Wybrane aspekty zarządzania

przedsiębiorstwem

turystycznym



Zarządzanie należy do nauk ekonomicznych. Od
początku XX wieku, odkąd zarządzanie próbowano
oprzeć na naukowych podstawach, aż do lat 60.
XX wieku zarządzanie pojmowane było jako
działanie kierownicze, obejmujące następujące
sekwencje
postępowania: Planowanie, Organizowanie, De
cydowanie, Motywowanie i Kontrolowanie,
nazywane klasycznymi funkcjami zarządzania.



Bardziej ogólna definicja brzmi: zarządzanie to
sztuka bądź praktyka rozumnego stosowania
środków dla osiągnięcia wyznaczonych celów.

Zarządzanie



Zarządzanie jest sztuką osiągania zamierzonych rezultatów przez
innych ludzi, zarządzający (menedżerowie) osiągają
cele organizacji poprzez organizowanie pracy innych, a nie przez
wykonywanie zadań osobiście.



Zarządzanie to działalność kierownicza polegająca na ustalaniu
celów i powodowaniu ich realizacji w organizacjach podległych
zarządzającemu, na podstawie własności środków produkcji lub
dyspozycji nimi (wg Gilińskiego).



Zarządzanie to działanie polegające na
dysponowaniu zasobami (wg prof. T. Pszczołowskiego).



Zarządzanie to zestaw działań
(planowanie, organizowanie, motywowanie, kontrola)
skierowanych na zasoby organizacji
(ludzkie, finansowe, rzeczowe, informacyjne, wykorzystywanych z
zamiarem osiągnięcia celów organizacji. (wg Griffina).



Zarządzanie to porządkowanie chaosu (wg prof. B.R. Kuca)

Inne definicje

zarządzania

Jest to jednostka organizacyjna prowadząca działalność gospodarczą,
świadcząca odpłatnie usługi uczestnikom różnych rodzajów i form
turystyki.

Ich powstanie i rozwój należy wiązać z żywiołowym rozwojem
ruchu turystycznego w pierwszej połowie XIX w. Pod wpływem
postępującego w tym czasie uprzemysłowienia, postępu technicznego
i organizacyjnego sprzyjającego wzrostowi wydajności pracy i
stopniowemu skracaniu czasu pracy, ustawowego wprowadzenia
płatnych urlopów i wzrostu dochodów ludności, doszło do zmian w
strukturze konsumpcji ludności, których wyrazem było ujawnienie się
nowych potrzeb w zakresie wypoczynku i turystyki. Intensywność
zainteresowania oraz możliwości finansowe potencjalnych turystów
spowodowały powstanie przedsiębiorstw turystycznych, które zajęły
się zaspokajaniem nowo powstałych potrzeb, polegającym na
tworzeniu ofert dotyczących turystyki i wypoczynku.

Przedsiębiorstwo

turystyczne

Obowiązująca w Polsce ustawa o
usługach turystycznych wyróżnia
trzy rodzaje działalności w tym
zakresie:



organizator turystyki



pośrednik



agenci turystyczni.

Planowanie - to proces podejmowania decyzji,
obejmujący przewidywanie przyszłego układu
warunków i środków działania oraz formułowanie
celów działania przy uwzględnieniu cech tego
układu. Planowanie jako proces ciągły składa się z
usystematyzowanych działań i obejmuje
następujące części składowe:



cele ogólne,



środki,



zasoby,



realizacja,



kontrola.

Planowanie i organizowanie

pracy



1.Określenie celów,



2. Ocena sytuacji,



3. Ustalanie procedury, przy czym pod
pojęciem procedury w planowaniu rozumie
się opis procesu transformacji zasobów w
rezultaty, czyli określenie tego, co i kiedy
ma być zrobione i kto odpowiada za
realizację.

W procesie planowania można
wyróżnić następujące etapy:



4. Ustalenie harmonogramu pracy.



5. Wyznaczenie odpowiedzialności poprzez
określenie w każdym elemencie realizacji
planu odpowiedzialnej osoby i jej władzy,
kontroli nad planem i zasobami, jak również
rezultatów, za osiągnięcie których jest
odpowiedzialna.



6. Sprawdzenie wykonalności planu i
kosztów jego realizacji.

1.celowość (realność), czyli oparcie się na dobrym
rozpoznaniu obiektywnych uwarunkowań funkcjonowania
organizacji i uzyskanie pewności, że przy dostępnych
środkach i określonych warunkach osiągnięcie celu jest
prawdopodobne;
2.zgodność wewnętrzna (spójność), oznaczająca, że cele nie
są ani sprzeczne, ani nie przeszkadzają sobie wzajemnie; 
3.operatywność, czyli odpowiednia czytelność, zrozumiałość i
ścisłość, nadająca się do realizacji zgodnej z przewidywanym
wykorzystaniem zasobów i tokiem działania; 
4. elastyczność, pozwalająca na realizację zadań planowych
-także w zmienionych warunkach przez uwzględnienie w nim
możliwości różnych wariantów rozwiązań; 

Cechy dobrego planu:

5.terminowość, czyli określenie terminów
wykonania celów pośrednich i celu głównego;
6.kompletność, czyli uwzględnienie wszystkich
działań niezbędnych do realizacji określonego
celu;
7.perspektywiczność, czyli wybieganie w
przyszłość w granicach możliwości
przewidywania, a jednocześnie zapewnienie
zgodności planów krótkookresowych z
perspektywicznymi; 
8.konkretność, charakteryzująca się
określeniem, w sposób ścisły i możliwie
wymierny, celów zawartych w planie.



strategiczne (powyżej 5 lat) - plan przyszłości, dzięki
któremu o wiele łatwiej wytyczyć ścieżki
postępowania i realizacji (co zamierza się osiągnąć
w życiu, lista wartości).



długoterminowe (od 2 do 5 lat) - konkretne
przedsięwzięcia służące realizacji nadrzędnego celu.



średnioterminowe (od kilku miesięcy do roku) - to
odpowiedź na pytanie co należy zrobić, aby
zrealizować plan długoterminowy.



krótkoterminowe (do trzech miesięcy) - krótkie
zadania do wykonania.



bieżące - codziennie lub w skali tygodnia (godziny i
terminy spotkań, spraw do załatwienia).

Rodzaje planowania

(z uwagi na

czas realizacji):

Organizowanie oznacza, że kierownicy
koordynują ludzkie i materialne zasoby
organizacji. Po ustaleniu celów i
opracowaniu planów czy programów ich
realizacji kierownicy muszą zaprojektować i
wdrożyć organizację, która zapewni
skuteczne wykonanie tych programów.

Organizacja pracy



ustalenie niezbędnego zakresu pracy, którego
wykonanie jest warunkiem realizacji wytyczonych
celów;



podział zadań całościowych na zadania i na czynności
szczegółowe;



łączenie stanowisk organizacyjnych w grupy;



ustalenie mechanizmów koordynacji części
składowych organizacji;



kontrola rozwiązań organizacyjnych i ich korygowanie
w celu utrzymania lub zwiększenia poziomu jej
sprawności.



w innym ujęciu jest to proces porządkowania,
przydzielania, koordynowania działań i zasobów
poszczególnym członkom organizacji.

Funkcja organizowania pracy
obejmuje m.in.:

Dzięki procesom organizowania nawiązuje się
współpraca w ramach określonej struktury
stosunków, wprowadzony zostaje ład
(minimum ładu). Organizowanie jest to takie
gospodarowanie ludźmi (pracownikami) i
innymi zasobami, które w najlepszy sposób
umożliwia zrealizowanie określonych planów
(wizji, misji, strategii). W efekcie organizowania
powstają struktury systemów społecznych i
materialnych, dzięki którym pracownicy wiedzą
co maja robić, komu przekazują informacje i
przed kim odpowiadają.



Szczegółowe ustalenie całej pracy, którą należy
wykonać aby osiągnąć cele



Podział całej pracy na czynności logiczne,
możliwe do dogodnego zrealizowania przez
jednego człowieka lub zespół ludzi



Łączenie w logiczny i sprawny sposób pracy
członków organizacji



Ustalenie mechanizmu koordynacji pracy
członków organizacji tak, aby stanowiła jednolitą,
harmonijną całość



Sprawdzanie skuteczności organizacji i
wprowadzanie poprawek w celu utrzymania lub
zwiększania tej skuteczności

Etapy procesu

organizowania

Motywowanie (przewodzenie) określa, w jaki sposób kierownicy
kierują podwładnymi i wpływają na nich, doprowadzając do tego
by wykonali potrzebne zadania. Funkcja ta polega na
powodowaniu by członkowie organizacji postępowali w sposób,
który przyczyni się do osiągnięcia ustalonych celów. Od jej
wielkości i struktury (siły i rodzaju reakcji emocjonalnych) zależy
ogólna aktywność psychofizyczna jednostki, mobilizacja jej sił i
energii oraz chęć podejmowania zadań trudniejszych i
ponoszenia ryzyka.
Im silniejsza jest motywacja, tym energiczniejszą aktywność
przejawia pracownik i tym większą wykazuje uporczywość w
dążeniu do pożądanego rezultatu, naturalnie w zależności od
tego, jakie stawia sobie cele i ocenia możliwości ich
urzeczywistnienia w sytuacji swego działania. Jednak zbyt silna
motywacja pogarsza działanie a nawet je paraliżuje.

Motywowanie do pracy



Motywacja negatywna - opiera się na
obawie (lęku), która pobudza do pracy przez
stwarzanie poczucia zagrożenia.



Motywacja pozytywna - polega na
stwarzaniu pracownikowi perspektyw coraz
lepszego urzeczywistniania jego celów
miarę spełniania oczekiwań pracodawcy.

Można wyróżnić dwa rodzaje
motywacji

Motywy do pracy nazywamy motywami
ekonomicznymi – dzięki wykonywaniu
zadań zawodowych, człowiek otrzymuje
środki, które umożliwiają mu zaspokojenie
jego potrzeb ekonomicznych.

Powstają wtedy gdy pracownik :



ma uświadomioną potrzebę



ma środki, za pomocą których może tą
potrzebę zaspokoić



ma szansę zaspokojenia swojej potrzeby       

W zarządzaniu racjonalnym stosuje się

motywowanie jako oddziaływanie na
świadomość pracowników. Opiera się ono na
takich założeniach jak :



osoby motywowane podejmują pracę pod
wpływem uświadomionych potrzeb



potrzeby wywołują u pracowników
wyobrażenia dóbr, które mogą dla nich
celami działania



siła motywacji zależy od stopnia w jakim
skutek działania może zaspokoić potrzebę
oraz czy działanie spowoduje osiągnięcie
założonego celu.

Motywowanie to po prostu
oddziaływanie przełożonych
na podwładnych poprzez :

-         wynagrodzenia
-         pochwały, wyróżnienia
-         stosowanie kar
-         stosowanie nagród
-         swój stosunek do pracy



ZASADA ZGODNOŚCI CELÓW MOTYWACJI Z ICH ŚRODKAMI



ZASADA SPRAWIEDLIWEGO TRAKTOWANIA PRACOWNIKÓW



ZASADA OCENIANIA PRACOWNIKÓW WG WYNIKÓW ICH
PRACY



ZASADA WYNAGRADZANIA PRACOWNIKÓW WG NAKŁADÓW
PRACY



ZASADA REALIZMU



ZASADA PREFEROWANIA W MOTYWOWANIU POZYTYWNYCH
BODŹCÓW EKONOMICZNYCH



ZASADA STOSOWANIA DEMOKRATYCZNEGO STYLU
ZARZĄDZANIA



ZASADA SZANOWANIA GODNOŚCI OSOBISTEJ
PODWŁADNYCH

Zasady motywowania
pracowników

Proces podejmowanie decyzji, rozumie się jako
kolejne etapy wyboru jednego wariantu działania,
wybranego spośród kilku możliwych. Proces ten,
czyli proces decyzyjny, obejmuje w swym zakresie
wielorakie działania, w wyniku, których następuje
podjęcie decyzji, a innymi słowy, rozwiązanie
istniejącego problemu. Cały proces decyzyjny
polega na opracowaniu i pewnej analizie jakiegoś
zbioru, który zawiera w sobie rozwiązanie. Analiza
ta dotyczy wyboru spośród nich najlepszego z
pewnego punktu widzenia, rozwiązania.

Podejmowanie decyzji

We współczesnym przedsiębiorstwie procesy
podejmowania decyzji stanowią najważniejszy
element w zarządzaniu firmą. Dlatego też tak
wielki nacisk nakłada się na menadżerów, aby
wciąż się rozwijali,
doskonaląc się w sprawnym sposobie
podejmowania decyzji. Sukces skutecznego
zarządzania opiera się, w głównej mierze,
właśnie na odpowiednio podjętych decyzjach,
które w nieuchronny sposób zbliżają firmę do
osiągnięcia przez nią założonych celów.

Decyzje w przedsiębiorstwie

· Decydent, czyli podmiot analizowany i

poddany procesowi podjęcia decyzji

· Wykaz możliwości i wariantów rozwiązania
· Zakres i zmiany otoczenia zewnętrznego

wpływającego na proces

· Wiadomości i informacja o stanie otoczenia
· Inne elementy, mające wpływ w konkretnej

sytuacji na proces

Każdy proces podejmowania decyzji zawiera
pewne, nieuniknione elementy:

1. Skwantyfikowanie problemu i

określenie celu decyzji.

2. Zebranie informacji potrzebnych do

podjęcia decyzji.

3. Ustalenie możliwych wariantów

decyzji.

4. Wybór optymalnego wariantu decyzji.
5. Sformułowanie decyzji i

wprowadzenie jej w życie.

6. Kontrola wykonania decyzji.

Proces podejmowania decyzji zwykle występuje
w kilku etapach. Oto najczęstsze z nich:

wg roli w procesie zarządzania



operacyjne



taktyczne



strategiczne

wg stopnia ryzyka



decyzje podejmowane w warunkach pewności (możemy bezbłędnie
przewidzieć efekty)



decyzje podejmowane w warunkach ryzyka (można określić zbiór
konsekwencji i przyporządkować im pewne prawdopodobieństwo
wystąpienia)



decyzje podejmowane w warunkach niepewności (nie możemy wyliczyć
wszystkich konsekwencji ani tez określić z jakim prawdopodobieństwem
wystąpią)

wg stopni innowacyjności:



rutynowe



adaptacyjne



innowacyjne



regresywne

wg stopnia programowalności:



programowane



nieprogramowalne

Kategorie decyzji

Na funkcję kontrolowania składają się
wszystkie działania menedżera, polegające
na stwierdzaniu i korygowaniu odchyleń od
ustalonych norm. Są to działania
korekcyjne, regulujące, podejmowane w
ramach realizacji pozostałych funkcji
zarządzania.

Kontrola w

przedsiębiorstwie

Ogólne etapy systemu kontroli:



Ustalenie norm.



Mierzenie wyników (trwały, powtarzalny
proces)



Porównanie rezultatów 1. i 2. etapu
kontroli (zestawienie zmierzonego wyniku z
ustalonymi normami).



Ocena i reagowanie. W rezultacie albo
otrzymuje się potwierdzenie prawidłowości
przedmiotu kontroli i utrzymuje się stan
istniejący, albo podejmuje się decyzję o
podjęciu działań korygujących i wdraża się je
do procesu wytwarzania.

Prawidłowe wykonywanie przez aparat
zarządzający funkcji planowania,
organizowania i motywowania nie zapewni
realizacji misji organizacji bez funkcji
kontroli. Stanowi ją zbiór czynności
kontrolnych polegających na porównaniu
stanów rzeczywistych z danymi, orzekaniu
o ich odchyleniach i formułowaniu zaleceń
minimalizujących te odchylenia. 
Organizacja prac kontrolnych musi być
przystosowana do warunków działalności
przedsiębiorstwa i realizowanych zadań.

Tradycyjne rodzaje kontroli



Prospektywną – czyli kontrolę poprzedzającą realizację procesu
wytwarzania dóbr i usług obejmuje sprawdzanie poprawności
ustalania wzorców działania, czyli ustalania struktury operacyjnej
procesu wytwórczego i struktury organizacyjnej.



Bieżącą, tj. kontrolę sprawowaną w trakcie realizacji procesu
wytwórczego; polega na obserwowaniu przebiegu procesu
wykonawczego pod względem:

◦

jego adekwatności do założonej struktury operacyjnej

◦

zgodności ilościowej, jakościowej i czasowej osiąganych rezultatów z celami i
zadaniami



Retrospektywną, inaczej następczą, dokonywaną po zakończeniu
realizacji procesu produkcji lub świadczenia usług; składa się
porównanie osiągniętych rezultatów i założonych celów. Stanowi
ono podstawę oceny:

◦

sprawności funkcjonowania przedsiębiorstwa, w tym jego szczebli
zarządzania

◦

prawidłowości doboru celów, sposobów ich realizacji i struktury