Charakterystyka rozwoju psychomotorycznego dziecka rocznego oraz wskaźniki rozwojowe.

Charakterystyka okresu

noworodkowego



Wzrastanie

; przeciętnie noworodek ma wagę

powyżej 3,5 kg i długość ciała ok. 50 cm. W ciągu
pierwszych dniach życia traci ciężar około10%,
jest to spowodowane oddaniem moczu i
pierwszego stolca, wysychaniem pępowiny i całej
skóry, usunięciem mazi płodowej. Poza tym w
pierwszych dniach noworodek mało je, a raczej
pije. Po kilku dniach zaczyna przybierać na wadze
tak że ok. 7 – 10 dnia życia wyrównuje masę
urodzeniową, a potem póki jest zdrowe przybywa
mu kilogramów.



Rozwój Motoryczny

; noworodek wykazuje cechy

charakterystyczne, odruchy wrodzone –
atawistyczne; odruch pełzania, chodzenia
(kroczenia), chwytny, Moro.



Potrzeby

; noworodki są szczególnie wrażliwe na

infekcje ich ustrój nie jest odporny, stąd potrzeba
wyjątkowo starannej higieny dziecka.

Charakterystyka okresu

niemowlęcego



Wzrastanie

; dziecko rośnie bardzo dynamicznie,

jego długość zwiększa się o połowę. W ciągu
pierwszych 5 miesięcy dziecko podwaja swoją
masę, a pod koniec roku potraja. Staje się bardzo
pulchne, ma obfitą tkankę tłuszczową, rosną
kończyny i tułów. W połowie roku wyżynają się
pierwsze zęby, potem co dwa miesiące kolejne
dwa. Niemowlę bardzo dużo je. W pierwszym
okresie życia ważne jest karmienie naturalne, jest
to pokarm czysty biologicznie i nie zainfekowany,
zawiera ciała odpornościowe i dlatego dzieci
karmione piersią mniej chorują, są bardziej
odporne na infekcje. Poza pokarmem matki
powinno również otrzymywać witaminy i sole
mineralne, gdyż nie zawsze pokarm matki jest
pełnowartościowy. Karmienie piersią wpływa na
rozwój więzi emocjonalnej między matką, a
dzieckiem. Karmienie piersią jest uważane za
podstawowy warunek dobrego i prawidłowego
rozwoju dziecka.

Charakterystyka okresu

niemowlęcego



Rozwój motoryczny

; w pierwszym roku mówimy o rozwoju

psycho – ruchowym dziecka. Pionizacja postawy ciała,
wytworzenie dłoni, uczy się ludzkiej mowy, samodzielnie
poruszają się , podnoszą główkę, siadają, wstają .
Zaczynają chodzić. Zdolność chwytania (odruch chwytny
zanika i uczą się go od początku). Opanowanie zwieraczy,
dziecko uczy się opanowywać oddawanie stolca, potem
moczu w sposób kontrolowany.



Potrzeby

; dzieci w okresie niemowlęcym są narażone na

różne infekcje, jest to okres wysokiej zachorowalności i
umieralności. Najczęstsze są zachorowania na zakaźne
schorzenia układy pokarmowego, występuje wtedy
nasilenie biegunek i wymioty, innym schorzeniem jest
zakażenie dróg oddechowych, a w konsekwencji zapalenie
płuc.

1 miesiąc życia dziecka

Noworodek może mieć zniekształconą i stosunkowo dużą główkę, opuchnięte powieki,

mocno zaróżowioną, pomarszczoną skórę. Rączki i nóżki noworodka są pulchne,

pokryte fałdkami tłuszczu, zgięte we wszystkich stawach. Dziecko od początku bardzo

energicznie nimi porusza. Noworodek przychodzi na świat z bezwarunkowymi

odruchami. Większość z nich zaniknie pod koniec 4. miesiąca życia.

•

Odruch Moro:

przestraszone nagłym ruchem lub hałasem dziecko gwałtownie

rozprostowuje rączki i nóżki, a następnie przyciska rączki i nóżki do siebie, zaciskając
piąstki.

•

Odruch chwytny

: noworodek zaciska palce na twoim kciuku lub innym podanym

przedmiocie z taką siłą, że jesteś w stanie unieść dziecko do góry.

•

Odruch Babińskiego:

kiedy połaskoczesz dziecko po podeszwie stopy, małe palce

zegną się do środka, natomiast duży palec wygnie się do góry.

•

Odruch Rootinga

: kiedy delikatnie muśniesz dziecko w policzek, ono delikatnie

odwróci główkę w tę stronę i otworzy buzię, gotowe do ssania.

•

Odruch kroczenia:

podtrzymując dziecko w pozycji pionowej pod paszkami w taki

sposób, by stópkami dotykało ziemi, zobaczysz, jak stawia krok za krokiem, jakby
chodziło.

Wzrok noworodka nie jest jeszcze w pełni rozwinięty, dziecko wykazuje słabą wrażliwość

na kontrasty i nie rozpoznaje szczegółów, ale potrafi wodzić za wolno przesuwającą

się zabawką (w odległości 20-30 cm). Poza dostrzeganiem różnych odcieni bieli i

czerni, nie odróżnia kolorów. Jego oczy są nadwrażliwe na światło, a nadwrażliwość ta,

spowodowana tym ,że dziecko do momentu urodzenia przebywało w mroku,

utrzymuje się około miesiąca. Dziecko słyszy od urodzenia, a właściwie dużo

wcześniej. Słuch noworodka jest jednak przytępiony. Dopiero w 2. kwartale 1. roku

życia usłyszy czyste i wyraźne dźwięki i będzie żywo na nie reagować. Niemowlę

rozpoznaje głos opiekuna, słysząc go, stara się odwrócić główkę w jegostronę,

chętnie też obserwuje jego twarz.

2 miesiąc życia dziecka

Dwumiesięczne niemowlę, leżąc na brzuchu, może już umieć unieść głowę i

ramiona na wysokość 5 cm i utrzymać się w tej pozycji coraz dłużej. W pozycji

pionowej 2 miesięczne niemowlę zachowuje chwiejnie wyprostowaną postawę, a

podtrzymywane w pozycji pionowej dobrze kontroluje ustawienie głowy.

W 2 miesiącu życia dziecko, dotykając podłoża, ugina nogi, a nawet czasem

samodzielnie przewraca się z boku na plecy. Leżąc na pleckach, dziecko zaczepia

zawieszone w zasięgu rąk zabawki i niekiedy udaje mu się utrzymać przedmiot

włożony mu przez dorosłego do ręki.

Dwumiesięczne niemowlę coraz chętniej i na dłużej zatrzymuje wzrok na

interesującym go obiekcie, częściej zwraca uwagę na kolorowe przedmioty,

zwłaszcza te o zdecydowanych barwach.

Dziecko może wciąż machać energicznie rączkami, nóżkami, wiercić się, a nawet

wyciągać rączkę w kierunku interesującego je przedmiotu. 2 miesięczne dziecko

widzi już z większej odległości. Jego mózg doskonali widzenie obuoczne.

Dwumiesięczne dziecko wkłada do buzi rączki – i nie jest to tylko przypadkowy

odruch, w ten sposób niemowlę poznaje świat. Wkrótce zacznie wkładać do buzi

wszystko, co wpadnie mu w ręce.

Pod koniec 2. miesiąca pojawia się pierwszy

uśmiech dziecka, zarezerwowany oczywiście dla rodzica.

Dziecko uśmiecha się w reakcji na uśmiech innej

osoby lub na coś, co mu się szczególnie spodoba.

3 miesiąc życia dziecka

3 miesięczne niemowlę potrafi, leżąc na brzuchu (w tzw. pozycji żabki),

opierać się symetrycznie na przedramionach i podnosić główkę tak

wysoko, że jest w stanie patrzeć prawie na wprost.

Niemowlę kręci główką, patrząc np. za opiekunem, kiedy chodzi po

pokoju. Potrafi śledzić wzrokiem przedmiot, który znajduje się ok. 15

cm od jego twarzy i porusza się w ruchu kołowym. Mięśnie szyi są na

tyle wzmocnione, że niemowlę podniesione do pozycji siedzącej

nieco lepiej utrzymuje też głowę w pionie. Natomiast podtrzymywane

pod pachami na lekko zgiętych nogach w stawach kolanowych i

biodrowych opiera się o podłoże.

Niemowlę położone na plecach wytrwale próbuje obrócić się na bok

Niemowlę w odpowiedzi na jakiś interesujący dla niego bodziec

skierowuje oczy w tę stronę z równoczesnym otwarciem buzi i

zahamowaniem innych ruchów.

3 miesięczne dziecko reaguje ożywieniem ruchowym, uśmiechem,

wydawaniem dźwięków na kontakt z ludźmi. Niemowlę jest coraz

bardziej towarzyskie i pogodne. Gdy ktoś pochyli się nad nim,

uśmiecha się szeroko i radośnie grucha. Rozbawione niemowlę

piszczy z uciechy i śmieje się w głos.

3-miesięczne dziecko coraz sprawniej korzysta ze swoich zmysłów i uczy

się koordynować ich pracę – widząc kolorowe zabawki nie tylko

przygląda im się z zainteresowaniem, ale jeszcze wyciąga w ich

kierunku rączki. Dłonie nie są już zaciśnięte i niemowlę coraz bardziej

się nimi interesuje. Czasem udaje mu się trafić rączką do buzi.

4 miesiąc życia dziecka

4. miesiąc to czas dużego postępu w rozwoju motorycznym – trzymany

pionowo niemowlak zaczyna mocno utrzymywać główkę, a położony na

brzuszku unosi ją pewnie.

Dziecko może też w tej pozycji oprzeć się na samych dłoniach, jednocześnie

prężąc nóżki – wówczas buja się na brzuszku jak kołyska. Niemowlę umie

też siedzieć podparte poduszkami, a także przewracać się z boku na

plecy i z pleców na bok.

Nóżki dziecka stają się coraz silniejsze. Niemowlę umie już je wyprostować,

próbuje się nimi odpychać. Rośnie siła ramion: dziecko rozstawia je

szeroko i wymachuje nimi niczym skrzydłami. Niemowlę pewnie sięga

ręką do przedmiotu, często udaje mu się go chwycić. Wtedy przez chwilę

przygląda się mu z ciekawością, manipuluje nim, potrząsa i wreszcie

wkłada do buzi.

Dziecko chwyta całą dłonią bez użycia kciuka, który zwykle pozostaje w

środku dłoni. Nie potrafi trzymać dwóch przedmiotów naraz – gdy

zaciekawi je inna zabawka, trzymana dotychczas grzechotka wypada z

dłoni, a rączki wędrują ku innej atrakcji.

Niemowlę z upodobaniem powtarza przypadkowo odkryte czynności, np.

puszcza bańki ze śliny, parska, robi miny. Nowo odkrytą umiejętnością

jest radosny, głośny śmiech. Oprócz tego wydaje okrzyki od wysokich do

niskich tonów, grucha, cmoka. Potrafi krzykiem dopominać się obecności

mamy.

4 miesięczne dziecko coraz bardziej ciekawi świat. W parku jego uwagę

przyciągają kolorowe liście, w ogrodzie kwiaty, na ulicy głośne

samochody. Wiele niemowląt w tym wieku ma dość spacerów w

głębokim wózku. Mięśnie dziecka nie są jednak jeszcze gotowe na

pozycję siedzącą.

Niemowlę wyraźnie rozpoznaje już swoich i obcych. Dziecko odróżnia znany

głos, znaną twarz. Na widok nieznajomych twarzy często reaguje

niechęcią, a nawet strachem. W domu w otoczeniu bliskich czuje się

natomiast pewnie i bezpiecznie. Często się uśmiecha, a rozbawione

głośno się śmieje.

5 miesiąc życia dziecka

Dziecko w pozycji na brzuchu leży z wyprostowanymi nogami i obraca się na boki,

stara się oprzeć na dłoniach i unieść górną część tułowia. Potrafi podnieść klatkę

piersiową niemal pod kątem prostym do podłoża. To tzw. pozycja „foki”, która

zapowiada przejście do następnego etapu rozwoju – raczkowania.

Tymczasem dziecko, leżąc na brzuchu i odpychając się rękami lub nogami, będzie w

stanie posunąć się o kilka cm do przodu lub do tyłu. Niemowlę umie już także

przekręcać się z pleców na brzuszek i odwrotnie.

Umie już chwycić grzechotkę całą dłonią z prostym kciukiem i przekładać ją z ręki do

ręki. Może też trzymać kubek obiema rękami i unosić do ust. To wstęp do

samodzielnego jedzenia i picia, które również jest kamieniem milowym w

rozwoju dziecka.

W 5 miesiącu niemowlę siedzi już pewnie z podparciem. Potrafi wytrzymać w tej

pozycji dość długo bez przewracania się, ponieważ jego plecy są obecnie mniej

zaokrąglone.

U 5 miesięcznego dziecka mogą zacząć wyrzynać się też pierwsze ząbki..

5 miesięczne dziecko reaguje na melodię i intonację głosu dorosłej osoby. Ustala się

między dzieckiem a opiekunem prawdziwa harmonia. Niemowlę reaguje

śmiechem na zadowoloną twarz i może zacząć płakać, jeśli rodzic też płacze.

W tym okresie dziecko często ma swoją jedną ulubioną zabawkę (a czasem kocyk,

pieluszkę), do której jest bardzo przywiązane. W ten sposób tworzy nowe

emocjonalne więzi i uczy się, jak radzić sobie z własną samotnością, smutkiem i

poczuciem zagrożenia.

Dziecko reaguje na innych ludzi na wiele różnych sposobów – piszczy, śmieje się,

macha rączkami. Ale naprawdę przywiązane jest tylko do mamyi taty. Niemowlę

może więc przejawiać lęk, gdy widzi obcą twarz lub słyszy nieznajomy, głośny i

groźny głos.

5 miesięczne niemowlę reaguje na swoje odbicie w lustrze, rozróżnia twarze obce i

znajome, reagując na ton głosu i mimikę dorosłego. Odwraca głowę w kierunku

źródła dźwięku. Sięga spontanicznie po przedmioty, manipuluje nimi, potrząsa,

ogląda, obmacuje i wkłada do ust.

6 miesiąc życia dziecka

6 miesięczne niemowlę w pozycji na brzuchu opiera się na dłoniach i kolanach,

unosząc tułów. Siada podciągane za obie ręce. W tym wieku dziecku czasem udaje

się siedzieć prosto samodzielnie, jednak po krótkiej chwili zwykle wywraca się

ponownie. Jednak doskonale siedzi z podparciem. Dziecko przewraca się z pleców

na brzuszek i na odwrót. Chwyta przedmiot całą dłonią i wyprostowanym

kciukiem. W leżeniu na plecach unosi głowę i bawi się stopami. Niemowlę potrafi

sięgać w górę i w dół, przed siebie, na boki, a także w kierunku obiektu

poruszającego się wokół niego. Umie też przekładać przedmiot z ręki do ręki.

6 miesięczne dziecko z zapałem toczy się po podłodze, łóżeczku, kojcu. Niemowlę

dzięki turlaniu przemieszcza się z miejsca na miejsce. Może zapuścić się w

zupełnie dotąd niedostępne dla niego rejony, np. pod stół lub za zasłony. Oprócz

turlania dziecko pod koniec 6. miesiąca życia umie już zwykle pełzać.

6 miesięczne dziecko odróżnia osoby obce od znajomych i może bać się nieznanych

twarzy. Niemowlę pilnie obserwuje ludzi, których dobrze zna, którzy się nim

opiekują. Uśmiecha się do nich spontanicznie, „zagaduje”, macha na ich widok

rączkami i nóżkami.

Niemowlę cieszy się na zabawę z dorosłym, umie już ją przewidzieć. Może próbować

„prosić” o kontynuowanie zabawy różnymi dźwiękami, podrygując lub marudząc,

gdy się ją skończy.

Dziecko okazuje przywiązanie do rodziców i opiekunów, spokojnie bawiąc się w ich

obecności, tęskniąc za nimi, gdy wyjdą z pokoju i reagując głośnym śmiechem na

ich powrót. Silne przywiązanie do najbliższych wzmacnia w dziecku poczucie

bezpieczeństwa i pewność siebie.

Używane przez dziecko sylaby, samogłoski, spółgłoski składają się na jego „język

społeczny”. Niemowlę naśladuje dźwięki usłyszane od osób z otoczenia, co jest

pierwszą formą porozumiewania się za pomocą mowy.

Dziecko sięga i pewnie chwyta przedmioty, którymi wykonuje pewne manipulacje,

przekładając z ręki do ręki. Niemowlę w tym okresie spontanicznie i śpiewnie

gaworzy, wydaje dźwięki sylabowe, modyfikując wysokość i ton głosu.

6 miesięczne dziecko umie już powiązać dźwięk z jego źródłem. Doskonali swoją

percepcję słuchową i wykorzystuje dźwięki do identyfikacji poszczególnych

przedmiotów. W tym okresie możesz usłyszeć sylaby „ba”, „ga”, „da”, „ma”, „pa”,

„ła”.

7 miesiąc życia dziecka

Siódmy miesiąc życia przynosi dalszy wzrost zainteresowania

otoczeniem. Doświadczenie przestrzenne dziecka jest jeszcze

zbyt małe, zaś ciekawość świata ogromna.

dziecko w tym wieku umie już przekręcać się z pleców na

brzuszek i z powrotem. Niemowlę, posadzone, siedzi już chwilę

całkowicie samodzielnie. Próbuje też podciągnąć się samo do

siadania. Ujmuje w każdą dłoń leżące przed nim przedmioty,

trzymając je jednocześnie, lub też chwyta oburącz. Jeżeli w

zasięgu rąk położymy przedmiot mały i płaski, np. guzik, to

okaże się, że potrafi go ująć, zagarniając jeszcze całą dłonią; ale

już zaobserwować można celowe ruchy palców. Niemowlę

potrafi też ująć kubeczek za ucho. Wymienione umiejętności

świadczą o postępującej koordynacji wzrokowo-nerwowo-

mięśniowej.

Do swego odbicia w lustrze dziecko wyciąga obie rączki,

przygląda się badawczo i uśmiecha. Następuje też dalsze

ćwiczenie mowy, poprzez śpiewne powtarzanie głosek,

wydawanie wysokich i niskich tonów oraz okrzyków radości.

Następnym nowym elementem rozwojowym jest pojawienie się

„sprężynowania”. Niemowlę ujęte pod paszki i oparte o podłoże

wykonuje gwałtowne ruchy prostowania i zginania nóg w

stawach skokowych, kolanowych i biodrowych. Ćwiczenie takie

powtarza chętnie i z widoczną przyjemnością. Są to pierwsze

ćwiczenia prowadzące do opanowania sztuki stania i chodzenia.

8 miesiąc życia dziecka

Ośmiomiesięczne niemowlę jest już bardzo ruchliwe. Nie tylko siedzi

chętnie i przez długi czas, ale samo o tym decyduje, potrafi bowiem

siadać bez niczyjej pomocy. Zwykle umie już pełzać lub przesuwać

się w pozycji siedzącej z jedną nóżką podwiniętą pod pośladkiem..
Ruch obrotowy jest już w tym okresie również dobrze wyćwiczony,

tak więc możliwości ruchowe dziecka są bardzo duże.

Dziecko bardzo dokładnie wie, którą rzecz pragnie otrzymać i domaga

się tego właśnie, a nie innego przedmiotu. Upuszczanie zabawek jest

umiejętnością świadczącą o opanowaniu chwytu z

przeciwstawieniem kciuka. Przez najbliższe kilka tygodni dziecko

będzie uporczywie rzucało na ziemię brane do ręki przedmioty,

obserwując ich spadanie. upuszczanie branych do ręki przedmiotów

jest kolejnym etapem rozwojowym.

Wyraźnie demonstruje swoją radość, jak i niezadowolenie. Posiada

też znaczną zdolność koncentracji uwagi, np. przysłuchuje się, jak

rozmawiają dorośli, bawi się samo, obracając w dłoniach zabawki,

stara się otworzyć pudełko, nasłuchuje tykania zegarka, starając się

zajrzeć do środka. Dziecko dojrzało już do poznawania świata

poprzez skojarzenia. Wykazuje ono bowiem coraz większą

samodzielność psychiczną. Postępy mowy to powtarzanie łańcuchów

sylab, śpiewne rozciąganie sylab oraz odkrycie, że można powiedzieć

coś szeptem. Już znacznie młodsze niemowlęta artykułują

wypowiadane zgłoski z różną głośnością, jednakże świadome

naśladownictwo szeptu pojawia się dopiero w ósmym miesiącu.

Niemowlę zaczyna też demonstrować nieufność wobec osób obcych.

9 miesiąc życia dziecka

Dziewiąty miesiąc to dalsze doskonalenie równowagi, samodzielnego przemieszczania

się oraz koordynacji ruchowo-wzrokowej. Dziecko siada samodzielnie i siedzi

swobodnie.

Siedząc, gromadzi wokół siebie zabawki, zarówno te, które znajdują się w jego

bezpośrednim zasięgu, jak i pociągając za sznurek lub pieluszkę, na której

umieszczamy zabawkę. Świadczy to nie tylko o dobrym opanowaniu siedzenia, ale

również o dalszym rozwoju skojarzeń w myśleniu abstrakcyjnym. Podtrzymane pod
pachami przebiera nóżkami, jakby chodziło. Postawione zaś, przejmuje na moment

ciężar swojego ciała i stoi samodzielnie opierając się na całych stopach. Wiele dzieci

w tym wieku potrafi już nawet samodzielnie stanąć, wspierając się o sprzęty lub

brzeg kojca. Bardziej ruchliwe wykonują następnie w pozycji stojącej spontaniczny

ruch zginania i prostowania kończyn dolnych. Zabawa ta, zwana sprężynowaniem,

znana jest niemowlęciu już od co najmniej 5 tygodni, ale dotychczas ćwiczyło ją

wtedy, gdy było podtrzymywane pod paszkami. W pozycji na brzuszku bardzo

chętnie przemieszcza się, poruszając zarówno do tyłu, jak i do przodu, dużo zaś

dzieci zaczyna unosić przy tej okazji tułów i raczkuje.

Ruchliwość dziewięciomiesięcznego niemowlęcia jest więc znaczna, uporczywe

wyrzucanie zabawek branych do rączki to niezwykle ważny etap rozwoju. Jest on

konieczny dla wykształcenia celowych ruchów dłoni. Okres ten, rozpoczyna się

zwykle w 8. Miesiącu i trwa 4-8 tygodni.

Zaobserwować można, że właśnie dzięki temu uporczywie ćwiczonemu ruchowi
dłoni, dziecko nauczyło się ujmować i mocno trzymać drobny przedmiot między

kciukiem a palcem wskazującym. Potrafi tak wziąć np. maleńki kawałek jabłuszka

lub okruszynkę chleba i włożyć do ust. Wytworzyło więc i opanowało umiejętność

chwytu z opozycją kciuka, tzw. szczypcowego.

W rozwoju mowy łączy dwie jednakowo brzmiące sylaby, np. ta-ta, ma-ma, ba-ba w

pierwsze słowa, których znaczenie pojmuje. Potrafi też wykonać gest pożegnania

„pa-pa”, wyrazić radość klaskaniem w dłonie lub podziękować ruchem główki.

Rozumie też zabawę w chowanego. Będzie szukało nas, nie tylko odsłaniając chustę

lub ręcznik, ale również spróbuje zajrzeć za fotel lub oparcie kanapy.

10 miesiąc życia dziecka

Dziesięciomiesięczne niemowlę potrafi samodzielnie siedzieć, siadać

i stać z trzymaniem. Trzymając się barierki kojca lub mebli,

zaczyna też samodzielnie stawać. Stojąc obciąża na zmianę raz

jedną, raz drugą nóżkę, a nawet zaczyna unosić do góry stopę.

Jest to kolejny, po sprężynowaniu, etap w nauce chodzenia.

Utrzymywanie równowagi ciała z niewielkim tylko

przytrzymaniem, gdy uniesiona jest jedna stopa, to niezwykle

ważne osiągnięcie. Niemowlę, które osiągnęło ten poziom

rozwoju swojej motoryki, za kilka dalszych tygodni zacznie

chodzić. Poza rozwojem opisanych wyżej umiejętności dziecka w

tzw. motoryce dużej, widzimy też dalsze postępy poszczególnych

ruchów dłoni. Doskonalony jest precyzyjny chwyt palcami, jak

również celowe wyciągnięcie np. guzika z garnuszka lub włożenie

kółka z dziurką na bolec. W tym też okresie dziecko chwyta

precyzyjnie i mocno. Potrafi w jednej rączce trzymać pojemnik, a

drugą wyjąć z niego wskazany przez opiekuna przedmiot.

11 miesiąc życia

dziecka

Zaciekawienie otoczeniem i opanowanie różnorodnych umiejętności

ruchowych pozwala niemowlęciu w 11. miesiącu życia na swobodne

przemieszczanie się. Dziecko najczęściej raczkuje, tzn. szybko przesuwa

się na dłoniach i kolanach. Wiele niemowląt nadal przesuwa się w

pozycji siedzącej, podginając jedną nogę i odpychając się nią. Inne

zaczynają kroczyć bokiem przy krawędzi kojca, łóżeczka lub mebli. W

tym wieku koordynacja ruchowa jest już opanowana do tego stopnia, że

niemowlę często zmienia sposób poruszania się, przechodząc z wielką

łatwością od siedzenia do stania i raczkowania. Po chwili, chwytając się

mebli, ponownie przyjmuje pozycję stojącą, przesuwa się kilka kroków

bokiem, aby zaraz znowu raczkować lub usiąść. Ruchliwość ta ma

zwykle na celu dotarcie do jakiegoś przedmiotu, ale nierzadko dziecko

jak gdyby stara się uciec jak najdalej od miejsca swego zwykłego

pobytu. Przyglądając się ruchliwości niemowlęcia w tym wieku, odnosi

się wrażenie, że zmiana pozycji i samodzielne przemieszczanie się

sprawia mu ogromną przyjemność. Przytrzymane za obie rączki

niemowlę stawia swoje pierwsze kroki do przodu. Obciąża przy tym całe

stopy i stawia szeroko nóżki. Te pierwsze, jeszcze bardzo nieporadne

kroki dają dziecku wiele radości i są wstępem do samodzielnego

chodzenia w następnych kilku tygodniach.

12 miesiąc życia dziecka

Dziecko kończy pierwszy rok życia, okres najbardziej

dynamicznego rozwoju w całym życiu człowieka po urodzeniu. W

tym czasie bezbronna, całkowicie uzależniona od otoczenia istota,

jaką jest noworodek, przekształca się w rozumne, rozwinięte

uczuciowo, samodzielnie przemieszczające się niemowlę. Potroiło

masę urodzeniową i waży obecnie około 10 kg, o 50% zwiększyło

swój wzrost i mierzy około 75 cm, ma 4-6 zębów, potrafi

samodzielnie i świadomie zmieniać położenie swojego ciała i

poruszać się. Samo wkłada do buzi przygotowane kęsy pożywienia,

a nawet próbuje posługiwać się łyżką, umie pić z kubeczka lub z

butelki. Potrafi wymówić ze zrozumieniem pojedyncze

dwusylabowe wyrazy i zna znaczenie wielu innych. Prowadzone

stawia pierwsze kroki.

Fazy okresu sensomotorycznego według Jeana

Piageta.



Faza 1 odruchy: (0-1 miesiąc życia) wykorzystywanie wbudowanych
schematów i odruchów takich jak ssanie lub patrzenie. Prymitywne
schematy zaczynają się powoli zmieniać pod wpływem akomodacji. Brak
naśladowania;brak możliwości łączenia informacji z różnych zmysłów.



Faza 2 rekacje kołowe pierwotne (1-4 miesiąc życia) dalsza
akomodacja podstawowych schematów, gdyż dziecko bezustannie ich
używa - chwytanie, patrzenie, ssanie. Początek koordynowania
schematów z różnych zmysłów, tak że dzieci patrzą w kierunku dźwięku i
ssą wszystko, po co potrafią sięgnąć, lecz nie potrafią jeszcze połączyć
działań swego ciała ze skutkami obserwowanymi poza nimi.



Faza 3 rekacje kołowe wtóne (4-8 miesiąc życia) dziecko staje się
bardziej świadome zdarzeń mających miejsce poza jego ciałem i stara się
je powodować w trakcie swego rodzaju uczenia się metodą prób i błędów.
Jednak nie wiadomo, czy rozumie działanie przyczynowe. Może wystąpić
imitacja, ale tylko w obrębie schematów należących do repertuaru
dziecka. Zaczyna sięrozumienie "pojęcia przedmiotu".



Faza 4 Koordynacja schematów ( 8-12 miesiąc życia) Wyraźne
zachowania intencjonalne(dziecko oddziela środki od celów, np. odsuwa
przeszkodę, by sięgnąć po zabawkę), naśladowanie nowych zachowań,
Kształtuje się pojęcie stałości kształtu i wielkości. Pojawia się wiedza o
niezmienności pewnych elementów świata. Kształtuje się pojęcie stałości
przedmiotu ( około 12 miesiąca) – to wiedza o tym, że przedmiot istnieje
niezależnie od tego, czy go postrzegamy, czy nie

Fazy rozwoju przywiązania i

regulacji emocji

Faza I

0–3 miesiąc Orientacja i sygnalizowanie potrzeb bez

wyróżniania konkretnej figury (osoby)

Dziecko

Opiekun

• dziecko wysyła sygnały, nie

kierując ich do określonej osoby

• przewaga aktywności opiekuna

• małe zaangażowanie

w komunikację

• rozpoznawanie sygnałów

dziecka

• regulacja pobudzenia przez

mechanizmy fizjologiczne

• ustanawianie rutyny kontaktów

Faza II

3–6 miesiąc Orientacja i sygnalizowanie potrzeb

skierowane do wyróżnionej figury (osoby)

Dziecko

Opiekun

•wyodrębnienie figury

przywiązania

• stymulowanie pobudzenia

u dziecka (podnoszenie

i obniżanie)

• rozbudowane zachowania

prowadzące do osiągnięcia

• regulowanie pobudzenia

w sytuacjach przekraczających

możliwości dziecka

• zachowania celowe

• inicjowanie interakcji

i wzrost angażowania się

w komunikację
• kształtowanie się podstaw

strategii przywiązaniowych

FAZA III

7 miesiąc życia- 2,5 roku Utrzymywanie bliskości z

wyróżnioną figurą

Dziecko

Opiekun

•aktywne utrzymywanie bliskości z

figurą przywiązania

•odpowiedzialność za przebieg

kontaktu, ale także pozostawienie

inicjatywy dziecku, poszerzając

kontakt i jego intencje.

•kontrolowanie poziomu bliskości
•podążanie za figurą, radość z

kontaktu z nią

•figura jako „bezpieczna baza”
•lęk separacyjny

Wiek

dzieck

Wskaźniki rozwojowe

Osiągnięcia w

rozwoju postawy

Osiągnięcia

w rozwoju

lokomocji

Osiągnięcia w

rozwoju

chwytu

Rozwój fizyczny

Rozwój

mowy

1 miesiąc
życia

W pozycji na brzuszku
unosi na chwilę głowę,
trzymane na kolanach
podrzuca głową.

Często
podkurcza
rączki i
nożki.

Odruch
chwytny. Coraz
dłużej
utrzymuje
przedmiot
włożony do
ręki. Bawi się
raczkami.
Ogląda
je.

- wrodzone odruchy ssania,
chwytania sutka, połykania,
- odruch Moro
- odruchy stanie, stawiania kroków,
pływania, chwytania
- unoszenie podbródka w leżeniu
na brzuchu

reagowanie
na dźwięki

2 miesiąc
życia

W pozycji na brzuszku
unosi głowę na 5 - 8
cm

Przewraca
się z boku na
plecy

Odruch
chwytny. Coraz
dłużej
utrzymuje
przedmiot
włożony do
ręki. Bawi się
raczkami.
Ogląda
je.

- śledzenie wzrokiem przedmiotów
- początki kontroli ruchów rąk i
koordynacji wzrokowo-ruchowej
- unoszenie szyi w leżenie na
brzuchu
- początki turlania się
- obracanie głowy w kierunku
przedmiotu położonego obok
- celowe sięganie po przedmioty
- początki celowego potrząsania
przedmiotami
- początku celowego wkładania
przedmiotów do ust

słuchanie
dzwonka lub
grzechotki

3 miesiąc
życia

W pozycji na brzuszku
opiera się na
przedramionach.

Bawi się
swoimi
nożkami,
podciąga je
do buzi.
Przewraca
się z plecow
na bok.

Odruch
chwytny. Coraz
dłużej
utrzymuje
przedmiot
włożony do
ręki. Bawi się
raczkami.
Ogląda
je.

- początki pełzania
- sięganie po przedmioty,
chwytanie ich całymi dłońmi i
wkładanie do ust
- siedzenie z podparciem
- trzymanie szytywno głowy i
obracanie jej z boku na bok
- kontrola oczu

szukanie
oczami
źródła
dźwięku

Wiek

dziec

Wskaźniki rozwojowe

Osiągnię

cia w

rozwoju

postawy

Osiągnięci

a w

rozwoju

lokomocji

Osiągnięcia w

rozwoju chwytu

Rozwój fizyczny

Rozwój mowy

4 miesiąc
życia

Próbuje
przewracać
się z
brzuszka na
plecy i
odwrotnie.

Sięga po zabawki
oburącz. Pojawia się
chwyt dowolny pod
kontrolą wzroku, całą
dłonią od
gory, palce owijają
przedmiot (chwyt
prosty). Bez udziału
stawu łokciowego. Nie
potrafi utrzymać
2 przedmiotow
jednocześnie.

- prostowanie nóg i utrzymywanie ich w
górz
- odpychanie sięnogami od powierzchni
- koordynacja ruchów kończyn
(naprzemienne kopanie nogami,
kołysanie ramionami)
- w pozycji na brzuchu unoszeni tułowia i
prostowanie rąk
- opieranie sięna nogach w pozycji
pionowej (z podtrzymaniem)
- treningi chwytania palcami

śmianie się

5 miesiąc
życia

Panuje w
pełni nad
ruchami
głowy. W
pozycji na
brzuszku
opiera się
na
dłoniach,
sztywno
trzyma
głowkę.

- długie i pewne siedzenie z podparciem,
krótkie - bez podparcia
- chwytanie przedmiotów obiema rękami
- początki obracnia nadgarstka z
trzymanym przedmiotem
- unoszenie tułowia wysoko nad podłoże
(pozycja foki)
- początki posługiwania się kciukiem w
manipulacji
- chwytanie kubka obiema rękami i
unoszenie go do ust
- zmiana pozycji ciała wokół własnej osi
(obraca się z pleców na brzuch)
- samodzielne picie z butelki
- początki raczkowania
- swobodnie trzymanie przedmiotów i
manipulowanie nimi za pomocą palców

zwracanie głowy
w stronę źródła
dźwięku

6 miesiąc
życia

Podciągan
e siada,
siedzi z
oparciem.

Przewraca
się we
wszystkie
strony.

Przekłada zabawki z
ręki do ręki. Sięga
jedną ręką. Chwyt
prosty dłoniowo-
łokciowy. Nie umie
upuszczać ani rzucać.

- siedzenie bez podparcia
- samodzielnie turlanie się
- sięganie we wszystkie strony, również
po przedmioty poruszające się
- przekładanie przedmiotów z ręki do
ręki
- chwyt dłoniowy (obejmowanie
przedmiotu trzecim i czwartym palcem,
a nie wszystkimi)
- pełzanie (przsuwaie sięza pomocą
ramion i nóg)

głużeie lub
gruchanie na
dźwięk lub
muzyki

Wiek

dziec

Wskaźniki rozwojowe

Osiągnięcia

w rozwoju

postawy

Osiągn
ięcia w

rozwoj

lokom

ocji

Osiągnięcia w rozwoju

chwytu

Rozwój fizyczny

Rozwój mowy

7 miesiąc
życia

Posadzone,
siedzi już
chwilę
całkowicie
samodzielni
e. Próbuje
też
podciągnąć
się samo do
siadania.

Przekrę
ca się z
pleców
na
brzusz
ek i z
powrot
em

Ujmuje w każdą dłoń
leżące przed nim
przedmioty, trzymając
je jednocześnie, lub też
chwyta oburącz.
Niemowlę potrafi też
ująć kubeczek za ucho.

-krótko utrzymuje ciężar ciała na
nogach
- używa poszczególnych palców
podczas chwytania przedmiotów
- samodzielnie trzyma kubek i próbuje
pić z niego
-podąża za matką i kontroluje poziom
bliskości
-okazuje radość na widok matki
-płacze, gdy matka znika, woła ją,
przywiera do niej

wydaje cztery
różne dźwięki

8 miesiąc
życia

Potrafi
siadać bez
niczyjej
pomocy.
Zwykle umie
już pełzać
lub
przesuwać
się w pozycji
siedzącej z
jedną nóżką
podwiniętą
pod
pośladkiem.

Ruch
obroto
wy jest
już
dobrze
wyćwic
zony,
przesu
wa się
w
pożąda
nym
kierunk
u

Upuszcza brane do ręki
przedmioty.

- siedzi dłuższą chwilę bez podparcia
- raczkuje z odrywaniem brzucha od
podłogi
- podciąga się na rękach do pozycji
stojącej
- krótko, samodzielnie utrzymuje się
w postawie stojącej

rozumie „nie”, „pa,
pa”

9 miesiąc
życia

Dziecko
siada
samodzielni
e i siedzi
swobodnie,
przejmuje na
moment
ciężar
swojego
ciała i stoi
samodzielni
e opierając
się na całych
stopach.

Broni
się
przed
upadki
em
podpar
ciem
rączka
mi od
tyłu.

Potrafi już ujmować i
mocno trzymać drobny
przedmiot między
kciukiem a palcem
wskazującym. Potrafi
tak wziąć np. maleńki
kawałek jabłuszka lub
okruszynkę chleba i
włożyć do ust

-chwyta przedmioty kciukiem i
palcem
- próbuje siadać z postawy stojącej, z
przytrzymywaniem się mebli lub
dorosłego
- sprawnie i szybko raczkuje
- samodzielnie siedzi
- czuje lęk przed nieznanymi osobami

- dzieli się z mamą swoimi
przeżyciami i doznaniami

mówi „mama” lub
„tata”

Wiek

dziec

Wskaźniki rozwojowe

Osiągnięcia w rozwoju

postawy

Osiągnięcia

w rozwoju

lokomocji

Osiągnięcia

w rozwoju

chwytu

Rozwój fizyczny

Rozwój mowy

10 miesiąc
życia

potrafi samodzielnie
siedzieć, siadać i stać z
trzymaniem. Stojąc obciąża
na zmianę raz jedną, raz
drugą nóżkę, a nawet
zaczyna unosić do góry
stopę

Utrzymuje
równowagę
ciała z
niewielkim
tylko
przytrzymani
em, gdy
uniesiona
jest jedna
stopa

Chwyta
precyzyjnie i
mocno. Potrafi
w jednej
rączce
trzymać
pojemnik, a
drugą wyjąć z
niego
wskazany
przez
opiekuna
przedmiot.

- samodzielnie stoi przez
chwilę
- stawia pierwsze kroki (z
podtrzymywaniem)
- potrafi utrzymać trzy małe
przedmioty
- wstaje z podparciem
- przewraca kartki książki
- celowo uwalnia uchwyt
( upuszcza zabawki)

Naśladuje
dźwięki
w zabawie

11 miesiąc
życia

Raczkuje, tzn. szybko
przesuwa się na dłoniach i
kolanach. Wiele niemowląt
nadal przesuwa się w pozycji
siedzącej, podginając jedną
nogę i odpychając się nią.
Inne zaczynają kroczyć
bokiem przy krawędzi kojca,
łóżeczka lub mebli.
Przytrzymane za obie rączki
niemowlę stawia swoje
pierwsze kroki do przodu.
Obciąża przy tym całe stopy
i stawia szeroko nóżki.

Często
zmienia
sposób
poruszania
się,
przechodząc
z wielką
łatwością od
siedzenia do
stania i
raczkowania.

Swobodnie
manipuluje
przedmiotami,
potrafi
trzymać już
kredkę w
rączce

- obraca tułów w pozycji
siedzącej i swobodnie
manipuluje przedmiotami
- dość pewnie stoi
- stawia kroki
- bazgrze kredką po papierze

dwa znaczące
słowa

12 miesiąc
życia

Prowadzone stawia pierwsze
kroki.

Potrafi
samodzielnie
i świadomie
zmieniać
położenie
swojego ciała
i poruszać
się.

Samo wkłada
do buzi
przygotowane
kęsy
pożywienia, a
nawet próbuje
posługiwać się
łyżką, umie
pić z kubeczka
lub z butelki.

- precyzja ruchów (umieszcza
przedmioty na sobie, wkłada
jeden do drugiego, zaczyna
posługiwać się łyżką)
- siada, kładzie się i wstaje
- stawia pierwsze
samodzielne kroki
- otwiera pudełka
- układa klocki
- wykonuje proste polecenia

trzy znaczące
słowa

Źródła:



www.familyservice.pl



A. I. Brzezińska Psychologiczne portrety
człowieka.



A. I. Brzezińska Niezbędnik dobrego
nauczyciela, seria 1. Rozwój w okresie
dzieciństwa i dorastania.



H. Rudolph Schaffer Psychologia dziecka.



H. Bee Psychologia rozwoju człowieka

Document Outline