PREPARATY 
STOMATOLOGICZNE

Sławska Natalia

Szumilas Monika

Dietetyka III 

Gr. C3

PODZIAŁ PREPARATÓW 

STOMATOLOGICZNYCH

Wszystkie 

stosowane 

w 

stomatologii 

preparaty 

można 

podzielić 

na 

cztery 

podstawowe grupy, są to:

1.

preparaty zapobiegające próchnicy,

2.

leki przeciwinfekcyjne i odkażające do 
stosowania miejscowego w jamie ustnej,

3.

kortykosteroidy do miejscowego stosowania 
w jamie ustnej,

4.

inne leki do miejscowego stosowania w jamie 
ustnej.

1. PREPARATY ZAPOBIEGAJĄCE 
PRÓCHNICY

Do  związków  takich  zaliczamy  fluorek  sodu, 

monofluorofosforan  sodu,  olaflur,  fluorek 

cyny (II) i fluorek sodu w połączeniach.

Są 

to 

związki 

chemiczne 

dodawane 

powszechnie  do  past  do  zębów,  w  celu 

zapobiegania  próchnicy.  Są  substancjami 

toksycznymi,  o  wielokierunkowym  działaniu 

na  organizm,  jednak  ilości  dodawane  do  pas 

to zębów są tak nie wielkie, że nie powodują 

żadnych  szkodliwych  skutków.  W    przypadku 

zatrucia najbardziej narażony na uszkodzenia 

jest przewód pokarmowy. 

2. LEKI PRZECIWINFEKCYJNE I 
ODKAŻAJĄCE DO STOSOWANIA 
MIEJSCOWEGO W JAMIE USTNEJ

Do  grupy  tej  zaliczamy  20  związków 
chemicznych, 

które 

wykazują 

działanie 

antyseptyczne, 

antybakteryjne 

i 

przeciwzapalne.  Znajdują  one  zastosowanie 
w stomatologii oraz dermatologii.

NADTLENEK WODORU

Czysty  nadtlenek  wodoru  jest  niedostępny 

handlowo,  gdyż  prawo  większości  krajów 

Europy  oraz  USA  zabrania  jego  sprzedaży  ze 

względów 

bezpieczeństwa. 

W 

handlu 

dostępne są maksymalnie 70% roztwory tego 

związku,  najczęstszą  handlową  jego  postacią 

jest tzw. Perhydrol. 
Wzór sumaryczny - H

2

O

2



Woda  utleniona  (3–3,5%  roztwór)  - 

Stosowana  tradycyjnie  do  odkażania ran. 

Rozkłada  się  przy  kontakcie  z  krwią 

i peroksydazami, gwałtownie wydzielając tlen 

i spieniając okolice  zranienia.  Powszechnie 

uważa  się,  że  pozwala  to  na  wyczyszczenie  i 

oddzielenie  zabrudzeń  oraz  bakterii  z 

zakamarków tkanek otaczających zranienie.

CHLORHEKSYDYNA

Działa silnie bakteriobójczo na bakterie Gram-
dodatnie,  słabiej  –  na  bakterie  Gram-ujemne 
oraz niektóre wirusy. 

Wzór sumaryczny - C

22

H

30

Cl

2

N

10

 

Jest środkiem  odkażającym stosowanym  do 
odkażania 

skóry 

przed 

zabiegiem 

chirurgicznym,  do  odkażania  rąk  oraz  do 
odkażania ran.

- Eludril - płyn do płukania jamy ustnej., 200ml.

AMFOTERYCYNA B

Antybiotyk przeciwgrzybiczy. Wywołuje liczne 
objawy niepożądane ze strony wątroby i nerek. 
Wzór sumaryczny – C

47

H

73

NO

17

 Obecnie stosowane są preparaty które są 
mniej toksyczne przy podobnej aktywności. 
Preparaty są stosowane wyłącznie w 
lecznictwie zamkniętym pod ścisłą kontrolą 
lekarza.

- Alustin płyn, 10 g - Opatrunek do tamowania 

drobnych krwawień przydziąsłowych 
powstałych podczas zabiegów dentystycznych 
w jamie ustnej. Bez recepty

POLINOKSYLINA

Preparat stomatologiczny oraz 

środek 

przeciwgrzybiczny, 

będący 

połączeniem 

mocznika i formaldehydu.

Wzór sumaryczny - C

2

H

6

N

2

O

2

-  Peroxyl  Dental  Gel,  1%,  żel,  15  g,  w 

tubie  -  Do  stosowania  do  kieszonek 
przyzębnych  przy  paradontozie  oraz  przy 
zakażeniach  okołozębowych  i  dziąseł.  Bez 
recepty.

BROMEK DOMIFENU

Ma 

właściwości 

antybakteryjne 

oraz 

antyseptyczne, przeciwdziała płytce nazębnej 
i zapaleniu 

dziąseł. 

Stosowany 

 

do 

dezynfekcji  jamy  ustnej,  a  także  w 
leczeniu infekcji jamy ustnej i gardła.

Wzór sumaryczny - C

22

H

40

BrNO

- Q10 Dental Vita Care, 30 mg, tabletki do 

ssania,  60  szt  -  tabletki  do  ssania, 
zapewniające 

wzmocnienie 

dziąseł 

i 

zapobiegające 

parodontozie. 

Suplement 

diety.

8-HYDROKSYCHINOLINA

Posiada właściwości antyseptyczne. 
Stosowany do dezynfekcji jamy ustnej. 

Wzór sumaryczny - C

9

H

7

NO

- Nipas - wkładka dozębodołowa, tabletki, 

50 szt - Tabletki do zębodołu Nipas mają 
postać białych, trójkątnych tabletek z 
zaokrąglonym wierzchołkiem. Substancję 
czynną stanowi kwas acetylosalicylowy 
(32mg). Lek wykazuje działanie 
przeciwzapalne, przeciwobrzękowe i 
przeciwbólowe.

NEOMYCYNA

Antybiotyk  naturalny.  Głównie  stosowany 
zewnętrznie.  Działa  bakteriostatycznie  i 
bakteriobójczo 

na bakterie Gram-

ujemne oraz niektóre Gram-dodatnie.

Wzór sumaryczny – C

23

H

46

N

6

O

13

 
- Multibiotic, maść, 3 g - ma postać maści i 

zawiera 

3 

antybiotyki: 

neomycynę, 

polimyksynę  B  i  bacytracynę  o  działaniu 
przeciwbakteryjnym.

MIKONAZOL

Powszechnie  stosowany  miejscowo  na  skórę 
lub  błonę  śluzową  do  wyleczenia  zakażeń 
grzybicznych.

Wzór sumaryczny – C

18

H

14

Cl

4

N

2

O

-  Fluormex,  0,02%,  płyn  do  płukania  ust, 

300 ml - Płyn do codziennego płukania jamy 
ustnej.

TETRACYKLINA

Antybiotyk 

tetracyklinowy 

o 

szerokim 

spektrum  przeciwbakteryjnym.    Stosowany 
głównie w leczeniu trądziku. 

Wzór sumaryczny - C

22

H

24

N

2

O

8

METRONIDAZOL

Wykazuje  działanie  pierwotniakobójcze  oraz 
bakteriobójcze 

wobec 

drobnoustrojów 

beztlenowych.

Wzór sumaryczny - C

6

H

9

N

3

O

3

- 

Metronidazol, 

10%, 

maść 

stomatologiczna, 5 g

3. KORTYKOSTEROIDY DO 
MIEJSCOWEGO STOSOWANIA W JAMIE 
USTNEJ,

Grupa  leków  o  działaniu  przeciwzapalnym, 
przeciwalergicznym  i  immunosupresyjnym, 
które  mają  silny  wpływ  na  gospodarkę 
węglowodanową, białkową, lipidową i wodno-
elektrolitową organizmu.

TRIAMCYMOLON

Średnio  silne  działanie  przeciwzapalne  i 
łagodzące objawy uczulenia.

 Wzór sumaryczny - C

21

H

27

FO

6

-  Qualli-Dent,  tabletki,  30  szt  -  Preparat  to 

zestaw 

substancji, 

witamin 

oraz 

mikroelementów mających decydujący wpływ 
na  wzmocnienie  zębów  i  dziąseł  oraz 
utrzymanie ich w dobrej kondycji.

DEKSAMETAZON

O 

silnym 

i 

długotrwałym 

działaniu 

przeciwzapalnym, 

przeciwalergicznym

 i immunosupresyjnym.

Wzór sumaryczny- C

22

H

29

FO

5

KORTYZOL

Naturalny hormon steroidowy. Ma działanie 
przeciwzapalne.

Wzór sumaryczny - C

21

H

30

O

5

- Hydrocort 0,5%, (Hydrocortisonum 
aceticum), maść, 20 g - Lek o działaniu 
przeciwzapalnym, przeciwświądowym, 
przeciwalergicznym oraz 
przeciwobrzękowym. Bez recepty.

PREDNIZOLON

Działanie przeciwzapalne i przeciwalergiczne.

Wzór sumaryczny - C

21

H

28

O

5