek takiego zachowania się jak w normie będzie ciążył na innych adresatach.

• Ze względu na rodzaj działalności w wyniku, której one powstają:

1. Normy jednostkowo-konkretne - normy do jednego adresata regulujące jakieś niepowtarzalne zachowanie. Powstają w wyniku zastosowania prawa. Inaczej nazywane są normami indywidualnymi.

2. Normy abstrakcyjno-ogólne - ogólny adresat i powtarzalne zachowanie. Powstają w wyniku tworzenia prawa(spotykane w aktach prawnych). Inaczej normy generalne.

• Ze względu na rodzaj sankcji - wymienione przy sankcjach.

• Ze względu na wzór zachowania dozwalającego określonego w dyspozycji - również było - zakazowe, nakazowe i dozwalające.

• Norm szeroko rozumianego prawa cywilnego:

1. Ius cogens - normy obowiązujące wiążące bezwzględnie. Norma ta bezwzględnie wiąże adresata do zachowania się zgodnie z treścią dyspozycji(wzorca powinnego zachowania). Jeżeli adresat nie zachowa się tak jak w dyspozycji obejmuje się sankcją nieważności bezwzględnej.

2. Ius dispositivum - normy obowiązujące wiążące względnie. Ta norma daje możliwość adresatowi zachowania zgodnie z treścią dyspozycji ale i zachowania odmiennego.

Podział przepisów prawa:

1. Przepisy zupełne - samodzielnie wystarczają do zbudowania normy. Mają wszystkie potrzebne elementy.

2. Przepisy niezupełne - nie wystarczają do zbudowania normy prawnej. Uzupełnienia ich treści należy szukać w innym miejscu. W zależności gdzie szukamy wyróżnia się:

• Przepisy odsyłające systemowo* - uzupełnienia ich należy szukać w innych przepisach prawa.

• Przepisy odsyłające poza systemowo - takie gdzie uzupełnienia należy szukać poza systemem prawa. Najczęściej system wartości. Mogą powodować różnice interpretacyjne. Celem takiego typu odesłań jest zapewnienie adekwatności prawa i życia. Dzięki temu prawo nie jest sztywne i nadąża za życiem.

*Przepisy odsyłające systemowo dzieli się na:

• Przepisy odsyłające systemowo w wąskim zakresie - dokładnie i szczegółowo wskazują miejsce uzupełnienia danego przepisu.

• Przepisy odsyłające systemowo w szerokim zakresie - odsyłają do innych przepisów, ale nie są one dokładnie wskazane.

• Przepisy blankietowe - odsyłają do innych przepisów, ale w niesprecyzowany sposób. Z reguły odsyłają poza dany akt prawny. Łączą się one z tym, że różne organy odsyłające mają różne kompetencje. Odsyłają „in blanco”

• Przepisy kompetencyjne - wskazują określone organy państwa jako właściwe do wydania danych aktów prawnych. Dzieli się je na:

1. Ogólne - generalne. Upoważniają jakiś organ do wydania przepisów określonego rodzaju, np.: w konstytucji.

2. Szczegółowe - upoważniają określony organ do wydania określonych przepisów.

• Przepisy derogacyjne - uchylają inne przepisy.

• W ścisłym znaczeniu tego słowa - wyraźnie i szczegółowo określają akt prawny lub przepis prawny, który uchylają.

• Klauzule derogacyjne - taki rodzaj przepisów, które uchylane przepisy wskazują jedynie ogólnie. Może dojść do różnych rozwiązań i decyzji, ponieważ podmiot studiujący prawo sam interpretuje klauzule. Stosowane są one obok przepisów derogacyjnych sensu stricto.

Podział przepisów i norm:

• Lex generalis - zasada, reguła. Zawsze szersza i większy krąg adresatów.

• Lex specialis - wyjątek od tej zasady. Unormowanie w inny sposób jakiegoś fragmentu stosunków społecznych, aniżeli by to wynikało z lex generalis.

---