Wybrane testy do badania 
zdolności motorycznych 
dzieci.

Wykonały: 
K. Drobniak
M. Kamińska
K. Owsikowska
J. Pierzchalska
M. Radosz
A. Samek

Rozwój fizyczny dziecka
 

Rozwój fizyczny – nierównomiernie i skokowo 

przebiegający proces prowadzący do dojrzałości 

organizmu.

Wiek, wzrost, waga

W okresie przedszkolnym wzrost dzieci bardzo 

szybko się zmienia.  Na początku okresu 

wczesnoszkolnego między 6 a 8 rokiem życia 

następuje faza szybszego wzrostu. Zjawisko to jest 

nazywane skokiem szkolnym. Po 8 roku zmniejsza 

się tempo wzrostu wysokości ciała, zwiększa się 

natomiast wewnętrzne rozrastanie organizmu. 

Przyrost wysokości i ciężaru ciała powinien być w 

tym okresie powolny i zasadniczo równomierny. 

Wśród dzieci rozpoczynających naukę szkolną 

występuje duże zróżnicowanie pod tym względem. 

Dzieci różnią się wzrostem, ciężarem ciała, 

sprawnością fizyczną 

i dojrzałością biologiczną. 

 

 Dziewczynki a chłopcy- różnice płci, 

sylwetka

Rozwój fizyczny dziecka w wieku wczesnoszkolnym 

nie różni się zanadto u dziewczynki i chłopca. 

Najbardziej wyraźnie różnice zarysowują się w 

okresie przedpokwitania. Różnice te dotyczą 

istotnych zmian, jakie zachodzą w gruczołach 

wewnętrznych i budowie ciała. Pod koniec okresu 

wczesnoszkolnego zaczynają 

się pojawiać zwłaszcza w przypadku dziewczynek 

objawy, które są wynikiem dojrzewania płciowego. 

W chłopców następuje rozbudowa głównie klatki 

piersiowej, 

u dziewczynek zbiera się tłuszczyk w okolicach 

dolnych kończyn i bioder. Różnice morfologiczne 

i fizjologiczne nie pozostają bez wpływu na 

możliwości motoryczne dziewcząt i chłopców.  

 

Chodzenie, bieganie

6-latki mają dobrze i prawidłowo opanowane 

ruchy lokomocyjne: chodzenie, biegi i skoki. 

Cechuje 

je znaczna sprawność fizyczna i koordynacja 

ruchów, czego pewną syntezą i wskaźnikiem 

może być umiejętność skoków przez skakankę. 

 Stopy dziecka w wieku wczesnoszkolnym 

powinny 

już wyglądać jak u dorosłego, a kolana powinny 

być ustawione prawidłowo. Około 7. roku życia 

chód przybiera stały charakter, jest w miarę 

stabilny 

i bezpieczny. 

Dzieci w tym wieku nie są jeszcze odporne na 

zmęczenie, dlatego nie są zdolne do 

długotrwałego wysiłku. 

 Kontrola ruchów

Dziecko z wiekiem staje się silniejsze i odporniejsze. 

W młodszym wieku szkolnym mięśnie duże dziecka 

rozwijają się wcześniej niż drobne. W związku z tym 

i w związku z dużą pobudliwością , dzieci w młodszych 

klasach szkolnych wykonują dużo ruchów zbytecznych 

i szybkich nie dostosowanych do tempa pracy. Są raczej 

dostosowane do wykonywania ruchów silnych 

i zamaszystych niż drobnych i wymagających 

dokładności. 

 Cały czas rozwija się jego siła, wzrasta też oszczędność 

ruchów. Przestają być one tak chaotyczne 

i nieprzemyślane, zwiększa się precyzja ruchów.

    Bardzo sprawnie funkcjonują analizatory np. 

wzrokowy. 

Zabawy ruchowe 

Dziecko jest bardzo aktywne ruchowo. W tym wieku 

ważne stają się dla niego zajęcia ruchowe, sport i 

lekcje wychowania fizycznego. Dzięki zabawom 

ruchowym dziecko wykształca ruchy mimowolne 

i dowolne. Jednak mogą być one mało precyzyjne i 

nieco zamaszyste.

Zabawy i gry ruchowe wszechstronnie oddziałują 

na organizm dziecka, przyczyniając się do 

podnoszenia sprawności fizycznej oraz rozwijania 

wszystkich cech motoryki.

 

Zabawom ruchowym towarzyszy zwykle duże 
zaangażowanie uczuciowe, przeżywanie silnych 
emocji: radości, zadowolenia, a także skupienia 
i zainteresowania. Zabawy ruchowe rozwijają 
także pamięć i twórczą wyobraźnię dziecka, 
doskonalą 
i podnoszą ich znaczenie, wszechstronnie 
wpływają 
na ich rozwój. Wywierają również dobroczynny 
wpływ 
na rozwój charakteru dzieci i takie jego cechy, 
jak : samodzielność, śmiałość, pomysłowość, 
panowanie nad sobą, dokładność, 
zdyscyplinowanie i inne.
Mają również „ społeczny" charakter, tzn. 
przyzwyczajają dzieci do działalności w zespole, 
do podejmowania obowiązków, rozwijają 
koleżeństwo, solidarność 
z innymi, uczciwość i zdyscyplinowanie. Mogą być 
również źródłem pierwszych społecznych 

adoracji lub problemów.

Rozwój fizyczny jak i psychiczny dziecka jest 

zależny od wielu czynników. Należą do nich przede 

wszystkim:

- wrodzone możliwości rozrostu 

- stan wszystkich narządów jakie uczestniczą w 

przemianie materii

- środowisko zewnętrzne, które wspiera dziecko by 

wykorzystało swoje możliwości.

Nauczyciel znając powyższe prawa rządzące 

rozwojem dziecka, powinien umiejętnie je 

wykorzystywać 

w warunkach codziennej działalności i zapewnić 

uczniowi wszechstronny i jak najbardziej 

optymalny rozwój fizyczny. Aby te zadania 

realizować, musi poznać stan, poziomu rozwoju i 

sprawności fizycznej swoich wychowanków, gdyż 

tylko na tej podstawie może ustalić odpowiednie 

wymagania wychowawcze oraz zasady 

postępowania w procesie nauczania.

Siatka centylowa : 
wykres pokazujący jak 
z upływem czasu zmienia 
się określona cecha 
u dziecka (np. wzrost, 
waga). Umożliwia to 
ocenę, czy dziecko 
prawidłowo przybiera na 
wadze i ma wzrost 
odpowiedni do swojego 
wieku. Ponadto 
wprowadzając 
systematycznie pomiary 
swojego dziecka można 
uzyskać tzw. krzywą 
rozwoju, która  pozwala 
określić  
czy dziecko rozwija się 
harmonijnie.
centyl - to wartość 
statystyczna mówiąca ile 
procent dzieci waży lub 
mierzy tyle samo lub 
mniej niż twoje dziecko. 
Mianowicie jeśli wynik 
wypada na 75 centylu 
oznacza to, że u 75% 
rówieśników twojego 
dziecka odnotowano 
niższą wartość danej 
cechy.

powyżej 97 centyla - 
otyłość,
pomiędzy 90 a 97 
centylem - nadmiar 
masy ciała w stosunku 
do wzrostu,
pomiędzy 75 a 90 
centylem - tendencja 
do nadmiaru masy 
ciała,
pomiędzy 25 a 75 
centylem - wartości 
przeciętne, 
prawidłowe,
pomiędzy 10 a 25 
centylem - tendencja 
do niedoboru masy 
ciała,
pomiędzy 3 a 10 
centylem - deficyt 
masy ciała
poniżej 3 centyla - 
wychudzenie.

 

Sprawność motoryczna, to sprawność ruchowa 

i fizyczna. Sprawność ruchowa, to opanowanie 

własnego ciała, umiejętność wykonywania 

nawyków ruchowych, które wykształciły się 

podczas ćwiczeń. Sprawność fizyczną 

charakteryzuje się jako siłę, szybkość, zręczność 

wyrażoną w wykonywanych czynnościach. 

Cechy motoryczne główne: 

siła 

Wytrzymałość

Szybkość

Zwinność

Poboczne: 

Skoczność

Zręczność

Gibkość

Diagnoza sprawności fizycznej

Jednym z celów zajęć wychowania fizycznego jest 

rozwój sprawności fizycznej uczniów, na którą 

składa się:

- zdolności i kondycja ( siła, szybkość, 

wytrzymałość ),

- zdolności koordynacyjne,

- gibkość.

 

Najczęściej spotykaną i stosowaną metodą oceny 

sprawności fizycznej są testy. Testy stwarzają 

możliwość obiektywnej oceny sprawności 

motorycznej uczniów. Stanowią one również 

zachętę dla uczniów, mobilizując ich do dalszej 

pracy. Do oceny zdolności motorycznych

uczniów mogą być stosowanie testy syntetyczne 

                                  i analityczne.

Test syntetyczny

Polega na łącznej ocenie cech kondycyjnych 

i koordynacyjnych w jednej próbie. Przykładem 

może być odpowiednio skonstruowany tor 

przeszkód, 

a wykładnią poziomu badanych cech - czas 

wykonywania próby.

Przydatność takiego testu w warunkach 

szkolnych jest niewielka, gdyż informacja w 

postaci czasu pokonania toru, nie daje oceny 

poszczególnych cech motorycznych

.

Testy analityczne

Dostarczają w miarę obiektywnej informacji na  

poziomie badanych cech motorycznych.   

Najczęściej stosowanymi miernikami sprawności 
fizycznej są testy: 
J. Mydlarskiego, R. Trześniowskiewgo, L. Denisiuka, 
Z. Chromińskiego, Międzynarodowy Test 
Sprawności Fizycznej, Eurofit, ISF Zuchory, Próba 
Harwardzka, 
Test Coopera

Miernik sprawności fizycznej T. Mydlarskiego
1. Bieg na dystansie 60 m ze startu niskiego.
2. Skok wzwyż z rozbiegu na wprost.
3. Rzut piłeczką palantową (80 g) lewą i prawą ręką.

Miernik prawności fizycznej R. 
Trześniowskiego.
1. Bieg na dystansie 60m ze startu niskiego.
2. Skok wzwyż z rozbiegu o dowolnej technice.
3. Skok w dal z rozbiegu.
4. Rzut piłeczką palantową (80 g), rzut granatem 
(500 g) dla uczniów powyżej 14,5 lat

Indeks sprawności fizycznej K. Zuchory

- wykonywanie zaproponowanych w nim ćwiczeń 

daje możliwość rzetelnego określenia poziomu cech 

motorycznych,

- ćwiczenia dobrano tak, aby mogły być 

wykonywane przez wszystkich 

i w każdych warunkach,

- podane w indeksie próby szybkości, skoczności, 

siły ramion, gibkości, wytrzymałości, siły mięśni 

brzucha są proste i nie wymagają specjalnego 

sprzętu,

- każda próba jest oceniana wg. Sześciopunktowej 

skali, 

- w odróżnieniu od innych tego typu sprawdzianów 

charakteryzuje się prostotą ćwiczeń i łatwością 

odczytywania wyników, 

- suma punktów uzyskanych we wszystkich próbach 

jest oceną sprawności 

i daje możliwość porównania jej z normami 

przewidywanymi dla poszczególnych grup wieku, 

- uzyskany ogólny przeciętny wynik jest obiektywnie 

porównywalny z wynikami uzyskanymi w różnych 

okresach życia oraz z osiągnięciami innych, 

bez względu na płeć i wiek,

- można obserwować rozwój określonych cech 

motorycznych, postępy 

w wyniku pracy indywidualnej, nawet jeśli są one 

niewielkie, i nie są adekwatne do wymogów 

programowych, 

- uczniów sprawnych fizycznie, którzy już  w 

pierwszych  próbach indeksu otrzymali wysoką lub 

wybitną ocenę sprawności, kolejne pomiary 

pobudzają 

do stałej troski o utrzymanie wysokiego poziomu 

sprawności. 

Próba 1 – szybkość

Sposób wykonania:
Szybki bieg w miejscu przez 10 s, wysoko 
unosząc kolana i klaszcząc pod uniesioną nogą. 
Liczymy klaśnięcia.

Próba 2 – skoczność

Sposób wykonania:
Skok w dal z miejsca, rezultat mierzymy stopami, 
w obliczeniach zaokrąglając wynik: mniej niż pół 
stopy 
w dół, więcej niż pół stopy w górę.

Próba 3 – siła ramion
Sposób wykonania:
Uchwycić się drążka lub gałęzi tak, aby swobodnie 
zawisnąć, 
nie dotykając nogami podłoża. Wykonujemy kolejne 
ćwiczenia 
o wzrastającej trudności.

Próba 4 – gibkość

Sposób wykonania:
Z pozycji na baczność, nie zginając nóg w 
kolanach, wykonać ruchem ciągłym powolny skłon 
w przód.

Próba 5 – wytrzymałość

Sposób wykonania:
Próbę można wykonać w dwojaki sposób:

l Bieg w miejscu w tempie ok. 120 kroków na min. – 

liczymy czas biegu.

l Bieg na odległość , oceniamy pokonany dystans.

Próba 6 – siła mięśni brzucha

Sposób wykonania:
W leżeniu na plecach (ręce dowolnie ułożone) 
unosimy nogi tuż nad podłogą i wykonujemy 
,,nożyce poprzeczne”, tak długo jak możemy.

Po wykonaniu wszystkich prób należy zsumować 
uzyskane wyniki w kolejnych próbach, a następnie 
porównać wyniki z normami dla poszczególnych 
kategorii wieku.

Normy oceny sprawności

Po wykonaniu wszystkich prób należy zsumować 
uzyskane wyniki w kolejnych próbach, a następnie 
porównać wyniki z normami dla poszczególnych 
kategorii wieku.

Normy oceny sprawności

Przykład interpretacji wyników dla 
uczennicy kl I :

Wiek 7 lat
Wyniki uzyskane w poszczególnych próbach:

Razem uzyskanych punktów – 15

Dla wieku 7 lat to ocena bardzo dobra, do oceny 
wybitnej brakuje 7 punktów. N- l powinien w 
przypadku tej uczennicy zwrócić uwagę na 
ćwiczenia rozwijające siłę ramion i wytrzymałość

Test Coopera - 12. minutowy bieg

1. Przed przystąpieniem do testu należy dzieci i młodzież 
przygotować co najmniej przez dwa miesiące stosując na każdej 
lekcji w-f biegi trwające od kilku do kilkunastu minut. W 
przygotowaniach tych, zwłaszcza w klasach młodszych, nauczyciel 
w-f powinien informować uczniów o technice biegu, utrzymaniu 
tempa i rozłożeniu sił na dystansie.
2. Test przeprowadzać na lekcji w-f w grupach ustalonych przez 
nauczyciela według możliwości wytrzymałościowych uczniów.
3. W teście biorą udział tylko uczniowie z aktualną kartą zdrowia.
4. Termin badań podać uczniom 2-3 dni wcześniej.
5. Należy podjąć działania propagandowo-organizacyjne: 
wywieszenie norm, zapowiedź wystawienia ocen, nagród i 
dyplomów, przeprowadzenie testu w formie zawodów szkolnych, 
dobór właściwych partnerów, ustawienie na trasie kolorowych 
chorągiewek.
6. Test powinien być przeprowadzony na bieżni okrężnej - najlepiej 
400 m. 
7. Dla ułatwienia pomiaru należy przy bieżni ustawić chorągiewki 
co 25-50 m. 
8. Uczniów należy podzielić na grupy o podobnych zdolnościach 
kondycyjnych.
9. Rozgrzewka przed biegiem nie powinna być krótsza niż 5 min.
10. Na tydzień przed testem właściwym przeprowadzić bieg 
próbny.

  Test Coopera

1.Normy dla 

chłopców     
(w metrach)

2.  Normy dla   
     dziewczyn 
    ( w 
metrach)

Test sprawności motorycznej L. Denisiuka 
1. Próba siły (rzut piłką lekarską)

Wykonanie: postawa w małym rozkroku, stopy równolegle do siebie 
przed linią rzutów, piłka trzymana oburącz - zamach ze skłonem 
tułowia do tyłu, nogi ugięte w kolanach - rzut piłką zza głowy, na 
odległość.

Ocena: po wykonaniu dwóch rzutów próbnych (dzieci 7-11 lat piłka 
1 kg, starsi piłka 2 kg), wykonuje się trzy rzuty kwalifikowane do 
pomiaru.

2. Próba mocy (skok dosiężny)

Wykonanie: potarcie czubków palców kredą lub namoczenie wodą 
i zaznaczenie palcami na desce miejsca dosięgu.  Odsunięcie się od 
ściany na odległość zapewniającą wykonanie swobodnego zamachu. 
Przysiad 
z zamachem ramion w tył - wyskok z odbicia obunóż w górę z 
jednoczesnym wyciągnięciem ramiona w górę - dotknięcie jak 
najwyżej podziałki palcami. Dwa skoki próbne

Ocena: z trzech skoków mierzonych - bierzemy tylko jeden 
najlepszy. 
Wynik określamy w centymetrach na podstawie różnicy 
najwyższego dosięgu w wyskoku i dosięgu w staniu.

2 a.  Skok w dal z miejsca

Wykonanie: ustawienie w miejscu oznaczonym linią (na progu), 
stopy równolegle do siebie, ugięcie nóg w kolanach - zamach rąk 
do tyłu - skok 
z mocnym zamachem rąk w przód z odbicia obunóż.

Ocena: miara odległości od linii (progu) do tylnej krawędzi pięty 
(śladu) 
w centymetrach

3. Próba szybkości (bieg na 30 - 60 metrów)

Wykonanie: na sygnał wysoki start z oznaczonego miejsca, badani w 
obuwiu ćwiczebnym - bieg sprintem na określonym dystansie.

Ocena: szybkość mierzona czasem biegu na dystansie 30 m dla 
dzieci 7 - 9 lat, 40 m - dla dzieci 10 - 11 lat, 60 m - dla dzieci 12 
letnich i starszych. Ocenę stanowi czas biegu na określonym 
dystansie, mierzony z dokładnością 
do 0,1 sekundy.

4. Próba zwinności ( kompleksowa)

Wykonanie: próba składa się z kilku odcinków o różnym sposobie 
wykonania: na sygnał start z pozycji wysokiej do chorągiewki 
ustawionej w odległości 5 m od linii startu i mety - okrążenie 
chorągiewki - bieg do materaca (w połowie między chorągiewkami) - 
przewrót w przód - bieg do drugiej chorągiewki (10 metrów od 
pierwszej) - okrążenie chorągiewki w drodze powrotnej do materaca 
- przyjecie pozycji na czworakach do materaca - ponowny przewrót - 
powstanie - bieg do pierwszej chorągiewki - okrążenie bez dotykania 
- bieg do mety. 

Ocena: czas wykonania całej próby mierzony z dokładnością do 0,1 
sekundy.

5 a. Próba wytrzymałości (bieg na 300 metrów)

Wykonanie: na sygnał start wysoki - bieg pojedynczo na dystansie 
obuwiu ćwiczebnym.
Ocena: czas biegu mierzony z dokładnością do 0,1 sekundy.

5 b. Przysiady z wyrzutem nóg

Wykonanie: przysiady z wyrzutem nóg do podporu w określonym 
czasie (dziewczęta - 30 s, chłopcy - 60 s). Na komendę "ćwicz" z 
postawy stojąc - przysiad podparty - energiczny wyrzut nóg w tył, 
tak aby udo i podudzie tworzyły linię prostą i aby biodra 
znajdywały się w linii prostej łączącej pięty z karkiem lub poniżej 
niej - powrót do przysiadu podpartego, po czym szybkie przejście 
do postawy z klaśnięciem w dłonie nad głową. 
Ocena: liczba przysiadów z wyrzutem nóg do podporu w czasie 30 
sekund dla dziewcząt i 60 sekund dla chłopców. Cała próba 
powoduje zadłużenie tlenowe, mierzy wytrzymałość ogólną.

Test powinno się przeprowadzać w dwóch 
częściach. Pierwszego dnia należy przeprowadzić 
pierwsze trzy próby (1, 2, 3). W drugim dniu – 
pozostałe pięć prób.

Do oceny poziomu sprawności fizycznej niezbędne 
są tabele punktacyjne dla chłopców i dziewcząt. 
Uzyskane wyniki (w cm, s, kg) są przeliczane na 
punkty w skali 
od 1 do 100. Po uzyskaniu punktów ze wszystkich 
ośmiu prób, możemy je porównać do norm 
klasyfikacyjnych 
i na tej podstawie ustalić poziom sprawności 
fizycznej. Wysoki poziom sprawności posiada 
osoba, która otrzymała łącznie, co najmniej 481 
punktów, średni 
– jeśli mieści się w przedziale punktowym 320-480, 

niski – 319 punktów i mniej. 

Test Chromińskiego  
1. Bieg na 60 m ze startu niskiego. 
2. Rzut piłką ciężką (3 kg) w tył ponad głową.
3. Bieg na dystansie 600 m (dziewczęta) i 1000 m 
(chłopcy).

Wyniki z proponowaną oceną. 

Bieg na 60 m - dziewczęta

Bieg na 60 m - chłopcy

Rzut piłką ciężką (3 kg) - dziewczęta

Rzut piłką ciężką (3 kg) - chłopcy

Bieg na 600 m - dziewczęta

Bieg na 1000 m - chłopcy

MIEDZYNARODOWY TEST SPRAWNOŚCI FIZYCZNEJ

1. Bieg na dystansie 50 m ze startu wysokiego-próba 

szybkości biegowej

2. Skok w dal z miejsca-próba mocy (siły nóg)

3. Bieg na 600 m - dziewczęta i chłopcy w wieku 11 lat, 

bieg na dystansie 800 m - dziewczęta w wieku 12 i 

więcej lat, bieg na dystansie 1000 m - chłopcy w wieku 

12 i więcej lat-próba wytrzymałości

4. Ściskanie dynamometru.

5. I. Podciąganie na drążku próba siły rąk i barków.

   II. Wytrzymanie w zwisie na ugiętych ramionach - 

dziewczęta oraz chłopcy do 11 lat, podciąganie w zwisie 

na ramionach- chłopcy w wieku 12 lat i więcej.

6. Bieg wahadłowy 4 x10 m (zwinnościowy)

7. Skłony w przód z leżeniem tyłem przez 30 s - próba 

siły mięśni brzucha.

8. Skłon tułowia w przód-próba gibkości

W Międzynarodowym Teście  Sprawności 
Fizycznej 
bateria testów składa się z 8 prób. Badania 
sprawności fizycznej zaleca się przeprowadzić w 
ciągu 2 dni, przy czym próby l. 2, 3 w pierwszym, 
zaś 4, 5, 6, 7, 8 
– w drugim dniu. Jeśli cały test stosuje się w ciągu 
jednego dnia, wskazane jest, aby wytrzymałość 
mierzyć na końcu. Ze sposobem wykonania 
poszczególnych prób należy dokładnie zapoznać 
badanego, bezpośrednio przed ich właściwym 
wykonaniem. Badany powinien ćwiczyć w 
odpowiednim stroju (krótkie spodenki, koszulka, 
tenisówki), po dokładnej rozgrzewce. Wszystkie 
próby i ich pomiary muszą być przeprowadzone 
ściśle według instrukcji. 

Bibliografia:
1.www.urwis.pl
2.Skan tabeli z książeczki zdrowia dziecka
3.Urszula Kierczak „Poradnik metodyczny, wychowanie 

fizyczne, nauczanie zintegrowane”

4.http://www.wychowaniefizyczne.pl/testy_sprawnosci.

html