Komunizm jako przykład nurtu Socjalistycznego i anarchistycznego.

„Komunizm - W najprostszym znaczeniu tego słowa, jest wspólną organizacją społeczną egzystencji opartą na własności kolektywnej. Jako ideał teoretyczny, najczęściej jest kojarzony z pracami Marksa, dla którego komunizm oznaczał społeczeństwo bezklasowe, w którym bogactwo było własnością wspólną , produkcja była dostosowana do potrzeb ludzkich, a państwo „zanikało” umożliwiając spontaniczną harmonię i samorealizację.

Terminu „komunizm” używa się także do opisania społeczeństw ugruntowanych na zasadach marksistowskich przyjętych przez leninizm i stalinizm. Główne cechy „ortodoksyjnego” komunizmu jako ustroju:

- „oficjalną” ideologią jest marksizm-leninizm

- partia komunistyczna zorganizowana na zasadach „centralizmu demokratycznego” ma monopol na władzę polityczną

- partia komunistyczna „rządzi”, to znaczy dominuje w machinie państwowej tworząc połączony aparat partyjno-państwowy

- partia komunistyczna pełni „rolę kierowniczą i przywódczą” w społeczeństwie, kontrolując wszystkie instytucje gospodarcze, edukacyjne, kulturowe i rekreacyjne.” ¹

Karol Marks (1818—1883)

„Na świat przyszedł w Trewirze znajdującym się wówczas na terenie Prus. Filozof, ekonomista, rewolucjonista, twórca idei marksistowskiej, organizator pierwszej Międzynarodówki. Jego ojcem był Marx Levi, który ze względu na pewne ograniczenia wynikające z jego żydowskiego pochodzenia, przeszedł z całą rodziną na luteranizm. Pierwszą wyższą uczelnią Karola Marska był uniwersytet w Bonn, który porzucił po

pewnym czasie, dla Uniwersytetu Berlińskiego Właśnie w Berlinie zaczął skłaniać się ku lewicowym poglądom wstępując do lewicowych heglistów. W 1940 roku otrzymał tytuł

doktora na jeńskim uniwersytecie. Po nieudanej próbie kariery wykładowcy w Bonn w 1842 zostaje redaktorem naczelnym pisma „Gazeta Reńska”, która przez swój

demokratyczny radykalizm była represjonowana przez władze Pruskie. Po wyjeździe Marksa do Paryża powstały "Rękopisy ekonomiczno-filozoficzne", w których pojawiła się teoria humanizmu socjalistycznego. W tym samym roku Marks nawiązał współpracę z Engelsem, z którym wydają pismo krytykujące poglądy heglistów. Wraz z nim stali się także członkami Związku Komunistów, dla którego obaj stworzyli program „Manifest partii komunistycznej”. W  późniejszym okresie nastąpiła reaktywacja gazety reńskiej, wydawanej tym razem jako „Nowa Gazeta Reńska”. W związku z działalnością gazety Karol Marks został wydalony z Niemiec i udał się do Londynu, gdzie borykał się z problemami finansowymi. W 1845 roku był współtwórcą Międzynarodowego Stowarzyszenia Robotników znanego jako Międzynarodówka . Zmarł w 1883 roku w Londynie.” ²

„Marksizm - Pojęcie służące do określenia światopoglądu, którego twórcą był Karol Marks. Myśl marksistowska powstała w określonej sytuacji ekonomicznej i

społeczno - politycznej, w jakiej znajdowała się Europa XIX w” ³ Dokładniej nurt ten był bardzo rozwinięty, „obejmuje całokształt życia człowieka w przyrodzie, społeczeństwie i państwie. Jest to myśl społeczna w najszerszym sensie i filozoficznym, i ideologicznym, i pragmatycznym.” ⁴ Swoją wiedzę czerpała z doktryn utopijnych oraz z filozofii materialistycznej, gdzie świat postrzegany był jako charakter materialny. Spoglądając na marksizm od strony politycznej, był to temat żywy. Stał się on popularny w dobie kapitalizmu, a w szczególności na tle podziałów społecznych. Gospodarcze i polityczne ideały marksizmu stały się przyczyną dużej ilości przemian społecznych czy wielu rewolucji.

Doprowadziło to między innymi do „ideologii maoistowskiej, czy afrykańskiej odmiany marksizmu. Oczywisty pozostaje fakt, że wspomniane formy marksizmu z samym marksizmem w wersji naukowej, miały co najwyżej luźny związek.” ⁵

Anarchizm - „oznaczać będzie obowiązek spełnienia i akceptowania, dobrowolnie przyjętych norm społecznych. Albowiem anarchizm nie oznacza braku rządu. Oznacza samorządność. Natomiast samorządność oznacza samodyscyplinę. Alternatywą dla samodyscypliny jest egzekwowanie posłuszeństwa siłą przez władców. Aby uniknąć takiej sytuacji członkowie wolnych stowarzyszeń winni sami przestrzegać przyjętych przez siebie zasad i norm. Ci którzy będą odmawiać respektowania przyjętych zasad zostaną pozbawieni udziału w dystrybucji dóbr i świadczeń wspólnoty.” ⁶ „Sami anarchistyczni myśliciele ograniczyli się do zasugerowania by wykorzystać wszystkie „organizmy” przydatne w starym społeczeństwie do skonstruowania nowego. Jak napisał niegdyś Marks: „elementy nowego społeczeństwa rozwijają się obecnie i przyczynią się do zburzenia burżuazyjnego społeczeństwa”. Nawiasem mówiąc, jest to fundamentalne przekonanie łączące wszystkie nurty socjalistyczne.” ⁷ „Anarchiści starają się zastąpić państwo, nie chaosem, lecz naturalnymi i spontanicznymi formami organizacji, które wyłonią się wszędzie tam gdzie pojawi się samorządność, pomoc wzajemna oraz wspólnota interesów. Jest to naturalną konsekwencją faktu, że ludzie są wzajemnie współzależni i chcą żyć w harmonii. Tak więc naturalną formą organizacji życia społecznego jest federalizm, który chroni społeczeństwo przed uzurpacją państwa i pozwala mu przetrwać. Trzeba wspomnieć, iż federalizm zanim został zawłaszczony przez państwo był pierwotnym modelem społecznym.” ⁸

Anarchizm i Marksizm - główne rozbieżności:

- „jeśli marksiści są w zgodzie co do ostatecznego zniesienia państwa, to uznają jednak za konieczne, po zwycięskiej rewolucji proletariackiej, utworzenie nowego państwa, które nazywają „państwem robotniczym”, na nieokreślony okres czasu; po czym obiecują, że takie państwo, nazywane często „pół-państwem”, zanikło by samo. Natomiast anarchiści uważają, że nowe państwo byłoby bardziej wszechwładne i

represyjne, niż państwo burżuazyjne, z faktu posiadania władzy nad całą ekonomią i że jego wciąż powiększająca się biurokracja odrzucałaby owo „zaniknięcie”.” ⁹

- „anarchiści są nieco podejrzliwi, co do misji przyznanej przez marksistów komunistycznej mniejszości w łonie społeczeństwa. Jeśli zbadają oni „święte pisma” Marksa i Engelsa, to mają powody do wątpliwości w tym temacie. Z pewnością w „Manifeście Komunistycznym” można przeczytać, że komuniści „nie mają interesów odrębnych od interesów całego proletariatu” i że „reprezentują interes całego ruchu”. Ich „tezy teoretyczne”, przysięgają autorzy „Manifestu”, „nie opierają się bynajmniej na ideach, na zasadach wymyślonych lub odkrytych przez tego czy owego naprawiacza świata. Są one jedynie ogólnym wyrazem rzeczywistych stosunków istniejącej walki klas, wyrazem dokonującego się na naszych oczach ruchu dziejowego”. I tutaj anarchiści byliby w zgodzie. Jednak zdanie, które teraz przytoczę, jest nieco dwuznaczne i alarmujące: komuniści „w teorii wyprzedzają pozostałą masę proletariatu zrozumieniem warunków, przebiegu i ogólnych wyników ruchu proletariackiego”.” ¹⁰

- „Anarchiści są też dość powściągliwi, kiedy obserwują, że marksiści nie zaprzestali wykorzystywania środków i metod burżuazyjnej demokracji. Nie tylko biorą udział w grze wyborczej, którą uważają za jeden z najlepszych środków do zdobycia władzy, ale dochodzi do tego, że podpisują pakty wyborcze z partiami liberalnej burżuazji lub z radykałami, kiedy uważają, że tylko dzięki tym aliansom mogą otrzymać miejsce w parlamencie. Z pewnością anarchiści nie mają, jak w to wierzy się zbyt często, metafizycznego lęku przed urną wyborczą. Proudhon był raz wybrany do Zgromadzenia Narodowego Francji w 1848, innym razem popierał kandydaturę Raspaila, postępowego lekarza, na prezydenta Republiki, jednakże później, za czasów II Cesarstwa, odradzał robotnikom prezentowania kandydatów w wyborach, co wiązało się z jego totalną negacją reżimu cesarskiego. W lutym 1936, w jedynym przypadku, anarchiści hiszpańscy nie oponowali rygorystycznie przeciw uczestnictwu ludności sympatyzującej z Frente Popular w wyborach parlamentarnych. Ale poza tymi rzadkimi przypadkami anarchiści preferują drogi zupełnie inne dla pokonania kapitalistycznego wroga: akcja bezpośrednia, działalność związkowa, samorządy robotnicze, strajk generalny.” ¹¹

¹ A. Heywood Politologia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006, s.43

² http://biografia24.pl/naukowcy-karol-marks-c-40_221

http://biografia24.pl/naukowcy-karol-marks-c-40_221

³ J. Derek, P. Świercz, Słownik myśli Społeczno - Politycznej, Bielsko - Biała 2004, s.424

⁴ J. Derek, P. Świercz, Słownik myśli Społeczno - Politycznej, Bielsko - Biała 2004, s.424

⁵ J. Derek, P. Świercz, Słownik myśli Społeczno - Politycznej, Bielsko - Biała 2004, s.428

⁶ http://www.anarchista.org/nieporozumieniawokolanarchizmu

⁷ http://www.anarchista.org/nieporozumieniawokolanarchizmu

⁸ http://www.anarchista.org/nieporozumieniawokolanarchizmu

⁹ http://www.anarchista.org/anarchizmamarksizm

⁹ http://www.anarchista.org/anarchizmamarksizm

¹⁰ http://www.anarchista.org/anarchizmamarksizm

¹¹ http://www.anarchista.org/anarchizmamarksizm

---