CUKRZYCA TYPU 2

Cukrzyca

Jest to przewlekłe schorzenie ,

którego nie można wyleczyć.

Leczenie polega na

„wyrównywaniu cukrzycy” to znaczy
na osiągnięciu najlepszej wartości
glikemii, ciśnienia tętniczego krwi,
cholesterolu, wagi ciała i wielu innych
parametrów.

Cukrzyca (

łac.

diabetes mellitus) to,

zgodnie z definicją

Światowej Organizacji Zdrowia

, grupa chorób

metabolicznych charakteryzująca się

hiperglikemią

wynikającą z defektu

wydzielania lub działania

insuliny

Przewlekła hiperglikemia wiąże się z
uszkodzeniem, zaburzeniem czynności i
niewydolnością różnych narządów,
szczególnie oczu, nerek, nerwów, serca i
naczyń krwionośnych.

Cukrzyca typu 1

• Nazywana jest cukrzycą ludzi

młodych ponieważ najczęściej rozwija
się u osób przed 20 rokiem życia

• wymaga przestrzegania zaleceń

żywieniowych i substytucyjnego
podawania insuliny do końca życia

• Jest insulinozależna

Epidemiologia cukrzycy

2,5 miliona chorych w Polsce (połowa ma
objawy i jest leczona, połowa bezobjawowa)

Około 10% chorych na cukrzycę w USA to

pacjenci z cukrzycą typu 1 ( w Polsce ok. 10-
15% )

Około 90% chorych to pacjenci z cukrzycą

typu 2 ( w Polsce ok.85-90% )

Według Światowej Organizacji

Zdrowia cukrzyca to choroba, która

towarzyszy człowiekowi od tysiącleci.

Jednak w ostatnim dziesięcioleciu

naszego stulecia cukrzyca zaczyna

przybierać wymiary epidemii,

zwłaszcza w zakresie cukrzycy typu 2.

Co roku o 11% zwiększa się liczba

cierpiących na nią osób. Światowa

Organizacja Zdrowia przewiduje, że w

roku 2025 na świecie będzie ok. 300

milionów chorych na cukrzycę typu 2.

Badania przesiewowe

• U każdej osoby powyżej 45 rż, co 3 lata
• Co roku w następujących przypadkach:
• U osób z nadwagą,
• Z cukrzycą występującą rodzinnie
• U osób mało aktywnych fizycznie
• U osób z nieprawidłowymi badaniami

( nieprawidłowa glikemia na czczo, nietolerancja
glukozy)

• Z przebytą cukrzycą ciążową
• Z nadciśnieniem tętniczym

Algorytm diagnostyczny

cukrzycy

Algorytm diagnostyczny

cukrzycy

glukoza we krwi żylnej w dowolnym czasie

objawy hiperglikemii, lub glukozuria, lub hiperglikemia

przygodna

glikemia na czczo

cukrzyca

> 5,5 mmol/l

( 100 mg/dl)

> 11,0 mmol/l

( 200 mg/dl)

> 6 mmol/l

( 110 mg/dl)

 7,0 mmol/l

(> 125 mg/dl)

> 5,0 mmol/l

(> 90 mg/dl)

cukrzyca

OGTT

coroczne badanie w kierunku

czynników ryzyka miażdżycy

(w tym glikemia)

wg European Diabetes Policy Group, 1998-1999

Rozpoznanie

Oznaczenie

Stężenie glukozy w

osoczu

Interpretacja

Glikemia przygodna

> Lub = 200 mg/dl

Rozpoznanie cukrzycy

jeśli u chorego

występują typowe

objawy choroby

Glikemia na czczo

<100 mg/dl

100-125 mg/dl

> Lub =126 mg/dl

Prawidłowa glikemia

na czczo

Nieprawidłowa

glikemia na czczo

(IGF)

cukrzyca

Glikemia w 120 min

OGTT

<140 mg/dl

140-199 mg/dl

> Lub = 200 mg/dl

Prawidłowa tolerancja

glukozy

Nieprawidłowa

tolerancja glukozy

cukrzyca

Długotrwałe leczenie cukrzycy:

• Jego celem jest normalizacja biochemicznych i

klinicznych wskaźników zaburzeń, uzyskania

dobrej jakości życia oraz jak najpełniejszych

możliwości realizacji indywidualnych i

społecznych aspiracji chorego.

• Długotrwałe leczenie cukrzycy obejmuje 5 grup

działań:

– edukację terapeutyczną,
– lecznicze modyfikacje żywienia,
– stosowanie systematycznego treningu fizycznego,
– leczenia hipoglikemizującego za pomocą insuliny lub

doustnymi lekami hipoglikemizującymi,

– Rehabilitację fizyczną i społeczną.

1. Edukacja terapeutyczna:

• Leczenie cukrzycy trwa całe życie chorego. Jego

dom staje się dodatkową instytucją, która może

ułatwiać leczenie, a sam pacjent i jego rodzina

działają jako partnerzy lekarza wykonując

codziennie odpowiednie zalecenia, prowadząc

prozdrowotny styl życia i dokonując samokontroli.

• Czynności te wymagają wiele dodatkowej wiedzy,

umiejętności i motywacji. Z tego względu każdy

pacjent i jego rodzina powinni uzyskać

odpowiednią edukację terapeutyczną.

2. Żywienie w cukrzycy:

• W celu ułatwienia obliczenia zawartości substratów

energetycznych (węglowodanów w pożywieniu)

wprowadzono pojęcie wymiennika

węglowodanowego (jednostka chlebowa), co

odpowiada ilości produktu zawierającego 12g

węglowodanów (48 kcal).

•  Dla przykładu:
1 WW = 1/3 bułki kajzerki (ok. 20g)
           = 1 mały ziemniak (ok. 80g)
           = 2 średnie marchewki (ok. 270g)
           = pół dużej gruszki (ok. 110g)
           = 2 płaskie łyżeczki cukru (10g)
           = niepełna szklanka mleka, kefiru (200ml)
           = pół małego kubka jogurtu owocowego (80g).

PRZYKŁAD : DRUGIE

ŚNIADANIE

• 3 WW
1 WW- pieczywo= 1 kromka bułki paryski lub

                               ½ bułki grahamki
1WW – napój mleczny= 4/5  szkl. kefiru lub
                               2/3 jogurtu naturalnego
1WW- warzywa, owoce= 1 papryka lub ¾
                            szkl. groszku konserw., lub
                             4 mandarynki lub 1 jabłko

Indeks Glikemiczny

• Węglowodany grupuje się jeszcze w inny sposób, aby ułatwić ich

prawidłowe spożycie wprowadzono pojęcie Indeksu

Glikemicznego.

(IG) produktów, który określa tempo wzrostu poziomu cukru we

krwi po spożyciu określonych produktów spożywczych. Poziom

IG wyrażany jest w procentach, np. dla jabłka wynosi 39%.

Oznacza to, że szybkość, z jaką przybywać będzie glukozy we

krwi po spożyciu jabłka, to 39% tego, co można by

zaobserwować po spożyciu czystej glukozy.

Produkty o niskim poziomie IG (poniżej 50%) są polecane,

ponieważ zapewniają stabilny poziom cukru we krwi i

zapobiegają wahaniom glikemii

w ciągu doby. Produkty o wysokim IG nie są zalecane, ponieważ
powodują nadmierne podwyższenie poziomu cukru we krwi, a

następnie zmiany samopoczucia, przyrost masy ciała,

zwiększone ryzyko chwiejności cukrzycy i wystąpienia chorób

serca.

Produkty o wysokim IG należy ograniczać.

100%

90–100%

70–90%

50–70%

30–50%

do 30%

glukoza

coca-cola, pepsi, płatki ryżowe i kukurydziane, ziemniaki puree, miód, ryż
preparowany

pieczywo pszenne, pszenno-żytnie, żytnie, chleb chrupki, mąka pszenna,
proszek budyniowy, ryż gotowany, babka piaskowa, herbatniki, biszkopty

płatki owsiane, kukurydza, sacharoza, banany, niesłodzone soki owocowe,
chleb gruboziarnisty

mleko, jogurt naturalny,owoce np: jabłka, brzoskwinie, makaron, lody, rośliny
strączkowe

surowa marchew, warzywa zielone,
fasola, bób

Poposiłkowy
wzrost

glikemii

Artykuły spożywcze

3. Zasady leczenia wysiłkiem

fizycznym w cukrzycy typu 1:

• Zwiększone zużycie glukozy przez pracujące

mięśnie jest z leczniczego punktu widzenia

korzystne dla chorego na cukrzycę typu 1, jednak

cel ten musi być osiągnięty przy zachowaniu

odpowiednich warunków.

– leczniczy trening fizyczny może być zalecony

pacjentowi co najmniej zadowalająco wyrównanemu

metaboliczne:

• należy unikać wysiłku, jeśli glikemia na czczo jest

wyższa od 250 mg/dl oraz obecna jest ketonuria lub

gdy glikemia przewyższa 300 mg/dl nawet bez

obecności ciał ketonowych,

• gdy glikemia jest niższa od 100 mg/dl, należy spożyć

węglowodany,

• należy monitorować stężenie glukozy przed i po

wysiłku

• zwykle konieczne jest spożycie dodatkowych posiłków

węglowodanowych przed lub w czasie i po wysiłku.

4. Cele insulinoterapii

Zależnie od typu cukrzycy

insulinoterapia spełnia

dwa

podstawowe zadania:

W cukrzycy typu 1 substytucja
bezwzględnego niedoboru insuliny.

W cukrzycy typu 2 uzupełnia niedobór
insuliny endogennej i przyczynia się do
przezwyciężania insulinooporności.

Kontrola cukrzycy -

Hemoglobina glikowana

• Glukoza wiązana jest z cząsteczką hemoglobiny (Hb)

podczas cyklu życiowego krwinki czerwonej, tworząc

hemoglobinę glikowaną (HbA1 lub HbA1c).

• Odsetek HbA1c odzwierciedla poz.glukozy we krwi

podczas poprzedzających 6-12 tygodni.

• Wykazano, że monitorowanie HbA1c jest

najbardziej przydatną metodą długoterminowej

kontroli metabolicznej oraz jedynym dostępnym

i wiarygodnym parametrem oceny ryzyka

wystąpienia mikroangiopatii w późniejszym

okresie choroby.

• We wszystkich ośrodkach zajmujących się leczeniem

osób chorych za cukrzycę powinna istnieć możliwość

pomiaru HBA1c.

Kryteria dobrej kontroli

glikemii (American

Diabetes

Association,2002)

norma

cel

Hemoglobina glikowana- Hba1c <6
<7

( norma 4.0-6.0% )

ADA Recommendations, Diabetes Care
25, Supplement 1,Jan.2002

Powikłania cukrzycy:

• Ostre: kwasica i śpiączka ketonowa,

nieketonowa śpiączka hipermolalna, kwasica

i śpiączka mleczanowa,hipoglikemia

• Przewlekłe:
Angiopatia cukrzycowa:

– Mikroangiopatia: retinopatia, nefropatia,

tłuszczakowate obumieranie skóry,

– Makroangiopatia: chns, zwężanie tętnic szyjnych,

niedokrwienna choroba mózgu, tętniak aorty,

miażdżyca,

– Neuropatia: centralna, obwodowa, układu

autonomicznego.

Przewlekłe powikłania

cukrzycy

• Stopa cukrzycowa – powstaje w

wyniku współistnienia neuropatii
ruchowej i czuciowej – zaburzenia
czucia bólu, temperatury, dotyku i
zaniki mięśniowe sprzyjają powstaniu
owrzodzeń.

• Zmiany patologiczne dotyczą naczyń,

nerwów, skóry, mięśni i kości

Stopa cukrzycowa

6-10% chorych z cukrzycą

• Klasyfikacja:
• 0 – stopa dużego ryzyka
• 1 – powierzchowne owrzodzenie
• 2 – owrzodzenie głębokie, drążące do

mięśni i stawów

• 3 – jak w 2 + zapalenie kości
• 4 – miejscowa zgorzel palców
• 5 – zgorzel stopy, posocznica

Typowe objawy stopy

cukrzycowej

• zaburzone odczuwanie bólu,
• niedokrwienie stóp,
• gorsze gojenie się ran,
• tworzenie się modzeli (odciski,

stwardnienia naskórka), owrzodzeń,

zaczerwienień (stany zapalne),

uszkodzeń skóry (otarcia, zranienia,

drobne pęknięcia skóry, zrogowacenia),

• deformacje kości.

Zasady pielęgnacji stóp dla

osób z cukrzycą (1):

• codziennie przed kąpielą oglądać stopy

w celu wykrycia uszkodzeń (w razie

trudności posłużyć się lustrem lub

poprosić o pomoc najbliższych),

• myć stopy w letniej, bieżącej wodzie

(37°C) z mydłem,

• przed myciem zmierzyć temperaturę

wody za pomocą termometru.

Zasady pielęgnacji stóp dla

osób z cukrzycą (2):

• dbać o to, aby stopy były zawsze czyste i

suche, szczególnie przestrzenie między
palcami,

• do pielęgnacji stóp nie używać żadnych

ostrych przyborów, urządzeń elektrycznych
ani środków chemicznych,

• do skracania paznokci używać tylko pilnika,
• stwardniałą skórę i nagniotki usuwać tylko

przy użyciu pumeksu,

Zasady pielęgnacji stóp dla

osób z cukrzycą (3):

• jeśli skóra jest zbyt sucha - używać kremu

nawilżającego, a jeśli nadmiernie wilgotna - pudru

do stóp,

• nie używać drażniących kremów, ani środków

usuwających nagniotki,

• codziennie zmieniać skarpetki (powinny być

bawełniane lub wełniane), rajstopy lub pończochy,

• nigdy nie chodzić boso (zwłaszcza na plaży),

• nigdy nie zakładać butów na gołe stopy - zawsze

nosić skarpetki,

• do ogrzania stóp nie używać termoforu ani poduszki

elektrycznej, zamiast tego zakładać ciepłe skarpety,

• za każdym razem przed włożeniem butów na nogi

sprawdzać wewnętrzną wyściółkę butów wkładając

do nich rękę,

• nosić tylko miękkie, wygodne i dobrze dopasowane

do stopy obuwie.

Objawy hipoglikemii

Glukoza w

osoczu

Glukagon

Adrenalina

Głód komórek nerwowych

Działanie wegetatywne

Neurohipoglikemia

Kortyzol

Objawy hipoglikemii.

•

Osłabienie, senność, ospałość

•

Zawroty głowy,

•

Trudności z koncentracją

uwagi, Niewyraźna mowa

•

Zaburzenia pamięci świeżej,

•

Zaburzenia koordynacji

ruchów (niepewny krok),

•

Zaburzenia wzroku

(niewyraźne, podwójne

widzenie, zaburzenia

odróżniania kolorów),

•

Ogniskowe objawy

neurologiczne,

•

Drgawki,

•

Utrata przytomności.

•

Uczucie głodu,

•

Uczucie zdenerwowania,

•

Drżenie kończyn,

•

Drętwienie warg, palców,

języka,

•

Nudności,

•

Bladość,

•

Wzmożona potliwość,

•

Kołatanie serca,

przyśpieszenie tętna.

Neurohipoglikem

Objawy wegetatywne

Hipoglikemia w przebiegu cukrzycy

Przyczyny:

•

Błędy żywieniowe.

•

Nadmierny i
niezaplanowany
wysiłek fizyczny.

•

Błędy w adaptacji
dawki insuliny.

•

Podanie za dużej
dawki insuliny.

•

Zmiany we
wchłanianiu insuliny.

•

Spożycie alkoholu.

•

I trymestr ciąży.

•

Remisja cukrzycy.

Hipoglikemia w przebiegu cukrzycy

Zwiększone narażenie:

•

Dzieci do 5 r.ż.

•

Chorzy z wieloletnim
przebiegiem cukrzycy,

•

Chorzy z dobrze
kontrolowaną cukrzycą,

•

Chorzy popełniający
błędy żywieniowe,

•

Chorzy z
nieświadomością
hipoglikemii.

Objaw „brzasku”

•

Koszmary senne,

•

Ból głowy po przebudzeniu,

•

Zaburzenia zdolności logicznego

myślenia po przebudzeniu,

•

Moczenie nocne,

•

objaw brzasku - wzrost poziomu cukru we krwi we wczesnych

godzinach rannych spowodowany wygasaniem działania

insuliny, podanej podskórnie przez chorego, i nasileniem

wydzielania hormonu wzrostu w czasie snu

Efekty wysiłku fizycznego

w cukrzycy:

• Utrzymanie prawidłowego RR;
• Obniżenie „złego” cholesterolu;
• Podwyższenie „dobrego” cholesterolu; (jedynie

skutecznie działający czynnik)

• Wzmocnienie serca;
• Zmniejszenie ryzyka zawału serca i udaru mózgu;
• Poprawa sprawności fizycznej;
• Poprawa samopoczucia;
• Ułatwienie uzyskania prawidłowych poziomów cukru

we krwi;

• Ew. zmniejszenie dawek leków doustnych i/lub insuliny
• Opóźnienie bądź zapobieganie rozwojowi niektórych

późnych powikłań cukrzycy

Mechanizm działania wysiłku

fizycznego w cukrzycy

1. Mięśnie zużywają zawarty w nich

glikogen.

2. Wychwytywanie glukozy z krwi.
3. Spadek stężenia glukozy
4. Spadek produkcji insuliny w

trzustce.

5. Uwalnianie z wątroby glikogenu.

Rozpoczęcie aktywności

fizycznej - MARSZ

• bezpieczny i dobry dla każdego.
• NIE MA przeciwwskazań do marszu.
• Na początku 15 minut energicznego

spaceru,

• W kolejnych tygodniach wydłużać

stopniowo o kilka minut,

• Docelowo- co najmniej 30 minut

(optymalnie-60minut) najlepiej

codziennie.

• 10 000kroków / dzień

GRANICA WYSIŁKU- TĘTNO

• Optymalnie: 50-75% wartości tętna

maksymalnego

• Przyśpieszenie bicia serca i oddechu, ale tylko do

momentu, kiedy można swobodnie rozmawiać.

• Tętno maksymalne = 220 – wiek (w latach)

np. dla pacjenta 60lat:
220-60=160 uderzeń/minutę –tętno max.
50%- (50x160):100= 80 uderzeń/min
75% - (75x160):100= 120 uderzeń/min
Prawidłowe tętno podczas ćwiczeń: 80-120u/min

Nie ćwiczyć, gdy:

• Jakakolwiek infekcja, złe

samopoczucie

• Do 2 godzin po ciężkim posiłku
• Podczas ekstremalnej pogody (upał,

mrozy)

• Nigdy po bólu, odczuciu dyskomfortu
• Nigdy po urazie lub nadwyrężeniu

mięśni

Przerwać wysiłek fizyczny

gdy:

• Zawroty, ból głowy
• Objawy hipoglikemii
• Gwałtowny wzrost tętna lub tętno

powyżej wartości pożądanych,

• Duszność, zadyszka,
• Ból za mostkiem promieniujący do

lewej kończyny, szczęki, nadbrzusza

• Ogólne zmęczenie, osłabienie

Młodzi, z wyrównaną cukrzycą,

bez powikłań

• WSKAZANE :
• Gimnastyka, marsze, biegi, tenis ziemny,

stołowy, pływanie, narciarstwo,

łyżwiarstwo, gry w piłkę.

• PRZECIWSKAZANE :
• Szybownictwo, spadochroniarstwo,

alpinizm, bobsleje, skoki, sporty motorowe,

kajakarstwo, nurkowanie, podnoszenie

ciężarów, przeciąganie liny.

ZASADY POSTĘPOWANIA:

• Dobre wyrównanie metaboliczne

• Nie wolno ćwiczyć, gdy stężenie glukozy jest < 80mg/dl lub

bezpośrednio po niedocukrzeniu

• Nie wolno ćwiczyć, gdy stężenie glukozy jest>250mg/dl, lub

gdy w moczu jest aceton,

• Kontrolować poziom glikemii przed i po wysiłku, oraz w

trakcie, jeśli trwa dłużej niż 30 minut,(co 30 minut)

• Kontrolować poziom glikemii 30-60 minut po zakończeniu

treningu

• Ilość dodatkowo podanych węglowodanów zależy od

glikemii wyjściowej, w czasie i po wysiłku. (0,5-3 WW)

• Regulować dawki insuliny ( ↓o 50% gdy normoglikemia przy

śniadaniu)

• Pacjent musi mieć przy sobie „coś słodkiego”,proste szybko

przyswajalne węglowodany oraz glukagon

ZASADY POSTĘPOWANIA

cd.

• W razie wystąpienia pierwszych objawów hipoglikemii

NATYCHMIAST

przerwać trening, spożyć glukozę, ew.

wstrzyknąć glukagon.

• Uważać na późną, poposiłkową hipoglikemię: po długotrwałym

wysiłku poz. glu ok.godz. 23.00 nie może być niższy niż

180mg/dl

wskazana kontrolna nocna, ok. 3.00 godz.

• Unikać ćwiczeń w okresie szczytu działania insuliny. Najlepiej

w pierwszej godz. po posiłku.

• Nie podawać insuliny w grupę mięśni, które będą ćwiczone,

jeśli ćwiczyć będzie całe ciało (pływanie) to podać insulinę w

brzuch,

• Ćwiczyć w towarzystwie partnera lub grupie osób, które są

poinformowane o chorobie, wiedzą co zrobić w razie

hipoglikemii.

• Systematyczny, najlepiej codziennie, ew. 4 x w tygodniu, co

najmniej 20-45 minut.

PRZECIWSKAZANIA

• Niewydolność krążeniowa, obrzęk, duszność,

duże nadciśnienie

• Niewydolnośc metaboliczna z kwasicą,

śpiączką, osłabieniem

• Duże zmiany w siatkówce
• Zaawansowane zmiany naczyniowe

kk.dolnych, bóle spoczynkowe,

• Powikłania nerkowe, z dużym białkomoczem,
• Inne choroby towarzyszące cukrzycy

KINEZYTERAPIA

• Ćw.oddechowe w pozycji leżącej,

siedzącej lub stojącej (10 wdechów 2
x dziennie)

• Ćw. czynne w pozycji

leżącej,siedzącej lub stojącej –kk i
tułowia (1 x 10minut),

• 30 minut marszu szybkiego,

FIZYKOTERAPIA

• Zaburzenia naczyniowe:
• Prądy interferencyjne, terapuls

• Zmiany neurologiczne (mrowienia,

pieczenie, ból)

• Sollux z filtrem niebieskim,
• Galwanizacja p.bólowa
• DD (p.bólowo, poprawa ukrwienia i

trofiki)

Cukrzyca a sport

wyczynowy

• Nie ma przeciwwskazań

• Intensywny wysiłek zmniejsza zaburzenia metaboliczne,

• Jest dobrze tolerowany

• Zawsze (!) po konsultacji z lekarzem diabetologiem – ustalenie

odpowiednich dawek insuliny

• Najwyższe laury zdobywali m.in. chorzy na cukrzycę:

• Arthur Ashe – słynny amerykański tenisista, zwycięzca Wimbledonu

Gary Hall – amerykański pływak, zdobył na Olimpiadach 10 medali,

w tym 5 złotych

Steve Redgrave - brytyjski wioślarz, pięciokrotny złoty medalista

olimpijski

Will Cross – chorował na cukrzycę już 26 lat, gdy zdobył biegun

południowy, a wcześniej północny, najwyższe szczyty obu Ameryk i

przeszedł Saharę.

SŁAWNI CUKRZYCY

• Thomas Edison,

• Paul Cezanne,

• Michaił Gorbaczow,

• Ernest Hemingway,

• Elvis Presley,

• Giacomo Puccini,

• Elizabeth Taylor,

• Lech Wałęsa,

• Ella Fitzgerald

• Syd Barret, Halle Berry, Johny Cash, Miles Davis,,

B.B. King, George Lucas , Meatloaf, Spencer

Tracy, Marta Wiśniewska „Mandaryna” …

Ćwiczenia –

przykłady

• Ćwiczenie na

schodach. Spróbuj

przejść jedną

kondygnację

schodów idąc

tylko na palcach.

• Ćwiczenie na

krześle: trzymając

ręce złożone na

piersiach, usiądź

na krześle i wstań

20 razy.

• Napinanie mięśni łydek:

oprzyj się dłońmi o ścianę,

trzymając stopy nieco do

tyłu, pięty przyciśnięte do

podłoża. Zegnij ręce 10

razy utrzymując

wyprostowane plecy i nogi.

Ćwiczenie zapobiega

skurczom nóg.

• Ćwiczenie palców:

trzymając się oparcia

krzesła opuszczaj się i

podnoś na palcach stojąc w

miejscu.

• Wymachy nóg: stań z jedną

nogą nieco uniesioną, na

przykład na książce.

Trzymając się krzesła lub

stołu wymachuj drugą nogą

tam i z powrotem 10 razy.

Potem zmień nogę i

powtórz ćwiczenie.

•

• Wymachy stóp: usiądź na

podłodze i oprzyj

się plecami o twardą

powierzchnię np. ścianę.

Potrząsaj stopami aż do

momentu, gdy poczujesz iż

są rozluźnione i ciepłe.

PODSUMOWANIE

• Wysiłek fizyczny stanowi równoważny element

terapii cukrzycy

• Nie wolno ćwiczyć, gdy poziom glukozy jest zbyt

niski lub wysoki

• Konieczne zabezpieczenie słodkim napojem,

prostym cukrem, glukagonem,

• Przerwać ćwiczenia gdy pojawią się objawy

hipoglikemii

• kontrolować tętno, glikemię
• Wysiłek tlenowy, wytrzymałościowy nie siłowy
• Nie zostawiać ćwiczącego pacjenta samego
• Systematyczność, przynajmniej 3-4 razy w tygodniu

Document Outline