Rodzaje wysiłków fizycznych

W zależności od rodzaju

skurczu mięśnia wyróżnia się:

Wysiłki dynamiczne

-skurcze izotoniczne lub auksotoniczne (mieszane)

-ruchy mogą być: koncentryczne lub ekscentryczne

Wysiłki statyczne

-skurcze izometryczne

-jeżeli siła skurczu przewyższa 60-70%

maksymalnej siły skurczu, dochodzi do zamknięcia

dopływu krwi do włókien mięśniowych-oznacza to

odcięty dopływ tlenu, substratów energetycznych

i hormonów. Jedynym źródłem energii jest

mięśniowy glikogen.

W zależności od wielkości

zaangażowanych grup mięśni

wysiłki można podzielić na:

ogólne

(bierze w nich udział co

najmniej 30% całkowitej masy

mięśni)

miejscowe

(angażujące mniej niż

30% muskulatury)

W zależności od czasu trwania

rozróżnia się:

wysiłki krótkotrwałe

(do 15 min)

-wzmożone wydzielanie katecholamin warunkuje

znaczne uwalnianie glukozy z wątroby, której

poziom we krwi jest większy od wartości

spoczynkowych i przekracza możliwości jej

zużycia

wysiłki o średnim czasie trwania

(od 15 do 30

min)

wysiłki długotrwałe

(ponad 30 min)

-uwalnianie glukozy z wątroby odbywa się

stopniowo, dostosowując się do zużycia przez

mięśnie, w większości przypadków poziom

glukozy jest stały

Ze względu na stopień

intensywności wyróżniamy

wysiłki:

lekkie

o średniej intensywności

o bardzo dużym obciążeniu

Wysiłek lekki:

O niewielkim obciążeniu (30-40%

max)

Częstość skurczów serca zwiększa się

do około 110-130 skurczów/min

Zużycie glikogenu mięśniowego jest

stosunkowo niewielkie, zachodzi

głównie we włóknach typu I

Stężenie glukozy i kwasu mlekowego

we krwi nie ulega zmianie

Wysiłek o umiarkowanej

intensywności:

O obciążeniu równym 60-70% VO

max

Częstość skurczów serca wynosi 150-

160/min

Prowadzi do wyczerpania zwykle po 2-3h

czasu trwania

Pod koniec wysiłku dochodzi do niemal

całkowitego wyczerpania glikogenu w

mięśniach, głównie we włóknach typu I

Obniżenie stężenia glukozy we krwi

Niewielki wzrost stężenia kwasu

mlekowego

Wysiłek o bardzo dużym

obciążeniu:

Obciążenie wynosi ok. 90% VO

max

Częstość skurczów serca zbliża się do

częstości maksymalnej

Prowadzi do wyczerpania po różnym czasie

trwania (5-60 min)

Zużycie glikogenu zachodzi najszybciej we

włóknach typu II

Poziom glukozy we krwi ulega zwykle

niewielkiemu podwyższeniu

Stężenie mleczanu we krwi jest znacznie

podwyższone

Zapotrzebowanie na tlen podczas

wysiłku względem indywidualnego

pułapu tlenowego definiuje się jako

wysiłek:

Submaksymalny

(jest wykonywany z

intensywnością poniżej maksymalnej)

Maksymalny

(to taki, przy którym jest

osiągane maksymalne pobieranie tlenu)

Supramaksymalny

(podczas którego

intensywność przekracza maksymalne

pobieranie tlenu, organizm czerpie energię

również z przemian beztlenowych)

W zależności od rodzaju procesów

biochemicznych dominujących

w pokrywaniu zapotrzebowania

energetycznego wyróżniamy:

Wysiłek beztlenowy (anaerobowy)

- odpowiada wysiłkom supramaksymalnym

Wysiłek tlenowy (aerobowy)

- odpowiada wysiłkom submaksymalnym

Wysiłek beztlenowy

Trwa krótko i jest bardzo intensywny

Energia dostarczana jest (przez kilka pierwszych

sekund ruchu) z fosfagenów

wewnatrzmięśniowych tj. z ATP i fosfokreatyny

Po pierwszych paru sekundach ruchu coraz

większa ilość energii do resyntezy ATP czerpana

jest na drodze glikolizy beztlenowej

Możliwości pozyskiwania energii z zasobów

fosfagenowych ulegają zwiększeniu pod wpływem

treningu opartego na generowaniu przez mięśnie

dużych mocy w krótkim czasie

Np. bieg na 100 i 400m, pływanie na dystansie 50

i 100m, podnoszenie ciężarów

W wysiłku o maksymalnej intensywności

beztlenowe reakcje energetyczne są głównym

mechanizmem resyntezy ATP:

Bez resyntezy ATP jego zapas uległby wyczerpaniu

w ciągu zaledwie 2 sekund

Do reakcji beztlenowych należą:

1) reakcja kinazy kreatynowej

PCr + ADP + H

<=> ATP + Cr

2) glikoliza

glukozo-1-fosoran + 3 ADP + 3 P

=> 3 ATP +

+ 2 jony mleczanowe

+ 2 H

3) reakcja miokinazowa

(w wysiłku skrajnie

ciężkim)

2 ADP => ATP + AMP

W ciągu kilku minut po zakończeniu

wysiłku stężenie PCr w mięśniach powraca

do wartości przedwysiłkowych. Odbudowa

jej zasobów odbywa się na drodze

fosforylacji oksydacyjnej. Niekiedy stężenie

PCr w mięśniach, mierzone kilka minut po

zakończeniu wysiłku, przewyższa poziom

przedwysiłkowy, co określamy jako

nadstrzał fosfokreatyny

. Uważa się, że

może on stymulować syntezę mRNA dla

enzymatycznych i strukturalnych białek

mięśniowych, prowadząc do ich szybszej

regeneracji po wysiłku.

Wysiłek tlenowy:

Wykonywany przez dłuższy czas z mniejszą

intensywnością

Stanowi podstawę do treningu

wytrzymałościowego

Po upływie 2-6 min aktywność funkcji

współdziałających w pokrywaniu

zapotrzebowania tlenowego osiąga poziom

odpowiadający intensywności pracy.

Wówczas procesy tlenowe zaczynają

dominować w metabolizmie pracujących

mięśni.

Np. bieg maratoński (42,2 km), jogging,

długie spacery, narciarstwo biegowe

Udział procesów tlenowych zwiększa się wraz

z wydłużeniem czasu wysiłku

Procesy tlenowe oznaczają utlenianie

składników pokarmowych w mitochondriach

celem dostarczenia energii

W miarę kontynuowania wysiłku stężenie

mleczanu we krwi obniża się, gdyż znaczne

jego ilości są utleniane przez mięśnie

szkieletowe, mięsień sercowy, nerki oraz

przekształcane w glukozę w wątrobie

W wysiłkach o wyjątkowo długim czasie

trwania i możliwie jak największej

intensywności największa część energii

pochodzi z rozpadu tłuszczów

Możliwości czerpania energii ze

źródeł tlenowych są prawie

nieograniczone, natomiast

beztlenowe ulegają bardzo

szybkiemu wyczerpaniu!

Document Outline