Prezentacje wykonała Justyna 

Mycek 

Nieprawidłowości w adaptacji psychospołecznej 
i  zaburzenia  w  układzie  nerwowym  są  drugim  pod 

względem  ilościowym  problemem  zdrowotnym 
populacji szkolnej.

Dysleksja    rozwojowa 

– 

jest  to  termin 

stosowany  najczęściej  na  oznaczenie  specyficznych 
trudności  w  czytaniu  i  pisaniu  wśród  dzieci.  Niektórzy 
specjaliści  posługują  się  większą  liczbą  terminów, 
umożliwiających 

sprecyzowanie 

rodzaju 

trudności 

występujących u danego dziecka. 

Są to:



dysleksja

 

– trudności w czytaniu i pisaniu,



dysgrafia-

 trudności z pisaniem, odręczne pismo dziecka 

jest nieczytelne,



dysortografia-

 trudności w opanowaniu poprawnej 

pisowni (rażące i nagminne popełnianie błędów 

ortograficznych),



dyskalkulalia

-

 trudności w opanowaniu podstawowych 

operacji matematycznych

Dlatego 

większość 

badaczy 

przyjmuje 

stanowisko 

polietiologicznego  uwarunkowania  dysleksji,  opowiadając  się  za 

uznawaniem jako dominującej koncepcji opóźnienia rozwojowego. 

Według  tej  koncepcji  zaburzenia  w  czytaniu  i  pisaniu  wynikają  z 

opóźnienia  rozwoju  poszczególnych  funkcji  motorycznych: 

percepcji  wzrokowej,  słuchowej,  sprawności  motorycznej, 

lateralizacji oraz ich współdziałania między sobą.

Zaburzenia 

nerwicowe-

 

jest 

to 

grupa 

zaburzeń 

emocjonalnych,  cechujących  się  bezpośrednimi  i  pośrednimi 

przejawami  lęku  odczuwanymi  przez  danego  osobnika,  a  także 

objawami  somatycznymi  i  częstym  przekonaniem  o  chorobie 

fizycznej.

W  powstawaniu  nerwic  najważniejszą  rolę  pełnią 

czynniki 

emocjonalne, 

zwykle 

sięgające 

wczesnego 

dzieciństwa.  Wiążą  się  one  najczęściej  z  niezaspokojeniem 

potrzeb  psychicznych  dziecka,  takich  jak:  bezpieczeństwo, 

miłość,  akceptacja,  uznanie,  samodzielność.  Podkreśla  się 

także znaczenie mikrouszkodzeń i opóźnionego dojrzewania 

ośrodkowego  układu  nerwowego  np.  w  przypadkach 

patologii  ciąży  i  porodu,  po  przebytych  ciężkich  chorobach 

somatycznych.  Bardzo  często  wśród  rodziców  i  rodzeństwa 

dzieci  z  zaburzeniami  nerwicowymi  występują  zaburzenia 

psychiczne,  brak  równowagi  emocjonalnej  rodziców, 

alkoholizm lub inne patologie rodzinne.

Zaburzenia zachowania -  

jest  to grupa zaburzeń, 

których  zasadniczą  cechą  jest  stosunkowo  trwały  wzorzec 

buntowniczych  i  agresywnych  lub  aspołecznych  zachowań, 

występujących  w  domu,  w  szkole  i  grupie  rówieśniczej. 

Zachowania te odbiegają znacznie od typowych dla tego wieku 

oczekiwań społecznych i są bardziej uciążliwe dla otoczenia niż 

dla  dziecka.  Ich  rozpowszechnienie  oceniane  jest  na    5-15  % 

(Komender 2000).  

U  młodszych  dzieci  objawami  zaburzeń  zachowania  są: 

zwiększona,  często  zdezorganizowana  aktywność,  nadmierny  upór, 

powtarzające  się  akty  nieposłuszeństwa,  napady  złości,  gniewu, 

niszczenie przedmiotów, okrucieństwo wobec zwierząt, kłamanie. 

U  starszych  dzieci  i  młodzieży  do  objawów  należą:  agresja 

fizyczna  i  inicjowanie  bójek,  okrucieństwo  wobec  młodszych, 

słabszych  lub  zwierząt,  niszczenie  własnej  i  cudzej  własności, 

podpalania, kradzieże i inne przestępstwa, wagarowanie i ucieczki  z 

domu,  przedwczesne  i  przygodne  kontakty  seksualne  bez 

wyraźniejszych 

związków 

emocjonalnych; 

zachowania 

autodestrukcyjne  w  postaci  prób  samobójczych  i  samouszkodzeń; 

nadużywanie  leków,  alkoholu  i  innych  substancji  psychoaktywnych. 

Za główne przyczyny zaburzeń zachowania uważa się emocjonalną i 

społeczną  patologię  rodziny,  która  często  pozostaje  w  interakcji  z 

mniej  lub  bardziej  wyraźnym  uszkodzeniem  ośrodkowego  układu 

nerwowego. Znacznie mniejszą i nie do końca wyjaśnioną rolę mogą 

odgrywać predyspozycje genetyczne.

Do zaburzeń zachowania włączony jest niekiedy 

zespół  nadpobudliwości  psychoruchowej  z  deficytem  uwagi 

(ADHD)

.

Zaburzenie  to  spowodowane  jest  nieumiejętnością  hamowania  lub 

wygaszania  pewnych  bodźców  docierających  do  mózgu  i  brakiem 

samokontroli,  czyli  nieumiejętnością  odroczenia  reakcji  na  bodźce. 

Głównymi jego objawami są zaburzenia uwagi, nadmierna ruchliwość i  

impulsywność, czyli działanie bez zastanowienia, podejmowanie decyzji 

bez przewidywania ich następstw. ADHD najczęściej rozpoznawany jest  

u  dzieci,  u  których  w  niemowlęctwie  występują  zaburzenia  snu  i 

łaknienia,  nadmierna  aktywność,  trudny  temperament.  W  wieku  3-4  lat 

nadpobudliwość  psychoruchowa  może  być  już  wyraźnie  zaznaczona, 

zwłaszcza  w  sytuacjach  wymagających  względnego  spokoju  i  kontroli 

zachowania  (np.  w  przedszkolu).  Zaburzenia  uwagi  uniemożliwiają  im 

utrzymanie jej na zadaniach lub czynnościach związanych z zabawą, nie 

są w stanie doprowadzić swojej pracy do końca.

Dzieci te nie potrafią trwać dłużej w jednej pozycji, wykonują 

wiele  zbędnych  ruchów,  przerzucają  się od  jednej  aktywności  do 

drugiej, w grach  i zabawach nie przestrzegają reguł, wtrącają się 

do rozmowy, gdy jest to niewłaściwe, udzielają odpowiedzi zanim 

pytanie 

zostanie 

dokończone, 

często 

wypowiadają 

się 

nadmiernie, są impulsywne, charakteryzuje je mała tolerancja na 

frustrację, zaburzenia percepcyjno- ruchowe, ogólniej koordynacji 

oraz  procesów  poznawczych  i  obniżona  samoocena.  Często 

współwystępują 

inne 

zaburzenia, 

takie 

jak 

zaburzenia 

zachowania,  nastroju,  mowy,  tiki,  zaburzenia  lekowe.  Szczyt 

częstości  występowania  zespołów  nadpobudliwości  ruchowej 

przypada  na  6-9  rok  życia.  Występują  częściej  w  mieście  niż  na 

wsi  i  u  chłopców  (9%)  niż  u  dziewcząt  (3%).  Przyczyny 

występowania zaburzeń nie są do końca wyjaśnione.

Jadłowstręt 

psychiczny 

(anoreksja) 

jest 

zespołem 

chorobowym, którego podstawową cechą jest dążenie do utraty masy 

ciała. Na zaburzenie to cierpi około 1% dziewcząt w wieku szkolnym, u 

chłopców występuje bardzo rzadko. 

Objawami  jadłowstrętu  są:  utrata  masy  ciała  powyżej  15%  masy 

należnej  dla  wysokości  ciała,  nasilony  lęk  przed  zwiększeniem  masy 

ciała  lub  otyłością  mimo  rzeczywistej  niedowagi,  zaburzony  sposób 

przezywania  własnej  masy,  kształtów  i  wymiarów  ciała;  u  dziewcząt 

miesiączkujących - brak co najmniej trzech kolejnych miesiączek (przy 

braku  innych  przyczyn).    Podłożem  jadłowstrętu  są  zwykle  czynniki 

indywidualne, rodzinne i społeczno – kulturowe. 

Dziewczęta  chorujące  na  to  schorzenie  wykazują  często 

specyficzne  cechy  osobowości:  są  bardzo  ambitne,  dążące  do 

osiągnięć, przejawiają też tendencję do deprecjonowania siebie. W ich 

rodzinach  występuje  nadopiekuńczość  rodziców,  unikanie  konfliktów, 

sztywność o opór wobec zmian. W krajach wysoko uprzemysłowionych 

przyczyną  bywa  lansowany  współcześnie  ideał  kobiety  o  szczupłej 

sylwetce.

Początki  choroby  są  w  wielu  przypadkach  trudne  do  uchwycenia. 

Dziewczęta  pozornie  bez  powodu  lub  po  stresującym  zdarzeniu 

rozpoczynają  odchudzanie  lub  przechodzą  na  dietę  wegetariańską  i 

stopniowo  coraz  bardziej  ograniczają  ilość  przyjmowanych  pokarmów. 

Niekiedy  dochodzi  do  całkowitej  odmowy  jedzenia  i  picia.  Dziewczęta 

uważają  się  za  zdrowe,  odrzucają  potrzebę  leczenia.  Przy  poruszaniu 

tematu  jedzenia  stają  sie  drażliwe  i  zaprzeczają  istnieniu  problemu. 

Schorzenie  to  u  około  10  %  chorych  stanowi  zagrożenie  dla  życia. 

(Namysłowska i wsp. 1995)