Transfer siły 

roboczej i wiedzy 

naukowo-

technicznej

 

 

Transfer siły roboczej



zjawisko nowe w teorii ekonomii



początek – po II wojnie światowej – 
J. Meade i R.A. Mundel (związek pomiędzy 
handlem towarami a międzynarodową migracją 
czynników produkcji) – przepływ siły roboczej jako 
substytut przepływu towarów



transfer siły roboczej jako substytut przepływu 
towarów

 

 

Międzynarodowy przepływ
 siły roboczej:



PRZEPŁYW SIŁY ROBOCZEJ - zmiana miejsca pobytu i 

zamieszkania na okres nie krótszy niż jeden rok



MIGRACJE:



określony czas - ruch przygraniczny, praca sezonowa, migracja 

w celach  zarobkowych



stały czas - kończy się zwykle zmianą obywatelstwa

 

 

Przyczyny migracji 
międzynarodowej:



Ekonomiczne – zróżnicowanie stawek płac, 
a także inne bezpośrednie i pośrednie 
korzyści i straty 



Pozaekonomiczne



polityczne



religijne



ideologiczne



rasowe

 

 

Skutki transferu siły roboczej 
(produkcyjne i dochodowe)

Czynnik produkcji siła robocza)

Kraj 
1

Kraj 2

K

ra

ń

c

o

w

a

 p

ro

d

u

k

ty

w

n

o

ś

ć

 c

z

y

n

n

ik

a

 

p

ro

d

u

k

c

ji

 (

K

P

C

P

)

 

w

 k

ra

ju

 1

K

ra

ń

c

o

w

a

 p

ro

d

u

k

ty

w

n

o

ś

ć

 c

z

y

n

n

ik

a

 

p

ro

d

u

k

c

ji

 (

K

P

C

P

)

 

w

 k

ra

ju

 2

I

KPCP 

1

KPCP 

2

F

G

B

O

H

A

C

J

D

L

K

E

 

 

Skutki ekonomiczne migracji siły 

roboczej

      

kraj eksportujący siłę roboczą:



zwiększa możliwość produkcyjnego zatrudnienia części siły 

roboczej dotąd bezrobotnej



na gospodarkę tych krajów korzystnie wpływają transfery 

części zarobków emigrantów – szczególnie na bilans 

płatniczy



ewentualność powrotu do kraju emigrantów o 

podwyższonych na ogół za granicą kwalifikacjach 

zawodowych oraz ze zgromadzonym tam kapitałem



utrata znacznej części najbardziej przedsiębiorczej siły 

roboczej

 

 

kraj importujący siłę roboczą:



zyskuje pracowników (szczególnie ludzi młodych), którzy 

wykształcenie zdobyli w kraju macierzystym, na koszt 

zagranicznego podatnika



zyskuje „unikatowe” kwalifikacje



w przypadku deficytu siły roboczej imigranci zapełniają 

lukę na rynku pracy



ponosi koszty z tytułu przystosowania imigrantów



ponosi społeczne i polityczne koszty ich 

nieprzystosowania (wzrost nienawiści do cudzoziemców, 

przestępczość)

 

 

Transfer technologii  

i myśli naukowo-technicznej:



lata 30. XX w. – teoria Akamatsu („lecących 
gęsi”) – teoria doganiania cyklu produktu – 
później rozbudowany przez 

K. Kojimę i T. 

Ozawę. 



kraje opóźnione swoje potrzeby na 
określone towary zaspokajają początkowo 
poprzez import – później uruchamiają 
własną, często udoskonaloną, również 
przeznaczona na eksport

 

 

Model lecących gęsi 
Akamatsu

 

 

Znaczenie wiedzy 
technicznej



wpływa na konkurencyjność



strukturę przewag komparatywnych,



oddziałuje na efektywność wykorzystania 
pozostałych czynników produkcji

 

 

Kierunek przepływu wiedzy



z krajów o wyższym poziomie rozwoju 
gospodarczego i techniczno-
technologicznego do krajów o niższych 
wskaźnikach



możliwy jest również tzw. cross-hauling 
(równoległe przepływy wiedzy) – zjawisko 
to wyjaśniają teoria luki technologicznej  i 
cyklu życia produktu

 

 

Formy wiedzy naukowo-
technicznej



wiedza techniczno-produkcyjna w 
formie pisanej lub nie, tzw. czysta 
postać technologii



w formie dóbr rzeczowych - maszyn, 
urządzeń tzw. uprzedmiotowiona 
postać technologii

 

 

Formy transferu:

1. Kanał handlowy:

 



obroty licencyjne



obroty towarami o wysokim stopniu 
intensywności technologicznej



zagraniczne inwestycje bezpośrednie 
np. filie joint-venture

 

 

2. Kanał niehandlowy (niematerialny):



międzynarodowe ruchy ludności (wysoko 
kwalifikowanej kadry)



międzynarodowe programy pomocy naukowo - 
technicznej realizowane przez organizacje 
międzynarodowe lub przez rządy krajów



wymiana myśli nauko-technicznej przez książki, 
czasopisma