Sport osób niepełnosprawnych a proces rehabilitacji

Sport osób

niepełnosprawnych

a proces rehabilitacji

I semestr Fizjoterapii

Sport to aktywność. To zmaganie się z
własnymi słabościami i przezwyciężanie ich. To
walka ze swoimi wyobrażeniami o tym, że
wykonanie przez nas pewnych czynności jest
niemożliwe. To droga do samodzielności i
samorealizacji. Daje satysfakcję z pokonania
własnych ograniczeń, wyzwala chęć rywalizacji,
działania. Uprawianie sportu utrzymuje
człowieka w dobrej formie psychicznej i
fizycznej. Sprzyja podnoszeniu sprawności ciała
oraz pokonywaniu barier: psychicznych,
fizycznych i społecznych. Pomaga w osiąganiu
niezależności i samodzielności życiowej. Dzięki
niemu można przezwyciężyć własną niewiarę,
niepewność i zniechęcenie. A dzięki temu łatwiej
jest żyć.

Rodzaje sportów

uprawianych przez osoby

niepełnosprawne

to jedna z niewielu dyscyplin (form aktywności), w

której osoby niepełnosprawne używają identycznego

sprzętu (wyposażenia, takiego jak: pianka, automat

oddechowy, kamizelka i in.), jak w pełni sprawni

nurkowie. Kolejną zaletą nurkowania jest

przebywanie w wodzie, a tym samym uwolnienie się

od koniecznego na lądzie wózka, czyli „stan

odciążenia” miejsc stale narażonych na ucisk,

pionizacja. Taka „niby-nieważkość” podczas

nurkowania i swobodne poruszanie się w dowolnym

kierunku, pozwalają odkryć nowe możliwości

ruchowe własnego ciała. Woda nie tylko podtrzymuje

i unosi, ale także - przy odpowiedniej temperaturze -

zmniejsza napięcie mięśni, co sprzyja

sprawniejszemu niż na lądzie poruszaniu się.

NURKOWANIE

MONO-SKI

to nazwa dyscypliny i urządzenia, które pozwala

osobie poruszającej się na wózku (lub o kulach)

uprawiać narciarstwo alpejskie. Dla osób, które

jeździły na nartach przed wypadkiem, to „powrót na

śnieg”. Natomiast pozostałym mono-ski daje szansę

spróbowania nowej formy aktywności tym

atrakcyjniejszej, że zimowej ,a jak wiadomo

wózkowicze nie mają zimą zbyt wielu możliwości

ruchu na świeżym powietrzu. Dzięki mono-ski

(zwanemu potocznie „bobem”, od mono – ski - bob)

można wspólnie z przyjaciółmi lub rodziną spędzić np.

ferie w górach. Po osiągnięciu wprawy mono-ski daje

dużą swobodę na stoku, pozwala korzystać z

wyciągów orczykowych oraz krzesełkowych. I podnosi

poziom adrenaliny, bo na „bobie” można jeździć tak

samo szybko jak na klasycznych nartach, czy desce.

HANDBIKE

„Ręczny rower”, trójkołowiec, to

napędzana rękami konstrukcja,

odpowiednik roweru. Występuje także w

wersji doczepianej do aktywnego wózka

inwalidzkiego, wówczas montuje się z

przodu dodatkowe koło z układem

napędowym. Dzięki odpowiednim

przekładniom, takim jak w zwykłych

rowerach, na handbike`u można poruszać

się z podobną prędkością, nie męcząc się

tak, jak przy szybkiej jeździe wózkiem.

Handbike daje wiele możliwości – od

wycieczki rowerowej ze znajomymi, po

start w maratonie.

DOWNHILL (TRIAL)

To odpowiednik ekstremalnego
sportu rowerowego – to karkołomne
zjazdy po stromych stokach,
ścieżkach górskich i leśnych. Używa
się do nich specjalnie
skonstruowanych czterokołowych
wózków z mocnymi, często
tarczowymi hamulcami,
amortyzatorami i kierownicą.

PARAGLIDING

Paralotnia, zwana także skrzydłem, to specjalnie

skonstruowany do lotu ślizgowego spadochron.

Pozwala na długie utrzymywanie się w

przestworzach i dalekie, nawet

kilkudziesięciokilometrowe, przeloty. Do lotu

startuje się z ziemi, start odbywa się z górskiego

zbocza, skarpy, urwistego brzegu morza, itp., albo

na terenach płaskich (łąki, lotniska) przy pomocy

wyciągarki. Osoby niepełnosprawne mogą latać:

samodzielnie, wówczas do startu i lądowania

służą im specjalne wózki lub „poduszki

powietrzne”, albo w tandemie z innym pilotem.

JAZDA KONNA

Osoby z porażeniem kończyn dolnych i słabą

stabilizacją tułowia mogą jeździć konno w

specjalnym, podtrzymującym je siodle. Wejście na

konia może ułatwić rampa, na którą wjeżdża się

wózkiem. Rekreacyjna jazda konna to świetny

sposób spędzania wolnego czasu i okazja do

obcowania z naturą. To także element rehabilitacji

– idący stępa koń wymusza na jeźdźcu ruchy,

które mają dobroczynny wpływ na jego organizm.

Istotna jest też temperatura ciała konia, wyższa

niż człowieka - ciepło może rozluźnić mięśnie

(spastyczność) i poprawić krążenie.

Przedstawione powyżej przykładowe

sporty, oprócz zaspokojenia naszych

ambicji, w znacznym stopniu pełnią

funkcję rehabilitacyjną i integracyjną:

kształtują pozytywny stosunek do życia,

integrują ze środowiskiem osób

sprawnych, pomagają przezwyciężyć

słabości i lęki, zwiększają poczucie własnej

wartości. Przebywanie w grupie, wspólne

działanie i wzajemna odpowiedzialność

powodują, że osoby niepełnosprawne

wychodzą z izolacji, są otwarte na

kontakty z drugim człowiekiem i światem

DLACZEGO SPORT ?

- kształtuje hart ducha,
- wyzwala energię,
- trenuje wytrwałość w dążeniu do

zamierzonego celu,
- stanowi cenną inspirację i zachętę do

aktywnego spędzania czasu,
- zmusza do wyjścia z domu,
- pozwala na kontakty ze społeczeństwem,
- poszerza horyzonty,
- wyrywa z apatii,
- nie pozwala się nudzić,
- wyprowadza z „czterech ścian”.

PŁYWANIE

- daje ogromną swobodę i umożliwia

uprawianie sportów wodnych, np.

żeglarstwa lub nurkowania,
- poprawia ogólną sprawność,
- środowisko wodne stwarza warunki

odciążenia, co umożliwia dużą aktywność

nawet u osób ze znacznymi

ograniczeniami ruchowymi,
- daje poczucie niezależności i siły,
- uczy samoobsługi.

TENIS STOŁOWY

łatwo dostępny sport,
- poprawia refleks (podobnie jak

łucznictwo),
- poprawia koordynację, równowagę i

sprawność mięśni,
- poprawia ogólną sprawność fizyczną,
- poprawia koncentrację i koordynację

wzrokowo-ruchową,
- wzmacnia grzbiet i mięśnie brzucha

(praca głównie górną partią ciała).

TRENING

OGÓLNOKONDYCYJNY

- regularne ćwiczenia zwiększają

sprawność fizyczną, siłę mięśni oraz

wydolność krążeniowo – oddechową,
- regularne ćwiczenia

ogólnokondycyjne mogą obniżyć

ryzyko wystąpienia problemów

sercowo-naczyniowych, oraz

wtórnych powikłań związanych z

poruszaniem się na wózku.

ZAGROŻENIA W SPORCIE

WYCZYNOWYM

Osoby niepełnosprawne, które podejmują

wyczynowy wysiłek fizyczny, podlegają

takim samym zagrożeniom jak osoby

sprawne. Przeciążenie organizmu może

prowadzić do kontuzji, a nadmierne

skoncentrowanie się na wynikach – do

stosowania dopingu. Dodatkowe ryzyko

wynika z dysfunkcji ruchowej, czuciowej i

autonomicznej.

Zatem

konieczne

jest

właściwe

wykonywanie

ćwiczeń

oraz

przestrzeganie zasad bezpieczeństwa –

zarówno

podczas

treningu,

jak

wyczynowego uprawiania sportu.

Document Outline