WPŁYW ZAGROŻEŃ
WPŁYW ZAGROŻEŃ
EKOLOGICZNYCH NA
EKOLOGICZNYCH NA
ZDROWIE CZŁOWIEKA,
ZDROWIE CZŁOWIEKA,
PRZYCZYNY CHORÓB
PRZYCZYNY CHORÓB
ZWIĄZANYCH ZE
ZWIĄZANYCH ZE
ŚRODOWISKIEM.
ŚRODOWISKIEM.
OCENA STANU ZDROWIA
OCENA STANU ZDROWIA
LUDNOŚCI Z TERENÓW
LUDNOŚCI Z TERENÓW
EKOLOGICZNIE
EKOLOGICZNIE
ZAGROŻONYCH
ZAGROŻONYCH
Łukasz Horak
Filip Szeremeta
Gr. 7 a
ZAGROŻENIA
ZAGROŻENIA
EKOLOGICZNE
EKOLOGICZNE
Zanieczyszczenia :
Zanieczyszczenia :
Powietrza
Powietrza
Wody
Wody
Gleby
Gleby
ZANIECZYSZCZENIA
ZANIECZYSZCZENIA
POWIETRZA
POWIETRZA
Zanieczyszczenie powietrza to gazy, ciecze i ciała stałe obecne w
Zanieczyszczenie powietrza to gazy, ciecze i ciała stałe obecne w
powietrzu, nie będące jego naturalnymi składnikami lub też
powietrzu, nie będące jego naturalnymi składnikami lub też
substancje występujące w ilościach wyraźnie zwiększonych w
substancje występujące w ilościach wyraźnie zwiększonych w
porównaniu z naturalnym składem powietrza.
porównaniu z naturalnym składem powietrza.
Do zanieczyszczeń powietrza
Do zanieczyszczeń powietrza
należą:
należą:
gazy i pary związków chemicznych
, np. tlenki węgla (CO i CO2), siarki (SO2 i SO3) i
azotu (NOx), amoniak (NH3), fluor, węglowodory (łańcuchowe i aromatyczne), a także
ich chlorowe pochodne, fenole;
cząstki stałe nieorganiczne i organiczne
(pyły), np. popiół lotny, sadza, pyły z
produkcji cementu, pyły metalurgiczne, związki ołowiu, miedzi, chromu, kadmu i
innych metali ciężkich;
mikroorganizmy
- wirusy, bakterie i grzyby, których rodzaj lub ilość odbiega od składu
naturalnej mikroflory powietrza;
kropelki cieczy
, np. kwasów, zasad, rozpuszczalników.
DO NATURALNYCH ŹRÓDEŁ
ZANIECZYSZCZEŃ POWIETRZA NALEŻĄ:
wulkany (ok. 450 czynnych), z których wydobywają się m.in.
popioły wulkaniczne i gazy (CO2, SO2, H2S - siarkowodór i in.);
pożary lasów, sawann i stepów (emisja CO2, CO i pyłu);
bagna wydzielające m.in. CH4 (metan), CO2, H2S, NH3;
powierzchnie mórz i oceanów, z których unoszą się duże ilości soli;
gleby i skały ulegające erozji, burze piaskowe;
tereny zielone, z których pochodzą pyłki roślinne.
ŹRÓDŁA ANTROPOGENICZNE
(POWSTAJĄCE W WYNIKU DZIAŁALNOŚCI CZŁOWIEKA)
MOŻNA PODZIELIĆ NA 4 GRUPY:
1.
energetyczne - spalanie paliw,
2.
przemysłowe - procesy technologiczne
w zakładach chemicznych, rafineriach,
hutach, kopalniach, cementowniach,
3.
komunikacyjne, głównie transport
samochodowy, ale także kolejowy,
wodny i lotniczy,
4.
komunalne - gospodarstwa domowe
oraz gromadzenie i utylizacja odpadów i
ścieków (np. wysypiska, oczyszczalnie
ścieków).
Szczególnie groźne są zanieczyszczenia
spowodowane dwutlenkiem siarki i
dwutlenkiem azotu.
Dwutlenek azotu
Dwutlenek azotu
miejscowo drażniący spojówki oraz
miejscowo drażniący spojówki oraz
śluzówki mogący prowadzić dość intensywnego
śluzówki mogący prowadzić dość intensywnego
podrażnienia dróg oddechowych oraz płuc.
podrażnienia dróg oddechowych oraz płuc.
Dwutlenek siarki
Dwutlenek siarki
działa silnie drażniąco, zwiększa
działa silnie drażniąco, zwiększa
wydzielanie śluzu, poraża nabłonek migawkowy,
wydzielanie śluzu, poraża nabłonek migawkowy,
powoduje zwężenie oskrzeli. Przy zetknięciu z cieczą
powoduje zwężenie oskrzeli. Przy zetknięciu z cieczą
na powierzchni śluzówek i spojówek tworzy się kwas
na powierzchni śluzówek i spojówek tworzy się kwas
siarkawy H2SO3 o silnie drażniących
siarkawy H2SO3 o silnie drażniących
właściwościach.
właściwościach.
Chlorowodór
Chlorowodór
intensywnie drażniąc górne drogi
intensywnie drażniąc górne drogi
oddechowe powoduje ich ostre zapalenie.
oddechowe powoduje ich ostre zapalenie.
Formaldehyd
Formaldehyd
jest gazem o silnym działaniu
jest gazem o silnym działaniu
drażniącym. Posiada również intensywne działanie
drażniącym. Posiada również intensywne działanie
alergizujące
alergizujące
Chlorek winylu
Chlorek winylu
wchłania się przez drogi
wchłania się przez drogi
oddechowe. Wykazuje działanie kancerogenne
oddechowe. Wykazuje działanie kancerogenne
(naczyniako-mięśniaki wątroby). Zwiększa się
(naczyniako-mięśniaki wątroby). Zwiększa się
wrażliwość na oziębianie, mogą występować
wrażliwość na oziębianie, mogą występować
zmiany skórne oraz cechy uszkodzenia wątroby.
zmiany skórne oraz cechy uszkodzenia wątroby.
Amoniak
Amoniak
jest gazem o charakterystycznej ostrej
jest gazem o charakterystycznej ostrej
woni. Wykazuje silne działanie drażniące na
woni. Wykazuje silne działanie drażniące na
górne drogi oddechowe oraz spojówki.
górne drogi oddechowe oraz spojówki.
Aerozol kwasu siarkowego
Aerozol kwasu siarkowego
tlenki azotu i ozon
tlenki azotu i ozon
uszkadzają nabłonek oddechowy oraz
uszkadzają nabłonek oddechowy oraz
śródbłonek naczyń włosowatych pęcherzyków
śródbłonek naczyń włosowatych pęcherzyków
płucnych, porażają mechanizmy obronne układu
płucnych, porażają mechanizmy obronne układu
oddechowego i powodują rozedmę płuc
oddechowego i powodują rozedmę płuc
zwiększają zapadalność na bakteryjne zapalenie
zwiększają zapadalność na bakteryjne zapalenie
płuc, przyśpieszają starzenie organizmu.
płuc, przyśpieszają starzenie organizmu.
Aldehydy
Aldehydy
i
i
okroleina
okroleina
silnie drażnią oczy, błonę
silnie drażnią oczy, błonę
śluzową nosa i górnych dróg oddechowych,
śluzową nosa i górnych dróg oddechowych,
działają uczulającą, mutagennie i rakotwórczo.
działają uczulającą, mutagennie i rakotwórczo.
Wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne
Wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne
,
,
azbest, związki arsenu, chromu, niklu działają
azbest, związki arsenu, chromu, niklu działają
rakotwórczo.
rakotwórczo.
Tlenek węgla
Tlenek węgla
jest produktem niekompletnego
jest produktem niekompletnego
spalania węgla, a jego szkodliwe działanie
spalania węgla, a jego szkodliwe działanie
polega na blokowaniu hemoglobiny, co
polega na blokowaniu hemoglobiny, co
uniemożliwia jej przenoszenie tlenu we krwi.
uniemożliwia jej przenoszenie tlenu we krwi.
Może być szczególnie niebezpieczny dla ludzi
Może być szczególnie niebezpieczny dla ludzi
cierpiących na serce, nawet w stężeniu często
cierpiących na serce, nawet w stężeniu często
stwierdzanym w pomieszczeniach zamkniętych.
stwierdzanym w pomieszczeniach zamkniętych.
Zanieczyszczenia powietrza są wchłaniane przez ludzi
głównie w trakcie oddychania. Przyczyniają się do
powstawania schorzeń układu oddechowego
dychawica oskrzelowa
rozedma płuc
zapalenie oskrzeli
A także zaburzeń reprodukcji i alergii.
ZANIECZYSZCZENIA
ZANIECZYSZCZENIA
WÓD
WÓD
Zanieczyszczenia wód to substancje chemiczne, bakterie i
Zanieczyszczenia wód to substancje chemiczne, bakterie i
inne mikroorganizmy, obecne w wodach naturalnych w
inne mikroorganizmy, obecne w wodach naturalnych w
zwiększonej ilości. Substancje chemiczne - organiczne i
zwiększonej ilości. Substancje chemiczne - organiczne i
nieorganiczne (mineralne) - występują w postaci
nieorganiczne (mineralne) - występują w postaci
roztworów, roztworów koloidalnych i zawiesin.
roztworów, roztworów koloidalnych i zawiesin.
Do najczęściej występujących antropogenicznych
Do najczęściej występujących antropogenicznych
zanieczyszczeń wód powierzchniowych należą
zanieczyszczeń wód powierzchniowych należą
pestycydy
pestycydy
substancje powierzchniowo czynne
substancje powierzchniowo czynne
węglowodory ropopochodne
węglowodory ropopochodne
Fenole
Fenole
chlorowe pochodne bifenylu
chlorowe pochodne bifenylu
metale ciężkie, głównie ołów, miedź, chrom, kadm, rtęć i cynk
metale ciężkie, głównie ołów, miedź, chrom, kadm, rtęć i cynk
wody podgrzane (zanieczyszczenie termiczne), które są
wody podgrzane (zanieczyszczenie termiczne), które są
szczególnie niebezpieczne dla wód powierzchniowych o małym
szczególnie niebezpieczne dla wód powierzchniowych o małym
przepływie lub wód stojących.
przepływie lub wód stojących.
Najwięcej zanieczyszczeń
Najwięcej zanieczyszczeń
trafia do wód razem ze
trafia do wód razem ze
ściekami.
ściekami.
Innymi źródłami zanieczyszczeń wód są:
Innymi źródłami zanieczyszczeń wód są:
transport wodny i lądowy
transport wodny i lądowy
stosowanie pestycydów i nawozów
stosowanie pestycydów i nawozów
sztucznych
sztucznych
odpady komunalne i przemysłowe.
odpady komunalne i przemysłowe.
PESTYCYDY
PESTYCYDY
Wpływ pestycydów na zdrowie człowieka :
Oddziaływują bezpośrednio na ośrodkowy i
Oddziaływują bezpośrednio na ośrodkowy i
obwodowy układ nerwowy
obwodowy układ nerwowy
Powodują zaburzenia w metabolizmie
Powodują zaburzenia w metabolizmie
neurohormonów w różnych częściach mózgu
neurohormonów w różnych częściach mózgu
Upośledzają procesy odpornościowe
Upośledzają procesy odpornościowe
(immunotoksyczne)
(immunotoksyczne)
Ogniskowa martwica komórek wątroby
Ogniskowa martwica komórek wątroby
Niemiarowość pracy serca
Niemiarowość pracy serca
Zmniejszona płodność u kobiet
Zmniejszona płodność u kobiet
ZANIECZYSZCZENIA GLEB
ZANIECZYSZCZENIA GLEB
To substancje chemiczne i radioaktywne oraz
To substancje chemiczne i radioaktywne oraz
mikroorganizmy występujące w glebach w
mikroorganizmy występujące w glebach w
ilościach przekraczających ich normalną
ilościach przekraczających ich normalną
zawartość, niezbędną do zapewnienia obiegu
zawartość, niezbędną do zapewnienia obiegu
materii i energii w ekosystemach.
materii i energii w ekosystemach.
Pochodzą m.in. :
Pochodzą m.in. :
ze stałych i ciekłych odpadów przemysłowych i
ze stałych i ciekłych odpadów przemysłowych i
komunalnych
komunalnych
gazów i pyłów emitowanych z zakładów
gazów i pyłów emitowanych z zakładów
przemysłowych
przemysłowych
gazów wydechowych silników spalinowych oraz
gazów wydechowych silników spalinowych oraz
substancji stosowanych w rolnictwie
substancji stosowanych w rolnictwie
W wyniku niewłaściwej działalności rolniczej :
W wyniku niewłaściwej działalności rolniczej :
do gleb i gruntów przedostają się
do gleb i gruntów przedostają się
zanieczyszczenia pochodzące z użytych w
zanieczyszczenia pochodzące z użytych w
nadmiarze
nadmiarze
nawozów mineralnych
nawozów mineralnych
i
i
organicznych
organicznych
.
.
Bardzo szkodliwe działanie dla środowiska
Bardzo szkodliwe działanie dla środowiska
mają wszelkie zanieczyszczenia nawozów
mają wszelkie zanieczyszczenia nawozów
sztucznych. Przykładem może tu być
sztucznych. Przykładem może tu być
kadm
kadm
,
,
występujący w nawozach fosforowych.
występujący w nawozach fosforowych.
Najbardziej rozpowszechnione
Najbardziej rozpowszechnione
zanieczyszczenia gleb to:
zanieczyszczenia gleb to:
Związki organiczne
Związki organiczne
(np. substancje
(np. substancje
ropopochodne,
ropopochodne,
pestycydy
pestycydy
)
)
Metale ciężkie
Metale ciężkie
- ołów (Pb), miedź (Cu),
- ołów (Pb), miedź (Cu),
rtęć (Hg), kadm (Cd), arsen (As) i inne
rtęć (Hg), kadm (Cd), arsen (As) i inne
Sole
Sole
- azotany, siarczany, chlorki
- azotany, siarczany, chlorki
Najbardziej zanieczyszczone
Najbardziej zanieczyszczone
gleby występują w pobliżu
gleby występują w pobliżu
dróg i autostrad
dróg i autostrad
Zawierają zwiększone ilości
Zawierają zwiększone ilości
niebezpiecznych związków ołowiu i tlenków
niebezpiecznych związków ołowiu i tlenków
azotu.
azotu.
Na skutek posypywania powierzchni dróg
Na skutek posypywania powierzchni dróg
solami, gleby i grunty w pobliżu szlaków
solami, gleby i grunty w pobliżu szlaków
komunikacyjnych są silnie zasolone.
komunikacyjnych są silnie zasolone.
Znaczne ilości szkodliwych
Znaczne ilości szkodliwych
zanieczyszczeń przedostają się do gleb
zanieczyszczeń przedostają się do gleb
wraz ze ściekami komunalnymi.
wraz ze ściekami komunalnymi.
Zawierają one m.in. detergenty oraz
Zawierają one m.in. detergenty oraz
drobnoustroje chorobotwórcze.
drobnoustroje chorobotwórcze.
ŚCIEKI KOMUNALNE
ŚCIEKI KOMUNALNE
ŹYWNOŚĆ
ŹYWNOŚĆ
Rośliny pochodzące z ZANIECZYSZCZONYCH
TERENÓW zawierają toksyczne substancje i po spożyciu
mogą powodować u ludzi zatrucia pokarmowe
Każdego roku bada się od kilkuset do kilku tysięcy próbek
Każdego roku bada się od kilkuset do kilku tysięcy próbek
owoców, warzyw, zbóż, mleka i jego przetworów pod
owoców, warzyw, zbóż, mleka i jego przetworów pod
kątem zawartości pestycydów.
kątem zawartości pestycydów.
Wyniki badań wskazują, że znaczny odsetek żywności
Wyniki badań wskazują, że znaczny odsetek żywności
zawiera pozostałości monitorowanych pestycydów
zawiera pozostałości monitorowanych pestycydów
dotyczy to zwłaszcza owoców cytrusowych, upraw
dotyczy to zwłaszcza owoców cytrusowych, upraw
szklarniowych i mleka. Wiadomo, że w każdym
szklarniowych i mleka. Wiadomo, że w każdym
gospodarstwie rolnym zajmującym się uprawą roślin dla
gospodarstwie rolnym zajmującym się uprawą roślin dla
celów zarobkowych są stosowane środki ochrony roślin
celów zarobkowych są stosowane środki ochrony roślin
można więc założyć, że ogromna większość produktów
można więc założyć, że ogromna większość produktów
rolnych trafiająca na rynek zawiera ich pozostałości.
rolnych trafiająca na rynek zawiera ich pozostałości.
Z punktu widzenia resortu zdrowia,
najbardziej narażone na szkodliwe działanie
zanieczyszczonej żywności są dwie grupy
społeczne:
małe dzieci
ludzie chorzy
Dlatego też żywność dla dzieci i wszelkiego
rodzaju odżywki są pod szczególnym nadzorem.
Stopień zanieczyszczenia i poziom
Stopień zanieczyszczenia i poziom
czynników szkodliwych w żywności ma
czynników szkodliwych w żywności ma
szczególne znaczenie i wpływ na młody
szczególne znaczenie i wpływ na młody
organizm i kumuluje się w nim w stopniu
organizm i kumuluje się w nim w stopniu
niesłychanie wyższym niż u dorosłych.
niesłychanie wyższym niż u dorosłych.
Jeśli chodzi o
Jeśli chodzi o
ołów
ołów
, jest to nawet
, jest to nawet
40%,
40%,
podczas gdy u
podczas gdy u
dorosłych
dorosłych
zaledwie
zaledwie
5%.
5%.
Jednym z największych
Jednym z największych
zagrożeń środowiska w
zagrożeń środowiska w
Polsce, jest
Polsce, jest
ołów
ołów
Dotyczy to szczególnie obszarów mocno
Dotyczy to szczególnie obszarów mocno
zurbanizowanych i uprzemysłowionych.
zurbanizowanych i uprzemysłowionych.
Stężenie ołowiu w atmosferze jest przyczyną
Stężenie ołowiu w atmosferze jest przyczyną
całego szeregu problemów zdrowotnych.
całego szeregu problemów zdrowotnych.
Są wśród nich:
Są wśród nich:
zaburzenia emocjonalne, między innymi agresja,
zaburzenia emocjonalne, między innymi agresja,
nadpobudliwość
nadpobudliwość
zaburzenia mowy
zaburzenia mowy
zaburzenia słuchu.
zaburzenia słuchu.
METALE CIĘŻKIE
METALE CIĘŻKIE
KUMULUJĄ SIĘ W
KUMULUJĄ SIĘ W
ORGANIZMIE
ORGANIZMIE
Stwarza to realne zagrożenie dla zdrowia społeczeństwa. Metale
Stwarza to realne zagrożenie dla zdrowia społeczeństwa. Metale
ciężkie bowiem mogą być przyczyną wielu chorób, zwłaszcza
ciężkie bowiem mogą być przyczyną wielu chorób, zwłaszcza
Sercowo – naczyniowych
Sercowo – naczyniowych
Nerek
Nerek
Układu nerwowego
Układu nerwowego
Zmiany mutagenne
Zmiany mutagenne
Teratogenne
Teratogenne
Metale mogą być przyczyną większości chorób cywilizacyjnych.
Metale mogą być przyczyną większości chorób cywilizacyjnych.
Alarmująco przedstawiają się zwłaszcza wyniki badania odżywek
Alarmująco przedstawiają się zwłaszcza wyniki badania odżywek
dla niemowląt i dzieci oraz preparatów dietetycznych - w
dla niemowląt i dzieci oraz preparatów dietetycznych - w
których zawartość zwłaszcza kadmu bardzo często przekracza
których zawartość zwłaszcza kadmu bardzo często przekracza
dopuszczalne normy.
dopuszczalne normy.
Od roku 1995 wszystkie grunty rolne i leśne chronione są
Od roku 1995 wszystkie grunty rolne i leśne chronione są
specjalną ustawą mającą na celu zapobieganie negatywnym
specjalną ustawą mającą na celu zapobieganie negatywnym
wpływom miast i działaności przemysłowej.
wpływom miast i działaności przemysłowej.
Zanieczyszczenie środowiska nie jest obojętne dla zdrowia
Zanieczyszczenie środowiska nie jest obojętne dla zdrowia
człowieka. Szczególnie narażone na wszelkie niedogodności,
człowieka. Szczególnie narażone na wszelkie niedogodności,
także i na zagrożenia ekologiczne są dzieci, ich delikatne
także i na zagrożenia ekologiczne są dzieci, ich delikatne
organizmy.
organizmy.
Jednym z takich zagrożeń jest
Jednym z takich zagrożeń jest
bliskość składowania
bliskość składowania
odpadów
odpadów
. Może ona być powodem różnych problemów
. Może ona być powodem różnych problemów
zdrowotnych tj:
zdrowotnych tj:
wady wrodzone;
wady wrodzone;
zaburzenia płodności;
zaburzenia płodności;
niektóre choroby nowotworowe;
niektóre choroby nowotworowe;
zaburzenia immunologiczne;
zaburzenia immunologiczne;
zaburzenia pracy nerek;
zaburzenia pracy nerek;
zaburzenia czynności wątroby;
zaburzenia czynności wątroby;
zaburzenia układu oddechowego;
zaburzenia układu oddechowego;
zaburzenia neurologiczne.
zaburzenia neurologiczne.
SKŁADOWISKA ODPADÓW
SKŁADOWISKA ODPADÓW
Dzieci mieszkające w odległości do 3 km
Dzieci mieszkające w odległości do 3 km
od wysypiska śmieci częściej cierpią na
od wysypiska śmieci częściej cierpią na
bóle głowy, brzucha, biegunki, częściej
bóle głowy, brzucha, biegunki, częściej
mają różne zmiany skórne (m.in. rumień),
mają różne zmiany skórne (m.in. rumień),
skarżą się na bóle gardła, bóle stawowe;
skarżą się na bóle gardła, bóle stawowe;
częściej chorują też na astmę oskrzelową
częściej chorują też na astmę oskrzelową
i alergię. U niektórych z nich stwierdzono
i alergię. U niektórych z nich stwierdzono
też zmiany błony śluzowej i w uzębieniu
też zmiany błony śluzowej i w uzębieniu
oraz nieprawidłową klatkę piersiową,
oraz nieprawidłową klatkę piersiową,
nieprawidłowe krzywizny kręgosłupa itd.
nieprawidłowe krzywizny kręgosłupa itd.
SKUTKI ZDROWOTNE
SKUTKI ZDROWOTNE
ZANIECZYSZCZENIA
ZANIECZYSZCZENIA
ŚRODOWISKA
ŚRODOWISKA
Wiele niekorzystnych zmian w organizmie, m.in.:
Wiele niekorzystnych zmian w organizmie, m.in.:
zmiany w nerkach, jelitach i wątrobie;
zmiany w nerkach, jelitach i wątrobie;
bóle i zesztywnienia kręgosłupa;
bóle i zesztywnienia kręgosłupa;
w łożysku ciężarnych kobiet - zaburzenia rozwoju
w łożysku ciężarnych kobiet - zaburzenia rozwoju
płodu;
płodu;
niską masę urodzeniową dziecka, co zmniejsza
niską masę urodzeniową dziecka, co zmniejsza
jego szansę przeżycia;
jego szansę przeżycia;
zaburzenia rozwoju dzieci mieszkających w
zaburzenia rozwoju dzieci mieszkających w
rejonach zanieczyszczonych
rejonach zanieczyszczonych
obniżenie ilorazu inteligencji u osób stale
obniżenie ilorazu inteligencji u osób stale
podtruwanych;
podtruwanych;