Objawy wskazujące na możliwość rozwoju cukrzycy

Definicja cukrzycy



Zespół zaburzeń metabolicznych

charakteryzujących się hiperglikemią

spowodowaną:

Defektem dotyczącym wydzielania

insuliny

Defektem dotyczącym działania insuliny

istnieniem obu defektów jednocześnie

Klasyfikacja cukrzycy

4 typy kliniczne cukrzycy:

•

Cukrzyca typu I *

•

Cukrzyca typu II*

•

Inne specyficzne typy cukrzycy (genetyczne

uszkodzenia komórek beta, genetyczne defekty

działania insuliny, choroby trzustki,

endokrynopatie indukowane przez leki, związki

chemiczne, zakażenia, formy cukrzycy wywołanej

procesem immunologicznym)

•

Cukrzyca ciężarnych (rozpoznawana w okresie

ciąży)

70-85% - cukrzyca typu 2

10% - cukrzyca typu 1

MODY – cukrzyca typu 2 u ludzi

młodych

LADA- cukrzyca o podłożu

autoimmunologicznym ujawniająca

się w wieku starszym

Objawy wskazujące na możliwość

rozwoju cukrzycy



wzmożone pragnienie;



wielomocz;



zmniejszenie masy ciała;



osłabienie;



pojawienie się zmian ropnych na

skórze oraz stanów zapalnych

narządów moczowo-płciowych.

Grupy ryzyka zachorowań na cukrzycę

•

z nadwagą (BMI ≥ 25 kg/m2);

•

z cukrzycą występującą w rodzinie (rodzice

bądź rodzeństwo);

•

mało aktywnych fizycznie;

•

z grupy środowiskowej lub etnicznej częściej

narażonej na cukrzycę;

•

u których w poprzednim badaniu stwierdzono

nieprawidłową glikemię na czczo (> 100

mg/dl; > 5,6 mmol/l) lub nietolerancję

glukozy;

•

z przebytą cukrzycą ciężarnych;

Grupy ryzyka zachorowań na cukrzycę

c.d.

•

kobiety, które urodziły dziecko o masie ciała

> 4 kg;

•

z nadciśnieniem tętniczym (≥ 140/90 mm

Hg);

•

z hiperlipidemią [stężenie cholesterolu frakcji

HDL <40 mg/dl (< 1,0 mmol/l) i/lub

triglicerydów > 250 mg/dl (2,85 mmol/l)];

•

z zespołem policystycznych jajników;

•

z chorobą układu sercowo-naczyniowego.

Nazewnictwo stanów

hiperglikemicznych

•

prawidłowa glikemia na czczo: 60-99 mg/dl

(3,4-5,5 mmol/l);

•

nieprawidłowa glikemia na czczo 100–125

mg/dl (5,6– 6,9 mmol/l);

•

nieprawidłowa tolerancja glukozy w 2.

godzinie testu tolerancji glukozy według

Światowej Organizacji Zdrowia - glikemia

140–199 mg/dl (7,8–11 mmol/l);

Nazewnictwo stanów

hiperglikemicznych c.d

•

stan przedcukrzycowy (

prediabetes

) —

nieprawidłowa glikemia na czczo lub

nieprawidłowa tolerancja glukozy;

•

cukrzyca: objawy hiperglikemii i glikemia

przygodna ≥ 200 mg/dl (11,1 mmol/l) lub

2-krotnie glikemia na czczo ≥ 126 mg/dl

(7,0 mmol/l), lub glikemia w 2. godzinie po

obciążeniu glukozą według zaleceń WHO ≥

200 mg/dl (11,1 mmol/l).

Rozpoznanie zaburzeń gospodarki

węglowodanowej

Oznaczenie

Stężenie glukozy w

osoczu

Interpretacja

Glikemia przygodna

>200 mg/dl

(11,1mmol/l)

cukrzyca

Glikemia na czczo

<100mg/dl

(5,6mmol/l)

100-125mg/dl(5,6-

6,9mmol/l

≥

126mg/dl

(7,0mmol/l)

Prawidłowa glikemia

Nieprawidłowa glikemia

cukrzyca

Glikemia w 120 min

OGTT

<140mg/dl

(7,8mmol/l)

140-199mg/dl (7,8-

11,0)

≥

200 mg/dl

(11,1mmol/l)

Prawidłowa tolerancja

Nieprawidłowa tolerancja

Cukrzyca

Przewlekłe powikłania

cukrzycy

•

Retinopatia cukrzycowa

•

Nefropatia cukrzycowa

•

Neuropatia *

•

Zmiany w układzie sercowo-

naczyniowym ( choroba

niedokrwienna, udar mózgu)

Leczenie

•

Insulinoterapia

•

Doustne leki przeciwcukrzycowe*

•

leczenie dietetyczne

•

Wysiłek fizyczny

Insulina

•

Gospodarka białkowa

- pobudza transport aminokwasów do

komórki

- pobudza syntezę białek

- hamuje rozpad białek

•

Gospodarka węglowodanowa

Pobudza transport glukozy do komórek

Pobudza wykorzystanie glukozy w

komórce

Pobudza syntezę glikogenu

Hamuje glikogenolizę i

glukoneogenezę

Wskazania do stosowania

insuliny

•

Cukrzyca typu 1 (insulinozależna)

•

Cukrzyca typu 2:

- kiedy doustne leki są nieskuteczne

- istnieją powikłania cukrzycy – nefropatia,

retinopatia, neuropatia

- okresowo: w ostrych zakażeniach,

śpiączka ketonowa, spiączka

hiperosmolarna, pacjenci poddawani

zabiegom operacyjnym, kobiety w ciąży

Objawy niepożądane

insulinoterapii

•

Hipoglikemia

•

Insulinooporność

•

Uczulenie – nie powinno się zdarzyć

•

Lipodystrofia

RODZAJE INSULIN ZE WZGLĘDU NA

CZAS DZIAŁANIA

•

I KRÓTKO DZIAŁAJĄCE

– początek

działania po ok. 15 –40 min.(s.c) i

trwa 6- 8 godzin

•

Actrapid HM

•

Gensulin R

•

Humulin R

•

Polhumin R

RODZAJE INSULIN ZE WZGLĘDU NA

CZAS DZIAŁANIA

•

I A - szybko działające

insuliny

analogowe

–

Humalog (insulin lispro)

początek działania po 0 –15 min.

czas działania 3- 5 godzin.

- Novorapid (insulin aspart)

•

II O POŚREDNIM CZASIE

DZIAŁANIA

początek 40 – 120 min

działają 18 –24 godziny

- Gensulin N

- Humulin N

- Polhumin N

- Insulatard HM

RODZAJE INSULIN ZE WZGLĘDU NA

CZAS DZIAŁANIA

•

III INSULINY DŁUGO DZIAŁAJĄCE

–

działanie 24 godziny

- Humulin U

- Ultratard

IV GOTOWE MIESZANKI ZŁOŻONE ( krótko działającej i

izofanowej)

Gensulin M10, M20, M30, M40, M50

Humalog Mix 25/75, Mix 50/50

Humulin M2, M3

Mixtard 10, 20, 30, 40, 50

Polhumin mix 30

Obowiązujące stężenie 100 jednostek
międzynarodowych w jednym mililitrze - 100
j.m./ml, zalecane przez Światową Organizację
Zdrowia.

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) w
porozumieniu z Międzynarodową Federacją
Diabetologiczną (IDF) postanowiły ujednolicić
kolorystyczny kod insulin ludzkich. Jako
standard, do którego powinni dostosować się
wszyscy producenci insuliny na świecie.

Insulina lantus (insulina

glargine)

•

Jest to nazwa analogu

długodziałającej insuliny ludzkiej

•

Powoli i równomiernie wchłania się z

tkanki podskórnej przez 24 godziny

•

Podaje się ją 1 raz na dobę

•

Godzina podawania jest dowolna, ale

stała

•

Postacie insuliny:

- jednorazowych wstrzykiwaczach -

Novolety

- penfile

- fiolki

Parametry wyrównania w cukrzycy

gospodarki węglowodanowej

•

HbA1c

≤ 6,1%

•

Glikemia na czczo w osoczu krwi żylnej

≤110mg/dl

•

Glikemia na czczo podczas samokontroli 70 – 90 mg/dl

•

Glikemia po posiłku- podczas samokontroli 70 – 135 mg/dl

2. Gospodarki lipidowej

•

Cholesterol <175 mg/dl

•

LDL<100mg/dl

•

Trójglicerydy <150mg/dl

•

HDL >40 mg/dl ( dla kobiet wyższy o 10%)

3. Ciśnienia tętniczego

ciśnienie poniżej 130/80 mmHg

Parametry traktuje się indywidualnie w zależności od sytuacji

pacjenta i schorzeń współistniejących

Oznaczanie hemoglobiny

glikowanej

•

W diagnostyce HbA

( odzwierciedlenie

stężenia glukozy we krwi w ciągu poprzednich

120 dni

•

Jest to retrospektywny wskaźnik glikemii oraz

czynnik ryzyka rozwoju przewlekłych powikłań

cukrzycy

•

Badanie wykonywane rutynowo co 3 miesiące

•

U pacjentów ze stabilnym przebiegiem

choroby i dobrym wyrównaniem

metabolicznym badanie co pół roku

Intensywna insulinoterapia

Jest to wielokrotne (3- 5) podawanie wstrzyknięć insuliny

w ciągu doby lub przy użyciu pompy insulinowej

Zasady intensywnej insulinoterapii:

•

Codzienna samokontrola glikemii

•

Samodzielne podejmowanie przez chorego decyzji o

modyfikacji dawki insuliny i ewentualnych dawkach

dodatkowych w zależności od zapotrzebowania

energetycznego i aktywności fizycznej

•

Precyzyjne określenie docelowych wartości glikemii

•

Edukacja i motywacja chorego

•

Częste kontakty chorego z zespołem prowadzącym

leczenie

Biguanidy

•

Zmniejszenie wytwarzania

glukozy w wątrobie,

zwiększenie wrażliwości

tkanki mięśniowej na insulinę

•

Metformina (Metformin)

Pochodne

sulfonylomocznika

•

Zwiększenie wydzielania

insuliny

•

II generacji

•

Glibenklamid (Euclamin)

•

Gliklazyd (Diabezid, Diaprel, Glinormax)

•

Glipizyd (Glibenese, Glucotrol)

•

Glikwidon (Glurenorm)

•

III generacji

•

Glimepiryd (Amaryl)

•

Novonorm

– budowa inna niż pochodne

sulfonylomocznika ale mechanizm działania podobny

Glitazony

•

Zmniejszenie wytwarzania

glukozy w wątrobie,

zwiększenie wrażliwości

tkanki mięśniowej na insulinę

•

Avantia

Document Outline