background image

„Przedstaw osiągnięcia cywilizacyjne ludów Starożytnego Wschodu”. 

 
         Swoją  pracę  chciałabym  rozpocząć  od  wyjaśnienia  pojęcia  cywilizacja. 
Cywilizacja  jest  to  stopień  rozwoju  społecznego  i  kultury  materialnej,  osiągnięty  w 
danym 

etapie 

rozwoju 

społeczno-historycznego. 

Tak 

więc 

osiągnięciami 

cywilizacyjnymi ludów Starożytnego Wschodu możemy nazwać wszystkie przemiany, 
które  zaszły  w  owej  epoce,  zarówno  w  dziedzinie  wynalazków  praktycznych, 
osiągnięć  organizacyjnych  oraz  w  kulturze.  W  swojej  wypowiedzi  chciałabym 
rozważyć  osiągnięcia  cywilizacyjne  ludów  starożytnego  Egiptu,  Indii,  Chin  oraz 
Babilonii.  W  pierwszej  kolejności  należałoby  skupić  się  na  osiągnięciach 
organizacyjnych tychże państw. 
          Do osiągnięć organizacyjnych ludów Starożytnego Wschodu  zaliczamy przede 
wszystkim założenie państwa. Przykładem pierwszej dobrze zorganizowanej struktury 
państwowej  może  być  Egipt.  Proces  powstawania  państwa  egipskiego  przyspieszyła 
konieczność  koordynacji  prac  irygacyjnych  wzdłuż  całej  doliny  Nilu.  Zbudowanie 
tejże  sieci  irygacyjnej  wymagało  dobrej  organizacji  pracy,  a  także  osadzenia  na 
miejscach  kierowniczych  ludzi,  którzy  posiadali  ogromną  wiedzę  na  temat  Nilu. 
Potrzebowano  również  sprawnej  sieci  do  przekazywania  informacji  o  tym,  co  działo 
się na poszczególnych odcinkach rzeki. Ta potrzeba i umiejętność organizowania prac 
na  wielką  skalę  stała  się  podstawą  do  utworzenia  państwa  egipskiego.  Również  inne 
ludy Starożytnego Wschodu tworzyły swoje państwa z podobnych przyczyn. 
           Cywilizacje  Starożytnego  Wschodu  utworzyły  także  miasta.  Powstawały  one 
najczęściej  w  dolinach  wielkich  rzek.  Miasto  w  owych  odległych  czasach  było  dużą 
osadą liczącą kilka tysięcy mieszkańców. Dopiero później powstały miasta kilkunastu 
lub  kilkudziesięciotysięczne.  Miasto  pełniło  funkcję  miejsca  sprawowania  władzy. 
Tutaj rezydowała grupa rządząca, tu składano ofiary bogom. Z tych właśnie powodów 
budowano w nim świątynie, magazyny, pomieszczenia dla urzędników i domostwa dla 
przywódców.    Z  powstaniem  struktur  państwowych  i  miast  łączy  się  potrzeba  coraz 
większej pracy urzędników państwowych, którzy aby ułatwić sobie pracę wprowadzili 
pismo.  Sądzi  się,  że  wynalazek  pisma  jest  dziełem  urzędników  sumeryjskich 
zatrudnionych  w  świątyniach,  gdyż  to  im  powierzono  zarządzanie  całym  terytorium 
miasta. Około 3200 r. p.n.e. wprowadzili oni pismo klinowe. Wynalazek pisma służył 
do  rejestrowania  danin,  ilości  produktów  złożonych  w  magazynach,  wydatków  i 
przychodów  oraz  do  notowania  stanu  prac,  utrwalania  rozporządzeń  królewskich  itp. 
Natomiast pismo alfabetyczne,  którego poszczególnym znakom, literom  odpowiadają 
określone  dźwięki  mowy  ukształtowało  się  w  drugiej  połowie  II  tysiąclecia  p.n.e.  na 
terenie Fenicji lub Palestyny. 
          Następnym  osiągnięciem  organizacyjnym  było  utworzenie  kodeksu  prawnego 
przez  władcę  Babilonii  –  Hammurabiego.  „Kodeks  Hammurabiego”  zawiera  łącznie 
280  paragrafów.  Podstawą  przepisów  „Kodeksu  Hammurabiego”  są  zenickie  normy 
prawne, w tym zasada „oko za oko, ząb za ząb”. Obok prawa karnego postanowienia 
obejmują  obszerne  regulacje  z  zakresu  handlu,  zarządzania  i  życia  codziennego. 
„Kodeks Hammurabiego” nie był jednak pierwszą modyfikacją prawa zwyczajowego. 
Przypuszcza  się,  że  najstarszy  kodeks  praw  został  stworzony  przez  króla  Urnammu. 
Jednak „Kodeks Hammurabiego” znacznie wykraczał poza pierwsze próby. 
 

background image

 
 
           Do  wynalazków  praktycznych  możemy  zaliczyć  w  Egipcie  podział  roku 
słonecznego na 365 dni, ułożenie kalendarza, podział roku na 12 miesięcy. Egipcjanie 
prowadzili  też  obliczenia  na  powierzchnie  i  objętości  brył  geometrycznych. 
Babilończycy  zaś  opracowali  system  miar  i  wag  (  łokieć  i  talent  ),  wprowadzili  do 
kalendarza  tygodnie,  wynaleźli  zegar,  podzielili  dobę  na  24  godziny  (  godziny  na 
minuty,  minuty na sekundy), w  geometrii wprowadzili  mierzenie  kątów w stopniach. 
Natomiast  Chińczycy  jako  pierwsi  zaczęli  wyrabiać  szkło,  jedwab,  porcelanę. 
Wynaleźli  też  papier,  czcionkę  drukarską.  Znali  również  proch  strzelniczy  i  igłę 
magnetyczną.  W  Indiach  wprowadzono  system  dziesiętny  i  zaczęto  używać  cyfr 
zwanych „arabskimi”. 
            Kolejnymi osiągnięciami cywilizacyjnymi są osiągnięcia w dziedzinie kultury. 
Zaliczyć  do  nich  można  wszystkie  dzieła  związane  z  religią,  zarówno  dzieła 
plastyczne,  jak  i  literackie.  Przykładem  są  liczne  malowidła,  posągi  bogów  oraz 
modlitwy buddyjskie.. W owych czasach w Chinach powstały już pierwsze biblioteki. 
Przetrwałe  do  dziś  budowle  świadczą  o  wspaniałej  architekturze.  Imponującym 
przykładem dawnych budowli są też na pewno egipskie piramidy: Cheopsa, Chefrena i 
Mykerinosa.  Te  monumentalne  budowle  są  również  świadectwem  sprawnej 
organizacji państwowej ( budowano je w porze wylewów, gdy chłopska część ludności 
nie  pracowała  na  polach  ),  gospodarczego  rozwoju  Egiptu,  a  jednocześnie  wyrazem 
pełnego przenikania się życia politycznego i religijnego. 
             Uważam, że osiągnięcia ludów Starożytnego Wschodu stały się fundamentem  
dzisiejszego stanu techniki. Niektóre wynalazki praktyczne tamtych czasów są do dziś 
wykorzystywane,  jak  na  przykład  podział  doby.  Pismo  wynalezione  przez 
starożytnych  ludzi  dało  podstawę  do  stworzenia,  a  nawet  stworzyło  nasze  dzisiejsze 
pismo.  Natomiast  kultura  i  sztuka  dają  nam  możliwość  głębszego  poznania 
Starożytności. 

 
 
 

Nadełała: 
Karolina Barczyk 
Karo@friko.sos.com.pl