Załącznik 5

HIERARCHIA PODZIAŁU OPERACYJNEGO TERYTORIUM NA OBSZARY, REGIONY, OBWODY I REJONY ODPOWIEDZIALNOŚCI

W odniesieniu do państwa należy mówić o jego terytorium (np.: terytorium Polski lub terytorium RP), a nie obszarze, terenie (złe sformułowania: na terenie Polski, na obszarze RP). Terytorium jest przypisane tylko państwu. Może być terytorium NATO, jako zbiór terytorium państw NATO i jest one wtedy sumą terytoriów członków tego sojuszu. Nie ma terytorium wspólnego NATO, które nie byłoby własnością, któregoś z państw-członków sojuszu. Nie ma też terytorium Europy lub Mazowsza albo Warszawy bądź Tatr. Ale jest terytorium Bawarii i Nebraski, ponieważ zarówno Bawaria, jak i stan Nebraska są państwami związkowymi (sfederowanymi) chociaż o ograniczonej autonomii.

W odniesieniu do województwa należy mówić o regionie, np. region małopolskiego, region Wielkopolski, region Województwa Pilskiego itp.). Region ma rodowód administracyjny i wiąże się z granicami administracyjnymi województw lub krain geograficznych. Natomiast obszar jest częścią terytorium występującą pomiędzy województwami a całością terytorium państwa. Ma głównie wymiar operacyjny, stąd może być utożsamiany z określonym rodzajem terenu - górami, terenem bagnistym (np.: obszar Podola, obszar stepowy, obszar pustynny, obszar operacyjny korpusu lub armii albo frontu, bądź okręgu wojskowego), gdyż jednolitym charakterem teren jest podstawą organizowania operacji wojskowych. Granice pomiędzy różnymi rodzajami terenu przeważnie są też granicami obszarów operacyjnych.

Niekiedy obszar - ze względu na specyfikę terenu podzielonego między państwa z pominięciem granic naturalnych - powinien wychodzić logiką przygotowań do działań operacyjnych wojsk poza granice terytorium, jednak ze względu na to, że jest częścią terytorium nie dopuszcza się do takich zdarzeń. Natomiast w ramach sojuszu dopuszcza się wspólne zagospodarowanie (wykorzystywanie) terytoriów pod względem operacyjnym, stąd obszary operacji zbrojnych mogą obejmować części terytoriów kilku państw lub w całości ich terytoria, jeśli są małe.

Obszary operacyjnie mogą wykraczać poza granice, ale tylko pod względem wojskowym i to w kontekście zamierzonych lub domniemanych działań zbrojnych - co z reguły jest chronione tajemnica wojskową. Wtedy działania sąsiedniego państwa w tej części jego terytorium, które stanowi obszar operacyjny zainteresowanego są pod szczególnym nadzorem (np. wywiadu, rozpoznania specjalnego itp.), a intensyfikacja w nich działalności wojskowej gospodarza wywołuje reakcje (polityczną, ekonomiczną, militarną itp.).

Obwód jest mniejszą jednostką administracyjną niż region i odnosi się głównie do powiatu, „ziemi” lub kilku mniejszych powiatów. W związku z tym właściwym jest przyjmować, stwierdzenia typu: w obwodzie powiatu skierniewickiego, obwód grójeckiego. Rejon natomiast ma taktyczny wymiar działalności wojskowej i może być częścią obszaru w rozumieniu działań operacyjnych. Z reguły jest on przyporządkowany samodzielnym taktycznie lub taktyczno-operacyjnie formacjom wojsk, jako miejsce planowania, przygotowywania i prowadzenia działań niekoniecznie tylko zbrojnych.

Podział terytorium państwa na obszary, regiony i obwody odpowiedzialności odnosi się do całej jego powierzchni, zaś rejony odpowiedzialności jednostkom wojsk OT określa się tylko na tej jej części, która jest przewidziana do działań - zgodnie z potrzeby operacyjnymi.

Terytorium państwa

Kilka Obszarów Odpowiedzialności - Okręgów Wojskowych

Kilka Regionów Odpowiedzialności - Regionalnych Dowództw Obrony

Kilka Obwodów Odpowiedzialności - Obwodowych Dowództw Obrony

Kilka Rejonów Odpowiedzialności - gmin, miast, jednostek wojsk OT

---