Faszystowski model sprawowania władzy.
Państwo stanu wyjątkowego.
Stan wyjątkowy - jeden z stanów nadzwyczajnych państwa, którego wprowadzenie powoduje w szczególności ograniczenie określonych praw i swobód obywatelskich.
Sposób wykorzystania incydentu pożaru budynku Reichstagu był decydującym krokiem na drodze do pełnego przejęcia władzy w Republice Weimarskiej przez NSDAP i przekształcenia republiki parlamentarnej w monopartyjne policyjne państwo totalitarne. Pod wpływem dramatyzmu wydarzeń Prezydent Rzeszy Paul von Hindenburg został nakłoniony przez Adolfa Hitlera i Franza von Papena do podpisania już 28 lutego, dekretu "O ochronie narodu i państwa", który na tydzień przed przedterminowymi wyborami do Reichstagu zawieszał "czasowo" podstawowe prawa obywatelskie zawarte w konstytucji Republiki Weimarskiej z 1919, sankcjonując prawnie prześladowanie opozycji politycznej NSDAP przez policję pruską (podporządkowaną Hermannowi Göringowi jako komisarycznemu ministrowi spraw wewnętrznych Prus) i SA, której oddziałom Göring nadał uprzednio jako tzw. policji pomocniczej pełne uprawnienia policyjne co do stosowania środków przymusu. Dekret zawieszał m.in. tajemnicę korespondencji, wolność zgromadzeń, nietykalność osobistą obywateli i ich mieszkań, dopuszczał tzw. "areszt prewencyjny" czyli internowanie bez nakazu sądowego przez policję (i policję pomocniczą) i wolność publikacji. Co najważniejsze - zawieszał również możliwość sądowej kontroli decyzji administracyjnych podjętych w jego trybie (brak możliwości odwołania się do sądu). Rozstrzygające było również powierzenie wykonania dekretu ministrowi spraw wewnętrznych, a nie ministrowi wojny Rzeszy (tzn. policyjny stan wyjątkowy, a nie stan wojenny pod władzą i kontrolą Reichswery).
Od publikacji tego dekretu, sukcesywnie przedłużanego w następnych latach po rok 1945, Niemcy stały się "państwem stanu wyjątkowego”.
Koncepcja Fuhrerstaat.
Partia faszystowska jako główny podmiot systemu politycznego.
3. Procesy społeczne.
a) Stratyfikacja społeczna (podział klasowy).
Faszystowska doktryna społeczna wyrażała przekonanie o naturalnym podziale społeczeństwa na grupy:
*pełnowartościowych „bohaterów”, na której miał opierać się reżim,
*masy przeciętnych, traktowanych jako konieczna siła robocza, płatników podatków,
*mniej, lub bardziej „asocjalnych” skazanych na nieuchronną zagładę.
b) Środki budowy tzw. „nowego społeczeństwa”.
Modelem, do którego zmierzały zabiegi i manipulacje socjotechniczne w Niemczech, było karne, zuniformowane i zhierarchizowane społeczeństwo robotników-żołnierzy.
* propaganda: stosowane na przemian i proporcjonalnie wątki irracjonalne, wraz ze schematycznymi i bezkrytycznymi wskazaniami, typu „aby było lepiej nam wszystkim”, które zasłaniały egoistyczne interesy elity hitlerowskiej;
*dezintegracja więzi międzyludzkich
*poprawa warunków życia, rozpowszechniająca postawę akceptacji i poparcia dla reżimu
*hasła mobilizacji sił materialnych i duchowych na rzecz „zbiorowości”
*zakrojona na szeroką skalę produkcja tanich odbiorników lampowych w celach propagandowych
*rozbudzanie nadziei przez odwoływanie się do wyższych potrzeb, których realizacja dawniej wydawała się nierealna
*stabilizacja ekonomiczna
2. Procesy gospodarcze w III Rzeszy:
- utrzymanie się kapitalistycznych stosunków społecznych z potęgującą się zależnością pracy od kapitału, przy rosnącym znaczeniu kapitału państwowo-monopolistycznego
-sytuacja materialna społeczeństwa, z wyjątkiem kapitalistów, przedstawicieli aparatu ucisku i niektórych grup uprzywilejowanych, ulegała pogorszeniu ze stałą tendencją zniżkową, szczególnie dotyczy to klasy robotniczej, drobnych wytwórców i pracowników umysłowych, których zarobki realne stale się zmniejszały
- nastąpił bardzo szybki wzrost zatrudnienia, już w 1938r. bezrobocie przestało być problemem społecznym; liczba bezrobotnych była przeszło dwa razy mniejsza, niż przed rokiem i przeszło dziesięciokrotnie mniejsza, niż w końcu 1931r.;
w 1931r. prawie czwarta część ludzi pracy pozostawała bez pracy, zaś w 1939r. spadła do 1/50;
- rozpoczęto na szeroką skalę roboty publiczne, „nakręcano” koniunkturę, rozpoczęto na poważną skalę zbrojenia od 1936r. (produkcja stali surowej potroiła się w 1936r. w porównaniu do 1932r. i była o 25% wyższa, niż w 1928r. - uczyniono z tego propagandowy sukces; na mocy ustawy z 01.06.1933r. o zmniejszeniu bezrobocia;
- budownictwo mieszkaniowe przed wojną osiągnęło wysokie wskaźniki;;
- w latach 1932-1938 liczba samochodów osobowych potroiła się;
c) Jednostka w systemie faszystowskim.