ROLA GRUPY RÓWIEŚNICZEJ-
AGRESJA I ODRZUCENIE
RÓWIEŚNICZE
ROLA GRUPY RÓWIEŚNICZEJ-
AGRESJA I ODRZUCENIE
RÓWIEŚNICZE
Grupa rówieśnicza jest to
określona zbiorowość ludzi w tym
samym lub bardzo zbliżonym wieku.
Czynnikami wiążącymi w grupie
rówieśniczej są: wiek, przynależność
do wspólnej struktury organizacyjnej,
występowanie określonych
kontaktów, brak istotnych różnic w
poziomie wiedzy i w rozwoju
intelektualnym jej członków. Jest to
więc najczęściej grupa pierwotna lub
grupa wtórna, celowa.
Właściwości związków
rówieśniczych o charakterze
grupy pierwotnej:
Członkostwo jest spontaniczne,
nacechowane poczuciem
aprobującego uczestnictwa,
Dominują więzi osobowe i
powszechna identyfikacja
wzajemna (znajomość osobista),
Powyższe określa niewielkie
rozmiary grupy pierwotnej,
Członkowie mają poczucie
przynależności oraz odrębności
wobec otoczenia,
Grupa ustala świat wartości i
wzorców o różnorodnych
implikacjach dla członków i
organizacji grupy,
Istnieje umowny system kontroli
i doraźnie określone sankcje,
Grupę cechuje zmienność o
okazjonalność celów, labilność
struktury i wewnętrznej
hierarchii,
Przywództwo wynika z cech
osobowych i aprobaty grupy.
Właściwości związków
rówieśniczych o
charakterze grupy celowej:
Członkowie pochodzą z rekrutacji
formalnej,
Dominacja więzi rzeczowych i
stosunków organizacyjnych,
Możliwe wielkie rozmiary grupy o
rozgałęzionej strukturze organizacyjnej i
terenowej,
Struktura wewnętrzna sformalizowana z
układem hierarchicznym,
Posiadanie formalnych wzorów
zachowań egzekwowanych formalnymi
sankcjami,
Tendencje do centralizacji decyzji,
koordynacji działalności i uniformizmu
organizacyjnego,
Istnienie własnych celów i interesów
dominujących nad interesami
indywidualnymi,
Wyspecjalizowane kierownictwo i
wyalienowani przywódcy.
Cechy grupy rówieśniczej
wg Floriana Znanieckiego:
Prostota „ustroju” wewnętrznego,
Nie posiada tradycji,
Nie posiada wzorców działania,
nie posiada zracjonalizowanych celów
dąży głównie do zabawy, do
spontanicznego i żywiołowego
wyładowania energii witalnej bez
racjonalnych form i sztywnych rytuałów,
cechuje ją ustawiczna zmienność form
życia zbiorowego, zabawy i celów.
Organizacja, struktura i
funkcje grupy rówieśniczej.
W grupach rówieśniczych mamy do czynienia
z pewnym systemem wpływów, które z
czasem przeradzają się w określone
struktury, układy i role społeczne. Można
wyróżnić trzy typy grup rówieśniczych:
grupy dziecięce, oparte na zabawie, bandy
grupy młodzieżowe, paczki
grupy dewiacyjne (np. gangi, bandy
przestępcze)
Bandy- potocznie bandą
nazywamy każdą nieco
większą grupę dzieci w wieku
szkolnym. W psychologii
nazwa ta obejmuje bardziej
zwarte i zorganizowane
zabawowe grupy dzieci w
młodszym wieku szkolnym (do
12 lat).
Paczki- są to drobne grupki młodzieży
ściślej ze sobą zaprzyjaźnione, liczące
przeciętnie od 3 do 6 osób. Panuje między
nimi zgodność poglądów, więzy wzajemnej
sympatii i podziwu. Podstawą doboru
członków paczki stanowi akceptacja
osobowości jednej osoby przez drugą,
lubienie się, wspólne wykonywanie jakiś
czynności, zbliżone upodobania, ideały,
uzdolnienia, sytuacja ekonomiczno -
społeczna, a przede wszystkim ogólny
poziom dojrzałości. Od członka paczki
oczekuje się dostosowania się do norm
przyjętych w grupie i zainteresowań
akceptowanych przez grupę.
Bandy przestępcze- dotyczy
tych grup młodzieżowych, które
zrzeszają osobników
zaniedbywanych i odrzucanych
w złym środowisku domowym,
nie akceptowanych przez
rówieśników w szkole.
Struktura zachowań
międzyosobowych
Młodzieżowa grupa rówieśnicza tworzy
określoną strukturę zachowań
międzyosobowych i zawiera przynajmniej
trzy elementy tworzące istotę stosunków
społecznych, m.in.:
układ hierarchii wewnętrznej grupy,
układ decyzji i system kanałów
komunikacyjnych,
układ i rodzaj więzi między członkami grupy.
Funkcje wychowawcze
grup rówieśniczych:
kształtowanie aktywności
jednostek
kształtowanie więzi z innymi
ludźmi
ułatwianie kontaktów
interpersonalnych
zaspokajanie potrzeby aprobaty
i uznania
konstruktywne
współzawodnictwo
pobudzanie do rozwijania
zainteresowań
umożliwianie kontaktów
towarzyskich
zaspokajanie określonych
potrzeb emocjonalnych
zapełnianie wolnego czasu
Agresja
:
jest to każde zamierzone działanie,
które ma na celu lub powoduje
wyrządzenie komuś lub czemuś
szkody, straty, bólu. Agresja jest to
zatem każde zachowanie, które
powoduje krzywdę drugiej osobie.
Agresja jest również wówczas,
kiedy obie strony mają podobną
siłę fizyczną i psychiczną.
Rodzaje agresji:
Agresja reaktywna-wyróżnia się
ją przy uwzględnieniu relacji
między frustracją a agresją i
oznacza ona gwałtowną i nie
kontrolowaną, złośliwą i
obronną reakcję na sytuacje
frustracji lub prowokacji.
Agresja prokreatywna-
oznacza racjonalną reakcję
kontrolowaną przez
zewnętrzne wzmocnienia
będące instrumentem
osiągania podanych celów.
Według psychologii poznawczej, o jakości
zachowania w tym agresywnego,
decydują procesy przetwarzania
informacji. Przebieg tego procesu
przedstawia MODEL PRZETWARZANIA
INFORMACJI SPOŁECZNYCH:
1)Kodowanie
2)Reprezentacja
3)Wyszukiwanie sposobu reakcji
4)Decyzja
5)Zastosowanie (wprowadzenie decyzji do
działania).
Na każdym z etapów tego modelu
mogą zaistnieć swoiste
zniekształcenia,które ostatecznie
decydują o jakości zachowania, w
tym agresywnego.W przypadku
agresji najistotniejsze są
zniekształcenia na dwóch pierwszych
etapach.Konsekwencją tego są
wrogie zniekształcenia
atrybucji,które pobudzają agresywne
skrypty i wyzwalają gotowość do
reakcji agresywnej.
Ostateczny charakter zachowania, w
tym również agresywnego zależy od
kontroli i samokontroli oraz od
aprobujących agresję postaw i
przekonań czyli wprowadzonej przez B.
Krahe „agresji uprawnionej”. Pojęcie to
odnosi się do „części agresywnego
skryptu jednostki wypracowanego w
trakcie życiowych doświadczeń”. Treść
tego skryptu to skłonność do
dostrzegania wrogich intencji i zamiarów
po stronie ludzi, z którymi jednostka
agresywna wchodzi w interakcje.
Zachowania agresywne mogą
odgrywać ważną rolę w
podtrzymywaniu tożsamości, kontroli
i poczucia własnej wartości.
Tożsamość może być podtrzymywana
przez przeświadczenie jednostki o
swej zdolności i gotowości użycia siły
w celu zapanowania nad
przeciwnikiem. Taka motywacja
występuje wyraźnie w młodzieżowych
podkulturach dewiacyjnych, a w
szczególności w konfliktowych.
Odrzucenie
rówieśnicze:
Przez odrzucenie
rówieśnicze rozumie się negatywny
stosunek grupy do danej jednostki,
który wpływa na dalszy kierunek jej
rozwoju. Grupa postrzega taką osobę
jako niewartą akceptacji, co wtórnie
oddziałuje na jednostkę, która
zaczyna postrzegać siebie jako
niezdolną do uzyskania akceptacji.
Do odrzucenia
rówieśniczego prowadzą 4
typy problemów
behawioralnych:
Niski poziom zachowań
prospołecznych
Wysoki poziom agresji
Wysoki poziom nieuwagi i
niedojrzałości zachowań
Wysoki poziom lęku-unikania
Odrzucenie jest często poprzedzone
zaniedbaniem, chociaż jakościowo są to
różne zjawiska. Dzieci są ignorowane przez
rówieśników, rzadko zauważane i rzadko
określane jako przyjaciele lub członkowie
tej samej klasy. Dzieci odrzucane są
„najmniej lubiane” w swoim środowisku
rówieśniczym. Często maja problemy
behawioralne, przejawiają napięcia oraz
mają trudności w przystosowaniu. Dzieci
odrzucane przejawiają również wyraźną
destrukcję i agresję, i są typowymi
jednostkami wycofanymi. Mają trudności w
nauce i przejawiają wysoki poziom lęku.