Odpowiedź 

immunologicz

na

na zakażenia

wirusowe

Wirusy

Wirus jest bardzo małą, mikroskopijną 
cząstką zakażającą swoiste komórki 
organizmu w celu reprodukcji. Wirusy mogą 
replikować się jedynie poprzez zakażenie 
komórki gospodarza, w związku z czym nie 
mogą rozmnażać się samodzielnie tak jak 
bakterie. Wirusy składają się przede 
wszystkim z materiału genetycznego, 
otoczonego białkową osłonką zwaną 
kapsydem. Zależnie od klasy mogą one 
zakażać różne organizmy: zarówno 
eukariotyczne (zwierzęta, drożdże, grzyby i 
rośliny) jak i prokariotyczne (bakterie). 

 

Słowo „wirus” pochodzi z łaciny i oznacza 

truciznę (syn. venenum). To, czy wirus jest 
organizmem żywym jest wciąż kwestią 
dyskusyjną, ponieważ ma on cechy 
szczególne organizmu żywego (takie jak 
reprodukcja). Większość badaczy nie 
uważa wirusów za organizmy żywe.

 Zakażenia wirusowe należą do głównych 
przyczyn chorób spotykanych w praktyce 
ogólnej, Z homotoksykologicznego punktu 
widzenia większość zakażeń wirusowych należy 
traktować bardzo poważnie, ponieważ z definicji 
wirusy są homotoksynami 
wewnątrzkomórkowymi powodującymi często 
śmierć komórki spowodowaną przez mechanizmy 
odporności komórkowej koncentrujące się na 
zakażonych przez wirusy komórkach. W Tabeli 
Ewolucji Choroby, zakażenia wirusowe należą 
początkowo do fazy impregnacji, lecz mogą we 
względnie krótkim czasie powodować 
degenerację, a nawet dedyferencjację. 

 

Oprócz samego zakażenia wirusowego, 

często obserwuje się komplikacje. Mogą 
one być nadkażeniami bakteryjnymi, lecz 
także znane są cięższe powikłania, takie 
jak po wirusowy zespół zmęczenia np. po 
infekcji wirusem EBV (mononukleoza).

Odpowiedź

immunologiczna

Cechy i mechanizm odporności 
naturalnej (wrodzonej)



Występuje u wszystkich organizmów 

wielokomórkowych



Istnieje przed zakażeniem danym drobnoustrojem



Działa przed rozwojem odpowiedzi swoistej



Ścisłe współdziałanie między wrodzoną a nabytą 

odpowiedzią immunologiczną 



We wielu przypadkach taka odpowiedź jest zdolna 

do eliminacji zakażenia



Nigdy nie wywołuje autoimmunizacji

Cele odpowiedzi naturalnej



Ogólnie: cząsteczki związane z 

patogenem:



Dwuniciowy RNA (obecny w 

replikujących się wirusach)



Sekwencje niemetylowane DNA (CpG)



Lipopolisacharydy (LPS)



Oligosacharydy (mannoza) 



Peptydoglikany i kwas lipotejchojowy 

prątków

Receptory Toll-podobne 
(TLR)



Różne produkty drobnoustrojów aktywują 

komórki za pośrednictwem TLR 



Rozpoznają komponenty strukturalne 

zachowane ewolucyjnie w klasach 

patogenów s



Po rozpoznaniu tych komponent aktywują 

układ immunologiczny i indukują 

powstawanie odpowiedzi nabytej (limf. Th1 

lub Th2)



TLR są obecne na większości komórek 

układu odpornościowego w postaci 

zewnątrz-komórkowych domen bogatych w 

leucynę 

Cechy infekcji wirusowej



Wirusy są obligatoryjnymi pasożytami 

wewnątrzkomórkowymi, więc nie mogą się 
namnażać poza komórkami żywiciela.



Wiążą się z komórkami żywiciela za 

pośrednictwem swoistych receptorów.



Po wejściu do komórki wirus ulega odpłaszczeniu 

i uwalnia kwas nukleinowy (DNA lub RNA).



Wirusowy kwas nukleinowy może wiązać się z 

genomem komórki lub pozostać w cytoplazmie. 



W obu przypadkach dochodzi do transkrypcji i 

replikacji wirusa.

Główne antywirusowe nieswoiste 
mechanizmy obronne



Blokujące infekcję

przeciwciała naturalne, składowe dopełniacza, 

niektóre                        chemokiny



Chroniące komórki przed zakażeniem

interferony- alfa, beta, omega, interferon- gamma



Niszczące lub hamujące komórki zakażone

komórki NK, makrofagi, neutrofile, limfocyty T 

gamma delta



Regulujące antywirusową odpowiedź  

zapalną 

interleukiny 1, 6, 10, 12, 18, TGF-beta, 

chemokiny 

Mechanizm odpowiedzi 
przeciwwirusowej 

Wrodzone: 



Interferony i 



komórki NK

Nabyte (swoiste):



Przeciwciała – neutralizują wirus, ale 

działają wyłącznie zewnątrzkomórkowo 

(prodromalna faza infekcji)



Cytotoksyczne limf. T – rozpoznają i 

niszczą komórki zainfekowane wirusem 

(apoptoza) zanim pojawią się nowe wiriony.

Sposoby unikania odpowiedzi 
immunologicznej przez wirusy



Zmniejszona ekspresja MHC na komórkach 

zakażonych



Produkcja glikoprotein podobnych do receptora 

dla 
IgG-Fc.



Produkcja krótkich fragmentów RNA, które 

współzawodniczą o endonukleazę RNA



Produkcja homologów cytokin (np. IL10) lub 

homologów ich receptorów.



Zmiana antygenowości

Immunopatologia zakażeń 
wirusowych

1.

Reakcja cytotoksyczna na antygeny 
wirusowe (hapteny)

2.

Kompleksy immunologiczne 
(kłębuszkowe zapalenie nerek)

3.

Zakażenie komórek układu 
odpornościowego 
(EBV, HIV, wirus odry, CMV)

4.

Autoimmunizacja indukowana przez 
wirusy

Przygotowały:

Sandra Kużajak gr 

VII

Agnieszka Huppert 

gr II