Żywienie kobiet 

ciężarnych i karmiących

Sebastian Dyrdaś

Ciąża

Ciąża dla kobiety jest okresem 
szczególnym, w którym zdrowe 
odżywianie wychodzi na pierwszy plan. 
W tym czasie nie tylko odżywia swoje 
ciało, ale także organizm Swojego 
dziecka. Aby najlepiej zorganizować 
 ten czas, już w trakcie planowania 
ciąży musi zadbać, aby Jej dieta była 
racjonalna.

Uwaga!

• Nieprawidłowe żywienie w trakcie ciąży może 

niekorzystnie wpływać na jej przebieg i być 
przyczyną powikłań.

• Nadmierny przyrost masy ciała w ciąży to ryzyko 

m.in. cukrzycy ciążowej, nadciśnienia ciążowego, 
makrosomii (zbyt dużej masy dziecka), powikłań 
okołoporodowych.

• Niedowaga przed ciążą to ryzyko zaburzeń 

hormonalnych. Niedobór masy ciała lub zbyt mały 
jej przyrost w trakcie ciąży (u kobiet z niedowaga i 
masą ciała w normie) jest również przyczyną 
powikłań

Zasady żywienia

•  1. Jesz dla dwojga, nie za dwoje

 
Średnie zapotrzebowanie na energię dla kobiet w 
wieku rozrodczym i o prawidłowej masie ciała 
wynosi 2000-2500 kcal/dobę. W pierwszym 
trymestrze ciąży wydatek energetyczny 
nieznacznie wzrasta o 100kcal dziennie, co 
oznacza, że dodatkowo trzeba spożyć średniej 
wielkości owoc, szklankę soku lub mleka. W 
drugim i trzecim trymestrze zapotrzebowanie jest 
nieco większe i wynosi dodatkowe 300 kcal na 
dzień.

Zasady żywienia c.d

2. Jakość nie ilość
 
Pomimo, że wydatek energetyczny w 
ciąży nie wzrasta znacząco, to 
ogromne znaczenie ma wartość 
odżywcza pożywienia. 
Zapotrzebowanie na niektóre 
witaminy i składniki mineralne 
wzrasta w trakcie ciąży nawet 
dwukrotnie!
Ważne, by dieta była bogata w kwas 
foliowy, witaminy z grupy B, wapń, 
magnez i żelazo.

Zasady żywienia c.d.

• 3. Pamiętaj o urozmaiceniu!

 
Ważne, by w diecie nie zabrakło produktów ze 
wszystkich grup żywności. Podstawą są produkty 
zbożowe - najlepsze, będą te z pełnego przemiału. Są 
one głównym źródłem energii w ciągu dnia. Nie można 
zapomnieć o warzywach i owocach, ponieważ są one 
źródłem wielu witamin i składników mineralnych, 
niezbędnych do budowy małego organizmu, który się 
rozwija. Bardzo ważne jest dostarczenie 
pełnowartościowego białka w postaci chudego mięsa i 
produktów nabiałowych. Do potraw i sałatek dodawać 
oliwę lub olej, uzupełniają one dietę w niezbędne kwasy 
tłuszczowe i ułatwią wchłanianie niektórych witamin.

Zasady żywienia c.d.

•   4. Nawadniaj organizm

 
W ciągu dnia najlepiej wypijać wodę w ilości od 1,5-2 litrów. 
Wybierać wodę nisko lub średnio zmineralizowaną.
 
  5. Jedz lekko
 
Starać się przygotowywać posiłki, tak aby były 
pełnowartościowe i łatwostrawne. Pomoże w tym, gotowanie 
na parze, w wodzie, w folii w piekarniku.
 
  6. Spożywaj posiłki regularnie
 
W ciągu dnia spożywać od 5-6 nieobfitych posiłków. Starać się 
zachować stałe przerwy między posiłkami.

Najlepiej ograniczyć

• picie kawy i herbaty, ponieważ 

utrudniają one wchłanianie 
niektórych składników mineralnych 
do organizmu.

• spożycie ciężkostrawnych, bogato 

tłuszczowych, smażonych potraw.

• spożycie słodyczy.

Czego unikać

• spożycia podrobów np. wątróbki oraz 

przetworów z jej dodatkiem: pasztetów, past 
mięsnych,

• wszelkich preparatów ziołowych, chęć ich 

zażycia skonsultować z lekarzem,

• produktów wysoko przetworzonych, z dodatkiem 

konserwantów, słodzików i dużej ilości cukru,

• tzw. nowalijek, czyli warzyw w okresie zimowym 

i wczesnowiosennym. Mają one dużą zawartość 
szkodliwych azotanów i azotynów.

Świadomość

Nie każdy chyba zdaje sobie sprawę, że 
wszystko, co zje i wypije ciężarna trafi 
przez pępowinę do organizmu dziecka. 
Łożysko nie jest żadną barierą. Alkohol 
przedostaje się przez nie i trafia do 
krwioobiegu płodu - po niespełna 
godzinie stężenie alkoholu we krwi 
dziecka jest takie samo, jak we krwi 
jego matki! Nie ma żadnej „bezpiecznej" 
ilości alkoholu, którą może wypić 
kobieta w ciąży, gdyż nawet najmniejsza 
jego ilość szkodzi dziecku.

Czym grozi picie w ciąży?

Najniebezpieczniejszy etap ciąży to pierwszy 
trymestr. To, czy ciążą się utrzyma zależy od wielu 
czynników, a pojenie płodu napojami 
wyskokowymi z pewnością w tym nie pomoże. 
Wręcz przeciwnie - alkohol to częsta przyczyna 
poronień. Jeśli do tego szczęśliwie nie dojdzie, 
lekkomyślna (delikatnie mówiąc) pijąca mama 
funduje swojemu dziecku cały szereg chorób, 
zaburzeń, a nawet deformacji ciała i twarzy!

Palenie a ciąża 

Gdy ciężarna zaciąga się dymem, tętno 
płodu natychmiast skacze ze 130 do 180 
uderzeń na minutę. Czy tak obciążone w 
zarodku serce ma szanse na normalny 
rozwój?
Mały bierny palacz jest nie tylko zatruwany, 
narażany na kontakt z rakotwórczymi 
substancjami, ale również otrzymuje wraz z 
krwią mniej składników odżywczych i o 25 
proc. mniej tlenu. Stan przewlekłego 
niedotlenienia nie pozwala rozwijać się 
właściwie. Noworodek bywa niedożywiony. 
Waży o 200–300 g mniej niż dzieci rodziców 
niepalących albo przychodzi na świat jako 
wcześniak

„Palący” noworodek

1. jest słabszy, występują u niego zaburzenia 

układu sercowo-naczyniowego i przemiany 
materii,

2. miewa kłopoty z oddychaniem, bo jego 

płuca nie są w pełni gotowe do podjęcia 
swej funkcji,

3. może mieć wady wrodzone
4. czasami nagle umiera (tzw. nagła śmierć 

łóżeczkowa często wiąże się z nałogiem 
rodziców).

Dziękuje za uwagę