KSZTAŁTOWANIE

RÓWNOWAGI STATYCZNEJ I

DYNAMICZNEJ

Agata Piekarska

Agnieszka Wilczyńska

WSEIT, grupa IV(studnia niestacjonarne)

-Definicje równowagi

- Rodzaje równowagi

- Podział równowagi

Definicja

równowagi

Równowaga to umiejętność utrzymania pozycji ciała

w różnych i zróżnicowanych warunkach

wykonywania różnorodnych ruchów lub utrzymania

pozycji statycznej.

Równowaga jest jednym ze zmysłów człowieka obok

zmysłów- wzroku, słuchu węchu, smaku i dotyku -

spełnia ważne funkcje w życiu codziennym.

Definicja równowagi, cdn.

Równowaga człowieka jest złożoną

reakcją odruchów sterowanych przez
centralny system nerwowy.

Równowaga, stan w którym wszystkie

punkty ciała sztywnego znajdują się w

spoczynku względem rozpatrywanego

układu odniesienia. Człowiek utrzymujący

równowagę w pozycji stojącej upodabnia

swoje ciało do bryły sztywnej.

Rozróżnia się trzy stany

równowagi u człowieka:

STAŁY

OBOJĘTNY

CHWIEJNY

równowaga stała (stabilna)

Stan, gdy po wytrąceniu

ze stanu równowagi

ciało po pewnym

czasie powróci do

położenia

wyjściowego

równowaga chwiejna

stan, w którym

środek ciężkości

ciała zmienia swe

położenie, a

wychylenie

wywołują

przemieszczanie

się całego ciała

równowaga obojętna

stan, gdy po

wytrąceniu ciała ze

stanu równowagi

zmieni ono swe

połżenie i znajdzie

się w stanie

równowagi, lecz w

innym punkcie.

Podział równowagi

Równowagę dzielimy na:
a) równowagę statyczną -utrzymanie
ciała w miejscu- postawa zasadnicza, stanie
jednonóż, waga przodem, stanie na rękach,
stanie na głowie itp.
b) równowagę dynamiczną -występuje w
trakcie wykonywania różnorodnych
ćwiczeń, gdy ciało znajduje się w ruchu -
marsze, biegi, skoki, rzuty, wahania,
ćwiczenia na przyrządach, ćwiczenia wolne
itp.

Rodzaje przejawiania się zdolności

zachowania równowagi w

ćwiczeniach sportowych

Zdolność

zachowania

równowagi

Zdolność

zachowania

równowagi

Równowaga

dynamiczna

Równowaga

dynamiczna

Ruchy na małej

powierzchni

podparcia

Ruchy na małej

powierzchni

podparcia

Ruchy na małej i

przemieszczającej

się powierzchni

podparcia

Ruchy na małej i

przemieszczającej

się powierzchni

podparcia

Ruch z obrotami

wokół podłóżnej

osi ciała (bez

podparcia

Ruch z obrotami

wokół podłóżnej

osi ciała (bez

podparcia

Ruch ze zmianą

szybkości kierunku

Ruch ze zmianą

szybkości kierunku

Ruch bez

powierzchni

podparcia

Ruch bez

powierzchni

podparcia

Skoki bez sprzętu

sportowego (np.

do wody)

Skoki bez sprzętu

sportowego (np.

do wody)

Skoki ze sprzętem

sportowym (np. na

nartach)

Skoki ze sprzętem

sportowym (np. na

nartach)

Równowaga

statyczna

Równowaga

statyczna

Statyczne

ćwiczenia

sportowe

Statyczne

ćwiczenia

sportowe

Równowaga...

Fizjologiczne podstawy

równowagi

Organizacja zmysłowa i

biomechanika

układu równowagi

Mechanizmy odpowiedzialne za

zachowanie

równowagi ciała kontrolowane są przez

wiele

narządów o złożonej anatomii i fizjologii.

Fizjologiczne podstawy

równowagi

Układ równowagi przyjmuje bodźce z
otaczającego środowiska poprzez receptory
w narządzie przedsionkowym,
proprioreceptory oraz narząd wzroku.
Uzyskane informacje są przekazywane i
modulowane przez ośrodkowy układ
nerwowy. Następnie impulsy nerwowe
docierają do narządów efektorowych,
tzn. mięśni tułowia i kończyn oraz gałek
ocznych, wywołując ich odruchowe reakcje
koordynujące postawę ciała.

Schemat działania ruchowego

Schemat trzech

głównych narządów

układu równowagi

1. Narządu przedsionkowego,

inaczej błędnikowego,
zlokalizowanego w uchu
wewnętrznym,

2. Narządu wzroku,
3. Zmysłu czucia głębokiego,

którego receptory wrażliwe
na ucisk, rozciąganie,
napięcie znajduje się w
mięśniach, ścięgnach,
torebkach stawowych,
naczyniach i narządach
wewnętrznych.

Odpowiedzialność za

kontrolę nad równowagą

stanowią dwa odrębne, lecz

uzależnionych od siebie

układów:

1.) Układ

stabilizujący
spojrzenie, który
kontroluje
kierunek i ostrość
widzenia podczas
ruchów głowy i
całego ciała

2.) Układ

stabilizujący
postawę który jest
odpowiedzialny za
utrzymywanie
ciała w
równowadze w
spoczynku oraz w
ruchu

Schemat połączeń

narządu

przedsionkowego

Powyższe układy (stabilizujące

spojrzenie i postawę ciała) różnią się
źródłem informacji receptorowych,
informacji o reakcjach ruchowych różnych
części ciała oraz wykorzystywaniem
różnych szlaków w ośrodkowym układzie
nerwowym.

Ściśle przy tym ze sobą współpracują,

ponieważ stabilizowanie spojrzenia nie jest
możliwe dopóki głowa i gałki oczne także
nie są stabilne. Jednak że prawidłowe
widzenie, które zależy od stabilnego
spojrzenia, jest podstawowym zmysłem
kontrolującym i stabilizującym postawę.

Koordynacja ruchowa a

zdolności zachowania

równowagi

Koordynacja ruchowa

KLASYFIKACJA KOORDYNACJI

Ze względu na różnorodność form

ruchowych koordynację dzielimy na ogólną i

specjalną.

Koordynacja ogólna, umożliwia

racjonalne wykonanie różnych działań
motorycznych, niezależnie od specjalizacji
sportowej. Każdy zawodnik dążący do
wszechstronnego rozwoju powinien
pracować nad koordynacją. Ze względu na
to, że ów rozwój musi wyprzedzać
rywalizację sportową ogólna koordynacja
powinna być wypracowana wcześniej.

Koordynacja specjalna jest
zdolnością, która umożliwia wykonanie
różnych złożonych ruchów w wybranej
dyscyplinie szybko, płynnie, precyzyjnie.

Stąd koordynacja ta jest blisko

powiązana ze specyficznymi
uzdolnieniami motorycznymi, dając
zawodnikowi możliwość podniesienia
efektywności treningu.

Zadaniem układu równowagi

jest:

1. Dostarczenie aktualnych danych o pozycji
ciała w przestrzeni, o kierunku i prędkości jego
ruchu;
2. Szybką, zapobiegającą upadkowi reakcję,
korygującą każde odchylenie środka ciężkości ciała

od pozycji równowagi w obrębie pola podstawy;

3. Kontrolę ruchu gałek ocznych w celu
utrzymania prawidłowego obrazu otaczającej
przestrzeni, podczas ruchu danej osoby, jej

otoczenia

lub obu jednocześnie

Zdolność zachowania

równowagi:

Przejawiają się zawsze równocześnie z

inntmi zdolnościami koordynacynymi:



Orientacją przestrzenną



Różnicowaniem ruchu



Szybkością reakcji

Znaczenie zachowania

równowagi uzależnione

jest od:

WIELKOŚCI PŁASZCZYZNY PODPARCIA

Im nmiejsza płaszczyzna, tym bardziej

złożone staje się zachowanie równowagi
( np. łyżwiarstwo- wykonywanie piruetów)
CHWIEJNOŚCI PŁASZCZYZNY PODPARCIA
oraz PRZEMIESZCZANIE SIĘ

(jazda na deskorolce, wrotkach,

żeglarstwie deskowym (surfing)

Zdolność zachowania

równowagi występuje:



W ćwiczeniach wykonywanych w różnych
kierunkach (w przód, tył, prawo, lewo)



Wokół rozmaitych osi ciała ( podłużnej,
poprzecznej, mieszanej)

Największy poziom tej zdolności występuje w
ćwiczeniach sportowych wykonywanych z obrotami
wokół różnych osi.
Im więcej obrotów zawiera ćwiczenie, tym wyższy
stopień jego złożoności (tzw. współczynnik trudności i
znaczniejsze zakłócenie czynności zmysłu równowagi
( akrobatyka, skoki do wody, łyżwiarstwo figurowe)

Elementarne zdolności

koordynacyjne

Zdolności łączenia ruchów – związana jest z

integracją przestrzenną, czasową i dynamiczną ruchów,
w których zaangażowane są odrębne części ciała,

Zdolności różnicowania ruchów – istota sprawdza

się do tego, aby dla najkorzystniejszego rozwiązania
zadania ruchowego precyzyjnie rozdzielić poszczególne
elementy faz całego cyklu ruchowego i umiejętnie
różnicować stan napięcia zaangażowanych mięśni,
prędkość ruchu i kątowe pozycje w poszczególnych
stawach,

Zdolności poczucia równowagi – znaczenie tej

zdolności jest szczególne w warunkach częstych
zakłóceń pozycji ciała, w przypadku małych płaszczyzn
podparcia lub też chwiejnego podłoża

Zmienność
koordynacyjnych zdolności

motorycznych

ontogenezie

Raczek, Mynarski, Ljach (1998) wskazują, że w trakcie
pobytu dziecka w szkole niektóre wskaźniki
koordynacyjnych zdolności motorycznych wzrastają o 20-
30% ale inne nawet o 600%.
Obserwacje te dowodzą, że na podstawie ograniczonej
listy tych zdolności nie można wnioskować o przebiegu
wielokierunkowo i w różnym tempie zachodzących zmian
w całokształcie poszczególnych właściwości.
Z kolei Hirtz(1978) dowodził, że uogólniając, 25%
ogólnego przyrostu koordynacyjnych zdolności
motorycznych dziewczęta i chłopcy osiągają w wieku od
7,7 do 10,8 lat, 50% w wieku od 8,8 do 12,2 lat, 75%
osiągają od 10,3 do 13,3 lat, a pełny rozwój właściwości
przypada między 14,5 a 17 rokiem życia

Struktura zdolności

koordynacyjnych wg.

Raczek, Mynarski, Ljach

(1998)

Kinestetycznego różnicowania

Orientacji czasowo-przestrzennej

Zachowania równowagi

Rytmizacji

Szybkiej reakcji

Łączenia ruchów

Dostosowania (przebudowy) działania

Wysokiej częstotliwości

Orientacyjna klasfikacja wybranych

dyscyplin sportu według ich stopnia

trudności – poziomów koordynacji

ruchowej (W. Farfel)

Umo

wny

stopi

eń

trudn

ości

dyscy

pliny

sport

owej

III POZIOM
Przestrzenna dokładnośc ruchów
wykonywanych w minimalnych
jednostkach czasu i w zmieniających się
warunkach)

HOKEJ NA ŁYŻWACH I NA
WROTKACH

PIŁKA RĘCZNA, KOSZYKÓWKA

PIŁKA NOŻNA

PIŁKA SIATKOWA

JUDO- ZAPASY STYL WOLNY

ZAPASY- STYL WOLNY

SZERMIERKA

TENIS STOŁOWY

TENIS- BADMINTON

10. KAJAKARSTWO- NARCIARSTWO

ZJAZDOWE

11. KOLARSTWO SZOSOWE

12. SKOKI NARCIARSKIE

II POZIOM
Przestrzenna dokładność ruchów
wykonywanych w minimalnych
jednostkach czasu ( w warunkach prawie
standardowych

)

13. ŁYŻWIARSTWO I WROTKARSTWO

FIGUROWE
14. GIMNASTYKA SPORTOWA

15. AKROBATYKA
16. SKOKI DO WODY

17. GIMNASTYKA ARTYSTYCZNA
18. KOLARSTWO TOROWE

19. ŁYŻWIARSTWO SZYBKIE
20. PODNOSZENIE CIĄŻARÓW

21. FIGURY OBOWIĄZKOWE-
ŁYŻWIARSTWO I WROTKARSTWO

FIGUROWE

I POZIOM
Przestrzenna dokładność ruchów
wykonywanych
wg. wzorca

22. ŁUCZNICTWO

23. STRZELANIE Z PISTOLETU
24. ŁYŻWIARSTWO PODSTAWOWE

25. WROTKARSTWO PODSTAWOWE

Testowanie i badanie

równowagi:

a) równowaga statyczna

b)równowaga dynamiczna

c) badanie

posturograficzne

TESTY

1. Równowaga statyczna

stanie na równoważni Fleishmana:

Sprzęt i pomoce: deska w kształcie prostokąta 30 x 60 cm, z podłużną
listwą na środku o szerokości 2 cm, wysokości 4 cm, czasomierz.

Sposób wykonania: na sygnał badany wchodzi na równoważnię, stawiając
stopy w osi podłużnej tak, żeby palce jednej dotykały pięty drugiej. W tej
pozycji testowany stara się przy pomocy ruchów kompensacyjnych
wytrzymać jak najdłużej. Oderwanie stopy od teownika traktuje się jako utratę
równowagi.

Wynik: czas stania na równoważni, mierzony z dokładnością co do 0,1 sek.
Próbę powtarza się 2x, lepszy czas to wynik końcowy.
wspięcie na palcach obunóż
Sprzęt: czasomierz

Sposób wykonania: badany z rękami na biodrach i zasłoniętymi oczami na
sygnał staje we wspięciu na palcach i stara się wytrzymać w tej pozycji jak
najdłużej.
Wynik: czas stania w wymaganej pozycji. Z dwóch prób zapisać lepszy wynik.

TESTY

2. Równowaga dynamiczna

marsz po rozecie Mekoty:

Sposób wykonania: próba rozpoczyna się w momencie postawienia
stopy na jednym z boków rozety, badany z ramionami na biodrach chodzi
po sześciokącie, stawiając jeden krok na jednym boku. Próba trwa do
momentu utraty równowagi przez dotknięcie stopą podłoża lub
oderwanie ręki od biodra.

Wynik: liczba prawidłowo wykonanych kroków po bokach sześciokąta.
obroty w miejscu (Kocjasza)

Sprzęt i pomoce: okrągła podstawa o średnicy 50 cm i wysokości 10
cm, pionowy stojak o wysokości 180 cm oddalony od krawędzi podstawy
o 50 cm, pałeczka lekko-atletyczna (30 cm), opaska na oczy.

Sposób wykonania: Badany w ręce trzyma pałeczkę. Na sygnał
wykonuje obroty w tempie co najmniej 4-5 obrotów na 10 sek. Za każdym
razem dotykając pałeczką stojaka.
Wynik: ilość prawidłowo wykonanych obrotów. W prawidłowym obrocie
badany dotyka pałeczką stojaka, jako utratę równowagi traktuje się
wyjście poza koło więcej niż połowę stopy.

System Komputerowej Posturografii Dynamicznej (CDP)

EQUITEST pozwala na uzupełnienie

diagnostyki otoneurologicznej o szereg
testów rehabilitacyjnych.

Podstawowym testem jest SOT, test

oceny organizacji nerwowej układu
równowagi w warunkach tzw. konfliktu
sensorycznego, składający się z 6 części:

Dynamiczna Posturografia

Komputerowa EQUITEST

Badanie posturograficzne z zastosowaniem

konfliktów sensorycznych

1. badanie na platformie

nieruchomej przy oczach
otwartych,

2. badanie na platformie

nieruchomej przy oczach
zamkniętych,

3. badanie na platformie

nieruchomej przy oczach
otwartych, ale poruszającym się
otoczeniu,

4. badanie na platformie ruchomej,

a nieruchomym otoczeniu, przy
oczach otwartych,

5. badanie na platformie ruchomej z

oczami zamkniętymi,

6. badanie przy oczach otwartych,

ale przy ruszającej się

platformie i ruszającym się

otoczeniu.

Metodyka kształtowania

równowagi ciała

Metodyczne środki doskonalenia

koordynacji ruchowej

Metodyczne środki doskonalenia koordynacji ruchowej

ogólny schemat

doskonalenia

koordynacji ruchowej

wg. Farfela

I dokładność ruchów .

Wykonywanie ćwiczeń wg

wzorca

II dokładność i szybkośc

ruchów wg wzorca

III dokładność i szybkość

ruchów. Szybkie

wykonanie dokładnych

ruchów w zmiennych

warunkach

zmiana sposobu

wykonywania

ruchu

1. kierunek ruchu
2. Udziału (wkładu)

siły
3. Tempa ruchów
4. Zakresu

(amplitudy) ruchów
5. Rytmu ruchów
6. Pozycji

wyjściowej i

końcowej
7. Lustrzane

wykonanie

ćwiczenia dla

,,odświeżenia”

wrażeń

kinestetycznych
8. Symetryzacja

ruchów (proces

wyrównania

sprawności stron

ciała
9. Płaszczyzny

podparcia

zmiana warunków wykonywania

ruchów

1. Ciągła zmiana warunków
a) wprowadzenie warunków

ułatwiających wykonanie ruchów ( np.

imitacja fragmentu skoku

narciarskiego na Sali
b) wprowadzenie warunków

utrudniających wykonanie ruchów ( np.

przy niedostatecznym oświetleniu

obiektu sportowego
2. Ciągła zmiana ćwiczeń
3. Dotychczasowego obciążenia
4. Dotychczasowego pobudzenia

aparatu ruchowego
5. Stosowanie dodatkowych zadań

podczas wykonywania ćwiczeń
6. Kombinowanie z innymi

ćwiczeniami
7. Dotychczasowego udziału

zmysłów
a) zmiana wiodących zmysłó (np.

zastąpienie wzroku wrażeniami

kinestetycznymi)
b) Ograniczenie wiodących zmysłów

(np. czucia piłki poprzez nałożenie

rękawiczek
c) Eliminację wiodących zmysłów (np

Środki metodyczne rozwijania

koordynacji ruchowej w grach

sportowych

Srodki metodyczne

zmiana sposobu wykonywania ćwiczenia

rodzaju przemieszczania się

kierunku ruchów

udziału (wkładu siły)

tempa ruchów

lustrzane wykonanie ruchów

(np. rzuty na bramkę

niewiodącą ręką

zróżnicowanie wyjściowe położenia

ciała, z których rozpocznie się

wykonanie ćwiczenia (np. podanie

piłki z pozycji siedzącej, leżącej lub

klęczącej)

zmiana zewnątrznych warunków

wykonania ćwiczeń

wykorzystanie piłek o różnej wielkości,

ciężarze, koloże itp., podczas wykonania

podań, strzałów na bramkę, dryblingu itp

wykonanie ćwiczeń z ciągłą zmianą

partnerów

wykonanie znanych ćwiczeń w warunkach

zmiany rozmiarów pola gry i jej przepisów

wykonanie ćwiczeń w różnych warunkach

pogodowych halowych

uwzględnienie dodatkowych przyborów przy

wykonywaniu ćwiczeń (np. rzutów podczas

skoków z odskoczni)

poprzez wprowadzenie ćwiczeń z kilkoma

piłkami

Etapy doskonalenia

techniki sportowej

Dyferencjacja
(różnicowanie
z ,, grubsza”)

konkretyzacja
(różnicowanie
szczegółowe)

analiza

syntez

III

TECHNIKI
ELEMENTARNE(PO
DSTAWOWA
STRUKTURA
RUCHU)

TECHNIKA STANDARDOWA
(WYPASKOWA LUB ŚREDNIA
WIELU OSOBNIKÓW

TECHNIKA
INDYWIDUALNA
(ADEKWATNA DO
KONKRETNEGO
ZAWODNIKA)

TECHNIKA
MISTRZOWSKA

TECHNIKA
OPTYMALNA
(MODEL)

(t)

V (Q)

stopnie (etapy) jakościowego
doskonalenia techniki

Metodyka kształtowania

koordynacji.

W doskonaleniu koordynacji stosuje się następujące grupy
ćwiczeń:
1. Ćwiczenia stereotypowe
2. Ćwiczenia doskonalące zachowanie równowagi w miejscu i
w ruchu
3. Ćwiczenia kształtujące umiejętności wykonania szybkich
obrotów, zwrotów padów, przewrotów itp.
4. Ćwiczenia asymetryczne i lustrzane
5. Ćwiczenia z zastosowaniem nietypowych pozycji
wyjściowych
6. Ćwiczenia z wprowadzeniem nietypowych ruchów do
zasadniczej ich formy
7. Ćwiczenia z zastosowaniem nietypowych warunków, np.
inny teren, cięższy, lżejszy przeciwnik, mniejsze boisko itp.)
8. ćwiczenia z innych dyscyplin sportu oraz gry zespołowe.

Ćwiczenia doskonalące zachowanie równowagi w miejscu i

ruchu:

- bieg, na sygnał zmiana kierunku ruchu
- bieg, na sygnał pełny obrót i dalszy bieg w

tym samym kierunku

- w lekkim biegu pochylenie tułowia w przód

i mocne przyspieszenie

- szybki bieg po kole o małym promieniu
- pokonywanie różnych torów przeszkód
- bieg w urozmaiconym terenie (przez rowy,

krzaki, pagórki)

Ćwiczenia kształtujące umiejętności wykonywania

szybkich obrotów, zwrotów, przewrotów:

- przewrót w przód z miejsca
- wielokrotny przewrót w przód
- wychwyt z karku
- przerzut w przód z odbicia jednonóż
- salto w przód
- przewroty w tył z postawy stojącej
- przewrót w tył do stania na rękach
- salto w tył

Ćwiczenia asymetryczne

i lustrzane:

- krążenia prostych ramion – prawe w tył, lewe w

przód

- ramiona, skurcz przed sobą – krążenie lewym

przedramieniem od siebie, prawym do siebie

- lewe ramię skurcz, prawe ramię wyprost w górę
- lewe ramię wyprost w górę, prawe ramię skurcz
- podskoki na prawej nodze z akcentowanym

wysuwaniem lewej nogi wprzód, bok, tył, to samo
na lewej z wysunięciem prawej

- bieg przez płotki z atakowaniem ich przeciwną niż

zazwyczaj nogą

- niski start z przeciwnego ustawienia bloku

Ćwiczenia z zastosowaniem nietypowych

pozycji wyjściowych:

- w marszu na sygnał w tył zwrot i ostry

start

- skok w dal z miejsca stojąc tyłem do

kierunku skoku

- starty z różnych pozycji np. leżenia

przodem...

- wyskok dosiężny z siadu klęcznego

Ćwiczenia z zastosowaniem nietypowych

warunków:

- bieg przez płotki przy nierównych

odległościach między płotkami

- bieg przez płotki przy skróconych

odległościach między płotkami

- skok wzwyż wykonany bez zmiennego

rozbiegu

- rzut oszczepem z ograniczonego rozbiegu

Ćwiczenia z wprowadzeniem dodatkowych

ruchów do zasadniczej ich formy:

- w czasie wykonywania salta w przód,

objąć rękoma nogi i przyciągamy do
klatki piersiowej

- w czasie skoku w dal, dosięgnąć ręką do

piłki zawieszonej wysoko nad skocznią

Metodyka kształtowania

zdolności koordynacyjnych

1. Zmiana wykonania ćwiczenia (np. kierunku, tempa

ćwiczenia, pozycji wyjściowych);

2. W tych dyscyplinach sportu, w których zachodzi

konieczność opanowania złożonych czynności

ruchowych, bezwzględną koniecznością jest

kształtowanie specjalnych koordynacyjnych zdolności

motorycznych od najwcześniejszych lat.

3. Zmiana wielkości obciążenia w wykonanej czynności

ruchowej (np. skoki przez przeszkody różnej wysokości,

rzuty z niepełnych lub przedłużonych obrotów, skoki z

różnej długości rozbiegów);

4. Zmiana zewnętrznych warunków wykonania ćwiczenia

(np. urządzeń, podłoża, partnera, wielkości pola gry);

Metodyka kształtowania

zdolności koordynacyjnych,

cdn.

5. Kombinacja różnych form ruchowych (np. bieg –

skok – rzut)

6. Wykonywanie ćwiczeń w warunkach czasowego

ograniczenia (np. ćwiczenia reakcji, pokonywanie

przeszkód ,,na czas”);

7. Stosowanie zmiennych sygnałów informacyjnych

(np. optycznych, akustycznych, kinestetycznych);

8. Wykonywanie ćwiczeń po uprzednim obciążeniu (np.

ćwiczenia równoważne po serii przewrotów,

wykonywanie złożonych czynności w końcowej

części jednostki treningowej).

Trening koordynacji

Powinien być realizowany metodą
powtórzeniową z dostatecznie długimi
przerwami wypoczynkowymi.
W jednostkach treningowych ćwiczenia
koordynacyjne powinny występować w
pierwszej części kiedy zawodnik jest wypoczęty.
Treningi te lepiej przeprowadzić rano niż
wieczorem, jak również przed treningami siły i
wytrzymałości.

Wśród motorycznych zdolności człowieka zdolności

koordynacyjne stanowią jeden z podstawowych

warunków do wysokich osiągnięć sportowca.

Wymienia się 7 uzdolnień

koordynacyjnych ważnych w sporcie

wyczynowym:

1. Zdolność kojarzenia

Jest to zdolność celowego

koordynowania ruchów części ciała oraz
pojedynczych ruchów i faz między nimi.
Dominuje ona w trudnych zadaniach
koordynacyjnych, występujących np. w
gimnastyce akrobatycznej i sportowej,
grach zespołowych.

2. Zdolność orientacji

Jest to zdolność określania i zmiany

położenia w odniesieniu do konkretnego
pola działania, np. boisko, plansza lub
poruszający się obiekt(partner,
przeciwnik, piłka itp.)

3. Zdolność różnicowania ruchu

Polega ona na świadomym

,precyzyjnym określeniu parametrów siły,
czasu i przestrzeni aktualnie
wykonywanego ruchu ,porównaniu z
istniejącym w wyobraźni jego
przebiegiem. Zdolność tę nazywa się
często czuciem ruchu, czasu ,tępa czy też
wyczuciem wody ,piłki ,śniegu itp.

4. Zdolność do

zachowania równowagi

Umożliwia utrzymanie pozycji ciała w
równowadze (równowaga statyczna)oraz
zachowanie lub odzyskanie tego stanu
(równowaga dynamiczna) w czasie czynności
ruchowej albo po jej wykonaniu. Zachowanie
równowagi jest podstawowym założeniem
każdego cyklu ruchowego. Szczególne
wymagania co do poziomu tej zdolności
stawiają wszystkie dyscypliny techniczne:
łyżwiarstwo, gimnastyka, sporty walki.

5. Zdolność szybkiej reakcji

Zdolność szybkiego rozpoczęcia i
wykonania celowych ,krótkotrwałych
motorycznych akcji na podany sygnał. Przy
czym reakcja następować winna w
najstosowniejszym momencie i z
szybkością adekwatną do zadania.
Zdolność do szybkiej reakcji ma
szczególne znaczenie w grach ,sportach
walki ,biegach lekkoatletycznych i
łyżwiarskich , wioślarstwie, pływaniu, żużlu
i innych.

6. Zdolność przestawiania się

Pozwala na wdrożenie optymalnego programu
działań oraz jego zmienianie i przestawianie w
przypadku dostrzeżenia lub przewidywania
zmiany sytuacji.
Zmiany te mogą być bardziej lub mniej
oczekiwane (np. w sportach walki lub grach
zespołowych)lub też mogą wystąpić nagle i
zupełnie nieoczekiwanie (np. zjazd na nartach
,sporty motorowe).
Zdolność ta występuje w ścisłym powiązaniu ze
zdolnościami orientacji i reakcji.

7. Zdolność rytmizacji ruchów

Zdolność przyjęcia rytmu podanego z zewnątrz
oraz wewnętrznego ,występującego we własnej
wyobraźni i realizowanie obu motorycznie.
Zdolność ta ma duże znaczenie w techniczno-
kompozycyjnych dyscyplinach sportu
wykorzystujących podkład
muzyczny(gimnastyka artystyczna
,akrobatyka ,łyżwiarstwo figurowe).
Jest ona jednak równie ważna dla szybkiego i
właściwego wyuczenia umiejętności we
wszystkich dziedzinach sportu (głównie sporty
cykliczne)

Bibliografia.

Starosta W. ,,Motoryczne zdolności koordynacyjne”
Instytut Sportu w Warszawie 2003
Zaciorski W. „Kształtowanie cech motorycznych
sportowca” Sport i Turystyka Warszawa 1970
Konturek S. ,, Fizjologia człowieka”, tom IV
Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego 1998
Szopa J. ,, Podstawy antropomotoryki”
Wydawnictwo PWN,Warszawa-Kraków 1996
dr med. Marta Held-Ziółkowska ,,RÓWNOWAGA
STATYCZNA I DYNAMICZNA CIAłA”, kwartalnik
otorynolaryngologiczny, kwiecień- czerwiec 2006.

Document Outline