Planowanie opieki
pielęgniarskiej nad
dzieckiem z chorobami
neurologicznymi
Planowanie opieki
pielęgniarskiej nad
dzieckiem z chorobami
neurologicznymi
Dmuchawiec
Badania kliniczne:
• Badania muszą uwzględniać fazę
rozwoju dziecka,kierunkować czy
proces ma charakter ostry,
przewlekły,
rozsiany,ogniskowy,trwały,
czy postępujący
Wywiad chorobowy:
• Główne objawy neurologiczne:
-bóle głowy,
-omdlenia i zawroty głowy,
-zaburzenia świadomości,
-zaburzenia chodu,ruchu i
koordynacji,
-opóźnienie lub brak kroków
milowych w rozwoju dziecka
Czynniki ryzyka:
Okres życia płodowego:
-niedożywienie matki,
-leki,narkotyki,
-alkohol,
-choroby wirusowe przebyte w ciąży,
• Czynniki ryzyka osobnicze dziecka:
-niedotlenienie okołoporodowe,
-uraz okołoporodowy,
-uraz głowy,
-tonięcia,
-zatrucie toksynami,
-zapalenie opon mózgowo-
rdzeniowych i mózgu,
-przemoc fizyczna użyta wobec dzieci,
-uzależnienia od narkotyków,
-choroby przewlekłe.
• Wywiad rodzinny:
-choroby psychiczne,
-choroby neurologiczne,
-padaczka,
-upośledzenie umysłowe,
-trudności w nauce,
-wady cewy nerwowej.
Badania fizykalne:
• Objawy życiowe:
-pomiary obwodu głowy u dzieci poniżej
2 r.ż,u starszych dzieci jeśli jest to
uzasadnione,
-pomiar ciśnienia tętniczego,tachykardi
z następową bradykardią,bezdech są
późną manifestacją wzmożonego
ciśnienia śródczaszkowgo.
• Oglądanie:
-oceń stan świadomości:
pełna świadomość,
splątanie,
dezorientacja,
letarg,
przymglenie świadomości,
osłupienie,
śpiączka.
-wygląd ogólny,
-zachowanie,
-nastrój,
-komunikowanie,
-odnotuj incydenty zaburzenia:
pamięci,mowy,lub dziwnych
nawyków.
-oceń stopień rozwoju dziecka,odnotuj
zmiany we wszystkich obszarach:
poznawczym,psychosocjalnym,
motorycznym,
-zbadaj funkcję nerwów czaszkowych:
•np.odruch źrenicowy,
-zbadaj smak,powonienie,dotyk,
-oceń funkcję
móżdżku(chód,równowaga,
koordynacja ruchowa,
-oceń obecność tików,drgawek
ZBADAJ ODRUCHY ROZWOJOWE.
Zbadaj odruchy rozwojowe
Odruch
Wiek zanikania
Sposób wykonania
ssania
3-4 m
Dotknij ust dziecka palcem
szukania 3-4 m
Podrażnij kącik ust dziecka,
obserwuj ruch głowy w kierunku bodźca
moro
Najsilniejszy do
3-4 m,zanika w 6
m
Wywołać głośny hałas,lub asekurując głowę i
plecy dziecka wykonaj symulację
spadania,dziecko najpierw prostuje i odwodzi
kończyny górne i palce a następnie zgina
chwytny
Najsilniejszy do
1-2 m,zanika 3-4
m
Włóż palce wskazujące w dłonie dziecka
Asymetr
yczny
toniczny
szyi
Zmniejsza się do
3-4m,zanika 6m
Dziecko leży na plecach odwróć głowę
dziecka w jedną stronę.górna i dolna
kończyna prostuje się,po tej stronie,po
stronie przeciwnej zgina się.
chodu
Zanika przed
rozpoczęciem
chodzenia
Trzymaj dziecko pod pachy w pozycji stojącej
postaw jego stopy na płaskiej powierzchni
• Badanie palpacyjne:
-zbadaj ciemiączko w pozycji
siedzącej, nadmierne wypełnienie
może oznaczać wzmożone
ciśnienie śródczaszkowe,
• Badania laboratoryjne i testy
diagnostyczne
-bad.krwi (morfologia,posiew,test na
ołów,
-bad.moczu (bad.przy zatruciach),
-bad.radiologiczne mogą być
wykonane w diagnostyce urazów,
-EEG-użyteczna metoda
diagnostyczna w określaniu
nieprawidłowej czynności
elektrycznej mózgu np.w padaczce.
-echoencefalografia-
ultrasonograficzna metoda oceny
struktur
wewnątrzczaszkowych,oceniająca
budowę i funkcję lub
nieprawidłowości,
-tomografia komputerowa –można
ocenić nieprawidłowe tkanki lub
struktury,włączając w to
guzy,krwawienie ,wodogłowie.
-rezonans magnetyczny to metoda
opierająca się na komputerowej analizie
wzbudzonych polem magnetycznym w
strukturach mózgu sygnałów o
częstotliwości radiowej.Pozwala
wizualizować struktury i tkanki z
dokładnością niedostepną dla innych
metod,
-punkcja lędźwiowa- polega na pozyskaniu
płynu mózgowo-rdzeniowego do badania
poprzez nakłucie przestrzeni podpajęczej
kanału rdzeniowgo,
Podwyższone ciśnienie
wewnątrzczaszkowe
Jest to nadmierne ciśnienie
wewnątrz niepodatnego sklepienia
czaszki,upośledzające funkcje
neurologiczne
Podwyższone ciśnienie w
wyniku zmian zwiększających
objętość;
• Guzy,
• Gromadzenie płynu w obrębie
komór,
• Krwawienia wewnątrzczaszkowe,
• Obrzęki tkanki mózgowej.
Stany w przebiegu których
dochodzi do wzrostu
ciśnienia:
• Uraz czaszkowo-mózgowy,
• Wodogłowie,
• Guz mózgu,
• Zap.opon mózgowo-rdzeniowych,
• Zapalenie mózgu,
• Krwotok śródmózgowy,
Objawy:
• Wczesne objawy podmiotowe i
przedmiotowe zazwyczaj są
subtelne i obejmują
drażliwość,zmęczenie,
zaburzenia osobowości,
Niemowlęta i małe dzieci
• Napięte i wybrzuszone przednie
ciemiączko,
• Płacz wysokotonowy,
• Zwiększony obwód czołowo-potyliczny,
• Drażliwość i niepokój,
• Zmiana przyzwyczajeń żywieniowych,
• Płacz z towarzyszącym tuleniem się
kołysaniem
Starsze dzieci
• Bóle głowy,
• Wymioty,
• Zmiany w zakresie funkcji
poznawczych,osobowości,i
zachowania
np.gorsze radzenie sobie w
szkole,obniżona aktywność fizyczna,
• zamazane widzenie,dwojenie,
•brak łaknienia,nudności,utrata masy
ciała
•napady drgawkowe.
Późne objawy :
• Obniżony poziom świadomości,od
senności do śpiączki,
• Obniżona odpowiedź motoryczna
na polecenia,
• Upośledzony odbiór bodźców
bólowych,
• Wąskie źrenice,z upośledzoną
rekcją na światło
• Pozycja odmóżdżeniowa –objaw
uszkodzenia śródmózgowia polegający na
sztywnym ustawieniu kończyn górnych i
dolnych w wyproście i nawróceniu,
• Pozycja odkorowania-objaw poważnego
uszkodzenia kory mózgowej
charakteryzujący się przywiedzeniem rąk
w stawach barkowych,ramiona i
nadgarstki ułożone w zgięciu na klatce
piersiowej,dłonie zaciśnięte w pięści ,nogi
wyprostowane i przywiedzione
• Nieprawidłowy tor oddychania
np.Cheyne-Stoksa.
Postępowanie
pielęgniarskie
• Obserwacja pacjenta pod kątem
wzrostu ciśnienia :
-monitorowanie ciśnienia,
-parametrów życiowych,
-stanu świadomości,
-czynności oddechowej
-aktywności ruchowej,zachowania,
-średnicy i reaktywności źrenic
• Podawaj przepisane leki,
• Ułóż głowę i szyję pacjenta w jednej
linii względem barków,utrzymując
głowę uniesioną pod kątem 10-20°
• Pomóż dziecku w unikaniu pozycji i
zajęć sprzyjających wzrostowi
ciśnienia takich jak:ucisk żyły
szyjnej,zgięcie lub przeprost szyi,
obracanie głowy pomiędzy
pozycjami skrajnymi oraz wszelkie
bodźce powodujące ból i stres.
• Zapobiegaj odwodnieniu lub
przewodnieniu:prowadź bilans płynów,
• Zadbaj o prawidłowy pasaż jelitowy,aby
unikać parcia na stolec co prowadzi do
podniesienia ciśnienia,
• Zapobiegaj utracie masy ciała:
-właściwe odżywianie ;posiłki w małych
ilościach,podawane często,
-stosuj żywienie dożylne jeśli jest
zalecone,lub karmienie przez sondę,
-postępowanie będzie zależało od tego
jakie będzie leczenie podwyższonego
ciśnienia .
Drgawki :
Są zaburzeniami prawidłowej czynności
mózgu,wynikających z obecności
nieprawidłowych wyładowań
elektrycznych w jego
obrębie,mogących powodować utratę
przytomności, niekontrolowane ruchy
ciała,odchylenia w zachowaniu i
odczuwaniu.
U podłoża drgawek leży;
• Hipoksja wewnątrzmaciczna lub
okołoporodowa,
• Zakażenia,
• Wady wrodzone,
• Zaburzenia metaboliczne,
• Zatrucia ołowiem,
• Uraz głowy,
• Narkomania ,alkoholizm
• Guz
• Idiopatyczny charakter drgawek,
• Czynnik genetyczny mający wpływ
na obniżenie progu drgawkowego
nosicieli.
Napady dzielimy:
• Napady drgawkowe uogólnione:
-wyładowania obejmują obie półkule
mózgu ,drgawki są obustronne i
symetryczne,
-Mogą lecz nie musza być
poprzedzone objawami
prodromalnymi.
• Napady częściowe: (ogniskowe)
-wyładowania obejmują ograniczony
obszar kory mózgowej ,
-napady mają charakter prosty lub
złożony,
-przy złożonych cześć dzieci
odczuwa objawy prodromalne
• Napady niesklasyfikowane:
-jeśli dane z wywiadu są
niekompletne,
lub mało precyzyjne.Również
drgawki u noworodków traktuje się
jako niesklasyfikowane.
Napady drgawkowe
uogólnione.
• Napady toniczno-kloniczne
składają się z:
-fazy tonicznej:
sztywność mięśniowa,wyprost kończyn
zaciśnięcie szczęk,zatrzymanie
oddechu,
rozszerzenie źrenic,
-faza kloniczna:
rytmiczne drgawki kończyn,objawy
autonomiczne, z możliwością
oddania moczu i stolca
-napady toniczne:
objawiają się sztywnością ciała,
-napady kloniczne:
objawiają się klonicznymi skurczami
męśni,
-napady atoniczne:
cechują się nagłą utratą napięcia
mięśniowego z następową
dezorientacją,
-napady miokloniczne:
objawiają się uogólnionymi
skurczami krótkich mięśni,
-napady nieświadomości:
cechują się krótkotrwałą utratą
przytomności
Napady drgawkowe
częściowe:
-napady częściowo proste:
przebiega z zachowaną przytomnością,
manifestuje się jako ogniskowe objawy;
*ruchowe(np.nieprawidłowe ruchy nóg),
*czuciowe(np.dzwonenie w uszach,
odczuwanie smaków i zapachów),
*autonomiczne(np. pocenie się)
*psychiczne(np. gniew
-napady częściowo złożone:
(psychomotoryczne lub skroniowe)
rozpoczynają się jak napady proste,z
następową utratą świadomości.
Dziecko może przerwać wykonywaną
czynność i podjąć bezcelową
aktywność ruchową(np.mlaskanie
wędrowanie)lub kontynuować
dotychczasową aktywność,ale w
niewłaściwy sposób.
-stan padaczkowy:
oznacza ciągłe utrzymywanie się
lub nawracanie napadów
uogólnionych,co grozi
uszkodzeniem mózgu lub
zatrzymaniem krążenia
Postępowanie
pielęgniarskie:
1.Oceń stan pacjenta i zapoznaj się z
kompletnym wywiadem chorobowym.
2.Podawaj przepisane leki.
3.Zapobiegaj obrażeniom.
4.Prowadź dokumentację napadów
drgawkowych obejmującą:
-znane lub podejrzewane czynniki
wyzwalające,
-zachowania poprzedzajace napad-aura,
-czas wystąpienia i zakończenia napadu,
-objawy kliniczne napadu,
-zachowanie pacjenta i objawy
demonstrowane po napadzie.
5.Zapobieganie napadom-unikanie
czynników wyzwalających(stres
emocjonalny,migające światło).
6.Działania sprzyjające prawidłowemu
wzrostowi i rozwojowi:
-dziecko powinno normalnie uczestniczyć
w zajęciach szkolnych,
-badania specjalistyczne mogą być
odbierane jako zagrożenie:
*dziecko w wieku przedszkolnym pomocne
może być przedstawienie czynności w
formie zabawy demonstrując czynności
na misiu lub lalce,
*dzieciom w wieku szkolnym,mogą
posłużyć obrazki ze
sprzętem,poinformowanie dziecka o
tym,że musi pozostać w bezruchu w
czasie badań
-pozwól dziecku mieć w trakcie badań
pluszaka,lub przedmiot zastępczy.
7.Zachęcaj rodziców i dziecko do
rozmowy na temat zauważonych
zmian,uczuć.Ubytki neurologiczne
spowalniają rozwój i mogą wywołać
stres psychospołeczny u dziecka i
rodziców.
8.Edukacja dziecka i członków rodziny.
-wyznaczanie dziecku realistycznych
celów,dostosowanych do jego
ograniczeń
-wspieraj prawidłowy wzrost i rozwój
dziecka,
-nie dopuszczaj do nadmiernego
zmęczenia dziecka,
-zapoznaj z dawkowaniem,sposobem
podawania,przechowywania oraz z
działaniami ubocznymi
przepisanych leków,
Ważne !-nieprzerywanie terapii oraz
niezmienianie leków na zamienniki.
-przystosowanie domu do
ograniczeń dziecka,
-poinformowanie szkoły o sytuacji
dziecka,
-zapobiegaj występowaniu napadów
drgawkowych:
*stosuj leki zgodnie z zaleceniami,
*zapoznaj rodzinę,dziecko,szkołę z
objawami prodromalnymi,
*oceń czy dziecko zna czynniki
wywołujące i czy potrafi ich unikać,
-zgłaszaj wszystkie skutki uboczne
działania leków,
-wyposaż dziecko w bransoletkę lub
inny identyfikator z informacją dla
personelu medycznego,
-zapoznaj rodzinę dziecka ze
sposobem postępowania podczas
napadu:
*ułóż dziecko na boku i pozostawaj
przy nim,
*rozluźnij odzież,usuń niebezpieczne
przedmioty,w tym okulary,
*oczekuj wygaśnięcia napadu,nie
ograniczaj ruchomości dziecka,
*obserwuj,a następnie zanotuj postać
napadu,czas trwania,okoliczności
poprzedzające,następstwa napadu
(np. następowa utrata przytomności,
porażenie ),
-po napadzie ułóż dziecko w pozycji
bocznej z głową w linii pośrodkowej,
-w życiu codziennym dbaj aby dziecko
się prawidłowo odżywiało,miało
odpoczynek i aktywność fizyczną.
Wady wrodzone cewy
nerwowej
Obejmują grupę powiązanych ze sobą
nieprawidłowości OUN,dotyczących
mózgowia i rdzenia kręgowego,
powodują upośledzenia w stopniu
średnim do ciężkiego.
W przybliżeniu 50%przypadków
rozszczepienia kręgosłupa ma
związek z brakiem kwasu foliowego.
Różne typy wad:
• Bezmózgowie –zupełny brak mózgu,
• Przepuklina mózgowa-uwypuklony
worek zawiera opony i tkankę
mózgową
poprzez ubytek w kościach czaszki,
• Rozszczep kręgosłupa to najczęstsza
wada OUN w odcinku lędźwiowo-
krzyżowym,ale może obejmować inne
odcinki
Zapobieganie !!!
• Stosowanie kwasu foliowego w
okresie ciąży
Wodogłowie :
Jest stanem powodowanym
zaburzeniem
równowagi pomiędzy wytwarzaniem a
wchłanianiem płynu mózgowo-
rdzeniowego w układzie komorowym.
Jeśli tempo wytwarzania płynu
przekracza możliwości absorbcji,
dochodzi do gromadzenia się go,pod
zwiększonym ciśnieniem,co powoduje
poszerzenie komór.
Postępowanie
pielęgniarskie:
• Informacja dla rodziny o niezbędnym
postępowaniu,
• Przedoperacyjna opieka
pielęgniarska,
• Zapewnij pooperacyjną opiekę
pielęgniarską
-ocena dziecka pod kątem objawów
wzmożonego ciśnienia
wewnątrzczaszkowego:
*sprawdzaj obwód głowy-codziennie,
*wielkość i uwypuklenie ciemiączka
przedniego,
*obserwacja zachowania,
*podawaj zalecane leki,środki
p/bólowe
-pielęgnacja zespolenia:
*zwracaj uwagę na objawy zakażenia,
nieprawidłowe działania zespolenia,
*zapobiegaj infekcjom
-edukacja rodziny:
*udział dziecka w miarę możliwości
w zajęciach szkolnych,
*zachęcić rodziców do normalnego
trybu życia,
*zakaz uprawiania sportów
kontaktowych,
-nauczyć rodziców rozpoznawania
objawów wzmożonego ciśnienia
wewnątrzczaszkowego,
Urazy głowy:
Pod tym pojęciem mieści się lekkie,
uderzenie,skaleczenie głowy,jak i
ciężki uraz z rozległym
uszkodzenim mózgu.
Urazy głowy stanowią jedną z
najczęstszych przyczyn inwalidztwa
i zgonów u dzieci.
Główne postacie urazów:
• Złamania kości czaszki,
• Uszkodzenia mózgu,
• Krwiaki nadtwardówkowe,
• Krwiaki podtwardówkowe.
Postępowanie
pielęgniarskie:
• Zapobieganie urazom,wypadkom,
• stosowanie kasków,pasów,
• Po urazie oceniamy elementy:
• Funkcje nerwowe(uwaga,orientacja,
pamięć mowa),
• Parametry życiowe,
• Źrenice,
• Funkcje czuciowe-ruchowe
• Jeśli nie ma obrażeń kręgosłupa
szyjnego,wezgłowie podnieść do
30°,
• Obserwacja dziecka i
dokumentowanie:
-parametrów życiowych
-objawów wzmożonego ciśn.
wewnątrzczaszkowego,
-obserwacja pod kątem wycieków z
nosa,ucha
Dalsze postępowanie
• Będzie zależało od ciężkości
urazu,i stanu dziecka,decyzji o
wymaganym leczeniu
• Dziękuję za uwagę.