Rehabilitacja pacjentów w wieku
geriatrycznym

Starzenie się jest naturalnym
procesem w życiu człowieka.
Natomiast do człowieka należy
zapewnienie jej odpowiedniej
jakości. Rehabilitacja geriatryczna
zajmuje się leczeniem i
usprawnianiem osób starszych, u
których z biegiem czasu coraz
częściej pojawiają się schorzenia
o charakterze przewlekłym.

Problemy rehabilitacyjne wieku starczego
są we współczesnym świecie bardzo
aktualne. Rehabilitacja geriatryczna
powinna zajmować się usprawnianiem
osób starszych zgodnie z przebiegającymi
procesami fizjologicznymi oraz
pacjentami, u których zmniejszenie
dotychczasowej sprawności ruchowej i
funkcjonalnej, wynika z przebytych bądź
współistniejących aktualnie jednostek
chorobowych , podczas wykonywania
prostych czynności dnia codziennego.

Stąd istotnym elementem w procesie
leczenia tej grupy pacjentów jest
usprawnianie, którego głównym
celem jest utrzymanie lub
przywrócenie zdolności do
samodzielnego funkcjonowania,

wykonywania podstawowych (ADL) a
następnie złożonych (IADL)
czynności życia codziennego

, jak

również usprawnianie
poszczególnych narządów i układów,
w których występuje dysfunkcja

Wymogi bezpieczeństwa podczas realizacji usprawniania:

• Duża cierpliwość
• Umiejętność nawiązania kontaktu z pacjentem
• Wywołanie w pacjencie poczucia pełnego

bezpieczeństwa podczas zajęć

• Odpowiednia motywacja do ćwiczeń
Oprócz standardowych metod oceny przyjętych w

rehabilitacji określających:

• siłę mięśni
• stopień napięcia mięśni
• zakres ruchomości stawów
u pacjentów geriatrycznych cenne mogą być
obserwacje dotyczące sprawności pacjenta w

czynnościach codziennych, jego koordynacji
wzrokowo-ruchowej.

Różne formy oddziaływań
terapeutycznych



Kinezyterapia



Fizykoterapia



Masaż



Terapia zajęciowa



Zajęcia terapeutyczne na bazie codziennej aktywności



Psychoterapia



Poradnictwo psychologiczne



Zaopatrzenie ortopedyczne.

Razem z rehabilitacją społeczną ( czasami także

zawodową ) stanowią integralny model postępowania
rehabilitacyjnego z pacjentem w podeszłym wieku.

Kinezyterapia – zagadnienia
związane z leczeniem ruchem



Przywrócenie lub poprawa sprawności
fizycznej poprzez zwiększenie zakresu
ruchomości w stawach



Zwiększenie siły mięśniowej



Poprawa jakości i precyzji ruchu



Zwiększenie dotychczasowej precyzji
ruchu



Ćwiczenia koordynacyjno-równoważne

Fizykoterapia



Pełnią rolę czynnika głównie
pomocniczego wykonywanego
przed ćwiczeniami leczniczymi



Obejmuje światłolecznictwo,
elektroterapię, laseroterapię,
termoterapię, balneoterapię,
leczenie ultradźwiękami i
magnetoterapię.

Terapia zajęciowa

Oznacza wykonywanie czynności

różnego rodzaju które zaleca się
osobom starszym jako jeden ze
środków leczniczych

Terapia zajęciowa jest uzupełnieniem

lub kontynuacją ćwiczeń
stosowanych w programie innego
usprawniania

Masaż leczniczy

Duże znaczenie ma masaż leczniczy,

który wraz z ćwiczeniami biernymi
jest z jednej strony dobrze tolerowany
z drugiej zaś jest niejednokrotnie
jedną z nielicznych metod możliwych
do zastosowania u zniedołężniałych
pacjentów

Zaopatrzenie ortopedyczne



W rehabilitacji osób starszych często
stosowane jest zaopatrzenie
ortopedyczne: protezy, ortezy i sprzęt
pomocniczy (kule, laski, podpórki, wózki,
specjalne obuwie).



Często potrzebne są także urządzenia
ułatwiające samoobsługę i zapewniające
bezpieczeństwo (np. odpowiednie
wyposażenie kuchni i łazienki, sprzęt
ułatwiający mycie i ubieranie się).

Proces usprawniania osób
starszych dzielimy ze względu na
problemy:



Kardiologiczne



Neurologiczne



Pulmunologiczne



Schorzenia narządu ruchu

Rehabilitacja w
wybranych
schorzeniach



Kardiolog
ia



Choroby sercowo-naczyniowe

Rehabilitacja kardiologiczna

znajduje coraz większe
zastosowanie u osób w starszym
wieku.

Dotyczy to w szczególności

pacjentów z chorobą
niedokrwienną serca, po zawale
mięśnia sercowego i z
niewydolnością krążenia.

Przed rozpoczęciem aktywności

ruchowej zaleca się kontrolę częstości
akcji serca, ciśnienia tętniczego krwi,
szczególnie podczas pierwszych sesji
ćwiczeniowych, zarówno przed, jak i
po przeprowadzonych ćwiczeniach.
Ważne jest by wszystkie pomiary
udokumentować w karcie
rehabilitacyjnej.

Wszelką

aktywność ruchową
rozpoczynamy od rozgrzewki.

Formy ćwiczeń rehabilitacyjnych



Ćwiczenia oddechowe



Ćwiczenia czynne wolne o małej
intensywności



Ćwiczenia na Sali gimnastycznej



Ćwiczenia czynne



Ćwiczenia krążeniowe



Marsz na krótkim dystansie



Cykloergometr rowerowy

Rehabilitacja w
wybranych
schorzeniach



Neurologi
a



U osób starszych występują
zespoły neurodegeneracyjne i
psychiatryczne, zespoły
otępienne i zaburzenia pamięci
(AAMI), zaburzenia zachowania i
osobowości, zespoły
pozapiramidowe (np. choroba
Parkinsona)

Rehabilitacja w zaburzeniach
neurologicznych jest złożona i
wymaga zaangażowania zespołu
ludzi : fizjoterapeuty, logopedy,
trenera terapii zajęciowej,
psychologa.

Rehabilitacja tych chorych
wymaga kompleksowego
wykorzystania dostępnych metod
i środków, co wiąże się to z
koniecznością rozłożenia całego
leczenia, oraz usprawniania na
różne etapy.

Terapia

Poza terapią „ciała” – ogólnym usprawnianiem i

nauką czynności samoobsługowych stosuje się:

•

Zabawy aktywizujące układ nerwowy np.
kalambury

•

Rysowanie „ mapy życia” (Alzhaimer)

•

Terapię zaburzeń mowy (afazji, apraksji,
dyzartii) – nauka (reedukacja) komunikowania
się.

•

niwelowanie zaburzeń integracji
sensomotorycznej

•

psychoterapię

Rehabilitacja w
wybranych
schorzeniach

Pulmunologia

Zmiany w układzie oddechowym:



Zaburzenia oczyszczania drzewa
oskrzelowego



Przewlekła obturacyjna choroba płuc



Astma oskrzelowa



Zaburzenia oddychania w następstwie
deformacji klatki piersiowej



Spadek wydolności oddechowej
(zmniejszenie PŻP)

Terapia



ćwiczenia ogólnokondycyjne i relaksacyjne



ćwiczenia oddechowe - poprawa mechaniczna
klatki piersiowej

(dmuchanie w butelkę wypełniona wodą przez

rurkę
-wdech
-wydech do butelki)



oklepywanie od dołu do góry po plechach nad
piersiami z przodu opuszkami palców lub całymi
rekami



nauka oddychania torem przeponowym



ćwiczenia wzmacniające mięśnie oddechowe

Rehabilitacja w
wybranych
schorzeniach

Narząd ruchu

Mając na uwadze dysfunkcję narządu

ruchu, bądź zmiany zwyrodnieniowo –
wytwórcze stawów, działanie
terapeutyczne ogranicza się do
zwiększenia zakresu ruchomości stawów,
zmniejszania bólu lub wyrobienia funkcji
zastępczych. Wspólną cechą jest to, że u
osób poddawanych tej formie rehabilitacji
występują zaburzenia ruchowe,
upośledzające ich sprawność i/lub
wydolność.

Terapia



Ćwiczenia czynno- bierne



Ćwiczenia czynne



Ćwiczenia ogólno usprawniające



Marsz na krótkim dystansie



Ćwiczenia w UGUL



Cykloergometr rowerowy



Ćwiczenia równoważne



Nauka upadania i wstawania



Odciążenie stawów poprzez stosowanie
kul łokciowych, balkoników itp.



Diadynamik



Jonoforeza



Magnetoterapia



Masaż wirowy



Okłady żelowe



Lampa Bioptron

Rehabilitacja w
wybranych
schorzeniach

Udar mózgu

Rehabilitacja po udarze mózgu jest u osób
starszych szczególnie trudna, ze względu na
niewielki potencjał rehabilitacyjny i mniejszą
poprawę stanu neurologicznego i
funkcjonalnego w porównaniu z pacjentami w
młodszym wieku.