Liceum, Technikum Historia

Klasa I Lekcja 4 Dział: najstarsze cywilizacje na dalekim i Bliskim Wschodzie

Temat: Osiągnięcia cywilizacyjne Mezopotamii

1. Warunki naturalne Mezopotamii (Międzyrzecze)

• Dolina dwóch rzek - Tygrys i Eufrat - sprzyjające warunki do osadnictwa i rolnictwa

• System irygacyjny - kanały nawadniające poszerzające obszar upraw (małe opady)

• VI i V tysiącleciu p.n.e. - pierwsze miasta - np. Uruk, Babilon, Lagasz, Aszur, Niniwa

2. Najstarsze ośrodki państwowe Mezopotamii

a. Sumerowie - IV tys. p.n.e. -przybyli do Mezopotamii

• Ziguraty - sakralne budowle w kształcie piramidy schodkowej w miastach wiele funkcji

• Państwa - miasta z teokratyczną władzą - ustrój, w którym władzę sprawują kapłani

b. Państwo Akad (2300 r. p.n.e. - 2150 r. p.n.e.) - rządy Sargona Wielkiego

c. Babilonia za panowania Hammurabiego (XVIII w. p.n.e.)

• Państwo stworzone przez semickie plemię Amorytów - przejęło kulturę Sumerów

• Liczne państewka Mezopotamii zjednoczył w XVIII w. p.n.e. -Hammurabi

• Kodyfikacja prawa -„kodeks Hammurabiego wyryty w kamiennej steli z diorytu (Luwr)

d. Babilonia za panowania Nabuchodonozora II ( VI w. p.n.e.)

• Podbój fenickich miast Tyr i Sydon oraz zdobycie Jerozolimy

• Ludność Jerozolimy uwięził w Babilonie - „początek niewoli babilońskiej Żydów”

e. II tys. p.n.e. nowe plemiona na Bliskim Wschodzie - Huryci ( nazwa ich państwa- Mitanni) Hetyci (państwo w Azji Mniejszej znają żelazo)

f. Państwo asyryjskie ( nad Tygrysem -miasto Aszur)

• Okres Starego Państwa ( II tys. w. p.n.e.) - podporządkowana Babilonii

• Okres Średniego Państwa (XIV -X w. p.n.e.) - początek ekspansji militarnej przerwany najazdem Armeńczyków

• Okres Nowego Państwa (X -VII w. p.n.e.) - największy rozrost terytorialny -panowanie króla Asurbanipala -założyciela ogromnej biblioteki w Niniwie

3. Osiągnięcia ludów Mezopotamii.

a. Wynalezienie pisma IV tys. p.n.e. przez Sumerów (pismo klinowe)

• Ewolucja pisma:

• Pismo piktograficzne - obrazkowe

• Pismo ideograficzne - pojęciowe

• Materiał pisarski:

• Gliniana tabliczka - po zapisie wypalane

• Trzcinowy rylec

• Zachowane do dziś - Zabytki pisma klinowego

• Epos o Gilgameszu ( z dzieła tego pochodzi mit o potopie)

• Alfabet - system znaków -w którym jednemu znakowi odpowiada jeden dźwięk -Fenicjanie

b. stworzenie systemu miar i wag oraz kalendarza

• Jednostka długości - łokieć jednostka wagi - talent

• Stworzyli kalendarz księżycowy (352 dni i 12 miesięcy) i podzielili dobę na 24 godz.

• Wynalezienie koła i produkcja brązu (Sumerowie) rozpoczęli produkcje żelaza (Hetyci)

Zadanie domowe str. 37

1. Po przeczytaniu poniższych fragmentów Kodeksu Hammurabiego odpowiedz na pytania: Czy idee Kodeksu znajdują potwierdzenie we współczesnym świecie? Jeżeli tak, to w jakich systemach prawnych i ustrojowych? Jakie przesłanie płynie z Kodeksu dla nas?

Pytania sprawdzające:

1. Poda datę przybycia Sumerów na tereny Międzyrzecza

• IV tys. p.n.e.

2. Wyjaśni, co to są zikkuraty

• Sakralne budowle w kształcie piramidy schodkowej w miastach Sumeryjskich

3. Podaj nazwę plemienia z którego wywodził się władca Hammurabi

Amoryci

4. Podaj, na jakim najczęściej materiale pisano w Mezopotamii w III tys. p.n.e.

• Gliniane tabliczki

5. Podaj jak nazywa się pismo, którym posługiwano się w państwie sumeryjskim

• Pismo klinowe

6. Podaj wiek p.n.e. w którym panował władca Hammurabi

• XVIII w. p.n.e.

7. Podaj jak nazywał się władca Babilonii, który opanował Jerozolimę?

• Nabuchodonozor

8. Podaj tytuł dzieła napisanego pismem klinowym, które zachowało się do dziś

• Epos o Gilgameszu

9. Podaj jak nazywał się władca Asyryjski, który poszerzył najmocniej granice państwa

• Asurbanipal

4

---