BUDOWA I FUNKCJE 

KWASÓW 

NUKLEINOWYCH

Strona: 7-11

DNA 

- kwas 
deoksyrybonukleinowy

Związki organiczne:

 Cukry

 Białka:

enzymatyczne

budulcowe

transportujące

regulacyjne

obronne

 Lipidy (tłuszcze)

 Kwasy nukleinowe :

•   DNA

•   RNA

Cechy budowy DNA:
• zbudowana z „cegiełek” nazywanych nukleotydami
• cząsteczka w postaci podwójnej helisy
• helisa jest prawoskrętna
• zasady azotowe  łączą się ze sobą w określony sposób: adenina 

zawsze łączy się z tyminą, cytozyna z guaniną:

• nici są komplementarne, tzn. sekwencja jednej nici jest określana 

przez sekwencję drugiej nici -> 

ZASADA KOMPLEMENTARNOŚCI

Zatem ilość adeniny 
jest równa ilości 
tyminy w cząsteczce 
DNA, a ilość cytozyny 
równa ilości guaniny:
A=T          C=G

Zadanie: 

1. Pewien dwuniciowy fragment DNA zbudowany jest z 300 

nukleotydów, wśród których występuje 70 nukleotydów z 
guaniną. Ile nukleotydów z tyminą występuje w tej 
cząsteczce ???

2. Do podanej sekwencji nukleotydów dopisz sekwencję do niej 

komplementarną:

          
                ACGATAAGCTG

Replikacja DNA:

cząsteczka macierzysta

cząsteczki potomne

nić matrycowa

nowe nici

nić matrycowa

Warunki replikacji:

• Nić matrycowa – wzorzec
• Trifosforany nukleotydów
• Zestaw enzymów

RNA

- kwas rybonukleinowy

• Zbudowany z nukleotydów
• W skład nukleotydu wchodzą:

 Reszta kwasu fosforowego
 Cukier – RYBOZA
 Jedna z zasad azotowych: adenina, 

cytozyna, guanina lub uracyl

     (A, C, G, U)

• RNA jest zbudowany z jednej nici

Rodzaje RNA
• mRNA – matrycowy, informacyjny
• rRNA – rybosomowy
• tRNA - transportujący

FUNKCJE KWASÓW NUKLEINOWYCH:

• Przekazywanie informacji genetycznej (cech dziedzicznych)

• Udział w syntezie substancji białkowych

• Kierowanie metabolizmem komórki

• Udział w podziałach komórkowych