Układ ruchowy
Układ ruchowy
Układ ruchowy
•
Wszystkie elementy umożliwiające
wykonanie ruchu dowolnego
▫ Ośrodkowy neuron ruchowy
▫ Obwodowy neuron ruchowy
▫ Mięsień
•
Objawem wspólnym jest osłabienie siły
mięśniowej
Uszkodzenie ośrodkowego neuronu
ruchowego
ZESPÓŁ PIRAMIDOWY
•
Osłabienie siły mięśniowej
▫ Niedowład lub porażenie typu rozlanego
▫ Utrata ruchów delikatnych
•
Zwiększenie napięcia mięśniowego
▫ SPASTYCZNOŚĆ
▫ Wyjątek: przerwanie drogi piramidowej w obrębie pola 4 kory
mózgowej lub piramidy rdzenia przedłużonego
•
Wygórowanie odruchów własnych mięśni +
ew. klonusy
•
Osłabienie lub zniesienie odruchów
skórnych
▫ Brzuszne, podeszwowe, mosznowe
•
Objawy patologiczne + ew. współruchy
▫ Babińskiego, Oppenheima, Gordona, Rossolimo
Zespół piramidowy
Ognisko w pobliżu kory mózgowej
•
Monopareza po stronie przeciwnej
▫Szczególne upośledzenie drobnych,
precyzyjnych ruchów
▫Nigdy nie ma porażenia zaoszczędzone
włókna pozapiramidowe
•
Mogą współistnieć napady padaczkowe typu
Jacksona
•
Przyczyny: guz, uraz, ognisko naczyniopochodne
Zespół piramidowy
Ognisko w torebce wewnętrznej
•
Hemiplegia spastyczna po stronie
przeciwnej
•
Niedowład ośrodkowy nerwów VII i XII
•
Przyczyny: ognisko naczyniopochodne
▫ Krwotoczne
▫ Niedokrwienne
Zespół piramidowy
Ognisko w pniu mózgu
•
Możliwe występowanie zespołów
naprzemiennych
▫ Hemipareza / -plegia spastyczna po stronie
przeciwnej
▫ Porażenie / niedowład nerwu czaszkowego po
stronie uszkodzenia
Zespół Webera- n. III; konary mózgu
Zespół Millarda-Gublera- n. VI i VII; most możliwa
tetraplegia i niedowład n. XII
•
Przyczyny: guz, ognisko naczyniopochodne
▫ Krwotoczne
▫ Niedokrwienne
Zespół piramidowy
Ognisko w rdzeniu kręgowym
•
Odcinek szyjny
▫ Hemipareza / -plegia spastyczna po tej samej
stronie
▫ Przyczyny: SLA, mielopatia szyjna, guz
•
Odcinek piersiowy
▫ Hemipareza / -plegia spastyczna kończyny
dolnej po tej samej stronie (monopareza / -
plegia)
▫ Przyczyny: SLA, SM, guz
Nerwy obwodowe
•
Sploty nerwowe - powstają z
połączenia korzeni rdzeniowych
•
Obwodowe pnie i gałęzie nerwowe –
wychodzą ze splotów nerwowych
•
W większości przypadków charakter
mieszany- czuciowo-ruchowy, zawierają
włókna autonomiczne
•
Nerwom obwodowym
przyporządkowane są określone
mięśnie i obszary unerwienia skóry
Uszkodzenie obwodowego neuronu
ruchowego
ZESPÓŁ WIOTKI
•
Osłabienie siły mięśniowej
▫ Obszar anatomiczny zaopatrywany przez
dany nerw obwodowy (ruchowy lub mieszany)
▫ Niedowład typu ograniczonego
•
Obniżenie lub zniesienie napięcia
mięśniowego
•
Osłabienie lub zniesienie odpowiednich
odruchów
•
Zanik mięśni (widoczny po ok. 3 tyg.)
•
Drżenia pęczkowe (bardzo rzadko-
raczej przy uszkodzeniu rogów
przednich rdzenia)
Cechy uszkodzenia nerwu
obwodowego
•
Porażenie wiotkie
•
Zaburzenia czucia (wszystkie rodzaje;
dotyczą anatomicznego obszaru
unerwienia skóry)
•
Ewentualne parestezje i ból
•
Zmniejszenie wydzielania potu lub brak
potliwości
•
Bolesność uciskowa w miejscu
uszkodzenia (uszkodzenie
mechaniczne)
•
Bolesność zajętego nerwu przy jego
naciąganiu
Badania pomocnicze w
uszkodzeniach nerwów
obwodowych
•
Podstawą jest dokładne badanie
kliniczne
•
Elektromiografia
•
Elektroneurografia
•
Test potliwości (rzadziej wykonywany)
Rodzaje uszkodzenia nerwu
obwodowego
•
Neuropraxis
•
Axonotmesis
•
Neurotmesis
Rodzaje uszkodzenia nerwu
obwodowego
(2)
•
Neuropraxis
▫Zaburzenie czynności bez przerwania
elementów przewodzących
▫Ustępuje całkowicie w ciągu kilku dni
▫Czucie niezaburzone lub tylko
upośledzenie czucia dotyku
▫Nie ma zaniku mięśni ani potencjałów
fibrylacyjnych w EMG
▫Np. w wyniku ucisku nerwu podczas snu
Rodzaje uszkodzenia nerwu
obwodowego
(3)
•
Axonotmesis
▫Przerwanie ciągłości aksonów bez
przerwania osłonki
▫Pełnoobjawowe uszkodzenie nerwu
obwodowego (porażenie i zanik mięśni,
zaburzenia czucia)
▫Regeneracja nerwu przy korzystnych
warunkach anatomicznych
▫Np. w zespole cieśni nadgarstka
Rodzaje uszkodzenia nerwu
obwodowego
(4)
•
Neurotmesis
▫ Przerwanie aksonów i osłonek nerwów
▫ Tworzą się nerwiaki (nieuporządkowany
rozrost regenerujących aksonów przy braku
odpowiedniej struktury przewodzącej)
dolegliwości bólowe
▫ W wyniku ostrego przerwania lub naderwania
nerwów obwodowych oraz przy ciężkim
naciągnięciu splotu
▫ Leczenie chirurgiczne
Zespół
PIRAMIDOWY
•
Osłabienie siły
mięśniowej
▫ Niedowład lub porażenie
typu rozlanego
•
Zwiększenie napięcia
mięśniowego
•
Wygórowanie
odruchów własnych
mięśni
•
Osłabienie lub
zniesienie odruchów
skórnych
•
Objawy patologiczne
•
Osłabienie siły
mięśniowej
▫ Niedowład typu
ograniczonego
•
Obniżenie lub
zniesienie napięcia
mięśniowego
•
Osłabienie lub
zniesienie
odpowiednich
odruchów
•
Zanik mięśni
•
Ew. drżenia pęczkowe
Zespół
WIOTKI
Zespoły rdzeniowe
•
Najczęściej w wywiadzie:
▫Zaburzenia chodu (powoli narastające)
▫Zaburzenia mikcji
▫Zaburzenia czucia kończyn dolnych lub
dolnej połowy ciała
▫Bóle opasujące, uczucie zaciskania
tułowia
▫Ograniczone bóle pleców
▫Objaw Lhermitte’a
Zespół całkowitej poprzecznej przerwy
rdzenia
•
Przyczyny: urazy, zapalenia
•
Wstrząs rdzeniowy: porażenie wiotkie,
zniesienie wszystkich rodzajów czucia,
zahamowanie czynności pęcherza
moczowego i jelita grubego, zniesienie
potencji, zaburzenia troficzne,
zahamowanie wydzielania potu
•
Pas przeczulicy na granicy uszkodzenia
•
Automatyzmy rdzeniowe
•
Spastyczny niedowład z ustawieniem
zgięciowym kończyn
•
Powrót czynności pęcherza i odbytnicy
(automatyczne opróżnianie)
Zespół połowiczego uszkodzenia
rdzenia (Brown-Sequarda)
•
Przyczyny: uraz mechaniczny (np. rana kłuta)
•
Po stronie uszkodzenia i poniżej: niedowład
spastyczny, zniesienie wszystkich rodzajów
czucia (sznury tylne)
•
Po stronie uszkodzenia na jego
wysokości:wąski pas przeczulicy (korzeń
czuciowy)
•
Po stronie przeciwnej i poniżej: zniesienie
czucia bólu i temperatury (skrzyżowana
droga rdzeniowo-wzgórzowa)
Zespół istoty szarej
•
Przyczyny: jamistość rdzenia, wybroczyny
śródrdzeniowe, guzy wewnątrzrdzeniowe
•
Objawy: obustronne rozszczepienne zaburzenia
czucia na poziomie uszkodzenia,
•
Niedowład wiotki na poziomie uszkodzenia przy
zajęciu rogów przednich
•
Niedowład spastyczny poniżej poziomu
uszkodzenia przy zajęciu dróg piramidowych
Zespół złożonych zmian chorobowych
powrózków tylnych i dróg piramidowych
•
Przyczyny: zwyrodnienie powrózków
bocznych (myelosis funicularis) w
przebiegu niedokrwistości złośliwej
•
Objawy: niedoczulica typu sznurowego
poniżej poziomu uszkodzenia.
•
Zaburzenia czucia ułożenia w kończynach
dolnych z ataksją
•
Niedowład spastyczny kończyn dolnych
Zespół stożka rdzeniowego
•
Uszkodzenie segmentow rdzenia S3 - Co
•
Przyczyny: guzy wewnątrzrdzeniowe
pierwotne i przerzutowe, zaburzenia
krążenia krwi
•
Objawy: wiotkie porażenie pęcherza
moczowego (stałe wyciekanie moczu
kroplami), nietrzymanie kału, impotencja,
zaburzenia czucia powierzchniowego o typie
spodni do jazdy konnej (S3-S5), brak
odruchów odbytniczych
Zespół ogona końskiego
•
Uszkodzenie nici korzeniowych poniżej stożka
rdzeniowego (od L4)
•
Przyczyny: guzy wewnątrzkanałowe (wysciółczaki,
tłuszczaki, centralna protruzja jądra miażdżystego)
•
Objawy: obustronne bóle o typie rwy kulszowej, zaburzenia
czucia powierzchniowego od L4, niedowłady wiotkie
odpowiednich mięśni, zniesienie odruchów kolanowych i
skokowych, nietrzymanie moczu i stolca, zaburzenia
potencji
Zespół uszkodzenia korzenia
nerwowego
RADIKULOPATIA
•
Ból promieniujący wzdłuż
odpowiedniego dermatomu
•
Nadwrażliwość bólowa
▫ Przeważa nad zaburzeniami czucia
▫ Zaburzenia czucia wyrażone w różnym
stopniu
•
Osłabienie siły odpowiednich mięśni
typu wiotkiego
▫ Przy dużych uszkodzeniach zaniki
•
Osłabienie lub zniesienie odruchów
głębokich z odpowiedniego poziomu
•
Zachowanie czynności autonomicznych
Uszkodzenie nerwu obwodowego
NEUROPATIA
•
Objawy dotyczą obszaru
zaopatrywanego przez dany nerw
▫ Osłabienie siły mięśniowej
▫ Parestezje i zaburzenia czucia
▫ Zaburzenia troficzne
▫ Zniesienie odruchów głębokich
▫ Bolesność uciskowa nerwu
•
Polineuropatie
▫ Cechy uszkodzenia wielu nerwów
▫ Różne przyczyny
▫ Często rozpoczynają się dystalnie
Zaburzenia złącza nerwowo-
mięśniowego
•
Miastenia i zespoły miasteniczne
▫Zmienność objawów w ciągu doby
▫Etiologia autoimmunologiczna
•
Miotonie
▫Nadmiar acetylocholiny w płytce
motorycznej lub nadwrażliwość receptorów
na ACh
Choroby mięśniowe
•
Dystrofie
▫ Zaburzenia białka strukturalnego dystrofiny
▫ Duchenne’a, Beckera
•
Miopatie
▫ Endokrynologiczne, polekowe, metaboliczne
•
Zapalenie skórno-mięśniowe i wielomięśniowe
▫ Zaliczane do grupy kolagenoz
•
Diagnostyka obejmuje EMG, badania przeciwciał
krwi, biopsję mięśni
Inne schorzenia powodujące zaburzenia
ruchowe
•
Stwardnienie zanikowe boczne (SLA)
▫Jednoczesne uszkodzenie ośrodkowego
neuronu ruchowego i komórek ruchowych
rogu przedniego rdzenia kręgowego
•
Rdzeniowy zanik mięśni
▫Uszkodzenie motoneuronów rogów
przednich rdzenia kręgowego