KAPITAN STATKU

 

 

Pozycja kapitana

•Pozycję kapitana w polskim prawie morskim 

określają przepisy Kodeksu Morskiego (tytuł 
III).

•W innych krajach determinują to przepisy 

prawne tych państw.

•Przepisy Kodeksu Morskiego nie odbiegają od 

przepisów prawa innych państw. 

 

 

Zadania kapitana

•Sprawowanie kierownictwa statku :
    - nautycznego,
    - administracyjnego,
    - gospodarczego.
•Kierowanie pracą na statku.
•Troska o bezpieczeństwo statku, pasażerów, 

załogi, przewożonych ładunków.

 

 

Obowiązki kapitana jako 

kierownika statku

1. Nautyczne dowodzenie statkiem.
2. Bezpieczeństwo życia na morzu.
3. Ochrona środowiska morskiego.
4. Porządek na statku i przestrzeganie przepisów.
5. Wykonywanie przewozu ładunku.
    

 

 

Odpowiedzialność kapitana

1. Karna.

2. Cywilna.

3. Pracownicza.

4. Majątkowa.

5. Sankcje izb morskich.

 

 

Ustawowe uprawnienia 

kapitana

1. Prawo wydawania zarządzeń, którym podporządkować 

się muszą wszystkie osoby przebywające na statku.

2. Prawo izolowania osób zagrażających bezpieczeństwu.
3. Prawo zatrzymywania sprawców przestępstw.
4. Gdy statek jest w niebezpieczeństwie, kapitan ma 

prawo zarekwirować statki, które odpowiedziały na 
jego wezwanie w niebezpieczeństwie.

5. Zaciąganie pożyczek lub dokonywanie czynności na 

kredyt.

6. Ustanawianie prawa zastawu na ładunku lub nawet 

sprzedaż jego części.

7. Rekwizycja żywności.

 

 

Kapitan jako przedstawiciel 

ustawowy armatora i 

zainteresowanego ładunkiem

1. Dokonywanie czynności prawnych (poza portem 

macierzystym).

2. Pozywanie i bycie pozywanym w zakresie 

zwykłych spraw związanych z wykonywaniem 
żeglugi oraz zwykłym zarządem statkiem i 
ładunkiem.

3. Przedstawicielstwo armatora wobec organów 

administracji i innych służb publicznych.

4. Ochrona interesów armatora.
5.    Zawieranie umów o ratownictwo, umowy 

holownicze, pilotowe.

 

 

Funkcje publiczne kapitana

1.  Wykonywanie zadań takich organów jak: sąd, 

notariusz, urząd stanu cywilnego, policja, 
prokuratura, a nawet komisja wyborcza.

2. Poza portem macierzystym (zwłaszcza poza 

terytorium państwa bandery) jest 
przedstawicielem władzy państwowej.

3. Zabezpieczenie statku i przebywających na nim 

osób na wypadek wojny.

4. Działanie po zaistnieniu przestępstwa.
5. Funkcje urzędnika stanu cywilnego.

 

 

 1.  Regulowanie toku służby na statku.
 2.  Powierzenie nawigacji oficerowi o odpowiednich 

kwalifikacjach i poinstruowanie go o sposobie 

pełnienia wachty nawigacyjnej.

 3.  Osobiste prowadzenie statku w określonych 

sytuacjach.

 4.  Zakaz opuszczania statku na morzu lub któremu 

zagraża niebezpieczeństwo.

 5.  Korzystanie z usług pilota lub holowników, gdy 

wymagają tego przepisy.

 6.  Dbałość o zdatność statku do żeglugi.
 7.  Dbałość o należyte załadowanie, 

zabezpieczenie, przewóz i wyładowanie ładunku.

 8.  Odpowiednie postępowanie w sytuacjach 

awaryjnych np. zderzenia.

 

 

 

 9.  Kierowanie nautyczne zespołu holowniczego.
10.  Ochrona znajdujących się na statku osób i 

ładunku przed szkodą.

 

 

1. Przestrzeganie przepisów MPDM.
2. Niesienie pomocy ludziom znajdującym się w 

niebezpieczeństwie na morzu.

3. Przekazywanie informacji o zauważonych 

niebezpieczeństwach żeglugi.

4. Informowanie o wypadkach odpowiednich władz.

 

 

1. Niezwłoczne przekazywanie do najbliższej stacji 

brzegowej najbliższego państwa meldunku o 
zauważonym na morzu zanieczyszczeniu lub 
wypadku powodującym lub mogącym spowodować 
rozlew oleju lub zanieczyszczenie innego rodzaju.

2. Przekazanie informacji dyrektorowi urzędu 

morskiego właściwego dla portu macierzystego 
statku, gdy statek uczestniczy w wypadku 
powodującym zagrożenie lub zanieczyszczenie 
środowiska morskiego.

 

 

3. Gdy statek uczestniczy w wypadku powodującym 

zanieczyszczenie środowiska morskiego podjęcie 
wszelkich niezbędnych działań koniecznych do 
zapobieżenia, ograniczenia i usunięcia tego 
zanieczyszczenia.

4. W razie wypadku na statku lub wykrycia uszkodzeń 

wpływających poważnie na stan techniczny statku, 
jego urządzeń i wyposażenia, powodujących 
zagrożenie zanieczyszczeniem środowiska 
morskiego, powiadomić niezwłocznie polski organ 
inspekcyjny lub właściwe organy państwa-strony 
Konwencji MARPOL.

 

 

1.  Przestrzeganie przepisów regulujących pracę i 

porządek na statku.

2.  Jako przełożony pozostałych członków załogi kapitan:
     - kieruje pracą na statku,
     - dokonuje w dzienniku okrętowym wpisu o każdym 

ważnym wydarzeniu dotyczącym załogi,

     - odnotowanie w dzienniku okrętowym faktu złożenia 

przez pracownika odwołania, sprzeciwu lub innego 
pisma w sprawie ze stosunku pracy na statku,

     - stosowanie kar za naruszenie porządku i dyscypliny 

pracy,

     - umożliwia odbycie zebrania wyborczego lub 

zebrania w sprawie odwołania delegata załogi.

 

 

3. Odpowiedzialność za prowadzenie dziennika 

okrętowego i nadzór i kontrola nad prowadzeniem 
innych dzienników (maszynowy, radiowy, GMDSS, 
zapisów olejowych).

4. Nadzór nad posiadaniem przez statek wszystkich 

niezbędnych dokumentów. 

5. Kontrola przestrzegania przez statek odpowiednich 

przepisów celnych, skarbowych, imigracyjnych, 
sanitarnych, porządkowych, obowiązujących w 
portach i na obszarach morskich poszczególnych 
państw.

6. Współpraca z organami administracji morskiej i 

izbami morskimi, a także innymi władzami (celne, 
sanitarne, policyjne, ochrony granic).

7. Składanie protestu morskiego.

 

 

1. Kontrola czynności załadunkowych, sztauerskich i 

wyładunkowych. 

2. Ochrona ładunku przed uszkodzeniem w trakcie 

operacji przeładunkowych i podróży morskiej.

3. Zabezpieczenia praw osób zainteresowanych 

ładunkiem.

4. Zawiadamiać osoby zainteresowane ładunkiem o 

szczególnych zdarzeniach dotyczących ładunku.