CZASY NAPOLEOŃSKIE

1792-1797 - pierwsza koalicja, Austria i Prusy

1796 - utworzenie Republiki Lombardzkiej

1797 - Napoleon pokonuje armię papieską, zdobywa Rzym, papieża Piusa VI wyozi do Francji - nie istnieje Państwo Kościelne, zajęcie Republiki Weneckiej

1795 - zawarcie pokoju z Prusami w Bazylei - granica na Renie, Prusy uznają ustrój republikański Francji

• w Baylei pokój z Hiszpanią, wschodnia część San domingo dołączona do Francji

1797 - pokók w Tolentino z papieżem, zobowiązanie do kontrybucji (papież dla Francji)

- pokój w Campo Formio z Austrią, Austria zrzeka się Belgii i posiadłości na lewym brzegu Renu, w pn Włoszech utworzenie zależnej od Francji Republiki Cisalpińskiej

1798 - wojska francuskie lądują w Egipcie - Napoleon, podbój w kierunku Syrii

9 listopad 1799 - (18 brumaire'a VIII r. republiki) - rada Starsza ze względu na rzekomy spisek jakobinów powierza dowództwo sił wojskowych w Paryżu Napoleonowi

10 listopad - zebranie Rady Starszej i Rady 500, miejsce obrad otoczone przez wojsko, które rozpędza radę 500 - rada starsza przekazuje władzę komisji - 3 konsulów - Sieyes, Ducos, Bonaparte ; powstaje nowa konstytucja roku VIII i władza wykonawcza dla konuli - pierwszym konsulem zostaje Napoleon - posiada wyłączne prawo inicjatywy ustawodawczej

Rządy Napoleona:

• na czele policji Fouche - sprawnie działa, Fr państwem policyjnym, cenzura, kontrola korespondencji

• niezależność sądów, sędziów wybiera Napoleon (urząd dożywotni i nieusuwalni)

• stabilizacja sytuacji wewnętrznej

• powszechna amnestia

• otwarcie wielu nieczynnych kościołów

1801 - konkordat - unormowanie stosunków z papieżem, państwo ma wpływ na wybór biskupów i proboszczów - musieli składać przysięgę na wierność Francji, nie zwrócono odebranych majątków, pensje dla duchowieństwa

1804 - opracowanie Kodeksu cywilnego przez prawników i Napoleona, zatwierdzał zdobycze rewolucji - zniesienie feudalnego systemu stanowego, gwarancja nietykalności majątku, wolność gospodarcza, religii, śluby cywilne

1800 - plebiscyt - uprawomocnienie zasady konsulatu

1802 - plebiscyt zapewnia Napoleonowi dożywotni konsulat z prawem wyboru następcy

1804 - społeczeństwo zgadza się na ogłoszenie Napoleona cesarzem

2 grudzień 1804 - Notre Dame, obecność Piusa VII, uroczystość koronacyjna (sam sobie włożył koronę i Józefinie) tytuł „z łaski bożej i z mocy konstytucji Republiki cesarz Francuzów”

1799 - 1802 - II koalicja - Anglia, Austria Rosja

1800 - pokonanie Austrii pod Marengo (Włochy) i Hohenlinden (Niemcy)

1801 - pokój z Austrią w Luneville, Austria uznaje zdobycze Francji w płn Włoszech, zrzeka się Belgii i terenów na lewym brzegu Renu, uznaje Rep. Bawarską (Holandię) i Helwecką (Szwajcarię), uznanie warunków pokoju z Campo Formio

• pokój z Rosją w Paryżu

1802 - Amiens - pokój z Wielką Brytanią, koniec wojny z II koalicją

1803 - flota angielska bez wypowiedzenia wojny atakuje francuskie statki hadlowe (początek 12 letniej wojny) - powodem wzrost potęgi FR, rywalizacja kolonialno - gospodarcza

1805 - francuski admirał Villeneuve atakuje angielską flotą pod Trafalgarem, wygrywa admirał Nelson

• utworzenie III koalicji : Cesarz Rosji Aleksander I i cesarz Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego Franciszek II - uznanie koronacji Napoleona za akt bezprawia, zgoda Anglii, dązenie do obalenia hegemonii Francji

• Napoleon rozbija oddziały austriackie pod Ulm, zajmuje Wiedeń

2 grudzień 1805 - bitwa pod Austerlitz (obecnie Sławków na Morawach), bitwa trzech cesarzy, wygrana Napoleona

Austria - pokój w Preszburgu (Bratysława) , Franciszek zgadza się na likwidację Rzeszy, zostawiono mu tytuł cesarza, ale tylko Austrii, Koniec III koalicji

1806 - w miejsce św. Cesarstwa Napoleon tworzy Związek Reński - federację 16 państw zachodnioniemieckich na czele Bonaparte (protektor - polityka zagraniczna), usuwa Burbonów z Neapolu - królem zostaje jego brat Józef

• początek IV koalicji - WB i Prusy, Rosja

14 październik 1806 - Napoleon pokonuje wojska pruskie pod Jeną, a marszałek (najlepszy) napoleoński Louvis Davout - rozbija drugą armię pruską pod Auerstedt

Francuzi zajmują Berlin, przekraczają Odrę, opanowanie Poznania i Warszawy

1807 - wojska napoleońskie rozbijają siły rosyjsko - pruskie pod Iławą Pruską, zdobywają Gdańsk i pokonują siły Rosjan pod Frydlandem

• pokój w Tylży, Prusy tracą połowę obszarów (Westfalia - brat Napoleona Hieronim), Gdańsk wolnym miastem pod protektoratem Napoleona, z ziem II i III zaboru pruskiego - utworzono Księstwo Warszawskie (miał panować król Saksonii ze Związku Reńskiego), Rosja nic nie traci -zyskuje okręg białostocki i jest sojusznikiem FR

listopad 1806 - w zdobytym Berlinie Napoleon ogłasza blokadę kontynentalną - zakazuje handlu z WB - odmowa Szwecji i Portugalii

1807 - francuska armia z udziałem Hiszpanii zajmuje Portugalię, król jan ucieka do swojej kolonii - Brazylii

1808 - Napoleon zmusza Karola IV Burbona do abdykacji (Hipszpania), królem zostaje brat - Józef (Neapol) konstytucja w Hiszpanii - zniesienie feudalnych przywilejów szlachty, duchowieństwa, likwidacja Świętej Inkwizycji - bunt społeczeństwa - (wsparcie finansowe Wielkiej Brytanii) w imieniu Ferdynanda VII ogłasza „świętą wojnę” przeciwko Napoleonowi, bunt Portugalczyków

grudzień - Napoleon zdybywa Madryt, działania partyzanckie Hiszpanów (guerilla) do 1814

1809 - Austria (poparcie WB, wsparcie Rosji) reorganizuje armię i atakuje kraje Związku Reńskiego, V koalicja

Napoleon na 2 frontach - Hipszania i Portugalia ; Austria i WB

5 lipca - bitwa pod Wagram, Francja wygrywa (duże straty)

pokój w podwiedeńskim Schonbrunn - Francja zyskuje Karyntię, Triest, Istrię - odcięcie Austrii od Morza Śródziemnego

Księstwo Warszawskie zyskuje część Galicji, Bawaria - Salzburg

1809 - 1812 - szczyt potęgi Napoleona, tereny cesarstwa : Belgia, Nadrenie, Piemont, Liguria, Toskania, Państwo Kościelne, Illiria, Holandia (od 1810), wybrzeże północnoniemieckie pod Hamburg i Kolonię

zależne - Księstwo Warszawskie i Związek Reński

poza zasięgiem Francji - tereny Szwecji, Anglii, Płw Pirenejski - walki

1811 - Napoleonowi rodzi się syn i następca - Orlątko, z Marią Ludwiką

1810 - Car Rosji łamie blokadę kontynentalną i otwiera porty dla statków neutralnych

czerwiec 1812 - armia Napoleona (600tys) rusza na Moskwę, małe zaopatrzenie, wojska carskie cofają się w głąb - trudności z zaopatrzeniem armii francuskiej - dezercje, rabunki chłopów, działania partyzanckie, Rosjanie niszczą i palą ziemię za sobą

7 wrzesień 1812 - bitwa pod Borodino, odepchnięcie (nie pobicie) Rosjan, straty Francji; Moskwa spalona przez Rosjan - odwrót armii Napoleona - kanibalizm, brak żywności, zima, powrót do Paryża - większość armii znisczona

• początek wielkiej VI koalicji - Szwecja, Prusy Austria,Rosja, ANglia

16-19 październik 1813 - pod Lipskiem (Saksonia), bitwa narodów - Napoleon 2 razy mniej wojska od koalicji

zdrada Sasów (przeszli do koalicji), brak amunicji, zmęczenie żołnierzy Francuskich - odwrót do Francji

imperium się rozpada, okupacja Księstwa Warszawskiego, rozpad Związku Reńskiego, zdrada Murata we Włoszech (rządził tam), utrata Holandii, Portugalii i Hiszpanii

1814 - wojna przenosi się do Francji, w marcu upada Paryż

6 kwiecień 1814 - grupa wyższych oficerów wymogła abdykację na Napoleonie, zachował tytuł cesarski, wysłany na wyspę Elbę na Morzu Śródziemnym (dożywortnie władanie - duże dochody) - księstwo Parmy dla żony i syna

przywrócenie na tron Burbonów - Ludwik XVIII

1814 - pokój w Paryżu, Francja powraca do granic z 1792 roku, I traktat paryski

1 marzec 1815 - Napoleon wraca do Francji, tłum wnosi go do Paryża, bardziej demokratyczna konstytucja, zniesienie cenzury (100 dni Napoleona)

VII antynapoleońska koalicja

• Napoleon odpycha armię pruską pod Ligny

• 18 czerwiec - Waterloo, rozpada się armia Napoleona w wojnie z Brytyjczykami (dowództwo Wellingtona)

abdykacja, oddaje się w ręce Anglików - wysłany na Wyspę św. Heleny

1815 - pokój w Paryżu, powraca Ludwik XVIII, granice państwa okrojono do stanu z 1790

północ kraju pod okupacją, II traktat paryski

konstytucja

1805 - dekret Napoleona o zasadzie numerowania posesji (parzyste z jednej, nie z drugiej)

1811 - dekret - wprowadza w pożarnictwie system wojskowy - batalion strażaków

5 maj 1821 - śmierć

1800 - przechodzi przez przełęcz alpejską (jak Hannibal) chcąc okrążyć siły austriackie

SPRAWA POLSKA

1800 - założenie w Warszawie Towarzystwa Przyjaciół Nauk - koncentrowali się na pracy ekonomicznej, oświatowej, ideolog - Staszic (geologia, górnictwo). Należeli:

Bogumił Linde (autor pierwszego słownika języka pl), Kopyczyński, Śniadecki, Niemcewicz (autor zbioru pieśni o dziejach RP)

Józef Pawlikowski - sekretarz Kościuszki pisze dzieło „Czy Polacy mogą wybić się na niepodległość” - wolność należy wywalczyć we własnym kraju, opierając się na chłopskich żołnierzach

A,J Czartoryski - koncepcja odrodzenia RP dzięki Rosji

idea federacji państw słowiańskiich pod berłem cara (autonomia - duże swobody wewnętrzne)

Paryż 2 grupy działaczy niepodległościowych

• Agencja - umiarkowana - Kościuszko

• Deputacja - lewicująca (zbliżone do jakobińskich)

1797 - na terenie Lombardii dochodzi do zawarcia umowy o utworzeniu Legionów PL - gen Dąbrowski związany z Agencją

demokratyzm w oddziałach (brak kar cielesnych, czytanie i pisanie), do lata 97 → 6 tys żołnierzy

• powstaje „Jeszcze Polska nie umarła” - późniejszy hymn, Wybicki - poeta i działacz Agencji, autor

• walki na Płw Apenińskim - pokój franc - austriacki w Campo Formio

brak zysków dla PL, Napoleon obiecuje nie udzielać poparcia tym, którzy działaby na szkodę którejś ze stron(austrii lub francji), czyli brak poparcia dla Polski

1798 - Wojska Francji (część Legionów Pl) wkraczają do Rzymu

biorą udział w walkach z II koalicją

bitwa nad rzeką Trebbia z Suworowem - niemal całkowicie zniszczone Legiony, zlecenie odbudowy przez Dąbrowskiego Legionu Włoskiego, Karol Kniaziewicz tworzy nową formację - Legię Naddunajską ( np. Hohenlinden 1800)

1801 - pokój w Luneville, pominięcie k westii polskiej, dymisja wielu oficerów polskich,

żołnierze siłą wcielani do armii franc i włoskiej, utworzenie 3 półbrygad (po3 tys):

1 - we włoszech, 2i 3 - wysłane do franc kolonii w Santo Domingo (Haiti) - stłumienie powstania murzyńskich niewolników - klęska, zagłada Legionów praktycznie całe zniszczone

ok 30 tys się przewinęło

1806 - wojska Napoleona wkraczają do zaboru pruskiego - Wybicki i Dąbrowski wydają odezwę „Wezwanie do powstania narodowego” - ogłoszone pospolite ruszenie i pobór rekruta

oddziały powstańcze : dowodzone przez - Józefa Poniatowskiego, Zajączka i Dąbrowskiego

1807 - po bitwie pod Frydlandem - pokój w Tylży, na jego mocy powstaje księstwo Warszawskie (ziemie II i III zaboru pruskiego), Gdańsk staje się wolnym miastem pod patronatem Francji; Księstwo Warszawskie w 1807 - 104 tys km2 (w 1809 105 tys km 2 - odebranie Prusom Gdańska)

22 lipca 1807 - konstytucja Księstwa ogłoszona przez Napoleona - w Dreźnie

Konstytucja:

• monarchia konstytucyjna z królem saskim Fryderykiem Augustem III na tronie - władza większa niż w Konstytucji 3 maja - król posiada inicjatywę ustawodawczą i pełnię władzy wykonawczej, powoływał rząd, ustanawiał i odwoływał funkcjonariuszy administracji państwowej, mianował senatorów

• ustawodawcza - dwuizbowy sejm

• senat: wojewodowie, kasztelani, biskupi - 6, a po 1809 - 10

• Izba Poselska - 60 posłów (po '09 - 100)wybieranych na sejmikach szlacheckich i 40 deputowanych (potem 66) przedstawicieli mieszczan i chłopów wybieranych na zgromadzeniach gminnych (udział ograniczony cenzusem majątkowym)

pierwszy raz w parlamencie mieszczanie i szlachta

• Kodeks Napoleona

• równość wobec prawa - niezależnie od stanu

• oddzielenie sędziów cywilnych od karnych, utworzenie sądu apelacyjnego w Warszawie

• brak instytucji ministra spraw zagranicznych i aparatu dyplomatycznego

• francuski rezydent w Warszawie, ustalona liczba wojska - 30 tys żołnierzy dla Francji

• wszystkie urzędy dla Polaków, akty urzędowe wyłącznie po polsku

Polacy biorą udział we wszystkich kampaniach napoleońskich

22 grudzień 1807 - dekret, wprowadził zasadę wolności osobistej, własność ziemska przyznana panom. Chłop odchodzi ze wsi i zostawia wszystko (uzyskanie zgody na odejście, dobytek dla pana, wywiązanie się z zawartych umów)

1809 - kwiecień, wkraczają wojska austriackie (V koalicja); głównodowodzący - Poniatowski

pod Raszynem - sukces moralny

Austria zajmuje Warszawę

pokój w Schonbrunn - do księstwa dołączone ziemie III zaboru austriackiego i okrąg zamojski, Wieliczka - wspólne eksploatowane z Austrią

30 listopad 1808 - szarża w wąwozie Samosierry

Jan Kozietulski - dowódca - szwolażerowie

(1 Lekkozrojny Pułk Gwardii Cesarskiej)

Trzeci Szwadron Pułku - 200 żołnierzy

w czasie marszu Napoleona na Madryt

1812 - wyprawa Napoleona na Rosję - „druga wojna Polska” 100 tys ppolaków

sejm przekształca się w konfederacją i uchwala (bez zgody) utworzenie Królestwa Polskiego, masowy zaciąg do wojska, do Warszawy po klęsce Napoleona wraca tylko ikilka tys żołnierzy

1813-armia rosyjska wkracza do Księstwa - koniec istnienia odrodzonego państwa Polaków

Poniatowski - oddział do Saksonii - do końca wierny cesarzowi

udział pod Lipskiem - jako jedyna armia cudzoziemska: śmierć Poniatowskiego i czasie osłaniania odwrotu Napoleona, niedobitki walczą do 1814

na Elbę zesłani również szwolareżowie

styl empire - Napoleon, nawiązanie do sztuki antycznej greckiej i rzymskiej, surowy i uroczysty, linie proste

konstytucja oktrojowana - nadana przez władcę

---