Rehabilitacja

Rehabilitacja

Jest to proces koordynujący działanie

medyczne, pozamedyczne prowadzone

w celu przywrócenia zdolności

do samodzielnego życia

w społeczeństwie człowiekowi, który

tych zdolności nie nabył lub utracił je

w wyniku choroby bądź urazu.

MODEL POLSKIEJ SZKOŁY REHABILITACJI:

Powszechność



Dostępność świadczeń rehabilitacyjnych dla

wszystkich potrzebujących pacjentów , ze

wszystkich warstw społecznych.



Leczenie usprawniające we wszystkich

dyscyplinach medycznych (kardiologii,

pulmonologii, ortopedii, reumatologii, u osób

niedowidzących, niedosłyszących, psychiatrii )

2. Wczesne wdrażanie

Dotychczas uznawano rehabilitację za

końcowy etap leczenia. Taki pogląd jest

tragiczny w skutkach dla pacjenta, a dla

opieki medycznej kosztowny. W olbrzymiej

większości schorzeń i w stanach pourazowych

rehabilitacja może spełnić swoją funkcję pod

warunkiem wdrożenia jej już w pierwszych

godzinach , dniach po wystąpieniu dysfunkcji.

Zmniejsza to niebezpieczeństwo

trwałego inwalidztwa, a niekiedy

zwiększa szanse przeżycia - zawał

mięśnia sercowego, schorzenia

pulmonologiczne, uszkodzenia rdzenia

kręgowego.

Wczesna rehabilitacja skraca okres

niezdolności do pracy, zmniejsza liczbę

osób na rencie.

3. Kompleksowość

Rehabilitacja to leczenie zespołowe, w którym

to procesie uczestniczą lekarze różnej

specjalności( ortopedzi, neurochirurdzy,

reumatolodzy, kardiolodzy, urolodzy,

pulmonolodzy),ale także fizjoterapeuci,

pedagodzy, asystenci socjalni, protetycy,

ortotycy, terapeuci zajęciowi, instruktorzy

pracy zawodowej.

W leczeniu kompleksowym pacjent

wymaga:



Rehabilitacji medycznej



Rehabilitacji psychologicznej



Rehabilitacji socjalnej



Rehabilitacji zawodowej

4. Ciągłość

Rehabilitacja u osób ze znaczną

dysfunkcją ustroju musi być ciągła.

Należy ją prowadzić od dnia

zaistnienia choroby, urazu celem

poprawy funkcji i sprawności

układowej, narządowej.



Rehabilitacja w warunkach szpitalnego

oddziału rehabilitacji



Rehabilitacja w specjalistycznych

przychodniach i poradniach

rehabilitacyjnych



Rehabilitacja w szpitalach uzdrowiskowych i

sanatoriach



Rehabilitacja w domu pacjenta w ramach

zespołów rehabilitacyjnych.



Rehabilitacja w stowarzyszeniach wyższej

użyteczności publicznej

Rehabilitacja jest procesem

ciągłym, mającym za cel

niedopuszczenie do śmierci

społecznej, jaką jest stan

zależności społecznej czyli

inwalidztwo.

Inwalidztwo

– to określenie

prawnicze stanu podmiotu prawnego

równoznacznego ze stanem zależności

społecznej , kompensowanej

szczególnymi ulgami i przywilejami.

Kalectwo

-określenie pejoratywne,

dotyczące stanu człowieka w

rozumieniu jego funkcji społecznych,

bezpośrednio prowadzących do

inwalidztwa. Kalectwo jest

zastępowane słowem

niepełnosprawność.

Niepełnosprawność

– jest to stan

przejściowy, odwracalny, lub utrwalony

według 5 niezależnych pomiarów:



Ocena lecznicza (= poziom adaptacji

leczniczej)



Ocena psychologiczna ( =poziom

adaptacji osobowościowej )



Ocena zawodowa i ekonomiczna

(= poziom ograniczenia

zaspokajania potrzeb)



Ocena środowiska społecznego

(= poziom pełnionych ról

społecznych)



Ocena środowiska materialnego

( =poziom fizycznego obszaru

aktywności)

Niepełnosprawność

– to wynik

dysfunkcji układowej, a nie ubytku

morfologicznego poszczególnych

układów.

Celem rehabilitacji jest więc

kompensacja ubytków funkcji

a nie ubytków morfologicznych.

Kompensacja

- jest to zdolność

zastępowania na drodze odtwarzania

utraconych funkcji , poprzez pracę

odpowiedzialnego za nią a tylko

częściowo utraconego narządu lub

przejęcie jej przez inny zdrowy narząd.

Jest to pojęcie zastępczości ubytku

morfologii lub funkcji układowej

żywego organizmu.

Prawa Anochina ( prawa

kompensacji)



Kompensacja jest zdolnością

wszystkich żywych organizmów.



W każdym organizmie istnieją siły

oporu przeciwko odchyleniu funkcji

od normy. Mobilizacja ich następuje

przez zastosowanie odpowiednich

bodźców fizycznych.



Kompensację zapoczątkowywuje

sygnalizacja defektu. Sygnalizowa nie

na drodze aferentnej pobudza OUN ,

powodując jego mobilizację. Silna

sygnalizacja sprzyja procesowi

kierowanej skutecznej kompensacji.



Kompensacja opiera się na

wzmocnieniu starej i nowej

aferentacji . Wytwarzanie

zastępczych odruchów warunkowych

oraz czynnościowych połączeń

ośrodków korowych dokonuje się na

drodze długotrwałego pobudzania

sygnałami z obwodu w procesie

treningowym

Wyniki kompensacji są nietrwałe.

Tworzą się na drodze długotrwałego

i stematycznego treningu i łatwo

ulegają hamowaniu i zanikowi.

Wymagany jest stały trening.

Kompensacja zależy od następujących

czynników



Umiejscowienia- im precyzyjniej

zorganizowana funkcja i ściślejsze jej

powiązanie z układem nerwowym, tym

bardziej skomplikowany proces kompensacji

utraconej funkcji.



Rozmiaru uszkodzenia – im rozleglejsze

morfologicznie zniszczenie organizmu

i zakres jego powiązania z układem

nerwowym , tym trudniejsza kompensacja.



Szybkości powstawania uszkodzenia-

długotrwały proces patologiczny

umożliwia lepsze powstanie

mechanizmów kompensacyjnych.



Ogólnego stanu chorego – dobry stan

ogólny ułatwia mobilizację wszystkich

rezerw czynnościowych organizmu.



Wieku chorego- w młodym wieku

łatwiej sterować kompensacją funkcji

utraconych, nie utrwalonych

psychicznie i fizycznie.



Motywacji do opanowania kalectwa,

typu psychicznego, wewnętrznej

mobilizacji , inteligencji chorego



Doboru metod kinezyterapeutycznych.

Regeneracja

– polega na odradzaniu

się utraconych lub uszkodzonych

części ciała, narządów, tkanek przez

przystosowanie plastyczne drogą

autoreprodukcji komórek. Zdolności

organizmu do regeneracji są bardzo

ograniczone.

Aktywność plastyczna tkanek

człowieka do regeneracji odnosi się do

takich narządów , których część

funkcjonalną stanowi jedna z tkanek:

chrzęstną – uzupełnienie ubytku

chrząstki stawowej, nerwowa-

regeneracja nerwów obwodowych,

mięśniowa- regeneracja miofibrili.

Adaptacja

– jest to proces

dostosowywania się organów

i ich funkcji do warunków zmieniającego

się środowiska zewnętrznego.

Przystosowanie człowieka do

zmniejszonej sprawności ważnych

narządów wynikającej z choroby czy

urazów nazywamy adaptacją.

Adaptacja osoby niepełnosprawnej

przebiega przez regenerację

i kompensację a więc na drodze

wytrenowania mechanizmów

zastępczych i stworzenia nowych

stereotypów ruchowych.

W procesie rehabilitacji istotna jest

także adaptacja otoczenia osoby

niepełnosprawnej do możliwości

psychofizycznych, a więc

wykorzystanie domowych urządzeń

technicznych, zaopatrzenia

ortopedycznego, specjalnych środków

transportu, zniesienia barier

architektonicznych.

Uwarunkowania skuteczności

rehabilitacji

Akceptacja kalectwa przez chorego

Pogodzenie się przez chorego z

nieodwracalnością swego kalectwa,

konsekwencją jest nabranie innego

spojrzenia na świat, chory musi

przekonać się iż utracone zdolności

można zastąpić innymi. Jest to główne

zadanie psychologa.

2. Akceptacja przez rodzinę

Pogodzenie się rodziców z kalectwem

dziecka i czynne uczestnictwo w

procesie usprawniania.

3. Akceptacja przez środowisko

4. Akceptacja niepełnosprawności przez

sąsiadów, znajomych

4. Akceptacja niepełnosprawnego

dziecka przez środowisko szkolne

( szkoły integracyjne)

5. Akceptacja osób niepełnosprawnych

w wieku produkcyjnym przez zakłady

pracy (zakłady pracy chronionej)

6. Akceptacja przez społeczeństwo

7. Ciągłość procesu rehabilitacji

8. Rehabilitacja profilaktyczna- wzrost

liczby chorób cywilizacyjnych

przesuwa ciężar postępowania

rehabilitacyjnego w stronę profilaktyki

( mózgowe porażenie dziecięce

wrodzona dysplazja stawu biodrowego

wady postawy ).

Przeszkody w rozwoju rehabilitacji



Bariery z postaw społeczeństwa



Bariery architektoniczno-

urbanistyczne i komunikacyjne



Bariery legislacyjne

KINEZYTERAPIA -

wiedza o

wykorzystaniu ruchu jako środka

leczniczego.

Przed przystąpieniem do jakiejkolwiek

terapii ruchem należy pacjenta

zdiagnozować.

Badanie pacjenta dla potrzeb

kinezyterapii:



Wywiad



Pomiary linijne długości, obwodów



Badanie zakresu ruchu w stawach



Ocena siły mięśniowej



Ocena wydolności ogólnej



Badanie czynnościowe ogólne i

miejscowe



Uproszczone badanie neurologiczne



Badania dodatkowe

SYSTEMATYKA KINEZYTERAPII

1. Kinezyterapia o działaniu

miejscowym

lecznicze

działanie ruchu i środków

pomocniczych, które dotyczą narządu,

czy miejsca gdzie zlokalizowana jest

choroba (kikut kończyny po

amputacji).

Celem jest pełne przywrócenie funkcji

lub uruchomienie mechanizmów

kompensacji lokalnej.

Kinezyterapia miejscowa nie

oddziaływuje na wydolność

ogólnoustrojową, podczas tych ćwiczeń

nie pracuje więcej jak 30% ogólnej masy

mięśniowej a częstotliwość pracy serca

i oddechów nie ulega istnemu

zwiększeniu.

Podział kinezyterapii miejscowej:

1. Ćwiczenia bierne

2. Ćwiczenia czynno- bierne

3. Ćwiczenia prowadzone

4. Ćwiczenia samowspomagane i

samokontrolowane

5. Ćwiczenia czynne w odciążeniu

6. Ćwiczenia czynne wolne

7. Ćwiczenia czynne oporowe

8. Inne formy działań:



Ćwiczenia redresyjne



Wyciągi redresyjne



Ćwiczenia synergistyczne

kontralateralne i ipsilateralne



Ćwiczenia oddechowe



Ćwiczenia relaksacyjne



Ćwiczenia w czynnościach dnia

codziennego



Pionizacja i nauka doskonalenia

funkcji chodu

Kinezyterapia o działaniu ogólnym-

Wykorzystuje zdrowe, nie objęte

procesem chorobowym części ciała

i narządy.

Celem jest powrót do stanu sprzed

zachorowania funkcji niesprawnych

składowych organizmu lub uzyskanie

kompensacyjnych przyrostów

wszystkich składowych wydolności

ogólnej.

Podział kinezyterapii ogólnej:



Ćwiczenia ogólnokondycyjne



Ćwiczenia w wodzie



Ćwiczenia gimnastyki porannej



Sport osób niepełnosprawnych

Metody kinezyterapeutyczne

- to

dokładnie stosowanie opracowanych

schematów oraz wzorców ruchowych

do leczniczych potrzeb określonych

jednostek chorobowych czy

jednorodnych pod względem etiologii

chorób.

Założeniem tych metod jest zależność

między rozwojem struktury nerwowo -

mięśniowej i ruchem. Metody te

odwołują się do zjawiska plastyczności

OUN. Stosowane są w mpdz,

niedowładach spastycznych i wiotkich,

skoliozach.

Fizykoterapia

– to dział rehabilitacji

stosujący w celach leczniczych,

diagnostycznych bodźce fizykalne z

przedziału fizjologicznego.

W fizykoterapii wykorzystywana jest

w celach leczniczych odpowiedź na

bodziec fizykalny.

Reakcją na bodziec jest odczyn

miejscowy i ogólny. Bodźcem

fizykalnym może być energia ze źródeł

naturalnych lub sztucznych.

Bodźcem fizykalnym może być: ciepło,

zimno, prą elektryczny, pole

magnetyczne niskiej częstotliwości,

pole magnetyczne wysokiej

częstotliwości, światło, ultradźwięki,

mikrofale.

Leczenie fizykalne wpływa

korzystnie na :



Przyspieszenie gojenia ran pourazowych



Zmniejszenie odczynów bólowych



Poprawę stanu miejscowego nerwów

obwodowych, działając zarówno

tonizująco lub pobudzająco.



Cały ustrój poprzez działanie selektywne

na poszczególne tkanki i narządy

Zaopatrzenie Ortopedyczne-

całokształt działań związany z doborem,

budową, dopasowaniem i stosowaniem

przedmiotów ortopedycznych

Ortotyka-

to działanie mające na celu

mechaniczne wspomaganie ubytków

funkcji (kołnierze ortopedyczne, gorsety,

szyny stabilzujące, szyny odciążające,

łuski korekcyjne, obuwie ortopedyczne,

wkładki.)



Protetyka

- działanie mające za cel

zewnętrzne i mechaniczne

uzupełnienie ubytków morfologicznych.

Protezy kończyn dolnych mają funkcję

podpórczą i lokomocyjną, górnych-

chwytną.



Przedmioty ortopedyczne

- służą do

zwiększenia samodzielności osób

niepełnosprawnych. Zaliczamy tutaj

kule, laski, wózki inwalidzki

Document Outline