KSZTAŁCENIE

PODYPLOMOWE I

DOSKONALENIE

ZAWODOWE PIELĘGNIAREK

Olga Jakubczak, Małgorzata
Sypniewska gr.III

Podstawa prawna



Ustawa z dnia 15 lipca 2011r. o zawodach

pielęgniarki i położnej (Dz. U. z 2011 r. Nr 174,

poz. 1039)



Zarządzenie Ministra Zdrowia w sprawie Centrum

Kształcenia Podyplomowego Pielęgniarek i

Położnych (Dz. Urz. MZ. z 2006 r. Nr 10, poz. 49)



Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 29

października 2003r. w sprawie kształcenia

podyplomowego pielęgniarek i położnych (Dz. U.

Nr 197, poz. 1923)



Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 29

października 2003r. w sprawie wykazu dziedzin

pielęgniarstwa oraz dziedzin mających

zastosowanie w ochronie zdrowia, w których

może być prowadzona specjalizacja i kursy

kwalifikacyjne oraz ramowych programów

specjalizacji dla pielęgniarek i położnych (Dz. U.

Nr 197, poz. 1922 z późn. zm.)



Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 21

października 2003r. w sprawie wysokości opłaty

wnoszonej przez pielęgniarkę, położną za

egzamin państwowy (Dz. U. Nr 189, poz. 1863)



Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 7

listopada 2007r. w sprawie zakresu i rodzaju

świadczeń zapobiegawczych, diagnostycznych,

leczniczych i rehabilitacyjnych udzielanych

przez pielęgniarkę albo położną samodzielnie

bez zlecenia lekarskiego (Dz. U. Nr 210, poz.

1540)

Przyrzeczenie pielęgniarek i
położnych

„Przyjmuję z głębokim szacunkiem
nadany mi tytuł pielęgniarki i
uroczyście przyrzekam:
[…]
- śledzić nowe zdobycze medycyny i
podnosić systematycznie swoją
wiedzę, w celu wykorzystania jej dla
dobra zawodu, […].

Kodeks Etyki Zawodowej
Polskiej Pielęgniarki i Położnej

„Zdobywanie i uzupełnianie

kompetencji zawodowych jest dla
pielęgniarki podstawowym
obowiązkiem moralnym
warunkujących jakość praktyki
pielęgniarskiej”.

Zawody regulowane

Zawód regulowany to zawód, którego
wykonywanie dozwolone jest dopiero po
uprzednim uzyskaniu zezwolenia tylko po
spełnieniu wymogów określonych
przepisami prawnymi (np. zdanie
egzaminu, ukończenie wymaganej praktyki
zawodowej, uzyskanie wpisu na listę,
ukończenie właściwego kształcenia czy
szkolenia). Obecnie jest w Polsce ponad 380
zawodów regulowanych (najwięcej w UE).

Rodzaje kształcenia
podyplomowego w Polsce



szkolenie specjalizacyjne, zwane
"specjalizacją",



kursy kwalifikacyjne,



kursy specjalistyczne,



kursy dokształcające.

Pielęgniarka może uzyskać tytuł
specjalisty w dziedzinach
pielęgniarstwa:



rodzinnego,



w ochronie zdrowia pracujących,



środowiska nauczania i wychowania,



zachowawczego,



zachowawczego geriatrycznego,



kardiologicznego,



nefrologicznego,



diabetologicznego,



pediatrycznego,



chirurgicznego,



operacyjnego,



anestezjologicznego i intensywnej opieki,



onkologicznego,



psychiatrycznego,



przewlekle chorych i niepełnosprawnych,



epidemiologicznego,



neurologicznego i neurochirurgicznego,



neonatologicznego,



opieki paliatywnej.

Specjalizacja ma na celu

uzyskanie przez pielęgniarkę,

położną specjalistycznych

kwalifikacji w określonej

dziedzinie pielęgniarstwa lub

dziedzinie mającej

zastosowanie w ochronie

zdrowia oraz tytułu specjalisty

w tej dziedzinie.

Warunki rozpoczęcia
specjalizacji

Posiadanie prawa

wykonywania zawodu

pielęgniarki lub

położnej

Co najmniej dwuletni

staż w zawodzie,

wykonywanym na

stanowisku pielęgniarki

lub położnej

Zakwalifikowanie do

specjalizacji przez

komisję kwalifikacyjną

Kurs kwalifikacyjny ma na

celu uzyskanie przez

pielęgniarkę, położną

specjalistycznych

kwalifikacji do udzielania

określonych świadczeń

zdrowotnych wchodzących

w zakres danej dziedziny

pielęgniarstwa lub

dziedziny mającej

zastosowanie w ochronie

zdrowia.

Kursy kwalifikacyjne z
dziedziny pielęgniarstw



rodzinnego,



ochrony zdrowia pracujących,



operacyjnego,



anestezjologicznego i intensywnej opieki,



psychiatrycznego,



onkologicznego,



zachowawczego,



środowiska nauczania i wychowania,



nefrologicznego z dializoterapią,



przewlekle chorych i niepełnosprawnych,



neonatologicznego,



opieki paliatywnej,



promocji zdrowia i edukacji zdrowotnej.

Szkolenie na kursie

kwalifikacyjnym trwa 3 miesiące, z
tym że program szkolenia może
określić dłuższy okres szkolenia, nie
dłuższy jednak niż 6 miesięcy.

Do szkolenia na kursie

specjalistycznym może

przystąpić pielęgniarka,

położna, która posiada

prawo wykonywania

zawodu pielęgniarki,

położnej i legitymuje się

co najmniej 3-

miesięcznym stażem w

zawodzie.
Kurs specjalistyczny

kończy się egzaminem

teoretycznym lub

praktycznym, złożonym

przed komisją

egzaminacyjną, powołaną

przez organizatora

kształcenia

podyplomowego

Kurs specjalistyczny ma na

celu uzyskanie przez

pielęgniarkę, położną

kwalifikacji do wykonywania

określonych czynności

zawodowych przy udzielaniu

świadczeń pielęgnacyjnych,

zapobiegawczych,

diagnostycznych, leczniczych

lub rehabilitacyjnych.

Kurs dokształcający ma na

celu pogłębienie i

aktualizację wiedzy i

umiejętności zawodowych

pielęgniarki, położnej.

Pielęgniarka, położna

otrzymuje zaświadczenie o

odbyciu kursu

dokształcającego.

Centrum Kształcenia
Podyplomowego Pielęgniarek i
Położnych

Misją Centrum Kształcenia
Podyplomowego Pielęgniarek i Położnych
jest dążenie do stałego rozwoju
kształcenia podyplomowego pielęgniarek i
położnych przy współpracy środowiska
zawodowego i organizatorów kształcenia.

Zgodnie z treścią obwieszczenia Ministra Zdrowia z dnia 13
grudnia 2012r. w sprawie limitów miejsc szkoleniowych dla
pielęgniarek i położnych oraz kwoty dofinansowania jednego
miejsca szkoleniowego w 2013 r. (Dz. Urz. M.Z. z 14 grudnia
2012r., poz.94):



limit miejsc szkoleniowych dofinansowanych

dla pielęgniarek i położnych rozpoczynających
specjalizacje w roku 2013 wynosi 1850,



kwota dofinansowania jednego miejsca

szkoleniowego dla specjalizacji
rozpoczynających się w roku 2013 wynosi nie
więcej niż 4 337 zł

Kształcenie podyplomowe i doskonalenie

zawodowe pielęgniarek w Europie

Niemcy

Kształcenie podyplomowe regulowane jest

na poziomie federalnym, lecz

pozostawione w gestii landów. Na tym polu

można zauważyć ogromne zróżnicowanie

związane z dziedzinami kształcenia,

organizacją czy też jego przebiegiem.

Niemieckie Towarzystwo Szpitalne (DKG)
rekomenduje specjalizacje pielęgniarskie:



pielęgniarstwo środowiskowe,



pielęgniarstwo psychiatryczne,



rehabilitacja,



pielęgniarstwo nefrologiczne,



pielęgniarstwo operacyjne i

endoskopowe,



pielęgniarstwo w intensywnej opiece,



pielęgniarstwo onkologiczne.

Miejscem odbycia szkolenia

specjalistycznego są szpitale. Specjalizacja

trwa od 1 do 4 lat i obejmuje od 700 do

2000 godzin teorii i praktyki.

Grecja

Grecka pielęgniarka ogólna, która posiada

co najmniej dwuletni staż pracy, może

podjąć specjalizację w następujących

dziedzinach pielęgniarstwa:



zachowawczym,



chirurgicznym,



pediatrycznym,



psychiatrycznym.

Każda specjalizacja trwa rok. Specjalizacje

prowadzone są przez centra medyczne i

szpitale.

Dodatkowo można brać udział w
kursach tzw. podspecjalizacjach m.in. w:

•pielęgniarstwie onkologicznym,

•pielęgniarstwie w schorzeniu nerek,

•diabetologii,

•oparzeniach,

•intensywnej opiece pielęgniarskiej,

•pielęgniarstwie operacyjnym,

•anestezjologii.

Belgia

Belgijskie prawo federalne definiuje

następujące dziedziny specjalizacji
pielęgniarek:



pielęgniarstwo pediatryczne,



pielęgniarstwo psychiatryczne,



pielęgniarstwo zdrowia publicznego
(środowiskowe),



pielęgniarstwo w intensywnej opiece,



pielęgniarstwo geriatryczne.

Portugalia

W Portugalii pielęgniarka może uzyskiwać

tytuł specjalisty w dziedzinach:



pielęgniarstwa położniczo- ginekologicznego,



pielęgniarstwa zdrowia publicznego/

środowiskowego,



pielęgniarstwa pediatrycznego,



pielęgniarstwa psychiatrycznego,



pielęgniarstwa chirurgiczno-

zachowawczego,



pielęgniarstwa rehabilitacyjnego,



pielęgniarstwa geriatrycznego,



pielęgniarstwa w chorobach przewlekłych

osób dorosłych i starszych,



administracji pielęgniarskiej.

Specjalizacja prowadzona jest na

poziomie wyższym, trwa od 2 do 4

semestrów, a warunkiem

przystąpienia do niej jest posiadanie

tytułu licencjata i dwuletniego

doświadczenia zawodowego.

Włochy

Kształcenie podyplomowe we

Włoszech prowadzone jest w

następujących dziedzinach:



pielęgniarstwa w intensywnej opiece,



pielęgniarstwa geriatrycznego,



pielęgniarstwa psychiatrycznego,



pielęgniarstwa pediatrycznego,



pielęgniarstwa środowiskowego.

Organizacja tych kursów jest ściśle określona

na poziomie centralnym. Szkolenie

podyplomowe może być prowadzone przez

uniwersytety. Uczelnie posiadają uprawnienia

do prowadzenia kursów według własnych,

autorskich programów, a ich tematyka

uzależniona jest od wielu czynników

(zainteresowania i potrzeb pielęgniarek,

możliwości uczelni itd.). Uczelnie oferują zatem

kursy w zakresie, np. pielęgnacji ran, onkologii.

Irlandia

W Irlandii kształcenie podyplomowe

dotyczy dziedzin:



pielęgniarstwa pediatrycznego,



położnictwa,



pielęgniarstwa środowiskowego,



nauczania pielęgniarstwa.

Francja

We Francji kształcenie podyplomowe

prowadzone jest w dziedzinach:



pielęgniarstwa pediatrycznego,



pielęgniarstwa anestezjologicznego,



pielęgniarstwa operacyjnego.

Kształcenie trwa 2 lata i obejmuje około

4000 godzin. Kandydaci muszą wykazać się

co najmniej dwuletnim doświadczeniem

zawodowym. Ponadto pielęgniarki, które

posiadają co najmniej pięcioletni staż pracy

mogą podejmować kształcenie, by uzyskać

uprawnienia menedżera lub nauczyciela.

Kształcenie takie trwa 9 miesięcy i

prowadzone jest w szkołach pielęgniarstwa.

Hiszpania

W Hiszpanii został powołany komitet doradczy do

spraw specjalizacji pielęgniarskich, którego celem

jest doradzanie rządowi w sprawie rozwoju każdej

ze specjalizacji.

W Hiszpanii nie ma odrębnego kształcenia

dla zawodu położnej a uprawnienia do jego

wykonywania mogą uzyskać wyłącznie

pielęgniarki, które ukończą wskazaną

powyżej specjalizację. Kandydaci do

odbycia specjalizacji muszą zdać egzamin

wstępny. Kształcenie trwa od roku do

dwóch lat. Studenci w czasie nauki

otrzymują wynagrodzenie, które stanowi

około 80% pełnego wynagrodzenia

pielęgniarki.

Dania

Kształcenie podyplomowe prowadzone jest

w następujących dziedzinach:

Dodatkowe formy kształcenia

podyplomowego prowadzone są wyłącznie

na uniwersytecie w Aarhus w Szkole

Zaawansowanych Studiów Pielęgniarskich.

Uczelnia prowadzi następujące kursy:



pielęgniarstwo zdrowia publicznego,



edukacja i nauczanie w pielęgniarstwie,



zarządzanie/ przywództwo w

pielęgniarstwie.

Kształcenie prowadzone jest w uczelniach wyższych w

następujących dziedzinach:



podstawowej opieki zdrowotnej (trwa 12 miesięcy, obejmuje 2000

godzin)



pielęgniarstwa pediatrycznego (10 miesięcy, 1600 godzin),



pielęgniarstwa anestezjologicznego (10 miesięcy, 1800 godzin),



pielęgniarstwa intensywnej opieki (10 miesięcy, 1600 godzin),



pielęgniarstwa operacyjnego (10 miesięcy, 1800 godzin),



pielęgniarstwa psychiatrycznego (2 lata, 1600 godzin),



pielęgniarstwa geriatrycznego (10 miesięcy, 1600 godzin),



pielęgniarstwa diagnostyki radiologicznej (30 miesięcy, 4800

godzin),



pielęgniarstwa onkologicznego (2 lata, 1600 godzin),



w zakresie oftalmologii i ortoptyki.

Ponadto uczelnie organizują kursy w zakresie administracji,

nauczania i prowadzenia badań naukowych.

Szwecja

W Szwecji kandydaci do szkolenia

specjalizacyjnego powinny posiadać co

najmniej 2-letni staż pracy zawodowej.

Mimo, iż nie ma jednolitych wymogów

formalno- prawnych dotycząca

doskonalenia zawodowego pielęgniarek

to zauważa się tendencję do

ujednolicania wymogów w zakresie

kształcenia podyplomowego przez

pielęgniarki zrzeszone w organizacjach

pielęgniarskich (EFN, WHO).

EFN w dokumencie przyjętym 2 listopada 2000r. w Paryżu

podkreśla jak istotna rolę odgrywa kształcenie podyplomowe nie

tylko w aspekcie rozwoju pielęgniarstwa ale także w kontekście

korzyści dla pacjentów. Wskazuje na konieczność precyzyjnego

określenia wymogów kwalifikacyjnych dla kandydatów

obejmujących m.in. posiadanie co najmniej rocznego

doświadczenia zawodowego. Kształcenie powinno być

prowadzone w wyższych uczelniach, przy zapewnieniu

zatrudnienia pełnoetatowej kadry dydaktycznej oraz dostępu do

specjalistycznych ośrodków klinicznych dla realizacji szkolenia

praktycznego. Merytoryczna zawartość programu powinna

obejmować następujące obszary kształcenia :



zaawansowanych umiejętności pielęgniarskich i klinicznych,



poradnictwa,



badań naukowych,



kształcenia,



działalności administracyjnej.

Długość realizacji programu powinna, w

opinii EFN, być zróżnicowana w zależności

od specjalności, jednak powinna trwać nie

mniej niż rok. Kształcenie teoretyczne

powinno zawierać minimum 720 godzin

przeznaczonych na wykłady, ćwiczenia,

samokształcenie, prowadzenie prac

badawczych. Szkolenie praktyczne i

kliniczne powinno zaś stanowić minimum

50% czasu przeznaczonego na realizację

programu.

Zasadniczym jednak dokumentem

stanowiącym propozycję dla krajów

europejskich ujednolicenia i

porównywalności kształcenia

podyplomowego jest Strategia

Doskonalenia Zawodowego WHO z 2003r.

Wg WHO specjalizacja powinna trwać

odpowiednio długo dla uzyskania
określonych kwalifikacji, jednak nie mniej
niż rok akademicki. WHO podkreśla
konieczność równomiernego podziału
czasu przeznaczonego na szkolenie
teoretyczne i praktyczne. Ukończenie
kursu powinno być potwierdzone
uzyskaniem 60 punktów ECTS.

Europejska Strategia Kształcenia

Podyplomowego WHO określiła

dodatkowo propozycje programów

kształcenia specjalizacyjnego w

wybranych dziedzinach:

Bibliografia

1. Krajewska- Kułak E., Wrońska I.,
Wybrane zagadnienia z pielęgniarstwa
europejskiego, Czelej, Lublin 2007, str. 76-
83.