Teoria i metodyka rekreacji ruchowej

Termin rekreacji ruchowej:

Wg .T. Wolańskiej

„

Wszelki ruch sportowo- campingowy,

uprawiany w czasie wolnym dla

odpoczynku, rozrywki, rozwoju

własnej osobowości, bez nastawienia

się przede wszystkim na osiągnięcie

maksymalnych wyników sportowych,

niezbyt męczących się a

przynoszących odprężenie, radość i

przyjemność „

Inne ujęcia rekreacji

ruchowej:

Zajęcia o treści ruchowo-sportowej lub

turystycznej, którym człowiek oddaje się z

własnej chcecie w czasie wolnym dla odpoczynku,

przyjemności i rozwoju własnej osobowości.

Aktywny wypoczynek, masowa kultura

fizyczna, sortowanie, czynności związane z

ruchem i wysiłkiem fizycznym. Ma ona za zadanie

zapewnić biologiczna sprawność organizmu,

jednocześnie usprawnić psychiczne i społeczne

funkcjonowanie jednostki, poszerzając sferę jej

zainteresowań i możliwości.

Rekreacja ruchowa ma na

celu:

Uzupełnić braki w

kształtowaniu kultury

fizycznej człowieka,

Doskonalić poziom motoryki,

Podtrzymywać sprawność

wydolność fizyczną do późnej

starości

Kształtować poprawną

postawę ciała

Korygować nieprawidłowości

w postawie związane z

niewłaściwą pozycja

przyjmowaną w pracy ,szkole

Chronić przed negatywnymi

skutkami cywilizacji

technicznej

Funkcje rekreacji ruchowej:

Zdrowotna

- profilaktyka i terapia chorób cywilizacyjnych

Regeneracyjna

- znoszenia negatywnych skutków

nadmiernego, jednostronnego wysiłku fizycznego

Sprawnościowa

- podnoszenie swojej sprawności fizycznej

Estetyczna

- utrzymanie lub korygowanie sylwetki

Kompensacyjna

- wyrównywanie braków codziennego

życia (szczególnie ruchu)

Antyinwolucyjna

- przeciwdziałanie procesom starzenia

się

Społeczno - Afiliacyjna

- uwalnianie od stresów, napięć i

obciążeń współczesnego życia

Autoekspresyjna

- zaspokajanie potrzeby samorealizacji

Podział rekreacji ruchowej ze względu na intensywność

wysiłku.

Relaksacyjne – spacery, wędkowanie, obserwacje przyrody

O średniej intensywności – jazda na łyżwach, żeglowanie,

gimnastykowanie

Ćwiczenia intensywne – biegi, pływanie, aerobik

Podział rekreacji ruchowej ze względu na formy

organizacyjne:

Indywidualne i zespołowe

„

Sport dla wszystkich” – cechą charakterystyczną jest udział w

niej osób dorosłych w wieku produkcyjnym i emerytalnym,

rodzin, młodzieży. „Sport dla wszystkich” – prawo każdego

człowieka do sportu, do korzystania z warunków do

uczestnictwa w sporcie.

Dyscypliny sportu, różne formy aktywności ruchowej od

spontanicznych, niezorganizowanych zabaw i gier ruchowych do

zorganizowanych ćwiczeń fizycznych wykonywanych regularnie.

Założenia metodyczne

stosowane w rekreacji

ruchowej

W założeniach metodycznych

uwzględniający aspekt społeczno

-wychowawczy należy wziąć pod uwagę

kształcenie postaw i potrzeb

rekreacyjnych. Może się to dokonać

poprzez uświadomienie społeczeństwa o

profilaktycznych walorach rekreacji

ruchowej lub przez udział w atrakcyjnym,

dobrze zorganizowanych imprezach,

zachęcających do uczestnictwa w nich.

W metodyce rekreacji podstawowymi

terminami wymagającymi omówienia są:

formy,

metody,

środki.

1.Formy wykorzystywane w rekreacji:

Za formę można uznać rodzaj określonego

działania, które ma na celu doskonalenie pycho –

somatycznej funkcji organizmu, rozwój nawyków

ruchowych, udostępnianie możliwości wyżycia się

ruchowego, krzewienie rekreacji.

Biorąc pod uwagę kryterium zadań ,można je

uporządkować następująco:

-formy organizacyjne

-formy upowszechniania rekreacji w środowisku

-formy dydaktyczne

Formy organizacyjne

Za formę tą uznajemy

stronę organizacyjną zajęć,

Np. zespół ćwiczebny, kurs

szkoleniowy, imprezę

rekreacyjna, wczasy,

wycieczkę.

Formy upowszechniania

rekreacji w środowisku

Sposoby wdrążenia

społeczeństwa do uprawiania

aktywnych form wypoczynku

Formy dydaktyczne

Treść realizowanych zajęć. Omawiając formy rekreacji

wymienia się Np. gry i zabawy ruchowe, gimnastykę,

narciarstwo, taniec, mała turystykę. Rozpatrując formy w

tym ujęciu, należałoby w nich wyróżnić:

Formy nauczania-ukierunkowane na rozwój motorycznej

sprawności organizmu i kształtowanie określonych

umiejętności ruchowych

Formy prowadzenia zajęć –dostosowanie do specyfiki

grup oraz terenu, w którym się odbywają

Formy samodoskonalenia- występują u ludzi o dużym

zasobie nawyków ruchowych i świadomości celu

działania.

Formy oceny i samokontroli -pozwalające określić efekty

stosowanych ćwiczeń, koniecznie przy ustalaniu

programu usprawniającego.

2. Metody

-Metoda jest to sposób postępowania dla osiągnięcia określonego

celu.

-Głównym celem rekreacji ruchowej jest psycho -motoryczny

rozwój organizmu wyrażający się umiejętnością pokonywania

różnorodnych wysiłków fizycznych oraz przystosowania

organizmu do zmieniających się warunków środowiska

zewnętrznego.

-Metody stosowane w rekreacji ruchowej pomagają ćwiczącym w

opanowaniu nawyków ruchowych, umiejętności i zdolności do

wykonywania coraz bardziej złożonych ćwiczeń oraz dostarczają

wiadomości w zakresie ich zastosowania w codziennym życiu.

- W doborze metod uwzględniamy: stan zaawansowania

ćwiczącego, zainteresowania, potrzeby ,wiek i płeć ,charakter

wykonywanej pracy

Wyróżniamy:

A .Metody oglądowe.

W czasie stosowania metody

oglądowej ćwiczący uzyskuje

wyobrażenie ruchu za pomocą

oddziaływania na analizator

wzroku. Dokonuje się to na

podstawie demonstracji

ćwiczenia, plansz ,filmu itp.

Stosuje się tę metodę zarówno w

nauczaniu ruchów prostych jak i

złożonych bądź gdy ćwiczenie jest

mało znane.

B .Metody słownego ujęcia ruchu.

-Metoda słowna polega na określeniu

ćwiczenia za pomocą opisu i

objaśnienia.

-Wymaga ona myślenia obrazowego

oraz tworzenia wyobrażenia ruchu na

podstawie wiązania słowa z aparatem

kinestetyczno – ruchowym..

- Słowa pomagają w precyzji ruchu, w

określeniu tempa, dynamiki,

częstotliwości wykonywania ruchu,

określenie kierunków wykonywania

oraz ułatwia eliminacje błędów.

-Dzięki te metodzie łatwiej zapamiętuje

się ćwiczenie.

C .Metody działania praktycznego

-Wymagają aktywnej postawy ćwiczących

- Świadomości korzyści, jakie wynikają ze

stosowania zdobytych umiejętności w praktycznym

działaniu.

- Metoda ta należy do tzw. metod aktywizujących,

głównym celem jest samodzielne opanowanie przez

ćwiczących określonego zadania ruchowego na

podstawie literatury, folderów, tablic poglądowych.

-Zaletą jej jest dowolność wyboru programu

usprawniającego lub nawet opracowanie przy pomocy

instruktora rekreacji programu dostosowanego do

możliwości ruchowych własnego organizmu.

-Stosowanie tej metody wpływa na uzyskiwanie

coraz większej samodzielności w rozwiązywaniu

zadań ruchowych oraz uczy pełniej rozumieć własny

organizm i jego potrzeby.

3.Środki działania

-Środki ułatwiają, umożliwiają, a czasem nawet

warunkują osiągniecie zamierzonego celu.

-Głównym środkiem wykorzystywanym w rekreacji

ruchowej jest ruch.

- Kształtowanie cech motorycznych dokonuje się za

pomocą rożnych form ćwiczeń Np. .gimnastyki, gier i

zabaw, atletyki terenowej. Są to środki działania, które

w rekreacji ruchowej mogą być stosowane w formie

ściślej lub dowolnie modyfikowane i przekształcone oraz

dostosowane do potrzeb rożnych kategorii odbiorców.

-Środki umożliwiające realizacje form ruchowych to:

tereny rekreacyjne ,obiekty ,urządzenia ,sprzęt

Metodyka rekreacji ruchowej

obejmuje proces:

1.Nauczania:

-Charakter planowy, kierowany i

zorganizowany. W ukierunkowanym

procesie nauczania ćwiczeń ruchowych

instruktor wyposaża uczestników zajęć

w zasób wiadomości, umiejętności oraz

nawyków ruchowych opierając się

aktywnym współudziale ćwiczących.

-Zwięzły opis i objaśnienie ćwiczenia

aktywizują u ćwiczących proces

myślenia oraz wywołują wyobrażenia

ruchu. Dokładny i prawidłowy pokaz

sprzyja jego wykonaniu.

-W każdej grupie ćwiczebnej należy kłaść

duży nacisk na wprowadzanie w pracy

zasad: świadomości, aktywności,

dostępności i atrakcyjności ćwiczeń.

Wybór metody powinien być uwarunkowany stopniem

trudności nauczanego ruchu oraz poziomem usprawnienia

ruchowego grupy. W każdym zorganizowanym nauczaniu

należy opierać się na zasadach, czyli ogólnych normach

postępowania, warunkujących osiągnięcie zamierzonych

celów dydaktycznych.

-Komendy nie mogą sprawić wrażenia bezwzględnego rozkazu.

-Zauważone błędy, które mogą zagrażać bezpieczeństwu

ćwiczących lub wyraźnie nie sprzyjają poprawnemu

opanowaniu ćwiczenia, nie mogą być omawiane

indywidualnie, lecz należy je poprawiać ogólnie, stosując

Np. powtórny pokaz ćwiczenia lub dokładniejsze omówienie

sposobu wykonania i ewentualne wskazanie występujących

błędów.

Do podstawowych i najczęściej stosowanych w praktyce

rekreacji ruchowej zasad należą następujące:

Świadomości

Aktywności

Poglądowości

Systematyczności

Dostępności

Stopniowania trudności

Utrwalania

Atrakcyjności

Sprawny przebieg procesu nauczania zależy od:

Treści przedmiotu nauczania

Doboru materiału ćwiczebnego

Dostosowanie metod i treści zajęć i rodzaju grupy

ćwiczebnej

Rodzaju wykorzystywanych środków działania

2.Proces organizowania

Dobra organizacja zajęć to jeden z

podstawowych warunków osiągnięcia

efektów dydaktycznych.

Wszystko, co zwiększa zainteresowanie

ćwiczeniami, sprzyja większej frekwencji na

zajęciach, pozwala na utrzymanie ładu i

zaangażowania ćwiczących

W czasie prowadzenia zajęć ruchowych z

grupą niejednorodną, np. w rodzinnych

zespołach ćwiczebnych, usprawnienie

procesu dydaktycznego dokonuje się przez

podział na zastępy i podzastępy a w nich

różnicowanie ćwiczeń, metody nauczania

oraz stopnia natężenia wysiłku

Uatrakcyjnienie zajęć przez bodźce, Np. w formie

częstych zmian:

Miejsca ćwiczeń ( hala sportowa, boisko, tereny

rekreacyjne)

Sprzętu do zajęć i przyborów do ćwiczeń

Ustawień ( rzędy, szeregi, kolumny, koła)

Pozycji wyjściowej do ćwiczeń ( parterowe, średnie,

wysokie)

Tempa i dynamiki ćwiczeń

Elementów współzawodnictwa.

W zakresie organizacji zajęć wchodzą czynności

mające na celu:

Usprawnienie przebiegu procesu dydaktycznego

Uatrakcyjnienie zajęć

Utrzymanie porządku

Zapewnienie bezpieczeństwa w czasie ćwiczeń

Prawidłowe rozplanowanie czasu zajęć

Wytworzenie przyjemnej atmosfery i właściwego

nastroju w czasie ćwiczeń

Odpowiednie rozplanowanie czasu zajęć:

Cześć pierwsza - kształcąca lub

ogólnorozwojowa, powinna obejmować około ¼

całości czasu zajęć

Cześć główna – wykorzystujemy na opanowanie

nowego zadania ruchowego, przeznaczając na

ten cel około polowy czasu globalnego

Cześć końcowa- realizujemy ćwiczenia

uzupełniające, stwarzając atmosferę radość i

emocji.

3.Kierowanie w rekreacji ruchowej

-To celowe i świadome działanie zmierzające do

osiągnięcia określonych efektów, oparte na

prawidłowym doborze metod i środków działania.

-Wymaga od specjalisty zasadniczych kwalifikacji

zawodowych oraz znajomości zasad i praw

rządzących procesami rozwoju życia osobistego i

społecznego.

-Efekty pracy animatora zależą od stopnia

zaangażowania praktycznego i emocjonalnego

związanego z umiłowaniem zawodu, a także

entuzjazmu w pracy i przyjaznym stosunkiem do

grupy.

Efektywne kierowanie

Wyzwalanie tkwiących w uczestnikach osobistych

osobistych społecznych wartości,

Wykorzystywanie charakterystycznych dla

człowieka dążeń do doskonalenia się i

uzyskiwania coraz większych sukcesów

Utrwalenie zainteresowań i postaw

rekreacyjnych

Rozwijanie świadomości o rekreacji ruchowej i jej

roli w życiu człowieka.

Animator – Instruktor - Trener:

Powinien mieć pogodne usposobienie,być inteligentny i kulturalny

Posiadać łatwość w nawiązywaniu kontaktów

Opanowanie zasad kierowania grupą

Umiejętność prowadzenia propagandy i dar przekonywania

Znajomość zarządzeń i przepisów dotyczących organizacji zajęć bezpieczeństwa

uczestników i zasad higieny

Ceni się właściwa postawę moralna i etyczna, jego zainteresowania społeczne i

intelektualne i umiejętności wychowawcze oraz praktyczne

Dużą uwagę zwraca się u animatora na: sprawność fizyczna, odwagę, zdecydowanie w

działaniu ,sylwetkę ,estetyczny wygląd oraz odpowiedni strój do wykonywania zajęć.

Powinien posiadać wiadomości zawodowe i ogólne ,oraz swoisty talent pedagogiczny

4.Krzewienie rekreacji ruchowej

Upowszechnianie modelu aktywnego wypoczynku

Rozwijanie zainteresowań

Rozbudzanie potrzeb do ruchu

Przekazywanie wzorów kreatywnego spędzania czasu

wolnego

Ukierunkowanie ludzkich postaw i zachowań

Krzewienie rekreacji ruchowej u dzieci:

Pokonać bariery zwiane z niechcenia do wysiłku

obawa ośmieszenia

Zmian postaw i zwyczajów spędzania czasu wolnego.

Krzewienie rekreacji ruchowej dorosłych:

Jest to wychowanie do starości

Pomoc ludziom w nabywaniu zainteresowań i

aspiracji które pomogą w czasie emerytury

dopomogą w realizacji trybu i życia sprzyjającego

wydłużeniu młodości i dającego satysfakcje.

Kategorie czasu popularyzowania aktywnego

wypoczynku:

Długofalowe

Kształcenie do szeroko pojętej kultury fizycznej z myślą o

przyszłym społeczeństwu dokonywane są przez:

nauczycieli, rodziców ,przyjaciół i grupy rówieśnicze przez

instytucje ,palcówki specjalistyczne i organizacje

społeczne.

Krótkofalowe

Odbywa się w formie doraźnej tj. stwarzanie klimatu do

budzenia się zainteresowań, wciągania i wdrażania do

uczestnictwa w zorganizowanych lub indywidualnych

zajęciach ruchowych. Tworzenie warunków do ich realizacji

w rożnych środowiskach a także przestawienie

społeczeństwa z formacji konsumpcyjnej na aktywną .

Krzewienie rekreacji ruchowej dokonywana jest

za pośrednictwem:

-środków masowego przekazu

-szkół, placówek wychowawczych, organizacji

młodzieżowych, rodziny

-instytucji zaspokajanych potrzeby rekreacyjne

ludności.

Techniki i reguły przekazywania treści:

-naśladowanie- przejmowanie wzorców osobowych

-przekonywanie do nowych zachowań

-manipulowanie-wywoływanie sytuacji sprzyjających

określonemu postępowaniu

Proces wychowania do rekreacji wg.

Czajkowskiego:

Rozbudzanie zainteresowań i postaw rekreacyjnych

Kształtowanie potrzeb i postaw

Zapoznanie z szerokim wachlarzem nowych form

rekreacyjnych rekreacyjnych stworzenie możliwości

ich stosowania

Kształtowanie i utrwalanie umiejętności i nawyków

aktywnego wypoczynku, wzmacnianie motywacji w

tym kierunku.

Wyrabianie umiejętności właściwej oceny i decyzji

wyboru form rekreacyjnych, korzystnych korzystnych

punktu widzenia dobra jednostki i społeczeństwa.

5.Poradnictwo

Może mieć charakter bezpośredniej porady lub pośredniego

oddziaływania za pomocą środków masowego przekazu, głównie

przez TV, radio, wydawnictwa

Porady bezpośrednie dzielimy na:

- Porady i informacje ogólne na temat możliwości udziału w

zorganizowanych formach aktywnego wypoczynku.

Udziela się informacji o rodzajach zespołów ćwiczebnych,

formach prowadzonych zajęć, miejscu i terminie zajęć oraz

warunkach udziału w zespole. A ponadto informuje się o

możliwościach właściwego spędzania weekendów i urlopów dla

osób indywidualnych indywidualnych ich rodzin.

-Wskazówki dotyczące najwłaściwszych form działania

indywidualnych indywidualnych zakresie profilaktyki zdrowotnej.

Zadaniem osoby udzielającej poradę jest:

określenie poziomu sprawności fizycznej i

wydolności organizmu za pomocą pomiarów

i badań lekarskich, testów oraz wywiadu

wskazanie najbardziej właściwszych form

zajęć ruchowych, określenie częstotliwości

ćwiczeń oraz stopnia natężenia wysiłku

ustalenie sposobu dokonywania

samokontroli w zakresie uzyskiwanych

efektów usprawniających

udostępniane pomocy dydaktycznych oraz

udzielanie pomocy w zakresie zakupu

odpowiedniego sprzętu sportowo-

turystycznego.

Punkty poradnictwa :

Powinny być zlokalizowane przy ogólnodostępnych ośrodkach

rekreacyjnych

Właściwie wyposażone (przyrządy do badań diagnostycznych)

:aparat do mierzenia ciśnienia ,spirometr ,cyklometr ,waga ,stoper

,kozetka ,przybory do testów oraz niektóre urządzenia i przybory

gimnastyczne ułatwiające instruktaż i demonstracje ćwiczeń.

Poradnictwem dla animatorów są Punkty Konsultacyjne

-ich celem jest świadczenie pomocy ,

-udzielanie porad w zakresie organizacji imprez rekreacyjnych

,zespołów ćwiczebnych ,

-udostępnianie materiałów pomocniczych i sprzętu do ćwiczeń:;

-udzielanie informacji w zakresie metodyki prowadzenia zajęć ,

-pomoc w samokształceniu oraz dokształcaniu na kursach

specjalistycznych.

Document Outline