Europejska Wyższa Szkoła Informatyczno Ekonomiczna w Warszawie

Wprowadzenie

W 1902r. Frederick W. Taylor opublikował „Zarządzanie
zakładem wytwórczym” – uznawana jest za pierwszą na
świecie

pracę

całości

poświęconą

zarządzaniu

przedsiębiorstwem, dlatego od tego momentu przyjmuje się
powstanie nauki o organizacji i zarządzaniu.
Początki jednak sięgają do XVIII w. gdyż ok roku 1733 zaczęto
stosować
w produkcji maszyny włókiennicze, a później silniki parowe
1774r. i inne wynalazki rewolucjonizujące wytwórczość.

Dalszy  dynamiczny  rozwój  technologii  i  nowych  metod
produkcji  wymusił  zapotrzebowanie  na  nowe  metody
organizacji produkcji i zarządzania.
Rozwój  produkcji  przemysłowej  spowodował,  ze  konieczne
stało  się  odejście  od  tradycyjnych  metod  organizacji  pracy  i
szukanie rozwiązań naukowych.
Współcześnie  na  naukę  o  organizacji  i  zarządzaniu  składa  się
zbiór reguł, pojęć oraz zasad postępowania.

Wprowadzenie

cd.

W obrębie nauki można wyróżnić trzy poziomy:

- Poziom praktycznego doświadczenia:

opis konkretnego

przedsiębiorstwa, procesów i zjawisk w nim zachodzących oraz jego
związków z otoczeniem (praktyka zarzadzania, doświadczenia)

- Poziom rozważań teoretycznych i generalizacji:

zbiór

uniwersalnych zasad i pojęć sformułowanych dzięki uogólnieniu
praktycznego doświadczenia (teoria organizacji i zarzadzania)

- Poziom praktycznego zastosowania zasad teoretycznych:

zbiór materialnych (maszyny i urządzenia) i konceptualnych
(metody
i techniki) instrumentów organizacji i zarządzania stworzonych na
podstawie koncepcji teoretycznych.

Podstawy zarzadzania i organizacji

Definicja zarządzania

Def. zarządzania.
Źródłosłów- etymologia:
- z łac. manus, agere- uruchamiać, napędzać

I  def:  Zarządzanie  określa  się  jako  działalność  lub
proces  polegający  na  stałej  koordynacji  i  integracji
użytkowanych  zasobów  dla  osiągnięcia  celów
organizacji  przy  zachowaniu  zasady  racjonalnego
gospodarowania.

Definicja zarządzania cd.

II def:
W najbardziej ogólnym pojęciu zarządzanie polega na utrzymywaniu równowagi między
organizacją  a  jej  otoczeniem  oraz  równowagi  między  składniami  tej  organizacji  czyli
różnymi rodzajami użytkowanych przez nią zasobów.
Utrzymywanie  równowagi  w  stosunkach  organizacji  z  otoczeniem  polega  na
zapewnieniu odpowiednich zasileń, które pozwolą organizacji zachować swa odrębność
w tym otoczeniu i integralność oraz zdolność do formowania własnych celów i strategii
ich  osiągnięcia.  Ponieważ  zarządzanie  jest  procesem  stałej  koordynacji  i  integracji
użytkowanych

organizacji

zasobów,

które

zwykle

występują

w niedoborze, stąd zarządzanie oznacza także stałe dążenie do:
-  orientacji  posiadanych  zasobów  na  pojawiające  się  przed  organizacją  okazje  ze
względu na racjonalny użytek zasobów. Kreowanie okazji poprzez lobbing gospodarczy
–  oddziaływanie  na  dysydentów  poprzez  organizowaniu  warunków  i środków
zapewniających im ekspansję gospodarczą na rynku krajowym i zagranicznym
- nieustannego rekombinowania zasobów, tzn. takiego ich organizowania aby zapewnić
możliwie  duży  stopień  elastyczności  działania  wymagany  z  powodu  niepełnej
przewidywalności zjawisk, zwłaszcza gospodarczych, czyli istnienia ryzyka prowadzenia
działalności gospodarczej.
-  reorganizowania  użytkowanych  zasobów  z  punktu  widzenia  wyboru  takiej  ich
kombinacji, która w danych warunkach zapewnia możliwie najwyższą produktywność.

Interpretacja zarządzania

Proces zarządzania jest trudny do jednoznacznego zdefiniowania, stąd też istota
zarządzania może być rozpatrywana przez analizę 3 podstawowych interpretacji
zarządzania:

interpretacji ekonomicznej -

pozwala na postrzeganie procesu zarządzania jako jednego

z czynników produkcji równoważnie obok kapitału, pracy i zasobów naturalnych.
Interpretacja

ekonomiczna

stanowi

uzasadnienie

stosowania

rozwijania

menedżerskiego systemu zarządzania organizacjami.

interpretacji administracyjnej zarządzania -

pozwala wysunąć na plan pierwszy

system autorytetu którego działalność zasadza się na regule hierarchii. Autorytet oznacza
potwierdzone prawnie pełnomocnictwo do wydawania decyzji kierowniczych. Zarządzanie
to zatem proces sprawowania władzy, a sprawność tego procesu pozostaje uzależniona od
rozłożenia uprawnień władczych pomiędzy różnymi szczeblami hierarchii organizacyjnej.

Interpretacji społecznej (socjologicznej) -

pozwala na postrzeganie tego procesu jako

uwikłanego
w system grup społecznych i prestiżów przypisywanych każdej z nich. Kadry kierownicze w
każdej organizacji są zazwyczaj szczególna grupą osób, bowiem to właśnie kierownicy
reprezentują organizację na zewnątrz oraz organizują i koordynują prace w jej wnętrzu. Są
zatem

nieustannie

w centrum zainteresowania skupiającym uwagę wszystkich ludzi związanych z organizacją.

Proces zarządzania

Możemy go rozpatrywać na dwóch płaszczyznach:

1) Na płaszczyźnie

strukturalnej

odnoszonej do

uczestników  tego  procesu,  której  analizie  poddawani
są uczestnicy zarządzania, czyli osoby na stanowiskach
zarządczych  wszystkich  szczebli,  którym  powierzono
uprawnienie  do  wydawania  decyzji  i  poleceń  oraz  ich
podwładnych.

2) Na płaszczyźnie

funkcjonalnej

- odnoszona do

działań zarządczych (ich logiki, struktury, natężenia)
podejmowanych przez kierujących ze względu na cele
jakie maja być osiągnięte w organizacji

Ujęcie strukturalne procesu

zarządzania

Ujęcie strukturalne wymaga wyeksponowania 3 ważnych elementów:

• Podmiot zarządzający -

to jest taki element wyposażony we władzę oraz

niezbędne umiejętności, element stosujący adekwatny do sytuacji
zarządczych styl kierowania, dysponujący odpowiednimi metodami
i

technikami

zarządzania.

Sposób

oddziaływania

zarządczego

determinowany  jest  generalnie  przyjętym  przez  organizację  programem
rozwoju,  czyli  misja  i  wizja,  strategia  i  wynikającymi  z  niej  celami.
Podmiotem  zarządzania  jest  zawsze  człowiek  lub  grupa  ludzi  pełniących
funkcje  elementu  uzależniającego,  np.  dyrektor,  prezes  zarządu,  kierownik
odpowiedniego szczebla, a także zarząd czy rada nadzorcza.

• Podmiot zarządzany -

jest to element procesu okazujący przyzwolenie do

sprawowania  władzy  przez  zarządzającego.  Element  dysponuje  również
niezbędnymi  umiejętnościami,  zgłaszający  wobec  organizacji  aspiracje
wynikające z chęci, ale i z konieczności zaspokojenia różnorodnych potrzeb.
Podmiot  zarządzany  oddziałuje  na  zasoby  organizacji  dla  uzyskania
oczekiwanego  przez  zarządzających  stanu  obiektu  zarządzania.

Ujęcie strukturalne procesu

zarządzania cd.

Informacyjno decyzyjne sprzężenie zwrotne
-

polega to generalnie na istnieniu koniecznej

relacji

podmiot

zarządzający-

podmiot

zarządzany

polegającej

wzajemnie

zdeterminowanej

dwustronnej

wymianie

informacji
i

jednostronnym

(od

zarządzającego

zarządzanego)

podejmowaniu

decyzji

zarządczych.

Podmiot zarządzający  Podmiot zarządzany

Ujęcie funkcjonalne procesu

zarządzania

Funkcje zarządzania są to

względnie stale powtarzające się czynności

wykonywane

przez podmiot zarządzający w drodze podejmowania decyzji dotyczących działania
podporządkowanych jemu podmiotów zarządzanych(podwładnych na różnych
szczeblach).
Wyróżniamy 4 funkcje zarządzania:

• Funkcja planowania -

polega na przewidywaniu przyszłego układu warunków

i środków działania oraz na formułowaniu celów działania dostosowanych do tego
układu. To planowanie uruchamia proces zarządzania.

• Funkcja organizowania -

polega na wykonywaniu powtarzających się czynności

mających na celu powiązanie różnorodnych działań członków organizacji w pewne
bardziej lub mniej trwałe zespoły działań.

• Funkcja motywowania -

to jest zespół czynności polegających na takim

oddziaływaniu w procesie zarządzania na pracownika (podwładnego), aby
ukierunkować jego działanie na realizację celów organizacji.

• Funkcja kontrolowania -

to zespół czynności polegających na nieustannym

porównywaniu stanu rzeczywistego z zaprojektowanym wzorcem oraz ustaleniu
odchyleń od wzorca i ich przyczyn.

Podstawy zarzadzania i organizacji

Definicja organizacji

Pojęcie organizacji:
Źródłosłów:
(łac.) organella- wyspecjalizowana część komórki biologicznej
organisatio- system
(gr.) organikos- wytworzony za pomocą narzędzia
organon- narzędzie, instrument, przyrząd, organ

Uniwersalna definicja organizacji i def. organizacji społecznej:
prof. Tadeusz Kotarbiński, Jan Zieleniewski
-  Organizacja  jest  to  system,  którego  uporządkowanie  polega  przede  wszystkim
na  tym,  że  funkcjonalnie  zróżnicowane  jego  części  w  zasadzie  współprzyczyniają
się  do  powodzenia  całości  a  powodzenie  całości  jest  istotnym  warunkiem
powodzenia części.

-  Organizacja  społeczna  jest  to  względnie  trwały  system  zróżnicowanych
i  skoordynowanych  działań  ludzkich  wykorzystujących,  przekształcających
i  zespalających  celowo  ustrukturyzowany  zbiór  zasobów  ludzkich,  kapitałowych,
ideowych  i  naturalnych,  pozostająca  we  wzajemnym  oddziaływaniu  z  innymi
systemami działalności ludzkiej i zasobami otoczenia.

Cechy organizacji:

  Organizacja  jest  instrumentem  pozwalającym  na  dokonanie
racjonalnej  ekonomicznie  kombinacji  dostępnych  zasobów  i
umożliwia np. wytwarzanie na skalę przemysłową rozmaitych dóbr
i  świadczenia  różnorodnych  usług.  Realizowana  działalność  jest
ściśle

związana

z kalkulacją ekonomiczną - chodzi o wybór z pośród dostępnych
czynników produkcji takiej kombinacji, która okaże się najbardziej
wydatna lub też najbardziej oszczędna. Organizacja jest
systemem techniczno-ekonomicznym.

Organizacja może być i jest rozpatrywana jako system kulturowy.

Peter Drucker - „To ludzie konstytuują działalność organizacji,
powodują, że zostaje osiągnięty sukces lub zdarza się porażka”.

Aspekty organizacji:

Najważniejszym celem działalności każdej organizacji jest tworzenie
rezultatów, które można z jakiegoś punktu widzenia ocenić jako
wartościowe.

a) aspekt techniczno-ekonomiczny

Aby zrealizować ów cel konieczne jest dokonanie kombinacji i transformacji
zbioru  zasobów,  który  w  przypadku  organizacji  gospodarczej  nazywamy
czynnikami  produkcji,  w  zbiór  dóbr  i  usług  lub  innych  wartościowych
rezultatów. Aspekt ten dotyczy organizacji gospodarczych. W szczególności
organizacja  gosp.  jest  jednostką  techniczną,  w  której  odbywa  się  proces
fabrykacji  dóbr  i  usług,  polegający  na  wykorzystaniu  przestrzeni,  w  której
dokonuje

się

transformacja

charakterze

mechanicznym

lub

fizykochemicznym, wykorzystując budowle, budynki, maszyny, urządzenia
i  narzędzia  używane  przez  pracowników.  Ponieważ  działalność  taka
musi/ma  przebiegać  w  zgodzie  z  zasadą  racjonalnego  gospodarowania  to
konieczne  jest  mierzenie-  pomiar  przebiegów  procesu  fabrykacji  przez
badanie jego kosztochłonności i zdolności do tworzenia zysków.

Aspekty organizacji cd.:

b) aspekt kulturowy

Wg. Najbardziej znanej def. E. Scheina kultura jest zespołem
podstawowych  założeń,  które  dana  grupa  ustanowiła  w
trakcie  pokonywania  problemów  adaptacji  do  otoczenia  i
budowania  wewnętrznej  integracji.  Tworzenie  kultury  jest
procesem  zdobywania  doświadczeń  grupowych  i  ustalania,
które z nich godne są zachowania i kontynuacji. Kultura jest
systemem  który  łączy  osobiste  doświadczenie  życiowe  ze
zbiorową  mądrością.  W  odniesieniu  do  specyficznej  grupy,
jaką  jest  przedsiębiorstwo  kulturę  definiuje  się  jako
osobowość , duszę przedsiębiorstwa tworzącą jej tożsamość
i odróżniającą ją od innych organizacji.

Szczeble kulturowe:

Widoczne ale wymagające interpretacji

Systemy symboli

Język, rytuały, ubrania

Częściowo widoczne, Częściowo nieświadome

Normy standardy

Maksymy ideologie

Wytyczne zachowań, zakazy

Niewidoczne najczęściej nieświadome

Stosunek do otoczenia

Prawda

Natura człowieka

Natura ludzkich działań

Kultura organizacji:

Kultura organizacji może być wzbogacona o następujące elementy:

1) Historyjki, anegdoty i legendy o założycielach firmy lub innych ważnych
wydarzeniach.
2) Święta i rytuały o charakterze integracyjnym, np. jubileusz.
3) Widoczne składniki kultury np. architektura, ubiór itd.

Każda z organizacji ma odrębną, własną kulturę.

Typologia idealna Kennedy’ego – „Czterech kultur” (od najlżejszego do
najcięższego modelu):

1) Kultura „wszystko albo nic”
Jest to świat idealistów, poszukiwani są gwiazdorzy z wielkimi ideami- pokaż mi górę,
a  zdobędę  ją-  wysoko  cenione  są  zachowania  bogate  w  tempo  oraz  wizja
młodzieżowa,  łatwo  wyłamująca  się  z  ram.  Język  jest  niekonwencjonalny,  pełen
nowych  zwrotów.  Nowi  muszą  być  bojowi,  jeśli  mają  zyskać  uznanie.  Sukces
wyznacza  wszystko:  poważanie,  dochód  i  władzę.  Sukcesy  świętuje  się
entuzjastycznie. Niepowodzenia zaś są bezlitośnie obnażane. Mężczyźni i kobiety są
równouprawnieni(gwiazda  jest  gwiazdą).  Talizmany,  horoskopy  i  inne  przesądy
odgrywają dużą role, mają pomóc w redukcji dużego ryzyka.

Kultura organizacji cd.:

2) Kultura „chleba i igrzysk”
Na  pierwszym  planie  znajduje  się  orientacja  na  zewnątrz  według  dewizy-  otoczenia
jest pełne różnych możliwości a ty musisz je tylko wykorzystać- kładzie się nacisk na
ujmujące  i  przyjazne  zachowania.  Szczególna  wartość  to  aktywność,  kto  jest
spokojny, ten jest podejrzany, że nic nie robi. Świętuje się przede wszystkim wesołe
uroczystości,  częste  są  odznaczenia  i  nagrody  np.  sprzedawca  roku  czy  najlepsza
wystawa miesiąca. Kto potrafi sprzedać Eskimosom chłodziarkę, ten jest bohaterem.
Problemy  stwarzają  głównie  trudni  klienci.  Język  jest  zwięzły,  pełen  zagadkowych
skrótów, np. ściemniasz.

3) Kultura analityczna, kultura przedsięwzięć
Chybione  decyzje  stanowią  duże  zagrożenia  dla  wielu  firm.  Wszystko  jest
skoncentrowane  na  podjęciu  właściwej  decyzji.  Otoczenie  traktowane  jest  jako
zagrożenie.  Poprzez  analizy  i  długookresowe  prognozowanie  udaje  się  w  pewnej
mierze  nad  nim  zapanować.  Ufa  się  naukowo-technicznej  racjonalności.
Podstawowym  rytuałem  jest  narada,  która  łączy  różne  poziomy  hierarchiczne.
Perspektywa  czasowa  jest  długoterminowa,  wszystko  ma  być  dobrze  i  starannie
przemyślane i rozważone. Ideałem jest osobowość stateczna, dojrzała, bez zbędnych
emocji,  nie  ma  błyskawicznych  karier.  Jeżeli  ktoś  pracuje  3  lata  w  organizacji,
uważany  jest  ciągle  za  nowego.  Ubiór  jest  porządny  i  dyskretny  a  język  cechuje
uprzejmość.

Kultura organizacji cd.:

4) Kultura procesu
Wszystko  koncentruje  się  na  procesie,  cel  ogólny  odgrywa  rolę
podrzędną,  na  czele  wartości  stoi  perfekcyjna  i  dyskretna  realizacja
zadania.  Nie  wolno  popełnić  błędów,  wszystko  jest  rejestrowane
i  udokumentowane.  Wzorce  postaw  to  nieufność.  W  każdej  chwili
trzeba  liczyć  się  z  tym,  że  ktoś  z  zewnątrz  lub  wewnątrz  zechce
wytknąć błąd. Bohaterami są ludzie, którzy pracują bezbłędnie, nawet
jeśli  są  niesprzyjające  okoliczności,  np.  po  niesprawiedliwym
potraktowaniu  przez  przełożonego.  Współżycie  układa  się  według
porządku  hierarchicznego,  określa  on  wszystko:  ubiór,  krąg
partnerów,  sposób  bycia,  płace  itp.  Każdy  pracownik  wie,  jakie
przywileje

związane

są

z awansem: gabinet, parkiet, sekretariat. Awans jest też głównym
tematem rozmów. Krążą wokół niego plotki i intrygi. Święta i imprezy
nie odgrywają zbytniej roli. Emocje odczuwa się jako zakłócenia. Język
jest poprawny i drobiazgowy.

Budowa organizacji:

Organizację gospodarcza tworzą następujące zasoby:

zasoby kapitałowe -

budynki (zamknięte, hala, szkoła), budowle

(most, rurociąg, komin), rzeczowe postacie: maszyny, środki
transportu, czyli środki trwałe, środki obrotowe takie jak zapasy,
papiery wartościowe, gotówka

zasoby pracy wykonawczej -

pozwalają tworzyć nową wartość

i transformować pozostałe zasoby w dobra i usługi możliwe do nabycia
na rynku

zasoby menadżerskie -

reprezentuje je personel zarządzający,

charakteryzujące

się

wizją

działalności,

przedsiębiorczością,

kreatywnością, zajmujący się organizacją, koordynacją i kontrolą
działalności organizacji

Budowa organizacji cd.:

zasoby wiedzy -

która pozwala organizacji wykorzystać osiągnięcia nauki,

technologii, całość osiągnięć myśli ludzkiej

zasoby opanowania stosunków handlowych, międzyludzkich,

przemysłowych, politycznych

itp., zapewniające org. zdolność do integracji

z otoczeniem ekonomicznym i społecznym

zasoby naturalne -

przestrzeń, czas. Te zasoby są niezwykle

rzadkie(występują  w  niedoborze)  i  nie  mogą  być  zdobyte  bez  wysiłku,
a  niektórych  zasobów  nie  da  się  kupić,  np.  czas.  Konsekwencja  tej  rzadkości
jest  konieczność  racjonalnego  ich  użytkowania,  co  pociąga  za  sobą
niezbędność  prowadzenia  rachunku  ekonomicznego  w  organizacji.  Niektóre
z zasobów posiadają charakter kumulatywny, tzn., że zaczynają one przynosić
profity dopiero wówczas, gdy posiadają co najmniej minimalną wielkość, wraz
z  opanowaniem  zasobów  kumulatywnych  wzrasta  potencjał  innowacyjny
i konkurencyjny organizacji(dotyczy zasobów menedżerskich).

Cele organizacji:

Najbardziej ogólnym, uniwersalnym celem działalności każdej
organizacji

jest

dążenie

maksymalnego

powodzenia.

Najważniejszą wartością działania w sposób zorganizowany jest
osiąganie tzw. efektu organizacyjnego. Jest on przypadkiem efektu
synergicznego, czyli takiego zestawienia dwóch lub większej liczby
elementów by ich oddziaływanie dawało skutek większy nić suma
skutków wywołanych przez każdy z elementów oddzielnie.

W odniesieniu do organizacji społecznych efektem organizacyjnym
jest nadwyżka korzyści przypadająca na jednego członka grupy w
działaniu zorganizowanym w porównaniu z korzyścią jaką mógłby
osiągnąć podmiot działania indywidualnego.

Cel organizacji oznacza przyjmowany przez podmiot działający stan
jakichś rzeczy pod pewnymi względami cenny i przez to
wyznaczający kierunek i strukturę działania tego podmiotu

Otoczenie organizacji:

Klienci

OTOCZENIE

Kulturow
e

Prawne

Polityczn
e

Społeczn
e

Technologiczn
e

Fizyczne

Ekonomiczn
e

ORGANIZACJA

Sieć

Agencje

rządowe

Klienci

Partnerzy

Konkurenci

Grupy

nacisku

Dostawcy

Związki

Otoczenie organizacji cd:

Każda organizacja jest elementem powiązanych ze sobą sieci
współpracujących i konkurujących.
W skład takich sieci wchodzą:

- agencje rządowe –

nadzorują działalność organizacji

- klienci –

to także liczne przedsiębiorstwa i organizacje zamawiające

różnego rodzaju dobra i usługi

- partnerzy –

realizują różnego rodzaju wspólne przedsięwzięcia, dzieląc się

nakładami, ryzykiem i korzyściami

- konkurenci –

organizacje oferujące te same produkty na tych samych

rynkach, niekiedy będący również partnerami.

- grupy nacisku –

to typowe dla społeczeństwa obywatelskiego

zorganizowane grupy, które dążą do przeforsowania ważnych dla siebie
rozwiązań.

- dostawcy –

to organizacje, które sprzedają dobra i usługi potrzebne dla jej

dalszego funkcjonowania i rozwoju.

- związki –

np. związki zawodowe i inne organizacje skupiające pracowników

wymagające od nich przestrzegania „reguł sztuki”, „etyki zawodowej”, itp.

Otoczenie organizacji cd:

Otoczenie ogólne – określa warunki funkcjonowania organizacji stwarzając
jej bariery, szanse i zagrożenia.

Sektor prawny –

pochodzą z niego normy prawne regulujące

funkcjonowanie organizacji.

Sektor środowiska fizycznego –

obejmuje zarówno środowisko

naturalne
w którym organizacja działa, jak i urbanistykę, architekturę, system
transportowy.

Sektor środowiska ekonomicznego –

to rynki, w których organizacja

uczestniczy: wytwarzanych, nabywanych dóbr i usług, pracy i kapitału.

Sektor środowiska technologicznego –

pochodzą z niego wiedza i

informacja na temat technologii stosowanej w wytwarzaniu produktu
oferowanego przez organizację.

Otoczenie organizacji cd:

Sektor środowiska społecznego –

obejmuje strukturę

społeczną (zawodową, wiekową, dochodową, przestrzenną,
itp.) oraz jej zmiany.

Sektor środowiska politycznego –

jest źródłem zmian

legislacyjnych i zmian polityki rządu istotnych z punktu
widzenia funkcjonowania i rozwoju organizacji.

Sektor środowiska kulturowego –

jest źródłem

obowiązujących w niej norm i wartości oraz rytuałów
i symboli.

Otoczenie między narodowe i globalne.

Potrzeba kierowania w

organizacji:

Przez  większość  życia  jesteśmy  członkami  rozmaitych  organizacji  np.  uczelni,
drużyn, grup, instytucji, przedsiębiorstwa itp.
Niektóre  organizacje  mają  wysoko  sformalizowaną  strukturę  np.  wojsko,  duże
korporacje.  Inne  mogą  mieć  lżejszą  np.  drużyna  piłkarska.  Jednak  wszystkie
organizacje  bez  względu  na  to  czy  formalne  czy  nieformalne  powstają  na  skutek
interakcji  grupy  ludzi,  którzy  dostrzegają  korzyści  wynikające  ze  wspólnego
działania  zmierzającego  do  osiągnięcia  wspólnego  celu.  Każda  organizacja  aby
mogła sprawnie funkcjonować musi pozyskiwać i przydzielać zasoby niezbędne do
osiągnięcia  celów.  Wszystkie  organizacje  uzyskują  swoje  zasoby  od  innych
organizacji.

Kierowanie -

to praktyka świadomego i ustawicznego kształtowania organizacji.

Wszystkie organizacje mają ludzi odpowiedzialnych za pomaganie im w osiąganiu
celów i takie właśnie osoby nazywa się

kierownikami.

Kierownicy – trenerzy, dyrygenci, menedżerowie – są bardziej widoczni w
niektórych organizacjach a mniej w innych, ale bez skutecznego kierowania każda
organizacja prawdopodobnie się rozpadnie.

Potrzeba kierowania w organizacji

cd.:

Niezależnie od stopnia formalizacji kierownicy we wszystkich
organizacjach  mają  obowiązek  pomagać  innym  członkom
organizacji w ustalaniu i osiąganiu kolejnych celów.
W  ramach  tego  procesu  kierownicy  mogą  nadawać  ton,
wpływając na postawy pracowników w pracy.
Na przykład  w Southwest Airlines szef firmy, Herb Kelleher,
stworzył  lojalną  i  zaangażowaną  załogę  dzięki  trzem
wartościom:

1. Praca powinna sprawiać przyjemność, może być

zabawą i powinno się czerpać radość z pracy.

2. Praca jest wystarczająco ważna, dlatego nie należy

jej psuć nadmierną powagą.

3. Ludzie są ważni, każdy się liczy.

Kierowanie jako specjalizacja

w kwestiach czasu i stosunków między ludźmi

Kierowanie to specjalizacja w zajmowaniu się
sprawami czasu i stosunków między ludźmi
obejmująca :

Zarządzanie jako dążenie do wykreowania
pożądanej

przyszłości

przy

uwzględnieniu

przeszłości i teraźniejszości.

Praktykowanie zarządzania w określonej erze
historycznej (jest ono jej odbiciem).

Zarządzanie działalnością wywołującą skutki
i zjawiska pojawiające się w miarę upływu czasu.

Kierowanie jako specjalizacja

w kwestiach czasu i stosunków między ludźmi cd.:

1. Kierownicy

uczestniczą

stosunkach

dwukierunkowych, każda ze stron wywiera
wpływ na drugą.

2. Kierownicy

działają

ramach

takich

stosunków, których skutki wpływają na innych.

3. Kierownicy żonglują rozmaitymi, równocześnie

istniejącymi stosunkami między ludźmi.

Sprawność i skuteczność:

PETER  DRUCKER  (1906  –  2005)  stwierdził,  że
skuteczność  jest  kluczem  do  powodzenia.  Zatem  zanim
skupimy  się  na  sprawności,  musimy  mieć  pewność,  że
robimy właściwe rzeczy.

Sprawność:

umiejętność robienia rzeczy we właściwy

sposób – związane jest z nakładami i wynikami. Sprawny
kierownik to taki, który osiąga wyniki współmierne do
nakładów (pracy, materiałów, czasu) zużytych na ich
realizację.

Skuteczność:

to umiejętność wyboru właściwych celów.

Sprawność i skuteczność

cd.:

Kierownik który wybiera nieodpowiedni cel – np.
produkuje głównie duże samochody, gdy gwałtownie
wzrasta popyt na małe – jest kierownikiem
nieskutecznym,

chociażby

duże

samochody

produkowane były maksymalnie sprawnie.

Menedżerowie  GM  przekonali  się  o  tym  w  latach
siedemdziesiątych,  kiedy  wzrósł  popyt  na  mniejsze
samochody  o  oszczędniejszym  zużyciu  paliwa.  GM
zlekceważyło  konkurencję  japońską  i  niemiecką
w  przekonaniu,  że  trend  taki  jest  chwilowy,  a
Amerykanie będą lojalni wobec własnej marki.

1. Planowanie

Oznacza, że kierownicy z góry obmyślają swoje cele i
działania, oraz że ich działania oparte są na jakiejś
metodzie, planie czy logice.
Plany wyznaczają cele organizacji i określają najlepsze
procedury ich realizacji.
Plany są wytycznymi, dzięki którym:
- organizacja uzyskuje i przydziela środki potrzebne do

realizacji celów,

- członkowie organizacji działają zgodnie z wybranymi

celami i procedurami,

- sprawdza się i mierzy postępy w realizacji celów, tak aby

można było podjąć działania korygujące, jeżeli postępy te
są niedostateczne.

Organizowanie:

Jest to proces porządkowania i
przydzielania

pracy,

uprawnień

decyzyjnych i zasobów poszczególnym
członkom organizacji w taki sposób
aby mogli zrealizować jej cele.

Różne cele wymagają różnych struktur
(inna

jest

potrzebna

firmie

produkującej spodnie a inna firmie
komputerowej).

Przewodzenie

Polega  na  kierowaniu  pracownikami,  wywieraniu  na
nich  wpływu  i  motywowaniu  uch  w  taki  sposób,  aby
wykonywali  istotne  zadania.  W  działalności  tej
stosunki  między  ludźmi  i  czas  również  odgrywają
centralną rolę. Przewodzenie stanowi główny element
stosunków  kierownika  z  każdym  z  pracujących  dla
niego ludzi. Kierownik przewodzi innym w dążeniu do
zachęcenia ich do wspólnego z nim osiągania celów w
przyszłości,  wyłaniających  się  z  etapów  planowania
i  organizowania.  Przez  tworzenie  właściwego  klimatu
kierownicy  ułatwiają  swoim  podwładnym  możliwie
najlepsze wykonywanie pracy.

Role kierownicze wg

. Henry-ego

Mintzberga

Wszystkie organizacje mają ludzi, którzy pomagają im
w osiąganiu celu.

Kierownik

jest osobą odpowiedzialną za pokierowanie

działaniami zmierzającymi do osiągania celów organizacji.

Role interpersonalne kierownika:

- kierownik przewodzi,

- kierownik jest pośrednikiem,

- kierownik jest łącznikiem.

Role kierownicze wg

. Henrego

Mintzberga

Role informacyjne kierownika:
- kierownik obserwuje,
- kierownik dzieli się informacjami,
- kierownik jest rzecznikiem pracowników.

Role decyzyjne kierownika:
- kierownik podejmuje inicjatywy,
- kierownik zajmuje się nieporozumieniami,
- kierownik przydziela środki,
- kierownik negocjuje ze współpracownikami.

Rodzaje kierowników:

KIEROWNICY NAJWYŻSZEGO

SZCZEBLA

KIEROWNICY

ŚREDNIEGO SZCZEBLA

KIEROWNICY

NAJNIŻSZEGO

SZCZEBLA

Rodzaje kierowników cd.:

Kierownik najniższego
(pierwszego) szczebla -

kierownik odpowiedzialny
jedynie za prace

pracowników

wykonawczych, nie

nadzorujący

innych kierowników.

Zajmuje

najniższy szczebel

hierarchii

organizacyjnej, np.:

brygadzista,

mistrz, kierownik

pracowni.

Rodzaje kierowników cd.:

Kierownik Średniego
(pierwszego) szczebla

kierownik na pośrednich
szczeblach hierarchii
organizacyjnej. Ponosi
odpowiedzialność za innych
kierowników, a także
niekiedy za niektórych
pracowników wykonawczych.
Podlega kierownikowi
wyższego szczebla. Główne
zadanie – sterowanie
działaniami, które prowadza
do realizacji polityki
organizacji

Rodzaje kierowników cd.:

Naczelne

kierownictwo -

składające się ze

stosunkowo niewielkiej

grupy ludzi, ponosi

odpowiedzialność za

ogólne zarządzanie

organizacja. Ustala

politykę operacyjna i

steruje wzajemnymi

oddziaływaniami

organizacji i jej

otoczenia. Spotykane

nazwy stanowisk

najwyższego

kierownictwa: prezes,

wiceprezes, dyrektor

naczelny itd.

Podział kierowników wg.

funkcji:

Kierownik funkcjonalny -

ponosi

odpowiedzialność za jeden tylko
rodzaj działalności np. za produkcje,
marketing, finanse.

Kierownik liniowy –

osoba

odpowiedzialna za wszystkie
działania funkcjonalne w całej
organizacji lub wydzielonej
jednostce.

Poziom zarządzania a

umiejętności:

Henri Fayol na początku XX w. stworzył
koncepcję
w

której

wyróżnił

trzy

podstawowe

umiejętności:
•  techniczne,
•  społeczne,
•  koncepcyjne.

Każdemu kierownikowi są potrzebne te
wszystkie umiejętności.

Poziom zarządzania a umiejętności

cd.:

• UMIEJĘTNOSCI TECHNICZNE - zdolności do

posługiwania się metodami, technikami i wiedza

w wyspecjalizowanej dziedzinie.

• UMIEJETNOSCI

SPOŁECZNE

zdolność

współpracy z innymi ludźmi, rozumienia ich i

motywowania zarówno indywidualnie jak i

grupowo.

• UMIEJETNOSCI

KONCEPCYJNE

zdolność

koordynowania

integrowania

wszystkich

interesów i działań organizacji.

Poziom zarządzania a umiejętności

cd.:

KONCEPCYJNE

TECHNICZNE

SPOŁECZNE

Najwyższy
szczebel

Średni
szczebel

Najniższy
szczebel

Współczesne podejście do umiejętności

kierowniczych:

Podstawowe umiejętności społeczne 90 najwybitniejszych

współczesnych przywódców na świecie według W.

Bennisa:

- umiejętność zaakceptowania ludzi takimi, jacy są;

- umiejętność bazowania na tym, co dzieje się w danej chwili, bez

ciągłego odwoływania się do przeszłości i rozpatrywania błędów;

- umiejętność traktowania najbliższych pracowników z taką samą

uwagą, jak klientów i obcych ludzi;

- umiejętność ufania innym;

- umiejętność obywania się bez stałej aprobaty, poklasku

i potakiwania ze strony podwładnych.

Document Outline