background image

1

1

Administracja 

bezpieczeństwa 

wewnętrznego

Wykład

background image

2

2

Bezpieczeństwo

• Bezpieczeństwo wg Słownika Języka 

Polskiego PWN oznacza „stan niezagrożenia, 

spokoju, pewności”. 

• Instytucja bezpieczeństwa publicznego 

występuje w aktach normatywnych zarówno 

rangi ustawowej, jak też w aktach prawnych 

niższego rzędu (np. przepisy porządkowe).  

Zakres jej stosowania przez ustawodawcę w 

przepisach prawnych różnej rangi stale się 

zwiększa z uwagi na wzrastającą w świecie 

prawną, a także społeczną i polityczną rolę 

bezpieczeństwa publicznego (np. tzw. 

bezpieczeństwo cybernetyczne).

background image

3

3

Bezpieczeństwo 

publiczne

• Podkreślić należy, że bezpieczeństwo publiczne nie 

jest abstrakcyjnym pojęciem prawa 

administracyjnego. Prawo określa niektóre 

desygnaty tego pojęcia. Nie zostało ono jednak 

prawnie zdefiniowane i nie posiada legalnej definicji 

w przepisach prawa. Należy jej szukać w doktrynie i 

orzecznictwie sądowym. Przedmiotowe pojęcie 

występuje w obrocie prawnym jako wartość 

konstytucyjna, dla której ochrony możliwe jest 

ograniczenie korzystania przez obywateli z wolności i 

praw, co  stanowi zadanie naczelnych, centralnych, 

terenowych organów administracji rządowej a także 

organów jednostek samorządu terytorialnego oraz 

organów wyspecjalizowanych. 

background image

4

4

• Instytucja bezpieczeństwa publicznego 

występuje też jako zadanie podmiotów 
prywatnych (firm ochrony osób i 
mienia, służb porządkowych 
organizatora imprezy masowej) oraz 
jako zadanie organizacji i instytucji 
społecznych oraz obywateli, a także 
jako przesłanka uzasadniająca 
cofnięcie określonych uprawnień.

background image

5

5

Można pokusić się o próbę definicji bezpieczeństwa 

publicznego określonego państwa (sensu srticte) oraz  

próbę definicji bezpieczeństwa publicznego sensu 

largo.

Bezpieczeństwo publiczne określonego państwa to ogół 

warunków i instytucji chroniących życie, zdrowie, mienie 

obywateli oraz majątek narodowy, ustrój i suwerenność 

państwa przed zjawiskami groźnymi dla jego ładu społecznego 

i prawnego, które mogą godzić w powszechnie przyjęte normy 

postępowania. Bezpieczeństwo publiczne to stan w którym 

obywatele mogą swobodnie, stosownie do powszechnie 

obowiązującej litery prawa, funkcjonować w państwie. 

Zagrożenia dla bezpieczeństwa publicznego mogą mieć 

charakter: 

1. wewnętrzny (wewnętrzne napięcia i konflikty społeczne, 

kulturowe oraz polityczne) oraz

2. zewnętrzny (ingerencje ze strony innych podmiotów, w tym 

państwowych i niepaństwowych, w sprawy wewnętrzne). 

background image

6

6

• Bezpieczeństwo publiczne sensu largo wykracza 

poza ramy jednego państwa (dotyczy np. organizacji 

międzynarodowych) i może być definiowane w 

podobny sposób jak bezpieczeństwo publiczne sensu 

stricte lecz w szerszym, międzypaństwowym sensie. 

• Bezpieczeństwo publiczne wg Słownika Języka 

Polskiego PWN oznacza: „całość porządku i urządzeń 

społecznych chroniących państwo i obywateli przed 

zjawiskami groźnymi dla ładu prawnego; w węższym 

znaczeniu: ochrona ustroju przed zamachami na 

podstawowe instytucje polityczne (publiczne – przyp. 

P.K.) państwa”.

background image

7

7

• W przepisach prawa nie poprzestano 

jedynie na wskazaniu pojęcia 
bezpieczeństwo publiczne. Wskazuje się 
również na pojęcia do niego zbliżone, tj. na 
bezpieczeństwo: narodowe,  wewnętrzne
zewnętrzne, obywateli, państwa itp. Analiza 
tych pojęć pozwala na stwierdzenie braku 
przyjęcia jednolitych kryteriów, dotyczących 
ich  wyróżnienia, co czyni, niestety, przepisy 
prawa mało czytelnymi.

background image

8

8

• Przedstawiciele doktryny – zespół pod kierunkiem J. 

Widackiego – wypracowali propozycje uporządkowania 

terminologii i opracowali nw. propozycje definicji:

• 1. bezpieczeństwo powszechne – rozumiane jako 

wymóg eliminacji zagrożeń funkcjonowania władz 

publicznych i innych struktur życia publicznego, a także 

życia, zdrowia i mienia zbiorowości obywateli, 

wywołanych bądź to ewentualnymi próbami 

unicestwienia lub uszkodzenia instytucji użytku 

powszechnego, bądź też siłami natury;

• 2. bezpieczeństwo obywateli – obejmujące wymóg 

eliminowania bezpośrednich zamachów na życie, 

zdrowie lub mienie indywidualnych obywateli;

• 3. porządek publiczny – zakładający wymóg eliminacji 

naruszenia reguł dotyczących korzystania przez 

obywateli z miejsc czy przestrzeni publicznych. (J. 

Widacki (red.), Ustrój i organizacja Policji w Polsce oraz 

jej funkcje i zadania w ochronie bezpieczeństwa i 

porządku, Warszawa– Kraków 1998).

background image

9

9

• Podkreślić należy, że utrzymanie bezpieczeństwa 

publicznego jest jednym z najstarszych, jeżeli w ogóle 

nie najstarszym, zadaniem publicznym wiążącym się 

ściśle z podstawową funkcją władzy publicznej. Już w 

czasach starożytnych było realizowane przez 

ówczesnych władców przez takie organizowanie 

przestrzeni w kraju aby zapewnić maksymalne 

bezpieczeństwo np. budowanie fortyfikacji, twierdz, 

organizowanie administracji i sił zbrojnych. 

• Bezpieczeństwo publiczne to w głównej mierze 

zadanie publiczne organów administracji. Może być 

kompetencją organu administracyjnego administracji 

rządowej, czy też samorządowej.

background image

10

10

Bezpieczeństwo 

wewnętrzne

• Bezpieczeństwo wewnętrzne, obok 

bezpieczeństwa zewnętrznego, zostało 

wyróżnione ze względu stosunek do 

obszaru państwa.

• Bezpieczeństwo wewnętrzne to rodzaj 

bezpieczeństwa, dotyczący zagrożeń i 

przeciwdziałań wobec nich występujących 

wewnątrz państwa. Zapewnienie 

wysokiego poziomu bezpieczeństwa 

wewnętrznego jest istotnym elementem 

polityki wewnętrznej państwa.

background image

11

11

• Strategia Bezpieczeństwa Narodowego RP z 

2007 r. (SBN RP) zakłada, że: nadrzędnym 
celem działań państwa w dziedzinie 
bezpieczeństwa wewnętrznego jest 
utrzymanie zdolności do reagowania - 
odpowiednio do zaistniałej sytuacji - w przypadku 
wystąpienia zagrożeń bezpieczeństwa 
publicznego oraz bezpieczeństwa powszechnego, 
związanych z ochroną porządku prawnego, życia i 
zdrowia obywateli oraz majątku narodowego 
przed bezprawnymi działaniami oraz skutkami 
klęsk żywiołowych, katastrof naturalnych i awarii 
technicznych.

background image

12

12

• Osiągnięcie stanu bezpieczeństwa wewnętrznego 

wymaga tworzenia spójnych przepisów prawnych, 

kształtowania postaw społecznych, doskonalenia 

działalności wszystkich podmiotów państwowych i 

społecznych, których aktywność związana jest z 

bezpieczeństwem wewnętrznym państwa. Będzie to 

możliwe poprzez zwiększenie efektywności działania 

administracji publicznej oraz systematyczne 

podnoszenie poziomu profesjonalizmu 

funkcjonariuszy i pracowników instytucji 

państwowych realizujących zadania w tej sferze 

funkcjonowania państwa, a także upowszechnianie 

wiedzy o zagrożeniach bezpieczeństwa 

wewnętrznego państwa.

background image

13

13

• Wszelkie działania w zakresie zapewnienia 

odpowiedniego, akceptowanego przez 

społeczeństwo, poziomu bezpieczeństwa 

wewnętrznego państwa winny być 

skierowane na realizacje zadań w zakresie 

opracowania i wdrożenia systemów 

związanych z  zarządzaniem kryzysowym a 

także integracją i konsolidacją z działaniami 

NATO, UE i ONZ oraz innych organizacji 

międzynarodowych, których Polska, bądź 

polskie instytucje państwowe są członkiem

background image

14

14

• Kształtując bezpieczeństwo wewnętrzne, należy stale 

uwzględniać możliwość wystąpienia zagrożeń 

terrorystycznych i przeciwdziałać ich ewentualnemu 

powstaniu. Trzeba przy tym zapewniać prawidłową 

mobilność, sprawną organizację oraz umiejętność 

właściwego zachowania się obywateli w przypadku 

wystąpienia realnego zagrożenia terrorystycznego. 

Zagrożenie to należy określać w sposób szeroki, mając na 

uwadze nie samo zagrożenie atakiem, lecz występujące 

grupy wsparcia, jego międzynarodowy charakter, źródła 

finansowania, międzynarodowe zaangażowanie kraju oraz 

techniczne metody realizacji. Dlatego też ważnym pozostaje 

prawidłowe współdziałanie służb i organów 

odpowiedzialnych za przeciwdziałanie zagrożeniom 

terrorystycznym oraz profesjonalizm w wykonywaniu zadań 

ustawowych. Ponadto należy zapobiegać innym działaniom 

godzącym w bezpieczeństwo wewnętrzne państwa, w tym 

naruszającym porządek konstytucyjny oraz promującym 

totalitarne ideologie, nienawiść rasową i narodowościowa.

background image

15

15

Art. 146 Konstytucji RP

• 1. Rada Ministrów prowadzi politykę wewnętrzną i 

zagraniczną Rzeczypospolitej Polskiej.

• 2. Do Rady Ministrów należą sprawy polityki państwa nie 

zastrzeżone dla innych organów państwowych i samorządu 

terytorialnego.

• 3. Rada Ministrów kieruje administracją rządową.

• 4. W zakresie i na zasadach określonych w Konstytucji i 

ustawach Rada Ministrów w szczególności:

………………
7) zapewnia bezpieczeństwo wewnętrzne państwa oraz 

porządek publiczny,

8) zapewnia bezpieczeństwo zewnętrzne państwa,
……………..
11)

sprawuje ogólne kierownictwo w dziedzinie obronności kraju 

oraz określa corocznie liczbę obywateli powoływanych do 

czynnej służby wojskowej, ..………..

background image

16

16

Ustawa z 4 września 1997 r. o działach administracji rządowej 

(Dz.U.07.65.437 j.t.). Utworzono ww. ustawą dział 

administracji rządowej pod nazwą sprawy wewnętrzne (art. 5 

pkt 24). Stosownie natomiast do jej art. 29. ust. 1 Dział 

sprawy wewnętrzne obejmuje sprawy:

1) ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego;
2) ochrony granicy Państwa, kontroli ruchu granicznego i 

cudzoziemców oraz koordynacji działań związanych z 

polityką migracyjną państwa;

3) zarządzania kryzysowego;
4) obrony cywilnej;
5) ochrony przeciwpożarowej;
6) przeciwdziałania skutkom klęsk żywiołowych i innych 

podobnych zdarzeń zagrażających bezpieczeństwu 

powszechnemu;

7) nadzoru nad ratownictwem górskim i wodnym;
8) obywatelstwa;
9) ewidencji ludności, dowodów osobistych i paszportów;
10) rejestracji stanu cywilnego oraz zmiany imion i nazwisk.

background image

17

17

• Bezpieczeństwo obywatelskie
• Wg SBN RP nadrzędnym celem działań 

demokratycznego państwa prawa jest zapewnienie 

wszystkim obywatelom poczucia bezpieczeństwa i 

sprawiedliwości. Szczególny nacisk należy położyć na 

usprawnienie funkcjonowania sadów i prokuratury, 

skrócenie postępowań i zagwarantowanie skutecznego 

wykonania orzeczeń. Ważnym elementem zapewnienia 

bezpieczeństwa obywatelom jest również 

zagwarantowanie bezpieczeństwa obrotu 

gospodarczego, dzięki uproszczeniu i uelastycznieniu 

procedur prawnych. Konstytucyjne gwarancje ochrony 

praw i wolności będą w pełni realizowane, gdy 

instytucje wymiaru sprawiedliwości staną się 

powszechnie dostępne, szybkie w działaniu oraz 

przyjazne dla obywateli.

background image

18

18

• Bezpieczeństwo społeczne
• Praca i polityka społeczna. 
• Wg SBN RP nadrzędnym celem działań państwa w 

dziedzinie bezpieczeństwa społecznego jest 

zapewnienie szybkiej i odczuwalnej poprawy jakości 

życia obywateli. Wymaga to prowadzenia aktywnej 

polityki społecznej – przede wszystkim radykalnego 

ograniczania sfery ubóstwa i zmniejszenia obszarów 

wykluczenia społecznego poprzez wzrost realnych 

dochodów wszystkich grup społecznych oraz 

zmniejszenie stopy bezrobocia. Działania instytucji 

państwowych winny mieć również na celu 

zapobieżenie nadmiernemu rozwarstwieniu 

społecznemu i politykę wyrównywania różnic w 

rozwoju społecznym poszczególnych regionów.

background image

19

19

Aktywna polityka społeczna powinna zmierzać do 

zapewnienia wzrostu bezpieczeństwa 

socjalnego obywateli. Priorytetami w tym 

zakresie jest:

• wzrost zatrudnienia, ze szczególnym 

uwzględnieniem aktywizacji grup społecznych 

znajdujących się w trudnej sytuacji życiowej; 

• wzrost integracji społecznej i doskonalenie 

systemu zabezpieczenia społecznego;

• niwelowanie różnic cywilizacyjnych pomiędzy 

miastem i wsią; 

• przeciwdziałanie niekorzystnym zmianom 

demograficznym oraz migracji obywateli młodego 

pokolenia.

background image

20

20

• Nauka i edukacja. 

• Polska dąży do budowy społeczeństwa opartego na 

wiedzy, które jest ważnym elementem instytucji 

bezpieczeństwa społecznego. W tym celu zabiega o 

wysoką jakość kształcenia na wszystkich szczeblach 

systemu edukacyjnego, podniesienie poziomu 

wiedzy ogólnej w społeczeństwie, jak również o 

dalszy rozwój nauczania specjalistycznego, 

upowszechnianie wśród obywateli innowacyjności i 

nowych technologii, a także wspieranie badań 

naukowych. Przedmiotem wyjątkowej troski 

państwa musi być system szkolnictwa wyższego, a 

zwłaszcza jego powiązanie z rynkiem pracy, 

kierunkami rozwoju gospodarki oraz potrzebami 

administracji publicznej.

background image

21

21

• Aktywne i sprawne społeczeństwo.

• W zakresie zapewnienia bezpieczeństwa 

społecznego priorytetowym zadaniem jest 

tworzenie w państwie warunków zapewniających 

rozwój szeroko rozumianej bazy sportowej i 

zapewnienie dostępu do niej jak najszerszym kręgom 

społeczeństwa. Stały rozwój kultury fizycznej i 

związanej z nią wiedzy o celowości podnoszenia 

sprawności fizycznej, a tym samym stanu zdrowia 

społeczeństwa, jest ważnym czynnikiem 

wpływającym również na bezpieczeństwo narodowe. 

Należy promować aktywność fizyczną, jako 

szczególny walor w szeroko pojmowanym systemie 

wartości indywidualnych i społecznych, służący 

wszechstronnemu rozwojowi człowieka.

background image

22

22

• Bezpieczeństwo zewnętrzne
• Bezpieczeństwo zewnętrzne to rodzaj 

bezpieczeństwa, odnoszący się do 

zagrożeń i przeciwdziałań wobec nich 

występujących na zewnątrz państwa. 

Zapewnienie wysokiego poziomu 

bezpieczeństwa zewnętrznego jest 

istotnym elementem polityki 

zagranicznej państwa.

background image

23

23

• Niccolo Machiavelli, włoski historyk, filozof i dyplomata z 

XVI wieku, w swym najsłynniejszym dziele Książę pisał: 

„…za takich, którzy własnymi siłami bronić się mogą, 

uważam tych, co dość posiadają ludzi i pieniędzy, aby 

dostateczną wystawić armię dla stoczenia bitwy w polu z 

jakimkolwiek napastnikiem. Za potrzebujących zaś stale 

obcej pomocy uważam takich, którzy nie mogą stanąć do 

otwartego boju z przeciwnikiem, lecz zmuszeni bywają 

szukać osłony za murami twierdz i tychże bronić”.

• Obecnie liczy się nie tylko siła własnej armii, ale także 

pozyskanie odpowiednich sojuszników, przynależność do 

sojuszy wojskowych, dzięki którym zyskuje się wsparcie 

ich armii. Oczywiście i siła własnej armii i potrzeba 

zawierania sojuszy są zależne od geopolitycznego 

położenia danego państwa, które ma zasadnicze 

znaczenie dla jego bezpieczeństwa zewnętrznego a to z 

kolei ma przełożenie na poziom bezpieczeństwa 

wewnętrznego

background image

24

24

• Obowiązkiem państwa jest konsekwentne zabieganie o 

tworzenie jak najkorzystniejszego międzynarodowego 

otoczenia kraju i umacnianie jego międzynarodowej 

pozycji, wizerunku i prestiżu. Należy tworzyć i rozwijać 

zdolności do osiągania narodowych celów 

strategicznych w dziedzinie bezpieczeństwa w 

bezpośrednim sąsiedztwie, przestrzeni europejskiej, 

euroatlantyckiej i globalnej, a także tworzyć warunki 

dla umacniania skutecznych powiązań i mechanizmów 

wspólnotowych i sojuszniczych. Należy wspierać 

procesy transformacyjne w Europie Wschodniej i 

Południowej. W wymiarze globalnym, głównym 

zadaniem jest rozwój przyjaznych stosunków z 

partnerami i przeciwdziałanie negatywnym skutkom 

konfliktów, dysproporcji rozwojowych i naruszeń 

międzynarodowego porządku prawnego.

background image

25

25

• Bezpieczeństwo narodowe
• Bezpieczeństwo narodowe – to pojęcie 

zbieżne z pojęciem bezpieczeństwa 
publicznego i dotyczy pożądanego stanu 
uzyskanego w rezultacie odpowiednio 
zorganizowanej obrony i ochrony przed 
wszelkimi zagrożeniami militarnymi i 
niemilitarnymi, zewnętrznymi i wewnętrznymi, 
przy użyciu środków pochodzących z 
rozmaitych dziedzin działalności państwa.

background image

26

26

• Bezpieczeństwo narodowe może być pojmowane nie 

tylko jako ochrona narodu i terytorium kraju przed 

fizyczną napaścią, ale również jako ochrona interesów 

politycznych, ekonomicznych i społecznych, których 

naruszenie zagrażałoby ważnym interesom państwa. 

• Bezpieczeństwo narodowe może być rozumiane jako 

stan równowagi pomiędzy możliwościami obronnymi 

kraju a zagrożeniem wywołanym możliwością 

powstania konfliktu. To stan świadomości społecznej i 

politycznej, w którym istniejący poziom zagrożeń 

poprzez posiadane zdolności obronne, nie budzi obaw 

o zachowanie właściwych danemu państwu wartości.

• Obecnie bezpieczeństwo narodowe, w niemilitarnym 

znaczeniu, może oznaczać zapewnienie możliwości 

korzystania z dobrobytu ekonomicznego 

(bezpieczeństwo ekonomiczne), autonomii społecznej 

oraz określonego statusu społecznego bez 

zewnętrznego lub wewnętrznego zagrożenia (np. 

bezpieczeństwo energetyczne, gazowe).

background image

27

27

• Bezpieczeństwo ekonomiczne
• Bezpieczeństwo państwa oraz jego stabilność 

muszą mieć trwałe podstawy gospodarcze. 

Bezpieczeństwo ekonomiczne państwa 

oznacza silną i konkurencyjną gospodarkę a to 

jeden z podstawowych atutów w polityce 

wewnętrznej i zewnętrznej, a także czynnik 

służący umacnianiu narodowej tożsamości. 

Przezwyciężająca skutki wieloletniej 

degradacji, rozwijająca się w szybkim tempie 

gospodarka decyduje o międzynarodowej 

pozycji państwa.

background image

28

28

• Bezpieczeństwo militarne
• Nadrzędnym celem działań w obszarze 

bezpieczeństwa militarnego jest gotowość do obrony 

terytorium i niepodległości Polski oraz sojuszników, 

eliminacja zagrożeń o charakterze zbrojnym, a także 

przeciwdziałanie ewentualnym, niekorzystnym 

zmianom równowagi wojskowej w regionie. Polska 

buduje swoją politykę obronna w powiązaniu z 

zasadą solidarności i lojalności sojuszniczej. 

Gotowość przyjścia z pomocą każdemu członkowi 

Sojuszu Północnoatlantyckiego wzmacnia potencjał 

odstraszania, zapewniający bezpieczeństwo państw 

członkowskich i NATO jako całości.

background image

29

29

• Bezpieczeństwo ekologiczne

• Podstawowym celem działań państwa w obszarze 

bezpieczeństwa ekologicznego jest zapewnienie 

obywatelom warunków do lepszego życia w zdrowym 

środowisku poprzez ochronę przyrody, w tym 

stymulowanie procesów zrównoważonego rozwoju.

• Polska biedzie kontynuować działania na rzecz 

ochrony środowiska, tak aby zachowywać równowagę 

przyrodniczą oraz trwałość podstawowych procesów 

przyrodniczych w biosystemie. Szczególnie ważnymi 

zadaniami są poprawa czystości wód, zmniejszenie 

zanieczyszczenia powietrza, zapobieganie degradacji 

gleb, a także ograniczanie ryzyka wystąpienia 

katastrof ekologicznych, wywołanych przyczynami 

naturalnymi bądź spowodowanych przez człowieka 

oraz minimalizacja ich skutków poprzez rozwój 

ratownictwa chemicznego i ekologicznego. 

background image

30

30

• Bezpieczeństwo informacyjne i 

telekomunikacyjne

• Wg SBN RP należy skutecznie zapobiegać próbom 

destrukcyjnego oddziaływania na infrastrukturę 

telekomunikacyjna państwa poprzez redukowanie jej 

podatności na to oddziaływanie, minimalizowanie 

skutków ewentualnych ataków oraz przywrócenie w 

krótkim czasie stanu pełnej jej funkcjonalności.

• Należy tworzyć i rozwijać długofalowe plany ochrony 

kluczowych systemów teleinformatycznych przed 

uzyskiwaniem dostępu do danych przez podmioty do 

tego niepowołane, zakłócaniem normalnego ich 

funkcjonowania, kradzieżą tożsamości i sabotażem. 

Trzeba stale oceniać możliwości wtargnięcia do 

systemów teleinformatycznych, przygotować możliwe 

formy odpowiedzi na ataki oraz rozwijać metody 

ewaluacji poniesionych strat informacyjnych. 

Priorytetem państwa będzie wspieranie narodowych 

programów i technologii informacyjnych.

background image

31

31

• Zwalczanie zagrożeń rządowych systemów 

teleinformatycznych i sieci telekomunikacyjnych ma na 

celu przeciwdziałanie przestępczości komputerowej oraz 

innym wrogim działaniom wymierzonym w infrastrukturę 

telekomunikacyjna, w tym zapobieganie atakom na 

elementy tej infrastruktury. Szczególne znaczenie ma 

ochrona informacji niejawnych przechowywanych lub 

przekazywanych w postaci elektronicznej. Ważnym 

zadaniem jest opracowanie i wdrożenie przejrzystych zasad 

dostępu uprawnionych organów państwa do treści 

przesyłanych drogą elektroniczną. Wymaga to ciągłego 

dostosowywania przepisów prawa telekomunikacyjnego, by 

- mimo szybkiego postępu technologicznego - stale 

odpowiadały współczesnym realiom, uwzględniając 

bezpieczeństwo Polski.

• Należy kontynuować rozwój nowoczesnej, zintegrowanej 

struktury łączności elektronicznej, która byłaby odporna na 

awarie i potencjalne ataki przestępczości cybernetycznej. 

Będzie to wymagać należytego współdziałania właściwych 

resortów i agend, a także podmiotów prywatnych.

background image

32

32

• Wybrane podstawy prawne 

bezpieczeństwa wewnętrznego

background image

33

33

Konstytucja RP (Dz. U. z 1997 r., Nr 78, poz. 483): 

•  - art. 5: Rzeczpospolita Polska strzeże niepodległości i 

nienaruszalności swojego terytorium, zapewnia wolności i 

prawa człowieka i obywatela oraz bezpieczeństwo obywateli, 

strzeże dziedzictwa narodowego oraz zapewnia ochronę 

środowiska, kierując się zasadą zrównoważonego rozwoju.

• - art.  31 ust. 3: Ograniczenia w zakresie korzystania z 

konstytucyjnych wolności i praw mogą być ustanawiane tylko 

w ustawie i tylko wtedy, gdy są konieczne w demokratycznym 

państwie dla jego bezpieczeństwa lub porządku publicznego, 

bądź dla ochrony środowiska, zdrowia i moralności publicznej, 

albo wolności i praw innych osób. Ograniczenia te nie mogą 

naruszać istoty wolności i praw.

• - art. 146 ust. 4 pkt. 7–8: W zakresie i na zasadach 

określonych w Konstytucji i ustawach Rada Ministrów w 

szczególności:

• - zapewnia bezpieczeństwo wewnętrzne państwa oraz 

porządek publiczny,

• - zapewnia bezpieczeństwo zewnętrzne państwa.

background image

34

34

Konstytucja wskazuje ponadto na możliwość ograniczenia 

konkretnych praw i wolności ze względu na ochronę 

bezpieczeństwa. Np. :

•  – art. 45 ust. 2: Wyłączenie jawności rozprawy może 

nastąpić ze względu na moralność, bezpieczeństwo państwa 

i porządek publiczny oraz ze względu na ochronę życia 

prywatnego stron lub inny ważny interes prywatny. Wyrok 

ogłaszany jest publicznie.

• - art. 53 ust. 5:  Wolność uzewnętrzniania religii może być 

ograniczona jedynie w drodze ustawy i tylko wtedy, gdy jest 

to konieczne do ochrony bezpieczeństwa państwa, porządku 

publicznego, zdrowia, moralności lub wolności i praw innych 

osób.

• - art. 61 ust. 3:  Ograniczenie prawa do uzyskiwania 

informacji o działalności organów władzy publicznej oraz 

osób pełniących funkcje publiczne, może nastąpić wyłącznie 

ze względu na określone w ustawach ochronę wolności i 

praw innych osób i podmiotów gospodarczych oraz ochronę 

porządku publicznego, bezpieczeństwa lub ważnego interesu 

gospodarczego państwa.

background image

35

35

• Ustawa z 4 września 1997 r. o działach administracji rządowej 

(Dz.U.07.65.437 j.t.). Utworzono ww. ustawą dział administracji 

rządowej pod nazwą sprawy wewnętrzne (art. 5 pkt 24). 

Stosownie natomiast do jej art. 29. ust. 1 Dział sprawy 

wewnętrzne obejmuje sprawy:

1) ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego;
2) ochrony granicy Państwa, kontroli ruchu granicznego i 

cudzoziemców oraz koordynacji działań związanych z polityką 

migracyjną państwa;

3) zarządzania kryzysowego;
4) obrony cywilnej;
5) ochrony przeciwpożarowej;
6) przeciwdziałania skutkom klęsk żywiołowych i innych 

podobnych zdarzeń zagrażających bezpieczeństwu 

powszechnemu;

7) nadzoru nad ratownictwem górskim i wodnym;
8) obywatelstwa;
9) ewidencji ludności, dowodów osobistych i paszportów;
10)

rejestracji stanu cywilnego oraz zmiany imion i nazwisk.

background image

36

36

• art. 7 ust. 1 pkt 14 Ustawy z 8 grudnia 1990 

r. o samorządzie gminnym - gmina ma 

obowiązek zaspokajania zbiorowych potrzeb 

wspólnoty, co jest jej zadaniem własnym, a 

zadanie to obejmuje w szczególności sprawy 

porządku i bezpieczeństwa obywateli oraz 

ochrony przeciwpożarowej i 

przeciwpowodziowej, w tym wyposażenia i 

utrzymania gminnego magazynu 

przeciwpowodziowego. Dodatkowo zadania te 

gmina może wykonywać również jako zadania 

zlecone z zakresu administracji rządowej.

background image

37

37

• art. 4 ust. 1 pkt 15 ustawy z 5 czerwca 1998 r. 

o samorządzie powiatowym - powiat 

wykonuje określone ustawami zadania 

publiczne o charakterze ponadgminnym w 

zakresie bezpieczeństwa obywateli.

• art. 40–44 ustawy o samorządzie powiatowym 

w stanowią, że rada powiatu może wydawać 

powiatowe przepisy porządkowe dla 

zapewnienia m.in. bezpieczeństwa 

publicznego, o ile przyczyny te występują na 

obszarze więcej niż jednej gminy. 

background image

38

38

• art. 60 ust. 1 Ustawy z dnia 23 stycznia 

2009 r. o wojewodzie i administracji 

rządowej w województwie stanowi, że 

rozporządzenia porządkowe może wydać 

wojewoda, jeżeli jest to niezbędne do 

zapewnienia bezpieczeństwa publicznego.

• art. 22 pkt. 2 i 4 ustawy o wojewodzie i 

administracji rządowej w województwie -  

utrzymywanie bezpieczeństwa 

publicznego jest także ustawowo 

określonym zadaniem wojewody.

background image

39

39

• art. 25. 1 ustawy o wojewodzie i 

administracji rządowej w województwie 
- Wojewoda może wydawać polecenia 
obowiązujące wszystkie organy administracji 
rządowej działające w województwie, a w 
sytuacjach nadzwyczajnych, o których mowa 
w art. 22 pkt 2, obowiązujące również organy 
samorządu terytorialnego. O wydanych 
poleceniach wojewoda niezwłocznie 
informuje właściwego ministra. 

background image

40

40

• stosownie do art. 3 ust. 1 pkt 2 i 4 ustawy, polecenie 

wojewody jest wezwaniem do wykonania określonej 

czynności; skierowane do organów i pracowników, dla 

których wojewoda jest zwierzchnikiem, jest poleceniem 

służbowym, a skierowane do innych organów i jednostek 

wykonujących administrację rządową w województwie – jest 

środkiem nadzoru. Wojewoda może jednakże wydawać 

polecenie wobec wszystkich jednostek administracji 

publicznej tylko w sytuacjach nadzwyczajnych w myśl art. 25 

ust. 1, wobec całej administracji rządowej zaś w każdej 

sytuacji, nie tylko w sytuacjach nadzwyczajnych, a podstawą 

tych poleceń jest prawo wojewody do „wglądu w tok każdej 

sprawy” prowadzonej przez te organy oraz żądanie 

informacji i wyjaśnień (art. 26). Polecenie nie może dotyczyć 

jednakże rozstrzygnięć co do istoty sprawy załatwianej w 

drodze decyzji administracyjnej, czynności operacyjno-

rozpoznawczych, dochodzeniowo-śledczych oraz czynności z 

zakresu ścigania wykroczeń (art. 20 ust. 2).

background image

41

41

• Art. 14 ust. 1 pkt 14 ustawy z dnia 5 

czerwca 1998 r. o samorządzie 
województwa – województwo 
samorządowe wykonuje zadania o 
charakterze wojewódzkim w zakresie 
bezpieczeństwa publicznego.

background image

42

42

• art. 2 ustawy z dnia 21 czerwca 2002 r. o stanie wyjątkowym 

stanowi, że w sytuacji szczególnego zagrożenia 

bezpieczeństwa obywateli lub porządku publicznego, w tym 

spowodowanego działaniami terrorystycznymi, które nie może 

być usunięte poprzez użycie zwykłych środków 

konstytucyjnych, Rada Ministrów może podjąć uchwałę o 

skierowaniu do Prezydenta RP wniosku o wprowadzenie stanu 

wyjątkowego. We wniosku tym Rada Ministrów określa 

przyczyny wprowadzenia i niezbędny czas trwania stanu 

wyjątkowego oraz obszar, na jakim stan wyjątkowy powinien 

być wprowadzony, a także odpowiednie do stopnia i 

charakteru zagrożenia, w zakresie dopuszczonym niniejszą 

ustawą, rodzaje ograniczeń wolności i praw człowieka i 

obywatela.

• art. 3 ww. ustawy - Prezydent niezwłocznie rozpatruje taki 

wniosek, a następnie wydaje rozporządzenie o wprowadzeniu 

stanu wyjątkowego na czas oznaczony, nie dłuższy niż 90 dni, 

lub postanawia odmówić wydania takiego rozporządzenia.

background image

43

43

• Rozporządzenie o wprowadzeniu stanu 

wyjątkowego Prezydent Rzeczypospolitej 

Polskiej przedstawia Sejmowi w ciągu 48 

godzin od jego podpisania.

• W rozporządzeniu o wprowadzeniu stanu 

wyjątkowego określa się przyczyny 

wprowadzenia, czas trwania i obszar, na 

jakim wprowadza się stan wyjątkowy, oraz, 

w zakresie dopuszczonym niniejszą 

ustawą, rodzaje ograniczeń wolności i 

praw człowieka i obywatela.

background image

44

44

• Art. 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 2002 r. o stanie wojennym 

oraz kompetencjach Naczelnego Dowódcy Sił Zbrojnych i 

zasadach jego podległości konstytucyjnym organom 

Rzeczypospolitej Polskiej stanowi, że w razie 

zewnętrznego zagrożenia państwa, w tym 

spowodowanego działaniami terrorystycznymi, zbrojnej 

napaści na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub gdy z 

umowy międzynarodowej wynika zobowiązanie do 

wspólnej obrony przeciwko agresji, Prezydent 

Rzeczypospolitej Polskiej może, na wniosek Rady 

Ministrów, wprowadzić stan wojenny na części albo na 

całym terytorium państwa.

• We wniosku, o którym mowa wyżej, Rada Ministrów 

określa przyczyny i obszar, na którym ma być 

wprowadzony stan wojenny, a także odpowiednie do 

stopnia i charakteru zagrożenia, w zakresie dopuszczonym 

niniejszą ustawą, rodzaje ograniczeń wolności i praw 

człowieka i obywatela.

background image

45

45

• Art. 3. ww.ustawy stanowi, że Prezydent 

Rzeczypospolitej Polskiej niezwłocznie rozpatruje 

wniosek RM, a następnie wydaje rozporządzenie o 

wprowadzeniu stanu wojennego albo postanawia 

odmówić wydania takiego rozporządzenia. 

Rozporządzenie o wprowadzeniu stanu wojennego 

Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej przedstawia 

Sejmowi w ciągu 48 godzin od jego podpisania.

• W rozporządzeniu, o którym mowa wyżej, określa się 

przyczyny wprowadzenia oraz obszar, na którym 

wprowadza się stan wojenny, a także - w zakresie 

dopuszczonym niniejszą ustawą - rodzaje 

ograniczeń wolności i praw człowieka i 

obywatela.

background image

46

46

• art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 2002 r. o 

stanie wojennym oraz kompetencjach Naczelnego 

Dowódcy Sił Zbrojnych i zasadach jego podległości 

konstytucyjnym organom Rzeczypospolitej Polskiej 

stanowi, że w czasie stanu wojennego w przypadku 

osób, których działalność zagraża bezpieczeństwu 

państwa, można dokonać przeszukania tych osób lub 

przeszukania ich mieszkania, a także zajęcia 

przedmiotów wykorzystywanych do prowadzenia tej 

działalności, 

• art. 25 ust. 1 pkt 1 powyżej wskazanej ustawy 

stanowi, że można w czasie stanu wojennego 

nakładać na przedsiębiorców dodatkowe zadania, 

których realizacja jest niezbędna dla bezpieczeństwa.

background image

47

47

• Art. 1 ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji - Tworzy się Policję 

jako umundurowaną i uzbrojoną formację służącą społeczeństwu i 

przeznaczoną do ochrony bezpieczeństwa ludzi (człowiek na 

pierwszym miejscu !!!) oraz do utrzymywania bezpieczeństwa i 

porządku publicznego.

• Nazwa "Policja" przysługuje wyłącznie formacji, o której mowa 

wyżej.

• Do podstawowych zadań Policji należą m.in.:

• 1)

ochrona życia i zdrowia ludzi oraz mienia przed bezprawnymi 

zamachami naruszającymi te dobra;

• 2)

ochrona bezpieczeństwa i porządku publicznego, w tym 

zapewnienie spokoju w miejscach publicznych oraz w środkach 

publicznego transportu i komunikacji publicznej, w ruchu 

drogowym i na wodach przeznaczonych do powszechnego 

korzystania;

• art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji - wójt może 

żądać od właściwego komendanta Policji przywrócenia stanu 

zgodnego z porządkiem prawnym lub podjęcia działań 

zapobiegających naruszeniu prawa, a także zmierzających do 

usunięcia zagrożenia bezpieczeństwa i porządku publicznego.

background image

48

48

• Stosownie do art. 3 ww. ustawy Wojewoda oraz wójt (burmistrz, 

prezydent miasta) lub starosta sprawujący władzę administracji 

ogólnej oraz organy gminy, powiatu i samorządu województwa 

wykonują zadania w zakresie ochrony bezpieczeństwa lub 

porządku publicznego na zasadach określonych w ustawach.

• Stosownie do art. 18. ust. 1 ustawy o policji w razie zagrożenia 

bezpieczeństwa publicznego lub zakłócenia porządku publicznego, 

zwłaszcza poprzez sprowadzenie:

1) niebezpieczeństwa powszechnego dla życia, zdrowia lub wolności 

obywateli,

2) bezpośredniego zagrożenia dla mienia w znacznych rozmiarach,
3) bezpośredniego zagrożenia obiektów lub urządzeń, o których 

mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy,

4) zagrożenia przestępstwem o charakterze terrorystycznym bądź 

jego dokonania w stosunku do obiektów mających szczególne 

znaczenie dla bezpieczeństwa lub obronności państwa, bądź 

mogącym skutkować niebezpieczeństwem dla życia ludzkiego

- Prezes Rady Ministrów, na wniosek ministra właściwego do spraw 

wewnętrznych, w celu zapewnienia bezpieczeństwa publicznego 

lub przywrócenia porządku publicznego, może zarządzić użycie 

uzbrojonych oddziałów lub pododdziałów Policji.

W przypadkach niecierpiących zwłoki decyzję, o której mowa wyżej, 

podejmuje minister właściwy do spraw wewnętrznych, 

zawiadamiając o niej niezwłocznie Prezesa Rady Ministrów.

background image

49

49

Tok I

Jeżeli użycie uzbrojonych oddziałów i pododdziałów 

Policji okaże się niewystarczające, do pomocy 

uzbrojonym oddziałom i pododdziałom Policji mogą być 

użyte oddziały i pododdziały Sił Zbrojnych 

Rzeczypospolitej Polskiej, zwane dalej "Siłami 

Zbrojnymi", na podstawie postanowienia Prezydenta 

Rzeczypospolitej Polskiej wydanego na wniosek Prezesa 

Rady Ministrów.

• W razie zagrożenia bezpieczeństwa i porządku 

publicznego, jeżeli siły Policji są niewystarczające do 

wykonania ich zadań w zakresie ochrony 

bezpieczeństwa i porządku publicznego, Prezes Rady 

Ministrów, na wniosek ministra właściwego do spraw 

wewnętrznych uzgodniony z Ministrem Obrony 

Narodowej, może zarządzić użycie żołnierzy 

Żandarmerii Wojskowej do udzielenia pomocy Policji.

background image

50

50

• W razie zagrożenia bezpieczeństwa publicznego 

lub porządku publicznego, jeżeli użycie Policji okaże 

się niewystarczające, minister właściwy do spraw 

wewnętrznych może zarządzić użycie 

funkcjonariuszy Straży Granicznej do udzielenia 

pomocy Policji.

• W przypadkach, o których mowa w art. 18 ust. 1, 

Komendant Główny Policji lub komendant 

wojewódzki Policji może zarządzić zastosowanie 

przez Policję urządzeń uniemożliwiających 

telekomunikację na określonym obszarze, przez 

czas niezbędny do wyeliminowania zagrożenia lub 

jego skutków, z uwzględnieniem konieczności 

minimalizacji skutków braku możliwości korzystania 

z usług telekomunikacyjnych.

background image

51

51

• Bezpieczeństwo wewnętrzne – instytucje 

i organy: ONZ, NATO, UE.

• Członkostwo w tych organizacjach 

międzynarodowych jest związane z 

prowadzoną przez Polskę stałą polityką 

zagraniczną, która skutkowała akcesją. 

Wpływa ono nie tylko na zwiększenie 

bezpieczeństwa zewnętrznego ale także 

na zwiększenie bezpieczeństwa 

wewnętrznego, poprzez 

minimalizowanie zewnętrznych dla 

państwa zagrożeń oddziaływujących na 

jego sytuację wewnętrzną. 

background image

52

52

• Organizacja Narodów Zjednoczonych (ONZ) 

odpowiada za utrzymanie pokoju i bezpieczeństwa 

międzynarodowego oraz umacnianiem roli 

pełnionej w tym względzie przez Radę 

Bezpieczeństwa. Czynione są wysiłki w celu 

adaptacji ONZ do zmieniających się realiów 

międzynarodowych i do nowych wyzwań. Polska 

będzie się angażować w podejmowane przez ONZ 

działania mające na celu rozwiązywanie konfliktów, 

a także zgłaszać kadry wojskowe, policyjne oraz 

cywilne do udziału w operacjach pokojowych i 

stabilizacyjnych. Będzie też dążyć do zwiększenia 

skuteczności ONZ w przeciwdziałaniu zagrożeniom, 

które wynikają z niedorozwoju gospodarczego i 

nierozwiązanych problemów społecznych.

background image

53

53

Organizacja Narodów Zjednoczonych (ONZ), United Nations to 

organizacja powstała po II wojnie światowej 24 października 

1945, w dniu wejścia w życie Karty Narodów Zjednoczonych 

będącej statutem tej organizacji. Jest drugą po Lidze Narodów 

powszechną organizacją międzynarodową.

Cele działalności ONZ dotyczą współpracy politycznej, 

gospodarczej i społecznej między narodami, utrzymania pokoju i 

bezpieczeństwa międzynarodowego, obrony praw człowieka, 

poszanowania zobowiązań międzynarodowych, pomocy krajom 

rozwijającym się. 

Karta Narodów Zjednoczonych ustanowiła szereg organów i 

instytucji, m.in. :

• Zgromadzenie Ogólne, będące swego rodzaju parlamentem, w 

którym każde państwo członkowskie ma jeden głos. Decyzje 

zapadają zwykłą większością głosów, w sprawach ważnych 

większością 2/3 głosów. Obraduje  podczas corocznych sesji 

zwyczajnych. Mogą być zwoływane sesje  nadzwyczajne. 

background image

54

54

• Rada Bezpieczeństwa, którą tworzy pięciu członków stałych: 

Chiny, Francja, Wielka Brytania, Stany Zjednoczone i Rosja 

reprezentująca Wspólnotę Niepodległych Państw oraz 

dziesięciu członków niestałych wybieranych na kadencję 

dwuletnią (5 z Afryki i Azji, 2 z Ameryki Łacińskiej, 3 z Europy). 

Ostatni raz Polska była członkiem Rady Bezpieczeństwa 1995–

1997. 

Stali członkowie dysponują prawem weta, które zawiesza każde 

postępowanie. W sprawach proceduralnych decyzje zapadają 

zwykłą większością, a w sprawach merytorycznych większością 

9 głosów. 

Do najważniejszych kompetencji Rady Bezpieczeństwa należą: 

wyłączne prawo nakładania sankcji politycznych i 

ekonomicznych oraz decyzje użycia sił zbrojnych w celu 

przeciwdziałania agresji lub usuwania jej skutków. 

• Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości z siedzibą w Hadze 

(jako instytucja – organ sądowy ONZ), powołany do 

rozstrzygania sporów międzynarodowych w składzie 15 

sędziów.

background image

55

55

• Sojusz Północnoatlantycki jest dla Polski 

najważniejszą formą współpracy wielostronnej w 

polityczno-wojskowym wymiarze bezpieczeństwa 

oraz filarem stabilności na kontynencie, a także 

główną płaszczyzną stosunków transatlantyckich. 

Priorytetem pozostaje zwiększanie zdolności NATO 

do pełnienia jego podstawowych funkcji - zbiorowej 

obrony oraz tworzenia płaszczyzny konsultacji 

miedzysojuszniczych w razie zagrożenia. Polska w 

pełni popiera wszechstronny rozwój potencjału 

Sojuszu w zakresie zapobiegania kryzysom oraz 

prowadzenia operacji stabilizacyjnych. Uznaje 

również potrzebę doskonalenia zdolności Sojuszu 

do zwalczania zagrożeń nietradycyjnych, w tym 

spowodowanych przez terroryzm. 

background image

56

56

• Sojusz Północnoatlantycki lub Pakt Północnoatlantycki – 

organizacja polityczno-wojskowa powstała 24 sierpnia 1949 w 

wyniku podpisania 4 kwietnia 1949 Traktatu Północnoatlantyckiego 

przez 10 krajów europejskich: państw-członków Unii Zachodniej 

(Belgia, Francja, Holandia, Luksemburg, Wielka Brytania, Dania, 

Islandia, Norwegia, Portugalia, Włochy) oraz USA i Kanadę. Sojusz 

Północnoatlantycki utworzono w celu obrony militarnej przed 

ZSRR. Potem stał się on elementem utrzymania równowagi 

strategicznej między Wschodem i Zachodem. Po rozpadzie Układu 

Warszawskiego spełnia rolę stabilizacyjną podejmując działania 

zapobiegające rozprzestrzenianiu konfliktów lokalnych.

• W  lutym 1952 do Paktu przystąpiły Grecja i Turcja, 5 maja 1955 

RFN, a 30 maja 1982 Hiszpania. 3 października 1990 NATO 

powiększyło się o terytorium NRD, po przyłączeniu jej landów do 

RFN. 12 marca 1999 do NATO przystąpiły pierwsze państwa byłego 

Układu Warszawskiego: Czechy, Węgry i Polska, 29 marca 2004 

Bułgaria, Estonia, Łotwa, Litwa, Rumunia, Słowacja i Słowenia, a 1 

kwietnia 2009 Albania i Chorwacja.

background image

57

57

• Najwyższym i jedynym organem statutowym jest Rada 

Atlantycka, która ustanawia inne organy i ustala ich 

kompetencje. Zbiera się kilka razy w roku na szczeblu 

ministerialnym, ale praktycznie obraduje stale w 

osobach stałych przedstawicieli w randze 

ambasadorów. Pracami Rady kieruje sekretarz 

generalny. Do najważniejszych zadań Rady zalicza się: 

konsultacje polityczne pomiędzy członkami, 

wyznaczanie dyrektyw dla władz wojskowych, obronę 

cywilną, ustalanie wysiłku zbrojeniowego państw 

członkowskich.

Najwyższym organem wojskowym jest Komitet 

Wojskowy, w skład którego wchodzą szefowie sztabów 

wszystkich państw członkowskich oprócz Islandii. 

background image

58

58

• Członkostwo w Unii Europejskiej w istotnym stopniu 

determinuje podstawy bezpieczeństwa zewnętrznego 

Polski. Radykalnie zwiększyło możliwości realizacji polskiej 

polityki bezpieczeństwa i zdolności oddziaływania 

międzynarodowego. Wzmocniło pozycje Polski w świecie, 

ale jednocześnie spowodowało wzrost jej 

odpowiedzialności za kształt porządku międzynarodowego. 

Dzięki takim instrumentom, jak: Wspólna Polityka 

Zagraniczna i Bezpieczeństwa, Europejska Polityka 

Bezpieczeństwa i Obrony, Jednolity Rynek Europejski, 

wspólna polityka handlowa, Fundusz Spójności oraz inne 

mechanizmy wspierania rozwoju, współpraca w zakresie 

sądownictwa i spraw wewnętrznych, udział Polski w UE 

wpływa pozytywnie na bezpieczeństwo i możliwości 

rozwojowe państwa we wszystkich wymiarach życia 

politycznego, gospodarczego i społecznego. Zarazem 

bezpieczeństwo Polski w coraz większym stopniu stanowi 

integralna cześć bezpieczeństwa UE.

background image

59

59

Unia Europejska to gospodarczo-polityczny związek 

demokratycznych państw europejskich, powstały 1 

listopada 1993 na mocy traktatu z Maastricht, będący 

efektem wieloletniego procesu integracji politycznej, 

gospodarczej i społecznej zapoczątkowanej po drugiej 

wojnie światowej. Od 1 stycznia 2007 r. związek 

dwudziestu siedmiu państw. 

• Po Traktacie Lizbońskim (wszedł w życie 1.XII. 2009 r.) 

Unia Europejska stała się jednolitą organizacją 

międzynarodową. Dzięki temu UE uzyskała osobowość 

prawną. Jest to pojęcie występujące w prawie 

międzynarodowym i dzięki temu Unia staje się 

podmiotem prawa międzynarodowego. Dzięki temu 

może między innymi zawierać umowy tak jak inne 

organizacje międzynarodowe i państwa. Wcześniej UE 

korzystała z podmiotowości Wspólnot Europejskich. 

background image

60

60

• Bezpieczeństwo  wewnętrzne – 

instytucje i organy (c.d.) Sejm, 
Senat, Prezydent RP; Rada 
Ministrów, Prezes RM, 
Ministrowie – Konstytucja RP, 
Ustawa o działach administracji 
rządowej, Ustawa o Radzie 
Ministrów. 

background image

61

• Wg SBN RP rozwój sprawnego, wydajnego, właściwie 

zorganizowanego systemu bezpieczeństwa państwa 

pozostaje podstawowym zadaniem polskiej polityki 

bezpieczeństwa. Na system ten składają się wszystkie 

odpowiedzialne za bezpieczeństwo w świetle Konstytucji 

RP i właściwych ustaw organy oraz instytucje należące do 

władz ustawodawczych, wykonawczych i sadowniczych, 

w tym Parlament, Prezydent RP, Rada Ministrów i 

centralne organy administracji rządowej. Ważnymi jego 

elementami są siły zbrojne oraz służby i instytucje 

rządowe zobowiązane do zapobiegania i przeciwdziałania 

zagrożeniom zewnętrznym, zapewnienia bezpieczeństwa 

publicznego, prowadzenia działań ratowniczych oraz 

ochrony ludności i mienia w sytuacjach nadzwyczajnych, 

a także - w zakresie przewidzianym w Konstytucji RP i 

właściwych ustawach - władze samorządowe oraz inne 

podmioty prawne, w tym przedsiębiorcy tworzący 

potencjał przemysłowo – obronny.

background image

62

Art. 95 Konstytucji RP stanowi, że władzę ustawodawczą 

w Rzeczypospolitej Polskiej sprawują Sejm i Senat.

Sejm sprawuje kontrolę nad działalnością Rady 

Ministrów w zakresie określonym przepisami 

Konstytucji i ustaw, w tym w zakresie bezpieczeństwa 

państwa. Do czego ma odniesienie art. 115 

Konstytucji RP. Stanowi on, że Prezes Rady Ministrów i 

pozostali członkowie Rady Ministrów mają obowiązek 

udzielenia odpowiedzi na interpelacje i zapytania 

poselskie w ciągu 21 dni. Ponadto Prezes Rady 

Ministrów i pozostali członkowie Rady Ministrów mają 

obowiązek udzielenia odpowiedzi w sprawach 

bieżących na każdym posiedzeniu Sejmu.

background image

63

• Art. 116 Konstytucji stanowi, że Sejm decyduje 

w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej o stanie wojny i 

o zawarciu pokoju. Sejm może podjąć uchwałę o 

stanie wojny jedynie w razie zbrojnej napaści na 

terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub gdy z 

umów międzynarodowych wynika zobowiązanie do 

wspólnej obrony przeciwko agresji. Jeżeli Sejm nie 

może się zebrać na posiedzenie, o stanie wojny 

postanawia Prezydent Rzeczypospolitej.

• Zasady użycia Sił Zbrojnych poza granicami 

Rzeczypospolitej Polskiej określa ratyfikowana 

umowa międzynarodowa lub ustawa. Zasady 

pobytu obcych wojsk na terytorium 

Rzeczypospolitej Polskiej i zasady przemieszczania 

się ich przez to terytorium określają ratyfikowane 

umowy międzynarodowe lub ustawy.

background image

64

• Art. 123 Konstytucji RP stanowi, że Rada 

Ministrów może uznać uchwalony przez siebie 

projekt ustawy za pilny, z wyjątkiem projektów ustaw 

podatkowych, ustaw dotyczących wyboru Prezydenta 

Rzeczypospolitej, Sejmu, Senatu oraz organów 

samorządu terytorialnego, ustaw regulujących ustrój 

i właściwość władz publicznych, a także kodeksów. 

- Taki projekt może zatem obejmować sprawy 

bezpieczeństwa państwa.

•  Regulamin Sejmu oraz regulamin Senatu 

określają odrębności w postępowaniu 

ustawodawczym w sprawie projektu pilnego.

• W postępowaniu w sprawie ustawy, której projekt 

został uznany za pilny, termin jej rozpatrzenia przez 

Senat wynosi 14 dni, a termin podpisania ustawy 

przez Prezydenta Rzeczypospolitej wynosi 7 dni.

background image

65

• Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej jest 

najwyższym przedstawicielem Rzeczypospolitej 
Polskiej i gwarantem ciągłości władzy państwowej.

• Prezydent Rzeczypospolitej czuwa nad 

przestrzeganiem Konstytucji, stoi na straży 
suwerenności i bezpieczeństwa państwa oraz 
nienaruszalności i niepodzielności jego terytorium.

• Prezydent Rzeczypospolitej wykonuje swoje 

zadania w zakresie i na zasadach określonych w 
Konstytucji i ustawach (Art. 126 Konstytucji 
RP)
.

background image

66

• Art. 134 Konstytucji RP stanowi, że Prezydent 

Rzeczypospolitej jest najwyższym zwierzchnikiem Sił 

Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej.

• W czasie pokoju Prezydent Rzeczypospolitej sprawuje 

zwierzchnictwo nad Siłami Zbrojnymi za pośrednictwem 

Ministra Obrony Narodowej.

• Prezydent Rzeczypospolitej mianuje Szefa Sztabu 

Generalnego i dowódców rodzajów Sił Zbrojnych na czas 

określony. Czas trwania kadencji, tryb i warunki odwołania 

przed jej upływem określa ustawa.

• Na czas wojny Prezydent Rzeczypospolitej, na wniosek 

Prezesa Rady Ministrów, mianuje Naczelnego Dowódcę Sił 

Zbrojnych. W tym samym trybie może on Naczelnego 

Dowódcę Sił Zbrojnych odwołać. Kompetencje Naczelnego 

Dowódcy Sił Zbrojnych i zasady jego podległości 

konstytucyjnym organom Rzeczypospolitej Polskiej określa 

ustawa.

• Prezydent Rzeczypospolitej, na wniosek Ministra Obrony 

Narodowej, nadaje określone w ustawach stopnie wojskowe.

background image

67

• Art. 135 Konstytucji RP stanowi, że o

rganem doradczym 

Prezydenta Rzeczypospolitej w zakresie wewnętrznego i 

zewnętrznego bezpieczeństwa państwa jest Rada Bezpieczeństwa 

Narodowego - jako organu doradczego Prezydenta w zakresie 

bezpieczeństwa państwa. Członków tej rady powołuje i odwołuje 

Prezydent Rzeczypospolitej. Do zadań Rady należy: wyrażanie opinii 

w sprawach wewnętrznego i zewnętrznego bezpieczeństwa państwa, 

a w szczególności: rozpatrywanie ogólnych założeń bezpieczeństwa 

państwa, założeń i kierunków polityki zagranicznej w zakresie 

bezpieczeństwa państwa, określanie zagrożeń bezpieczeństwa oraz 

środków przeciwdziałania im, rozpatrywanie kierunków rozwoju Sił 

Zbrojnych. 

• Art. 136 Konstytucji RP stanowi, że 

w razie 

bezpośredniego, zewnętrznego zagrożenia państwa Prezydent 

Rzeczypospolitej, na wniosek Prezesa Rady Ministrów, zarządza 

powszechną lub częściową mobilizację i użycie Sił Zbrojnych do 

obrony Rzeczypospolitej Polskiej.

• Art. 141 Konstytucji RP stanowi, że 

w sprawach 

szczególnej wagi Prezydent Rzeczypospolitej może zwołać Radę 

Gabinetową. Radę Gabinetową tworzy Rada Ministrów obradująca 

pod przewodnictwem Prezydenta Rzeczypospolitej. Radzie 

Gabinetowej nie przysługują kompetencje Rady Ministrów.

background image

68

O pozycji i zadaniach Rady Ministrów w strukturach RP stanowi w 

pierwszej kolejności Art. 146 Konstytucji RP.

Rada Ministrów składa się z Prezesa Rady Ministrów i ministrów. W 

skład Rady Ministrów mogą być powoływani wiceprezesi Rady 

Ministrów. Prezes i wiceprezes Rady Ministrów mogą pełnić także 

funkcję ministra. W skład Rady Ministrów mogą być ponadto 

powoływani przewodniczący określonych w ustawach komitetów.

Art. 148 Konstytucji RP stanowi, że Prezes Rady Ministrów:

1)

reprezentuje Radę Ministrów,

2)

kieruje pracami Rady Ministrów,

3)

wydaje rozporządzenia,

4)

zapewnia wykonywanie polityki Rady Ministrów i określa 

sposoby jej wykonywania,
5)

koordynuje i kontroluje pracę członków Rady Ministrów,

6)

sprawuje nadzór nad samorządem terytorialnym w granicach i 

formach określonych w Konstytucji i ustawach,
7)

jest zwierzchnikiem służbowym pracowników administracji 

rządowej.

background image

69

• Art. 149 Konstytucji RP stanowi, że Ministrowie 

kierują określonymi działami administracji 

rządowej lub wypełniają zadania wyznaczone im 

przez Prezesa Rady Ministrów. Zakres działania 

ministra kierującego działem administracji 

rządowej określają ustawy.

• Minister kierujący działem administracji rządowej 

wydaje rozporządzenia. Rada Ministrów, na 

wniosek Prezesa Rady Ministrów, może uchylić 

rozporządzenie lub zarządzenie ministra.

• Do przewodniczących określonych w ustawach 

komitetów, stosuje się odpowiednio przepisy 

odnoszące się do ministra kierującego działem 

administracji rządowej.

• Przedstawicielem Rady Ministrów w 

województwie jest wojewoda.

background image

70

Tok I

• USTAWA z dnia 8 sierpnia 1996 r. o Radzie Ministrów (Dz.U. z 

2003 r., nr 24, poz. 199 j.t.) w art. 26 stanowi, że Kancelaria 

Prezesa Rady Ministrów, zwana dalej "Kancelarią", zapewnia 

obsługę:

1) Rady Ministrów i Prezesa Rady Ministrów;
2) wiceprezesów Rady Ministrów;
3) (skreślony);
4) Kolegium do Spraw Służb Specjalnych;
5) Rady Legislacyjnej;
6) Szefa Służby Cywilnej.

• 2. Kancelaria może obsługiwać również pełnomocnika Rządu 

oraz wskazane przez Prezesa Rady Ministrów organy 

pomocnicze, komisje i komisje wspólne

• Ww. ustawa w art. 29 stanowi, że do zadań, które z 

upoważnienia Prezesa Rady Ministrów realizuje Kancelaria, 

należy w szczególności m.in. : wykonywanie zadań z zakresu 

obronności i bezpieczeństwa państwa określonych w 

odrębnych przepisach.

background image

71

71

• USTAWA z dnia 4 września 1997 r. o działach administracji rządowej 

(Dz.U. z 2007 r., nr 65, poz. 437 j.t.) wielokrotnie odwołuje się do 

zagadnień szeroko pojmowanego bezpieczeństwa, np.:

Art. 7. Dział budżet obejmuje m.in. sprawy: systemu finansowania 

bezpieczeństwa państwa; 

Art. 9 Do ministra właściwego do spraw gospodarki należą w 

szczególności sprawy m.in. : funkcjonowania krajowych systemów 

energetycznych, z uwzględnieniem zasad racjonalnej gospodarki i 

potrzeb bezpieczeństwa energetycznego kraju, kontroli obrotu z 

zagranicą towarami, technologiami i usługami o znaczeniu 

strategicznym dla bezpieczeństwa państwa, a także dla utrzymania 

międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa w związku z 

porozumieniami i zobowiązaniami międzynarodowymi;

Art. 11. 1. Dział gospodarka wodna obejmuje sprawy m.in. : ochrony 

przeciwpowodziowej, w tym budowy, modernizacji oraz utrzymania 

urządzeń wodnych zabezpieczających przed powodzią oraz 

koordynacji przedsięwzięć służących osłonie i ochronie 

przeciwpowodziowej państwa;

Art. 29. 1. Dział sprawy wewnętrzne obejmuje sprawy m.in. : ochrony 

bezpieczeństwa i porządku publicznego, przeciwdziałania skutkom 

klęsk żywiołowych i innych podobnych zdarzeń zagrażających 

bezpieczeństwu powszechnemu;

Art. 33. 1. Dział zdrowie obejmuje sprawy m.in. : w zakresie 

bezpieczeństwa i zdrowia ludzi.

background image

72

72

• Bezpieczeństwo wewnętrzne – organy (c.d.):  

organy bezpieczeństwa wewnętrznego w 

ramach administracji rządowej podległe 

prezesowi Rady Ministrów (AW, ABW, CBA) 

oraz podległe innym centralnym organom 

administracji rządowej (Policja, Straż 

Graniczna, Biuro Ochrony Rządu, Państwowa 

Straż Pożarna, Służba Kontrwywiadu 

Wojskowego, Służba Wywiadu Wojskowego, 

Żandarmeria wojskowa, Służba celna, straż 

gminna, 

Inspekcja kontroli skarbowej, Służba Więzienna, 

Straż ochrony Kolei, Straż Leśna, Państwowa Straż Rybacka, 

Państwowa Straż Łowiecka, Straż Parków, Służba Ochrony 
Zabytków, Inspekcja Transportu Drogowego

background image

73

73

USTAWA z dnia 24 maja 2002 r. o Agencji 

Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji 

Wywiadu (Dz.U. z 2010 r., Nr 29, poz. 154 j.t.)

Art. 1. Tworzy się Agencję Bezpieczeństwa 

Wewnętrznego, zwaną dalej "ABW", właściwą w 

sprawach ochrony bezpieczeństwa wewnętrznego 

państwa i jego porządku konstytucyjnego.

Art. 2. Tworzy się Agencję Wywiadu, zwaną dalej "AW", 

właściwą w sprawach ochrony bezpieczeństwa 

zewnętrznego państwa.

Art. 3. 1. Szef Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, 

zwany dalej "Szefem ABW", i Szef Agencji Wywiadu, 

zwany dalej "Szefem AW", są centralnymi organami 

administracji rządowej, działającymi odpowiednio przy 

pomocy ABW i AW, będącymi urzędami administracji 

rządowej.

• 2. Szef ABW i Szef AW podlegają bezpośrednio 

Prezesowi Rady Ministrów.

• 3. Działalność Szefa ABW i Szefa AW podlega kontroli 

Sejmu.

background image

74

74

Art. 5. 1. Do zadań ABW należy:
1) rozpoznawanie, zapobieganie i zwalczanie zagrożeń godzących w 

bezpieczeństwo wewnętrzne państwa oraz jego porządek 

konstytucyjny, a w szczególności w suwerenność i międzynarodową 

pozycję, niepodległość i nienaruszalność jego terytorium, a także 

obronność państwa;

2) rozpoznawanie, zapobieganie i wykrywanie przestępstw:

– a)

szpiegostwa, terroryzmu, bezprawnego ujawnienia lub 

wykorzystania informacji niejawnych i innych przestępstw godzących w 

bezpieczeństwo państwa,

– b)

godzących w podstawy ekonomiczne państwa,

– c)

korupcji osób pełniących funkcje publiczne, o których mowa w 

art. 1 i 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ograniczeniu prowadzenia 

działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne (Dz. U. 

z 2006 r. Nr 216, poz. 1584, z 2008 r. Nr 223, poz. 1458 oraz z 2009 r. 

Nr 178, poz. 1375), jeśli może to godzić w bezpieczeństwo państwa,

– d)

w zakresie produkcji i obrotu towarami, technologiami i 

usługami o znaczeniu strategicznym dla bezpieczeństwa państwa,

– e)

nielegalnego wytwarzania, posiadania i obrotu bronią, 

amunicją i materiałami wybuchowymi, bronią masowej zagłady oraz 

środkami odurzającymi i substancjami psychotropowymi, w obrocie 

międzynarodowym 

• oraz ściganie ich sprawców;

background image

75

75

3)realizowanie, w granicach swojej właściwości, zadań 

związanych z ochroną informacji niejawnych oraz 

wykonywanie funkcji krajowej władzy 

bezpieczeństwa w zakresie ochrony informacji 

niejawnych w stosunkach międzynarodowych;

4)uzyskiwanie, analizowanie, przetwarzanie i 

przekazywanie właściwym organom informacji 

mogących mieć istotne znaczenie dla ochrony 

bezpieczeństwa wewnętrznego państwa i jego 

porządku konstytucyjnego;

5)podejmowanie innych działań określonych w 

odrębnych ustawach i umowach międzynarodowych.

background image

76

76

Art. 6. 1. Do zadań AW należy:
1) uzyskiwanie, analizowanie, przetwarzanie i przekazywanie 

właściwym organom informacji mogących mieć istotne 

znaczenie dla bezpieczeństwa i międzynarodowej pozycji 

Rzeczypospolitej Polskiej oraz jej potencjału ekonomicznego i 

obronnego;

2) rozpoznawanie i przeciwdziałanie zagrożeniom zewnętrznym 

godzącym w bezpieczeństwo, obronność, niepodległość i 

nienaruszalność terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;

3) ochrona zagranicznych przedstawicielstw Rzeczypospolitej 

Polskiej i ich pracowników przed działaniami obcych służb 

specjalnych i innymi działaniami mogącymi przynieść szkodę 

interesom Rzeczypospolitej Polskiej;

4) zapewnienie ochrony kryptograficznej łączności z polskimi 

placówkami dyplomatycznymi i konsularnymi oraz poczty 

kurierskiej;

5) rozpoznawanie międzynarodowego terroryzmu, ekstremizmu 

oraz międzynarodowych grup przestępczości 

zorganizowanej;

background image

77

77

6)rozpoznawanie międzynarodowego obrotu bronią, 

amunicją i materiałami wybuchowymi, środkami 

odurzającymi i substancjami psychotropowymi oraz 

towarami, technologiami i usługami o znaczeniu 

strategicznym dla bezpieczeństwa państwa, a także 

rozpoznawanie międzynarodowego obrotu bronią 

masowej zagłady i zagrożeń związanych z 

rozprzestrzenianiem tej broni oraz środków jej 

przenoszenia;

7)rozpoznawanie i analizowanie zagrożeń występujących w 

rejonach napięć, konfliktów i kryzysów 

międzynarodowych, mających wpływ na bezpieczeństwo 

państwa, oraz podejmowanie działań mających na celu 

eliminowanie tych zagrożeń;

8)prowadzenie wywiadu elektronicznego;
9)podejmowanie innych działań określonych w odrębnych 

ustawach i umowach międzynarodowych.

background image

78

• USTAWA z dnia 9 czerwca 2006 r. o Centralnym 

Biurze Antykorupcyjnym (Dz.U. z 2006 r., nr 

104, poz. 708 ze zm.)

• Stosownie do art. 1. ww. ustawy tworzy się 

Centralne Biuro Antykorupcyjne, zwane dalej 

"CBA", jako służbę specjalną do spraw zwalczania 

korupcji w życiu publicznym i gospodarczym, w 

szczególności w instytucjach państwowych i 

samorządowych, a także do zwalczania działalności 

godzącej w interesy ekonomiczne państwa.

• 2. Nazwa Centralne Biuro Antykorupcyjne i jej skrót 

"CBA" przysługuje wyłącznie Centralnemu Biuru 

Antykorupcyjnemu.

background image

79

• Do zadań CBA należy m.in. :
rozpoznawanie, zapobieganie i wykrywanie przestępstw 

przeciwko:

– działalności instytucji państwowych oraz samorządu terytorialnego, 

– wymiarowi sprawiedliwości, wyborom i referendum, porządkowi 

publicznemu, wiarygodności dokumentów, mieniu, obrotowi 

gospodarczemu, obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi, 

określonych we właściwych przepisach szczegółowych (m.in. Kk), 

jeżeli pozostają w związku z korupcją lub działalnością godzącą w 

interesy ekonomiczne państwa,

– finansowaniu partii politycznych, określonych w art. 49d i 49f 

ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r. o partiach politycznych (Dz. U. z 

2001 r. Nr 79, poz. 857, z późn. zm.4)), jeżeli pozostają w związku z 

korupcją,

– obowiązkom podatkowym i rozliczeniom z tytułu dotacji i subwencji, 

określonych w rozdziale 6 ustawy z dnia 10 września 1999 r. - 

Kodeks karny skarbowy (Dz. U. z 2007 r. Nr 111, poz. 765, z późn. 

zm.5)), jeżeli pozostają w związku z korupcją lub działalnością 

godzącą w interesy ekonomiczne państwa,

– zasadom rywalizacji sportowej, określonych w art. 46-48 ustawy z 

dnia 25 czerwca 2010 r. o sporcie (Dz. U. Nr 127, poz. 857)

– oraz ściganie ich sprawców;

background image

80

USTAWA z dnia 12 października 1990 r. o 

Straży Granicznej (Dz.U. z 2011 r., nr 116, 

poz. 675 j.t.).

• Art. 1 ww. ustawy stanowi, że do ochrony 

granicy państwowej na lądzie i na morzu 

oraz kontroli ruchu granicznego tworzy się 

jednolitą umundurowaną i uzbrojoną 

formację - Straż Graniczną.

• Nazwa "Straż Graniczna", jej skrót "SG" 

oraz znak graficzny Straży Granicznej 

przysługują wyłącznie ww. formacji.

background image

81

Do zadań Straży Granicznej należy m.in.:

• ochrona granicy państwowej;

• organizowanie i dokonywanie kontroli ruchu granicznego;

• wydawanie zezwoleń na przekraczanie granicy państwowej, 

w tym wiz;

• rozpoznawanie, zapobieganie i wykrywanie przestępstw i 

wykroczeń oraz ściganie ich sprawców, w zakresie 

właściwości Straży Granicznej, m.in. :

– przestępstw przeciwko bezpieczeństwu powszechnemu oraz 

przestępstw przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji, 

pozostających w związku z wykonywaniem komunikacji lotniczej,

• zapewnienie bezpieczeństwa w komunikacji 

międzynarodowej i porządku publicznego w zasięgu 

terytorialnym przejścia granicznego, a w zakresie 

właściwości Straży Granicznej - także w strefie 

nadgranicznej;

• przeprowadzanie kontroli bezpieczeństwa w zasięgu 

terytorialnym przejścia granicznego oraz w środkach 

transportu w komunikacji międzynarodowej;

background image

82

• zapewnienie bezpieczeństwa na pokładzie statków 

powietrznych wykonujących przewóz lotniczy 

pasażerów;

• ochrona szlaków komunikacyjnych o szczególnym 

znaczeniu międzynarodowym przed przestępczością, 

której zwalczanie należy do właściwości Straży 

Granicznej;

• prowadzenie czynności w celu rozpoznawania i 

przeciwdziałania zagrożeniom terroryzmem;

• ochrona nienaruszalności znaków i urządzeń służących 

do ochrony granicy państwowej;

• gromadzenie i przetwarzanie informacji z zakresu 

ochrony granicy państwowej i kontroli ruchu 

granicznego oraz udostępnianie ich właściwym organom 

państwowym;

• nadzór nad eksploatacją polskich obszarów morskich 

oraz przestrzeganiem przez statki przepisów 

obowiązujących na tych obszarach;

background image

83

• ochrona granicy państwowej w przestrzeni powietrznej 

Rzeczypospolitej Polskiej przez prowadzenie obserwacji 

statków powietrznych i obiektów latających, przelatujących 

przez granicę państwową na małych wysokościach, oraz 

informowanie o tych przelotach właściwych jednostek Sił 

Powietrznych Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej;

• zapobieganie transportowaniu, bez zezwolenia wymaganego 

w myśl odrębnych przepisów, przez granicę państwową 

odpadów, szkodliwych substancji chemicznych oraz 

materiałów jądrowych i promieniotwórczych, a także 

zanieczyszczaniu wód granicznych;

• zapobieganie przemieszczaniu, bez zezwolenia wymaganego 

w myśl odrębnych przepisów przez granicę państwową 

środków odurzających i substancji psychotropowych oraz 

broni, amunicji i materiałów wybuchowych;

• przeprowadzanie kontroli legalności wykonywania pracy przez 

cudzoziemców, prowadzenia działalności gospodarczej przez 

cudzoziemców, powierzania wykonywania pracy 

cudzoziemcom;

• wykonywanie zadań określonych w innych ustawach.

background image

84

Tok II

• USTAWA z dnia 16 marca 2001 r. o Biurze 

Ochrony Rządu <BOR> (Dz.U. z 2004 r., nr 

163, poz. 1712 j.t.)

• Art. 1.  ww. ustawy stanowi, że tworzy się 

Biuro Ochrony Rządu jako jednolitą, 

umundurowaną, uzbrojoną formację, zwaną 

dalej "BOR", wykonującą zadania z zakresu 

ochrony osób, obiektów i urządzeń.

• 2. Nazwa Biuro Ochrony Rządu i jej skrót 

BOR przysługuje wyłącznie formacji, o 

której mowa wyżej.

background image

85

• Art. 2.  ww. ustawy stanowi, że do zadań BOR należy ochrona:

– Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Marszałka Sejmu, Marszałka 

Senatu, Prezesa Rady Ministrów, wiceprezesa Rady Ministrów, 

ministra właściwego do spraw wewnętrznych oraz ministra 

właściwego do spraw zagranicznych;

– innych osób ze względu na dobro państwa;

– byłych prezydentów Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie ustawy z 

dnia 30 maja 1996 r. o uposażeniu byłego Prezydenta 

Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 75, poz. 356 oraz z 1998 r. Nr 

160, poz. 1065);

– delegacji państw obcych przebywających na terytorium 

Rzeczypospolitej Polskiej;

– polskich przedstawicielstw dyplomatycznych, urzędów konsularnych 

oraz przedstawicielstw przy organizacjach międzynarodowych poza 

granicami Rzeczypospolitej Polskiej;

– obiektów i urządzeń o szczególnym znaczeniu oraz zapewnienie ich 

funkcjonowania;

– prowadzenie rozpoznania pirotechniczno-radiologicznego obiektów 

Sejmu i Senatu;

– obiektów służących Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej, 

Prezesowi Rady Ministrów, ministrowi właściwemu do spraw 

wewnętrznych oraz ministrowi właściwemu do spraw zagranicznych.

background image

86

USTAWA z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży 

Pożarnej (Dz.U. z 2009 r., nr 12, poz. 68 j.t.)

• Art. 1. ww. ustawy stanowi, że powołuje się Państwową 

Straż Pożarną jako zawodową, umundurowaną i 

wyposażoną w specjalistyczny sprzęt formację, 

przeznaczoną do walki z pożarami, klęskami 

żywiołowymi i innymi miejscowymi zagrożeniami.

• Do podstawowych zadań Państwowej Straży Pożarnej 

należy m.in.:

1)rozpoznawanie zagrożeń pożarowych i innych 

miejscowych zagrożeń;

2)organizowanie i prowadzenie akcji ratowniczych w 

czasie pożarów, klęsk żywiołowych lub likwidacji 

miejscowych zagrożeń;

3)wykonywanie pomocniczych specjalistycznych czynności 

ratowniczych w czasie klęsk żywiołowych lub likwidacji 

miejscowych zagrożeń przez inne służby ratownicze.

background image

87

• Służba Kontrwywiadu Wojskowego i Służba 

Wywiadu Wojskowego – USTAWA z dnia 9 czerwca 

2006 r. o Służbie Kontrwywiadu Wojskowego oraz Służbie 

Wywiadu Wojskowego (Dz.U. z 2006 r., nr 104, poz. 709) 

• Art. 1 ww. ustawy stanowi, że tworzy się Służbę 

Kontrwywiadu Wojskowego, zwaną dalej "SKW", jako 

służbę specjalną, właściwą w sprawach ochrony przed 

zagrożeniami wewnętrznymi dla obronności Państwa, 

bezpieczeństwa i zdolności bojowej Sił Zbrojnych 

Rzeczypospolitej Polskiej, zwanych dalej "SZRP", oraz 

innych jednostek organizacyjnych podległych lub 

nadzorowanych przez Ministra Obrony Narodowej.

• Art. 2. Tworzy się Służbę Wywiadu Wojskowego, zwaną 

dalej "SWW", jako służbę specjalną, właściwą w sprawach 

ochrony przed zagrożeniami zewnętrznymi dla 

obronności Państwa, bezpieczeństwa i zdolności bojowej 

SZ RP oraz innych jednostek organizacyjnych podległych 

lub nadzorowanych przez Ministra Obrony Narodowej.

background image

88

• Art. 3. Szef Służby Kontrwywiadu Wojskowego, 

zwany dalej "Szefem SKW", i Szef Służby 

Wywiadu Wojskowego, zwany dalej "Szefem 

SWW", są centralnymi organami administracji 

rządowej, działającymi odpowiednio przy pomocy 

SKW i SWW, będącymi urzędami administracji 

rządowej. Szef SKW oraz Szef SWW podlegają 

Ministrowi Obrony Narodowej, z zastrzeżeniem 

określonych w ustawie uprawnień Prezesa Rady 

Ministrów lub Ministra Koordynatora Służb 

Specjalnych, w przypadku jego powołania. 

Działalność Szefa SKW oraz Szefa SWW podlega 

kontroli Sejmu.

background image

89

• Wg Art. 5. do zadań SKW należy m.in. :

1)

rozpoznawanie, zapobieganie oraz wykrywanie 

popełnianych przez żołnierzy pełniących czynną służbę 

wojskową, funkcjonariuszy SKW i SWW oraz pracowników SZ 

RP i innych jednostek organizacyjnych MON, przestępstw: 

a)

przeciwko pokojowi, ludzkości oraz przestępstw wojennych 

określonych w rozdziale XVI ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - 

Kodeks karny (Dz. U. Nr 88, poz. 553, z późn. zm.3)), a także 

innych ustawach i umowach międzynarodowych, 

b)

przeciwko Rzeczypospolitej Polskiej określonych w rozdziale 

XVII ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny, oraz 

takich czynów skierowanych przeciwko państwom obcym, 

które zapewniają wzajemność,

c)

określonych w art. 140 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - 

Kodeks karny,

d) określonych w art. 228-230 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - 

Kodeks karny, jeżeli mogą one zagrażać bezpieczeństwu lub 

zdolności bojowej SZ RP lub innych jednostek 

organizacyjnych MON,

background image

90

– e)

przeciwko ochronie informacji określonych w rozdziale 

XXXIII ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny, jeżeli 

mogą one zagrażać bezpieczeństwu lub zdolności bojowej SZ RP 

lub innych jednostek organizacyjnych MON, a także takich 

czynów skierowanych przeciwko państwom obcym, które 

zapewniają wzajemność,

– f)

określonych w art. 33 ustawy z dnia 29 listopada 2000 r. 

o obrocie z zagranicą towarami, technologiami i usługami o 

znaczeniu strategicznym dla bezpieczeństwa państwa, a także 

dla utrzymania międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa (Dz. 

U. z 2004 r. Nr 229, poz. 2315),

– g)

związanych z działalnością terrorystyczną oraz innych 

niż wymienione w lit. a-f, godzących w bezpieczeństwo 

potencjału obronnego państwa, SZ RP oraz jednostek 

organizacyjnych MON, a także państw, które zapewniają 

wzajemność;

2)

współdziałanie z Żandarmerią Wojskową i innymi 

organami uprawnionymi do ścigania przestępstw wymienionych w 

pkt 1;

background image

91

3) uzyskiwanie, gromadzenie, 

analizowanie, przetwarzanie i 
przekazywanie właściwym organom 
informacji mogących mieć znaczenie dla 
obronności państwa, bezpieczeństwa lub 
zdolności bojowej SZ RP lub innych 
jednostek organizacyjnych MON, w 
zakresie określonym w pkt 1, oraz 
podejmowanie działań w celu 
eliminowania ustalonych zagrożeń.

background image

92

• Wg art. 6. ww ustawy do zadań SWW należy m.in. :
1) uzyskiwanie, gromadzenie, analizowanie, przetwarzanie i 

przekazywanie właściwym organom informacji mogących mieć 

istotne znaczenie dla:

a) bezpieczeństwa potencjału obronnego Rzeczypospolitej Polskiej,
b) bezpieczeństwa i zdolności bojowej SZ RP,
c) warunków realizacji, przez SZ RP, zadań poza granicami państwa;
2) rozpoznawanie i przeciwdziałanie:
a) militarnym zagrożeniom zewnętrznym godzącym w obronność 

Rzeczypospolitej Polskiej,

b) zagrożeniom międzynarodowym terroryzmem;
3) rozpoznawanie międzynarodowego obrotu bronią, amunicją i 

materiałami wybuchowymi oraz towarami, technologiami i usługami 

o znaczeniu strategicznym dla bezpieczeństwa państwa, a także 

rozpoznawanie międzynarodowego obrotu bronią masowej zagłady i 

zagrożeń związanych z rozprzestrzenianiem tej broni oraz środków 

jej przenoszenia;

4) rozpoznawanie i analizowanie zagrożeń występujących w rejonach 

napięć, konfliktów i kryzysów międzynarodowych, mających wpływ 

na obronność państwa oraz zdolność bojową SZ RP, a także 

podejmowanie działań mających na celu eliminowanie tych 

zagrożeń;

background image

93

• Żandarmeria wojskowa - USTAWA z dnia 24 sierpnia 2001 

r. o Żandarmerii Wojskowej i wojskowych organach 

porządkowych (Dz.U. z 2001 r., nr 123, poz. 1353).

Żandarmeria Wojskowa jest właściwa m.in. wobec:

• żołnierzy pełniących czynną służbę wojskową,

• żołnierzy niebędących w czynnej służbie wojskowej w czasie 

noszenia przez nich mundurów oraz odznak i oznak 

wojskowych,

• pracowników zatrudnionych w jednostkach wojskowych…
Zadaniami Żandarmerii Wojskowej są m.in. :
1)zapewnianie przestrzegania dyscypliny wojskowej,
2)ochranianie porządku publicznego na terenach i obiektach 

jednostek wojskowych oraz w miejscach publicznych,

3)ochranianie życia i zdrowia ludzi oraz mienia wojskowego 

przed zamachami naruszającymi te dobra,

4)wykrywanie przestępstw i wykroczeń, w tym skarbowych, 

ujawnianie i ściganie ich sprawców oraz ujawnianie i 

zabezpieczanie dowodów tych przestępstw i wykroczeń,

background image

94

• dokonywanie analizy oświadczeń o stanie majątkowym 

żołnierzy zawodowych i przedstawianie Ministrowi 

Obrony Narodowej wniosków w tym względzie,

• zapobieganie popełnianiu przestępstw i wykroczeń oraz 

innym zjawiskom patologicznym, a w szczególności: 

alkoholizmowi i narkomanii w Siłach Zbrojnych,

• współdziałanie z polskimi oraz zagranicznymi organami 

i służbami właściwymi w sprawach bezpieczeństwa i 

porządku publicznego oraz policjami wojskowymi,

• zwalczanie klęsk żywiołowych, nadzwyczajnych 

zagrożeń środowiska i likwidowanie ich skutków oraz 

czynne uczestniczenie w akcjach poszukiwawczych, 

ratowniczych i humanitarnych, mających na celu 

ochronę życia i zdrowia oraz mienia,

• wykonywanie innych zadań określonych w odrębnych 

przepisach.

background image

95

• Służba celna – USTAWA z dnia 27 sierpnia 

2009 r. o Służbie Celnej (Dz.U. z 

2009.168.1323). Wg tej ustawy Służba 

celna to jednolita umundurowana formacja, 

utworzona w celu zapewnienia ochrony i 

bezpieczeństwa obszaru celnego Wspólnoty 

Europejskiej, w tym zgodności z prawem 

przywozu towarów na ten obszar oraz 

wywozu towarów z tego obszaru, a także 

wykonywania obowiązków określonych w 

przepisach odrębnych, w szczególności w 

zakresie podatku akcyzowego oraz podatku 

od gier.

background image

96

Wg art. 2. ww. ustawy, do zadań Służby Celnej należy m.in. :

• rozpoznawanie, wykrywanie, zapobieganie i zwalczanie 

przestępstw i wykroczeń związanych z naruszeniem przepisów 

dotyczących wprowadzania na terytorium Rzeczypospolitej 

Polskiej oraz wyprowadzania z jej terytorium towarów objętych 

ograniczeniami lub zakazami obrotu ze względu na 

bezpieczeństwo i porządek publiczny lub 

bezpieczeństwo międzynarodowe, w szczególności takich 

jak odpady, substancje chemiczne i ich mieszaniny, materiały 

jądrowe i promieniotwórcze, środki odurzające i substancje 

psychotropowe, broń, amunicja, materiały wybuchowe oraz 

towary i technologie o znaczeniu strategicznym;

• rozpoznawanie,  wykrywanie,  zapobieganie  i  zwalczanie 

przestępstw i wykroczeń przeciwko m.in.: ograniczeniom obrotu 

towarami  i  technologiami  o  znaczeniu  strategicznym, 

określonym w art. 33 ust. 1-3 ustawy z dnia 29 listopada 2000 

r.  o  obrocie  z  zagranicą  towarami,  technologiami  i  usługami  o 

znaczeniu  strategicznym  dla  bezpieczeństwa  państwa,  a  także 

dla  utrzymania  międzynarodowego  pokoju  i  bezpieczeństwa 

(Dz.  U.  z  2004  r.  Nr  229,  poz.  2315  oraz  z  2009  r.  Nr  18,  poz. 

97)…

background image

97

• Samorządowa formacja bezpieczeństwa 

wewnętrznego – straż gminna. Możliwość jej 

powołania zakłada ustawa z dnia 29 sierpnia 

1997 r. o strażach gminnych (Dz.U. z 1997 r., 

nr 123, poz. 779 ze zm.), która w art.1 

stanowi, że do  ochrony porządku 

publicznego na terenie gminy może być 

utworzona samorządowa umundurowana 

formacja - straż gminna, zwana dalej 

"strażą". Straż spełnia służebną rolę wobec 

społeczności lokalnej, wykonując swe zadania 

z poszanowaniem godności i praw obywateli.

background image

98

• Rada gminy może utworzyć straż gminną. Tworzy ją po 

zasięgnięciu opinii właściwego terytorialnie komendanta 

wojewódzkiego (Stołecznego) Policji, o czym zawiadamia 

wojewodę. W przypadku nieotrzymania opinii, rada gminy 

może utworzyć straż po upływie 14 dni od dnia 

przedstawienia wniosku o wydanie opinii.

• W gminach, w których organem wykonawczym jest burmistrz 

(prezydent miasta), straż nosi nazwę "straż miejska".

• Art. 3. ww. ustawy stanowi, że Gminy sąsiadujące na 

obszarze jednego województwa mogą zawrzeć, po 

zasięgnięciu opinii właściwego terytorialnie komendanta 

wojewódzkiego (Stołecznego) Policji, porozumienie o 

utworzeniu wspólnej straży. W przypadku nieotrzymania 

opinii gminy sąsiadujące na obszarze jednego województwa 

mogą zawrzeć porozumienie o utworzeniu wspólnej straży po 

upływie 14 dni od dnia przedstawienia wniosku o wydanie 

opinii.

• Art. 10.  ww. ustawy stanowi, że Straż wykonuje zadania w 

zakresie ochrony porządku publicznego wynikające z 

ustaw i aktów prawa miejscowego.

background image

99

Zgodnie z art. 11. ww. ustawy, do zadań straży należy w 

szczególności:

1) ochrona spokoju i porządku w miejscach publicznych,
2) czuwanie nad porządkiem i kontrola ruchu drogowego - w 

zakresie określonym w przepisach o ruchu drogowym,

3) kontrola publicznego transportu zbiorowego - w zakresie 

określonym w art. 45 ust. 1 ustawy z dnia 16 grudnia 

2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym (Dz. U. Nr 5, 

poz. 13),

3) współdziałanie z właściwymi podmiotami w zakresie 

ratowania życia i zdrowia obywateli, pomocy w usuwaniu 

awarii technicznych i skutków klęsk żywiołowych oraz 

innych miejscowych zagrożeń,

4) zabezpieczenie miejsca przestępstwa, katastrofy lub 

innego podobnego zdarzenia albo miejsc zagrożonych 

takim zdarzeniem przed dostępem osób postronnych lub 

zniszczeniem śladów i dowodów, do momentu przybycia 

właściwych służb, a także ustalenie, w miarę możliwości, 

świadków zdarzenia,

background image

100

5)ochrona obiektów komunalnych i urządzeń użyteczności 

publicznej,

6)współdziałanie z organizatorami i innymi służbami w 

ochronie porządku podczas zgromadzeń i imprez 

publicznych,

7) doprowadzanie osób nietrzeźwych do izby wytrzeźwień 

lub miejsca ich zamieszkania, jeżeli osoby te zachowaniem 

swoim dają powód do zgorszenia w miejscu publicznym, 

znajdują się w okolicznościach zagrażających ich życiu lub 

zdrowiu albo zagrażają życiu i zdrowiu innych osób,

8)informowanie społeczności lokalnej o stanie i rodzajach 

zagrożeń, a także inicjowanie i uczestnictwo w działaniach 

mających na celu zapobieganie popełnianiu przestępstw i 

wykroczeń oraz zjawiskom kryminogennym i 

współdziałanie w tym zakresie z organami państwowymi, 

samorządowymi i organizacjami społecznymi,

9)konwojowanie dokumentów, przedmiotów wartościowych 

lub wartości pieniężnych dla potrzeb gminy.

background image

101

• 2. W związku z realizowanymi ww. zadaniami, 

straży przysługuje prawo do obserwowania i 

rejestrowania przy użyciu środków 

technicznych obrazu zdarzeń w miejscach 

publicznych w przypadku, gdy czynności te są 

niezbędne do wykonywania zadań oraz w celu:

1)

utrwalania dowodów popełnienia 

przestępstwa lub wykroczenia,

2)

przeciwdziałania przypadkom naruszania 

spokoju i porządku w miejscach publicznych,

3)

ochrony obiektów komunalnych i urządzeń 

użyteczności publicznej.

background image

102

• System administrowania i 

decydowania w sprawach 
bezpieczeństwa wewnętrznego 
(Struktura zarządzania 
kryzysowego); Organy kontroli - 
inspekcje

background image

103

• USTAWA z dnia 26 kwietnia 2007 r. o zarządzaniu 

kryzysowym (Dz.U. z 2007 r., nr 89, poz. 590)

• Art. 1. Ustawa określa organy właściwe w 

sprawach zarządzania kryzysowego oraz ich 

zadania i zasady działania w tej dziedzinie, a także 

zasady finansowania zadań zarządzania 

kryzysowego.

• Art. 2. Zarządzanie kryzysowe to działalność 

organów administracji publicznej będąca 

elementem kierowania bezpieczeństwem 

narodowym, która polega na zapobieganiu 

sytuacjom kryzysowym, przygotowaniu do 

przejmowania nad nimi kontroli w drodze 

zaplanowanych działań, reagowaniu w przypadku 

wystąpienia sytuacji kryzysowych, usuwaniu ich 

skutków oraz odtwarzaniu zasobów i 

infrastruktury krytycznej.

background image

104

Struktura zarządzania kryzysowego administracji 

publicznej : 

Poziom 1
• Rada Ministrów (art. 7 ustawy z dnia 26 kwietnia 2007 r. 

o zarządzaniu kryzysowym Dz.U. z 2007 r., nr 89, poz. 

590 ze zm.)

• Prezes Rady Ministrów (także art. 7 ww. ustawy)
• Rządowy Zespół Zarządzania Kryzysowego (utworzony 

na mocy art. 8 ww. ustawy). W skład Zespołu wchodzą:

1)Prezes Rady Ministrów - przewodniczący;
2)Minister Obrony Narodowej i minister właściwy do 

spraw wewnętrznych - zastępcy przewodniczącego;

3)Minister Spraw Zagranicznych;
↓↓↓↓↓↓↓↓↓↓↓

background image

105

4)Minister Koordynator Służb Specjalnych - jeżeli został 

powołany.

• Rządowe Centrum Bezpieczeństwa (utworzone na mocy 

art. 10 ww. ustawy)

• Zespoły Zarządzania Kryzysowego Ministerstw i 

Centralnych Organów Administracji Rządowej (art. 12 ust. 

2a ww. ustawy)

• Centra Zarządzania Kryzysowego Ministerstw i Centralnych 

Organów Administracji Rządowej (art. 13 ww. ustawy)

Poziom 2
• Wojewoda (art. 14 ust. 1)
• Wojewódzki Zespół Zarządzania Kryzysowego (art. 14 ust. 

7)

• Wojewódzkie Centrum Zarządzania Kryzysowego 

(utworzone na mocy art. 16 ww. ustawy)

background image

106

Poziom 3
• Starosta Powiatowy (art. 17 ust. 1)
• Powiatowy Zespół Zarządzania Kryzysowego (art. 

17 ust. 4)

• Powiatowe Centrum Zarządzania Kryzysowego 

(art.. 18 ww. ustawy)

Poziom 4
• Wójt (Burmistrz, Prezydent miasta) art. 19 ww. 

ustawy

• Gminny Zespół Zarządzania Kryzysowego
• Gminne Centrum Zarządzania Kryzysowego (art. 

20 ust. 2)

background image

107

Sytuacja kryzysowa - wg ww. ustawy należy przez nią 

rozumieć sytuację wpływającą negatywnie na poziom 

bezpieczeństwa ludzi, mienia w znacznych rozmiarach 

lub środowiska, wywołującą znaczne ograniczenia w 

działaniu właściwych organów administracji publicznej 

ze względu na nieadekwatność posiadanych sił i 

środków.

Infrastruktura krytyczna - to

 systemy oraz 

wchodzące w ich skład powiązane ze sobą 

funkcjonalnie obiekty, w tym obiekty budowlane, 

urządzenia, instalacje, usługi kluczowe dla 

bezpieczeństwa państwa i jego obywateli oraz 

służące zapewnieniu sprawnego funkcjonowania 

organów administracji publicznej, a także instytucji 

i przedsiębiorców. Infrastruktura krytyczna 

obejmuje systemy:

background image

108

– a)

zaopatrzenia w energię, surowce 

energetyczne i paliwa,

– b)

łączności,

– c)

sieci teleinformatycznych,

– d)

finansowe,

– e)

zaopatrzenia w żywność,

– f)

zaopatrzenia w wodę,

– g)

ochrony zdrowia,

– h)

transportowe, 

– i)

ratownicze,

– j)

zapewniające ciągłość działania administracji 

publicznej,

– k)

produkcji, składowania, przechowywania i 

stosowania substancji chemicznych i 

promieniotwórczych, w tym rurociągi substancji 

niebezpiecznych.

background image

109

Europejska infrastruktura krytyczna - należy 

przez nią rozumieć systemy oraz wchodzące w 

ich skład powiązane ze sobą funkcjonalnie 

obiekty, w tym obiekty budowlane, urządzenia i 

instalacje kluczowe dla bezpieczeństwa państwa i 

jego obywateli oraz służące zapewnieniu 

sprawnego funkcjonowania organów administracji 

publicznej, a także instytucji i przedsiębiorców w 

zakresie energii elektrycznej, ropy naftowej i gazu 

ziemnego oraz transportu drogowego, 

kolejowego, lotniczego, wodnego śródlądowego, 

żeglugi oceanicznej, żeglugi morskiej bliskiego 

zasięgu i portów, zlokalizowane na terytorium 

państw członkowskich Unii Europejskiej, których 

zakłócenie lub zniszczenie miałoby istotny wpływ 

na co najmniej dwa państwa członkowskie.

background image

110

Ochrona infrastruktury krytycznej - to wszelkie 

działania zmierzające do zapewnienia funkcjonalności, 

ciągłości działań i integralności infrastruktury krytycznej 

w celu zapobiegania zagrożeniom, ryzykom lub słabym 

punktom oraz ograniczenia i neutralizacji ich skutków 

oraz szybkiego odtworzenia tej infrastruktury na 

wypadek awarii, ataków oraz innych zdarzeń 

zakłócających jej prawidłowe funkcjonowanie.

Planowanie cywilne - należy przez to rozumieć:

– całokształt przedsięwzięć organizacyjnych mających 

na celu przygotowanie administracji publicznej do 

zarządzania kryzysowego,

– planowanie w zakresie wspierania Sił Zbrojnych 

Rzeczypospolitej Polskiej w razie ich użycia oraz 

planowanie wykorzystania Sił Zbrojnych 

Rzeczypospolitej Polskiej do realizacji zadań z zakresu 

zarządzania kryzysowego.

background image

111

• Art. 5b. - Rada Ministrów przyjmuje, w drodze 

uchwały, Narodowy Program Ochrony Infrastruktury 

Krytycznej, zwany dalej "programem", którego 

celem jest stworzenie warunków do poprawy 

bezpieczeństwa infrastruktury krytycznej, w 

szczególności w zakresie:

1. zapobiegania zakłóceniom funkcjonowania 

infrastruktury krytycznej;

2. przygotowania na sytuacje kryzysowe mogące 

niekorzystnie wpłynąć na infrastrukturę krytyczną;

3. reagowania w sytuacjach zniszczenia lub zakłócenia 

funkcjonowania infrastruktury krytycznej;

4. odtwarzania infrastruktury krytycznej.

background image

112

Organy kontroli - inspekcje:

• Inspekcja Ochrony Środowiska - USTAWA z dnia 20 lipca 1991 r.   

  o Inspekcji Ochrony Środowiska (Dz.U. z 2007 r., nr 44, 

poz. 287 j.t. );

• Inspekcja Sanitarna - USTAWA z dnia 14 marca 1985 r. 

Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz.U. z 2011 r., nr 212, 

poz. 1263 j.t.);

• Inspekcja Handlowa – USTAWA z dnia 15 grudnia 2000 r.

o Inspekcji Handlowej (Dz.U. z 2009 r., nr 151, poz. 1219 

j.t.);

• Inspekcja Farmaceutyczna - USTAWA z dnia 6 września 2001 r.

Prawo farmaceutyczne (Dz.U. z2008 r., nr 45, poz. 271 

j.t. ) – rozdział 8;

• Państwowa Inspekcja Pracy – USTAWA z dnia 13 kwietnia 2007 r.

o Państwowej Inspekcji Pracy (Dz.U. z 2007 r., nr 89, poz. 

589);

• Inspekcja Weterynaryjna – USTAWA z dnia 29 stycznia 2004 r.

o Inspekcji Weterynaryjnej (Dz.U. z2010 r., nr 112, poz. 

744 j.t.).

background image

113

• Pośród organów administracji publicznej 

RP powołano i takie których zadaniem 
jest dbałość o bezpieczeństwo. 
Specyfika ww. wyspecjalizowanych 
inspekcji predysponuje je do 
zabezpieczenia określonego jego 
rodzaju, np. społecznego, ekologicznego 
czy ekonomicznego, choć oczywiście 
mogą się one przenikać.

background image

114

Inspekcja Ochrony Środowiska jest powołana do 

kontroli przestrzegania przepisów o ochronie środowiska 

oraz badania i oceny stanu środowiska.

Organami Inspekcji Ochrony Środowiska są:

1) Główny Inspektor Ochrony Środowiska;
2) wojewódzki inspektor ochrony środowiska jako organ 

rządowej administracji zespolonej w województwie.

Główny Inspektor Ochrony Środowiska jest centralnym 

organem administracji rządowej nadzorowanym przez 

ministra właściwego do spraw środowiska. 

Główny Inspektor Ochrony Środowiska kieruje 

działalnością Inspekcji Ochrony Środowiska. Powołuje go 

Prezes Rady Ministrów, spośród osób wyłonionych w 

drodze otwartego i konkurencyjnego naboru, na wniosek 

ministra właściwego do spraw środowiska. Prezes Rady 

Ministrów odwołuje Głównego Inspektora Ochrony 

Środowiska.

background image

115

• Wojewódzki inspektor ochrony środowiska 

kieruje działalnością Inspekcji Ochrony 

Środowiska na obszarze województwa. 

Powołuje go i odwołuje wojewoda, za zgodą 

Głównego Inspektora Ochrony Środowiska. 

• Wojewódzki inspektor ochrony środowiska, za 

zgodą Głównego Inspektora Ochrony 

Środowiska, może powierzyć, w drodze 

porozumienia, prowadzenie spraw z zakresu 

właściwości wojewódzkiego inspektora 

ochrony środowiska, w tym wydawanie w jego 

imieniu decyzji administracyjnych, powiatom 

położonym na terenie województwa.

background image

116

• Państwowa Inspekcja Sanitarna jest powołana do 

realizacji zadań z zakresu zdrowia publicznego, w 

szczególności poprzez sprawowanie nadzoru nad warunkami:

1)

higieny środowiska,

2)

higieny pracy w zakładach pracy,

3)

higieny radiacyjnej,

4)

higieny procesów nauczania i wychowania,

5)

higieny wypoczynku i rekreacji,

6)

zdrowotnymi żywności, żywienia i przedmiotów 

użytku,

7)

higieniczno-sanitarnymi, jakie powinien spełniać 

personel medyczny, sprzęt oraz pomieszczenia, w których są 

udzielane świadczenia zdrowotne

• - w celu ochrony zdrowia ludzkiego przed niekorzystnym 

wpływem szkodliwości i uciążliwości środowiskowych, 

zapobiegania powstawaniu chorób, w tym chorób zakaźnych i 

zawodowych.

background image

117

• Państwowa Inspekcja Sanitarna podlega ministrowi właściwemu do 

spraw zdrowia. Kieruje nią Główny Inspektor Sanitarny jako centralny 

organ administracji rządowej. Zadania swe wykonuje on przy pomocy 

Głównego Inspektoratu Sanitarnego. Organizację Głównego 

Inspektoratu Sanitarnego określa statut nadany w drodze 

rozporządzenia przez ministra właściwego do spraw zdrowia. Organem 

doradczym i opiniodawczym Głównego Inspektora Sanitarnego w 

sprawach objętych zakresem działania Państwowej Inspekcji Sanitarnej 

jest Rada Sanitarno-Epidemiologiczna, powoływana na okres trzech lat. 

 

• Zadania Państwowej Inspekcji Sanitarnej wykonują następujące organy:
1) Główny Inspektor Sanitarny;
2) państwowy wojewódzki inspektor sanitarny, jako organ rządowej 

administracji zespolonej w województwie;

3) państwowy powiatowy inspektor sanitarny, jako organ rządowej 

administracji zespolonej w powiecie;

4) państwowy graniczny inspektor sanitarny dla obszarów przejść 

granicznych drogowych, kolejowych, lotniczych, rzecznych i morskich, 

portów lotniczych i morskich oraz jednostek pływających na obszarze 

wód terytorialnych.

background image

118

• Inspekcja Handlowa jest wyspecjalizowanym organem kontroli 

powołanym do ochrony interesów i praw konsumentów oraz interesów 

gospodarczych państwa.

• Do zadań Inspekcji należy m.in. :

• kontrola legalności i rzetelności działania przedsiębiorców 

prowadzących działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów 

odrębnych w zakresie produkcji, handlu i usług;

• kontrola wyrobów wprowadzonych do obrotu w;

• kontrola produktów w rozumieniu ustawy z dnia 12 grudnia 2003 r. o 

ogólnym bezpieczeństwie produktów (Dz. U. Nr 229, poz. 2275, z późn. 

zm.3);

• kontrola substancji chemicznych, ich mieszanin, wyrobów i detergentów 

przeznaczonych dla konsumentów;

• kontrola produktów znajdujących się w obrocie handlowym lub 

przeznaczonych do wprowadzenia do takiego obrotu;

• podejmowanie mediacji w celu ochrony interesów i praw konsumentów;

• organizowanie i prowadzenie stałych polubownych sądów 

konsumenckich (tworzone są na podstawie umów o zorganizowaniu 

takich sądów, zawartych przez wojewódzkich inspektorów z 

organizacjami pozarządowymi reprezentującymi konsumentów lub 

przedsiębiorców oraz innymi zainteresowanymi jednostkami 

organizacyjnymi);

• prowadzenie poradnictwa konsumenckiego…

background image

119

Zadania Inspekcji wykonują:
• Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów;
• wojewoda przy pomocy wojewódzkiego inspektora 

inspekcji handlowej, jako kierownika wojewódzkiej 

Inspekcji Handlowej wchodzącej w skład zespolonej 

administracji rządowej w województwie.

Inspekcja współdziała z powiatowym (miejskim) 

rzecznikiem konsumentów (art. 39-43 ustawy z dnia 

16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i 

konsumentów), organami administracji rządowej i 

samorządowej, organami kontroli oraz 

organizacjami pozarządowymi reprezentującymi 

interesy konsumentów.

background image

120

Państwowa Inspekcja Farmaceutyczna sprawuje nadzór 

nad:

1)warunkami wytwarzania i importu produktów leczniczych i 

produktów leczniczych weterynaryjnych,

2)jakością i obrotem produktami leczniczymi, z wyłączeniem 

produktów leczniczych weterynaryjnych,

3)obrotem wyrobami medycznymi, z wyłączeniem wyrobów 

medycznych stosowanych w medycynie weterynaryjnej

- w celu zabezpieczenia interesu społecznego w zakresie 

bezpieczeństwa zdrowia i życia ludzi przy stosowaniu 

produktów leczniczych i wyrobów medycznych, 

znajdujących się w hurtowniach farmaceutycznych, 

aptekach, działach farmacji szpitalnej, punktach aptecznych 

i placówkach obrotu pozaaptecznego.

• Inspekcją Farmaceutyczną kieruje Główny Inspektor 

Farmaceutyczny. Nadzór nad nim sprawuje minister 

właściwy do spraw zdrowia.

background image

121

Zadania Inspekcji Farmaceutycznej wykonują organy:
1) Główny Inspektor Farmaceutyczny, jako centralny 

organ administracji rządowej, przy pomocy 

Głównego Inspektoratu Farmaceutycznego;

2)wojewoda przy pomocy wojewódzkiego inspektora 

farmaceutycznego jako kierownika wojewódzkiej 

inspekcji farmaceutycznej, wchodzącej w skład 

zespolonej administracji wojewódzkiej.

• W sprawach związanych z wykonywaniem zadań i 

kompetencji Inspekcji Farmaceutycznej, organem 

pierwszej instancji jest wojewódzki inspektor 

farmaceutyczny, a jako organ odwoławczy - Główny 

Inspektor Farmaceutyczny.

background image

122

Państwowa Inspekcja Pracy (PIP) jest organem 

powołanym do sprawowania nadzoru i kontroli 

przestrzegania prawa pracy, w szczególności przepisów 

i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, a także 

przepisów dotyczących legalności zatrudnienia i innej 

pracy zarobkowej w zakresie określonym w ustawie.

PIP podlega Sejmowi. Nadzór nad nią w sprawuje Rada 

Ochrony Pracy.

• Jednostkami organizacyjnymi Państwowej Inspekcji 

Pracy są: Główny Inspektorat Pracy, okręgowe 

inspektoraty pracy oraz Ośrodek Szkolenia Państwowej 

Inspekcji Pracy im. Profesora Jana Rosnera we 

Wrocławiu, zwany dalej "Ośrodkiem".

• Państwową Inspekcją Pracy kieruje Główny Inspektor 

Pracy przy pomocy zastępców.

background image

123

• Głównego Inspektora Pracy powołuje i odwołuje 

Marszałek Sejmu po zasięgnięciu opinii Rady 

Ochrony Pracy i właściwej komisji sejmowej.

• Główny Inspektor Pracy pełni obowiązki do dnia 

powołania jego następcy. Zastępców powołuje i 

odwołuje Marszałek Sejmu, na jego wniosek po 

zasięgnięciu opinii Rady Ochrony Pracy.

• Okręgowy inspektorat pracy obejmuje zakresem 

swojej właściwości terytorialnej obszar jednego lub 

więcej województw. W okręgowych inspektoratach 

pracy mogą być tworzone oddziały.

• Okręgowym inspektoratem pracy kieruje okręgowy 

inspektor pracy przy pomocy zastępców.

• Okręgowych inspektorów pracy powołuje i odwołuje 

Główny Inspektor Pracy po zasięgnięciu opinii Rady 

Ochrony Pracy.

background image

124

Inspekcja Weterynaryjna realizuje zadania z zakresu ochrony zdrowia 

zwierząt oraz bezpieczeństwa produktów pochodzenia zwierzęcego w 

celu zapewnienia ochrony zdrowia publicznego.

Inspekcja wykonuje swoje zadania w m.in.  przez:

• zwalczanie chorób zakaźnych zwierząt, w tym chorób odzwierzęcych;

• badania kontrolne zakażeń zwierząt;

• monitorowanie chorób odzwierzęcych;

• badanie zwierząt rzeźnych oraz produktów pochodzenia zwierzęcego;

• przeprowadzanie:

• a)

weterynaryjnej kontroli granicznej,

• b)

kontroli weterynaryjnej w handlu i wywozie zwierząt…

Organami Inspekcji są:
1) Główny Lekarz Weterynarii;
2) wojewódzki lekarz weterynarii, jako kierownik wojewódzkiej inspekcji 

weterynaryjnej wchodzącej w skład zespolonej administracji rządowej 

w województwie;

3) powiatowy lekarz weterynarii, jako kierownik powiatowej inspekcji 

weterynaryjnej wchodzącej w skład niezespolonej administracji 

rządowej;

4) graniczny lekarz weterynarii.

background image

125

• Zadania organów Inspekcji wykonują:
1) lekarze weterynarii i inne osoby zatrudnione w Inspekcji oraz 

lekarze weterynarii wyznaczeni do wykonywania określonych 

czynności;

2) osoby niebędące lekarzami weterynarii wyznaczone do 

wykonywania określonych czynności o charakterze 

pomocniczym.

• Inspekcją kieruje Główny Lekarz Weterynarii będący 

centralnym organem administracji rządowej.

• Główny Lekarz Weterynarii podlega ministrowi właściwemu do 

spraw rolnictwa. Organem doradczo-opiniodawczym Głównego 

Lekarza Weterynarii jest Rada Sanitarno-Epizootyczna.

•  Wojewódzki lekarz weterynarii podlega, w zakresie 

zapewnienia bezpieczeństwa sanitarno-epizootycznego na 

obszarze swojej właściwości, Głównemu Lekarzowi 

Weterynarii. Graniczny lekarz weterynarii podlega Głównemu 

Lekarzowi Weterynarii.

• Powiatowy lekarz weterynarii podlega wojewódzkiemu 

lekarzowi weterynarii.


Document Outline