WARSZAWA – Listopad 2009 r.
Temat 3:
ROLA SIŁ ZBROJNYCH W SYSTEMIE OBRONNYM
PAŃSTWA
WYKŁAD
dr Hieronim SZAFRAN
tel.: 504 600 452
h.szafran@wp.pl
WARSZAWA – Listopad 2009 r.
Temat 3:
ROLA SIŁ ZBROJNYCH W SYSTEMIE OBRONNYM
PAŃSTWA
WYKŁAD
dr Hieronim SZAFRAN
tel.: 504 600 452
h.szafran@wp.pl
Zagadnienia :
1. Misje i zadania Sił Zbrojnych RP
2. Poziom zdolności operacyjnych Sił
Zbrojnych RP
3. Struktura organizacyjna Sił Zbrojnych RP
4. Miejsce i rola organów dowodzenia Sił
Zbrojnych
RP w podsystemie kierowania
bezpieczeństwem
narodowym, w tym obroną państwa
Literatura:
Balcerowicz B., Siły zbrojne w państwie i
stosunkach międzynarodowych,
Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR,
Warszawa 2006.
Huzarski M., Zmienne podstawy
bezpieczeństwa i
obronności państwa, AON, Warszawa 2009.
Obrona narodowa w tworzeniu
bezpieczeństwa III RP. Podręcznik dla
studentek i studentów, red. R. Jakubczak,
Dom Wydawniczy Bellona, Warszawa 2007.
Strategia obronności Rzeczypospolitej
Polskiej (projekt), MON Departament
Strategii i Planowania Obronnego,
Warszawa 2009.
ROLA SIŁ ZBROJNYCH RP
-
są podstawowym elementem systemu
obronnego państwa
, przeznaczonym do
skutecznej realizacji polityki bezpieczeństwa
i obronnej.
Miejsce i rola SZ RP w budowaniu
architektury bezpieczeństwa państwa
wynikają
z potrzeb bezpieczeństwa i obrony
narodowej, zobowiązań sojuszniczych
oraz
uczestnictwa w działaniach na rzecz
międzynarodowego pokoju i stabilności
.
Zwiększające się spektrum zadań
sił
zbrojnych
wymusza zmiany
w procesie
planowania strategicznego oraz częstą
aktualizację podstawowych założeń
planistycznych, w tym szczególnie misji i
zadań sił zbrojnych.
1. Misje i zadania Sił Zbrojnych
RP
TRZY RODZAJE MISJI:
1. zagwarantowanie obrony państwa i
przeciwstawienie się agresji;
2. udział w procesie stabilizacji
międzynarodowej oraz w
operacjach reagowania kryzysowego i
humanitarnych;
3. wspieranie bezpieczeństwa wewnętrznego i
pomoc społeczeństwu.
MISJA ZAPEWNIENIA ZDOLNOŚCI PAŃSTWA
DO OBRONY I PRZECIWSTAWIENIA SIĘ
AGRESJI W RAMACH ZOBOWIĄZAŃ
SOJUSZNICZYCH
1. gotowość do realizacji zadań związanych z
obroną i ochroną nienaruszalności
granic RP;
2. udział w działaniach antyterrorystycznych w
kraju i poza nim;
3. udział w rozwiązywaniu lokalnego lub
regionalnego konfliktu zbrojnego na
obszarze odpowiedzialności NATO lub poza
nim;
4. udział w operacji obronnej poza obszarem
kraju odpowiednio do zobowiązań
sojuszniczych w ramach artykułu 5 Traktatu
Waszyngtońskiego;
5. prowadzenie strategicznej operacji obronnej
na terytorium RP.
MISJA WSPIERANIA BEZPIECZEŃSTWA
WEWNĘTRZNEGO I POMOCY
SPOŁECZEŃSTWU
zdolność do realizacji zadań polegających na:
•
monitorowaniu i ochronie przestrzeni powietrznej
oraz wsparciu ochrony granicy lądowej i wód
terytorialnych;
•
prowadzeniu działalności rozpoznawczej i
wywiadowczej;
•
monitorowaniu skażeń promieniotwórczych,
chemicznych i biologicznych na terytorium
kraju;
•
oczyszczaniu terenu z materiałów wybuchowych
i przedmiotów niebezpiecznych
pochodzenia wojskowego;
•
prowadzeniu działań poszukiwawczo-ratowniczych;
•
pomocy władzom państwowym, administracji
publicznej oraz społeczeństwu w reagowaniu na
zagrożenia.
2. Poziom zdolności operacyjnych Sił
Zbrojnych RP
UTRZYMANIE NIEZBĘDNEGO POZIOMU
ZDOLNOŚCI OPERACYJNYCH
powinny zapewnić:
- w czasie pokoju
– integralność terytorialną oraz
nienaruszalność granic, stanowiące
bezwzględny
priorytet
oraz sprawne przejście do realizacji zadań w
wypadku konfliktu, a także możliwość zaangażowania w
operacje międzynarodowe
zgodnie z podjętymi
zobowiązaniami
;
- w razie konfliktu o małej skali
– obronę państwa
utrzymywanym w czasie pokoju potencjałem obronnym,
na jednym kierunku operacyjnym.
- w razie konfliktu o dużej skali
– rozwinięcie strategiczne
całości sił i utrzymanie strategicznie ważnych obszarów
państwa, przyjęcie na terytorium państwa
Sojuszniczych
Sił Wzmocnienia
i
udział w strategicznej sojuszniczej
operacji obronnej w celu stworzenia warunków do
politycznego rozwiązania konfliktu zgodnie z polską racją
stanu
.
UTRZYMANIE NIEZBĘDNEGO POZIOMU
ZDOLNOŚCI OPERACYJNYCH
1. zdolność do działania w środowisku
sieciocentrycznym
2. skuteczność zaangażowania, w tym poziom i
jakość wyposażenia technicznego oraz
wyszkolenie dowództw i sztabów
3. możliwości zintegrowanej logistyki
4. zdolności ekspedycyjne
(do przemieszczania i
przerzutu wojsk, do przetrwania i ochrony wojsk)
5. rozszerzona współpraca cywilno-wojskowa
6. profesjonalizacja
3. Struktura organizacyjna Sił
Zbrojnych RP
STRATEGICZNE CELE RP W DZIEDZINIE
OBRONNOŚCI
wynika z
• charakteru i specyfiki przypisanych im
misji
• konieczności zapewnienia odpowiednich
zdolności operacyjnych
Umożliwia ona realizację zadań w czasie
pokoju, kryzysu i wojny.
ORGANIZACJA SIŁ ZBROJNYCH RP
STRATEGICZNE CELE RP W DZIEDZINIE
OBRONNOŚCI
wojska operacyjne
,
obejmujące siły i środki rodzajów sił zbrojnych,
przygotowane do prowadzenia działań
połączonych w kraju i poza jego terytorium, w
strukturach Sojuszu i w ramach innych organizacji
bezpieczeństwa międzynarodowego oraz doraźnie
tworzonych koalicji.
W zależności od charakteru wykonywanych zadań
w strukturach wojsk
operacyjnych wyróżnia się:
jednostki bojowe:
ogólnowojskowe, aeromobilne,
specjalne, lotnictwa taktycznego, rakietowe
obrony powietrznej (OP) oraz okręty
uderzeniowe;
jednostki wsparcia bojowego:
rozpoznania, wywiadu,
walki elektronicznej, działań psychologicznych,
rakietowe i artylerii, obrony przeciwlotniczej,
chemiczne, inżynieryjne, radiotechniczne OP,
okręty obrony przeciwminowej, zwalczania
okrętów podwodnych i zabezpieczenia
hydrograficznego;
jednostki zabezpieczenia bojowego:
dowodzenia,
łączności i informatyki, logistyczne,
medyczne, współpracy cywilno-wojskowej oraz
inne.
Siły Zbrojne RP dzielą się na:
STRATEGICZNE CELE RP W DZIEDZINIE
OBRONNOŚCI
wojska wsparcia,
przeznaczone
do wspierania wojsk
operacyjnych i wykonywania zadań obronnych
głównie na terytorium kraju
we
współdziałaniu z pozamilitarnymi elementami
systemu obronnego państwa
.
W ich skład wchodzą
jednostki administracji
wojskowej oraz logistyki stacjonarnej i
inne zabezpieczające w systemie stacjonarnym
.
W szczególnych sytuacjach jest możliwe czasowe
podporządkowanie części tych sił – w strefie
bezpośrednich działań na terenie kraju –
dowództwom sojuszniczym i koalicyjnym.
Narodowe Siły Rezerwowe
, przygotowane
do
realizacji zadań w okresie stanów
nadzwyczajnych i stwarzające możliwości
wzmocnienia potencjału obronnego państwa
.
Ich trzon, na podstawie kontraktu, stanowią dobrze
przygotowani i wyszkoleni żołnierze rezerwy
posiadający nadane przydziały kryzysowe.
Siły Zbrojne RP dzielą się na:
STRATEGICZNE CELE RP W DZIEDZINIE
OBRONNOŚCI
•
utrzymywane są na różnych poziomach
gotowości
bojowej
:
1. siły
o
zróżnicowanej
gotowości
(wysokiej
gotowości i niższej gotowości)
2. siły o wydłużonym terminie gotowości
.
Ponadto, ze względu na
kryterium mobilności
jednostki dzielą się na:
1. siły zdolne do przerzutu
(ekspedycyjne);
2. siły na miejscu
, przeznaczone głównie do
kolektywnej obrony państwa i prowadzenia
działań w pobliżu jego terytorium.
Część sił na miejscu stanowią
siły wysokiej
gotowości
, zapewniające początkową reakcję na
bezpośrednie zagrożenia dla Polski i Sojuszu.
Siły Zbrojne RP dzielą się na:
STRATEGICZNE CELE RP W DZIEDZINIE
OBRONNOŚCI
W
skład
Sił
Zbrojnych
RP
wchodzą
następujące ich
rodzaje:
- Wojska Lądowe,
- Siły Powietrzne,
- Marynarka Wojenna,
- Wojska Specjalne.
Siły Zbrojne RP
STRATEGICZNE CELE RP W DZIEDZINIE
OBRONNOŚCI
Wojska Lądowe przeznaczone są do zapewnienia
obrony przed atakiem lądowo-powietrznym w
dowolnym rejonie kraju, na każdym kierunku, w
obliczu każdej formy zagrożenia militarnego. Ich
struktura oparta jest na związkach taktycznych,
oddziałach i pododdziałach. Wojska Lądowe
przystosowane
są
do
wykonywania
zadań
operacyjnych i taktycznych w każdych warunkach
meteorologicznych i bojowych. Cechuje je duża
siła ognia, manewrowość i odporność na
uderzenia przeciwnika, szerokie wykorzystanie
nowoczesnych technik prowadzenia walki oraz
wielopłaszczyznowe współdziałanie z pozostałymi
rodzajami sił zbrojnych. Ponadto, Wojska Lądowe
są przygotowane do realizacji zadań wynikających
z
międzynarodowych
zobowiązań
Polski,
związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa,
pełnieniem misji pokojowych i humanitarnych, a
także w akcjach związanych z likwidacją klęsk
żywiołowych. Trzon Wojsk Lądowych stanowią
dywizje zmechanizowane i kawalerii pancernej,
brygady
powietrzno-desantowa
i
kawalerii
powietrznej oraz inne jednostki rodzajów wojsk,
dowodzenia, zabezpieczenia oraz szkolnictwa
wojskowego. Wojska Lądowe składają się z
następujących rodzajów wojsk: wojsk pancernych
i zmechanizowanych; wojsk aeromobilnych; wojsk
rakietowych
i
artylerii;
wojsk
obrony
przeciwlotniczej; wojsk inżynieryjnych; wojsk
chemicznych; wojsk łączności i informatyki.
Ponadto w skład WL wchodzą: oddziały i
pododdziały rozpoznania i walki elektronicznej;
oddziały
i
pododdziały
logistyczne
oraz
pododdziały działań psychologicznych.
Siły Zbrojne RP
STRATEGICZNE CELE RP W DZIEDZINIE
OBRONNOŚCI
Siły
Powietrzne
są
rodzajem
sił
zbrojnych
przeznaczonym głównie do obrony przestrzeni
powietrznej kraju oraz wsparcia działań Wojsk
Lądowych. Funkcjonują w ramach narodowego
systemu
obrony
powietrznej,
który
jest
zintegrowany z systemem sojuszniczym oraz z
właściwym
europejskim
systemem
cywilno-
wojskowym.
Wydzielone
jednostki
Sił
Powietrznych są przygotowane do udziału w
operacjach sojuszniczych poza granicami RP. Trzon
Sił Powietrznych stanowią skrzydła lotnictwa
taktycznego i lotnictwa transportowego oraz
brygady rakietowa OP i radiotechniczna. Siły
Powietrzne składają się z następujących rodzajów
wojsk: wojsk lotniczych; wojsk przeciwlotniczych
obrony powietrznej; wojsk radiotechnicznych.
Ponadto w skład Sił Powietrznych wchodzą:
jednostki wsparcia i zabezpieczenia bojowego
oraz szkolnictwa wojskowego.
Siły Zbrojne RP
STRATEGICZNE CELE RP W DZIEDZINIE
OBRONNOŚCI
Marynarka Wojenna przeznaczona jest do obrony
granicy
morskiej
państwa
i
strefy
odpowiedzialności sojuszniczej, ochrony żeglugi i
interesów gospodarczych Polski na akwenach
morskich oraz wybrzeża we współdziałaniu z
innymi rodzajami sił zbrojnych. Trzon Marynarki
Wojennej stanowią flotylle okrętów oraz brygada
lotnictwa. Ponadto, w skład Marynarki Wojennej
wchodzą
jednostki
wsparcia,
zabezpieczenia
działań, jednostki pomocnicze i brzegowe oraz
szkolnictwa
wojskowego.
Zgodnie
ze
zobowiązaniami
sojuszniczymi
Marynarka
Wojenna wydziela część swoich sił do realizacji
zadań sojuszniczych, zarówno w strefie Morza
Bałtyckiego, jak i poza nią.
Siły Zbrojne RP
STRATEGICZNE CELE RP W DZIEDZINIE
OBRONNOŚCI
Wojska Specjalne wykonują zadania o znaczeniu
strategicznym
i operacyjnym w okresie pokoju, kryzysu i wojny.
Stanowią samodzielne oddziały i pododdziały,
złożone
z
wyselekcjonowanych,
specjalnie
wyszkolonych
i
wyposażonych
żołnierzy,
przygotowanych do działań w niewielkich grupach
o różnym składzie, w środowisku podwyższonego
ryzyka.
Rozwój
jednostek
specjalnych
jest
naturalnym rozwinięciem nowoczesnej doktryny
militarnej, która zakłada tworzenie wysoce
wyspecjalizowanych sił, w pełni uzawodowionych,
zdolnych
do
realizacji
różnorodnych
i
specyficznych celów będących poza zasięgiem
możliwości
konwencjonalnych
jednostek
wojskowych.
Siły Zbrojne RP
STRATEGICZNE CELE RP W DZIEDZINIE
OBRONNOŚCI
W skład Sił Zbrojnych RP wchodzi również
Żandarmeria Wojskowa, jako ich wyodrębniona i
wyspecjalizowana służba. W jej składzie znajdują
się: oddziały, w tym specjalny i manewrowe,
wydziały oraz placówki ŻW. Wsparcie działań Sił
Zbrojnych RP zapewniają podległe Ministrowi
Obrony Narodowej wyspecjalizowane służby
Wywiadu i Kontrwywiadu Wojskowego. Ponadto,
w Siłach Zbrojnych występują jednostki o
charakterze pomocniczym i zabezpieczającym
funkcjonowanie sił zbrojnych, pozostające poza
składem organizacyjnym zasadniczych ich
rodzajów.
Siły Zbrojne RP
STRATEGICZNE CELE RP W DZIEDZINIE
OBRONNOŚCI
Struktura organizacyjna zapewnia
wymagany stopień
autonomii, skuteczność rażenia oraz odpowiednie
standardy zaopatrzenia i wsparcia
.
Autonomiczność bojowa jest utrzymywana od
odpowiedniego szczebla organizacyjnego,
pozwalając tworzyć
moduły bojowe – grupy
zadaniowe:
w Wojskach Lądowych
– moduły batalionowe;
w Siłach Powietrznych
– eskadry lotnictwa, dywizjony
rakietowe i kompanie radiotechniczne;
w Marynarce
Wojennej
– grupy zadaniowe okrętów;
w Wojskach Specjalnych
– zadaniowe zespoły bojowe
i zadaniowe grupy specjalne.
Siły Zbrojne RP