Wzory do nauczenia się na
egzamin
Wzory do nauczenia się na
egzamin
Szereg homologiczny kwasów
monokarboksylowych
HCOOH
CH
3
-COOH
CH
3
–CH
2
–COOH
CH
3
–(CH
2
)
3
–COOH
CH
3
–(CH
2
)
2
–COOH
CH
3
–(CH
2
)
4
–COOH
kwas metanowy
kwas mrówkowy
kwas etanowy
kwas octowy
kwas propanowy
kwas propionowy
kwas butanowy
kwas masłowy
kwas pentanowy
kwas walerianowy
kwas heksanowy
kwas kapronowy
CH
3
–(CH
2
)
14
–COOH
kwas heksadekanowy
kwas palmitynowy
CH
3
–(CH
2
)
16
–COOH
kwas oktadekanowy
kwas stearynowy
Kwasy dikarboksylowe
COOH
COOH
COOH
CH
2
COOH
COOH
CH
2
CH
2
COOH
kwas szczawiowy
kwas malonowy
kwas bursztynowy
kwas glutarowy
COOH
CH
2
CH
2
COOH
CH
2
COOH
CH
2
CH
2
COOH
CH
2
kwas adypinowy
CH
2
Utlenianie hydroksykwasów
O
OH
CH
3
-CH–C
OH
kwas α-
hydroksypropionowy
(kwas mlekowy)
[O]
O
OH
CH
3
-C–C
O
kwas α-ketopropionowy
(kwas pirogronowy)
Ważniejsze
hydroksykwasy
O
OH
CH
3
-CH–C
OH
(kwas mlekowy)
COOH
HC-OH
HC-OH
COOH
kwas winowy
(2,2-dihydroksy-
bursztynowy)
COOH
HC-H
HC-OH
COOH
kwas jabłkowy
(2-hydroksy-
bursztynowy)
COOH
HO-C-
HC-H
COOH
HC-H
COOH
kwas cytrynowy
(2-hydroksypropano-
1,2,3-
trikarboksylowy
COOH
OH
kwas salicylowy
(2-hydroksy-
benzoesowy)
Nienasycone kwasy
monokarboksylowe
CH
2
CH-COOH
kwas akrylowy
CH
3
-CH CH-
COOH
kwas krotonowy (trans)
CH
3
-CH
CH-COOH
kwas izokrotonowy (cis)
CH
3
-(CH
2
)
7
-CH CH-(CH
2
)
7
-COOH
kwas oleinowy
CH
3
-(CH
2
)
4
-CH CH-CH
2
-CH CH- (CH
2
)
7
-COOH
kwas linolowy
Kwasy tłuszczowe nasycone
Kwasy tłuszczowe nienasycone
CH
3
–(CH
2
)
12
–COOH
CH
3
–(CH
2
)
14
–COOH
kwas stearynowy
kwas mirystynowy
kwas palmitynowy
CH
3
–(CH
2
)
16
–COOH
CH
3
–(CH
2
)
24
–COOH
kwas cerotynowy
CH
3
-(CH
2
)
7
-CH CH-(CH
2
)
7
-COOH
CH
3
-(CH
2
)
4
-CH CH-CH
2
-CH CH- (CH
2
)
7
-COOH
kwas oleinowy
kwas linolowy
SACHARYDY
Pentozy
C O
HO-C-H
H-C-OH
H
D-arabinoza
H-C-OH
CH
2
-OH
D-ksyloza
C O
HO-C-H
H-C-OH
H
H-C-OH
CH
2
-OH
C O
H-C-OH
H
H-C-OH
CH
2
-OH
D-
ryboza
H-C-OH
Heksozy
C O
H
H-C-OH
CH
2
-OH
D-glukoza
H-C-OH
H-C-OH
HO-C-H
C O
H
H-C-OH
CH
2
-OH
D-
mannoza
H-C-OH
HO-C-H
C O
H
CH
2
-OH
D-galaktoza
H-C-OH
H-C-OH
HO-C-H
CH
2
-OH
H-C-OH
CH
2
-OH
D-fruktoza
C O
H-C-OH
HO-C-H
HO-C-H
HO-C-H
C O
H
H-C-OH
CH
2
-OH
D-
glukoza
H-C-OH
H-C-OH
HO-C-H
C OH
H
H-C-OH
CH
2
-OH
α-D-glukoza
H-C-OH
H-C
HO-C-H
O
C H
HO
H-C-OH
CH
2
-OH
H-C-OH
H-C
HO-C-H
O
β-D-glukoza
OH
CH
2
-OH
OH
OH
OH
C O
H
O
CH
2
-OH
OH
OH
OH
OH
O
CH
2
-OH
OH
OH
OH
OH
α-D-glukopiranoza
β-D-glukopiranoza
H
H
H
H
H
H
H
H
H
H
H
H
H
H
C O
H
H-C-OH
CH
2
-OH
D-mannoza
HO-C-H
H-C-OH
HO-C-H
C OH
H
H-C-OH
CH
2
-OH
HO-C-H
H-C
HO-C-H
O
C H
HO
H-C-OH
CH
2
-OH
HO-C-H
H-C
HO-C-H
O
β-D-mannoza
OH
CH
2
-OH
OH
OH
OH
C O
H
O
CH
2
-OH
OH
OH
OH
OH
O
CH
2
-OH
OH
OH
OH
OH
β-D-mannopiranoza
α-D-mannoza
α-D-
mannopiranoza
H
H
H
H
H
H
H
H
H
H
C O
H
HO-C-H
CH
2
-OH
H-C-OH
H-C-OH
HO-C-H
C OH
H
HO-C-H
CH
2
-OH
H-C-OH
H-C
HO-C-H
O
C H
HO
HO-C-H
CH
2
-OH
H-C-OH
H-C
HO-C-H
O
OH
CH
2
-OH
OH
OH
OH
C O
H
O
CH
2
-OH
OH
OH
OH
OH
O
CH
2
-OH
OH
OH
OH
OH
D-
galaktoza
α-D-galaktoza
β-D-galaktoza
α-D-
galaktopiranoza
β-D-galaktopiranoza
H
H
H
H
H
H
H
H
H
H
H
H
H
H
WZORY HEMIACETYLOWE - ANOMERY
H-C-OH
CH
2
-OH
D-fruktoza
H-C-OH
HO-C-H
H-C-OH
CH
2
-OH
α-D-fruktoza
C-OH
H-C
HO-C-H
O
β-D-fruktoza
O
OH-CH
2
OH
OH
OH
α-D-fruktofuranoza
β-D-fruktofuranoza
C O
CH
2
-OH
CH
2
-OH
H-C-OH
CH
2
-OH
HO-C
H-C
HO-C-H
O
CH
2
-OH
CH
2
-OH
O
OH-CH
2
OH
OH
OH
CH
2
-OH
H
H
H
H
H
H
Ryboza i dezoksyryboza składniki kwasów
nukleinowych
C OH
H-C-OH
H
H-C
CH
2
-OH
α -D-ryboza
H-C-OH
O
HO-CH
2
OH
OH
OH
α-D-rybofuranoza
O
C O
H-C-OH
H
H-C-OH
CH
2
-OH
D-
ryboza
H-C-OH
C O
H-C-OH
H
H-C-OH
CH
2
-OH
D-dezoksyryboza
H-C-H
C OH
H-C-OH
H
H-C
CH
2
-OH
α -D-
dezoksyryboza
H-C-H
O
O
HO-CH
2
OH
OH
α-D-dezoksyrybofuranoza
H
H
H
H
H
H
H
H
H
C
H
H-C-OH
CH
2
-OH
H-C-OH
H-C
HO-C-H
O
H-C-OH
CH
2
-OH
C
H-C
HO-C-H
O
CH
2
-OH
Disacharydy
O
O
CH
2
-OH
OH
OH
OH
α-D-glukopiranozylo -(1→2) -β-D-fruktofuranozyd
O
OH-CH
2
O
OH
OH
CH
2
-OH
sacharoza
Brak właściwości redukujących – anomeryczne grupy hydroksylowe obu
heksoz zostały zablokowane w wiązaniu glikozydowym . Żadna z heksoz
nie może wrócić do postaci aldehydowej
H
H
H
H
H
H
H
Hydroliza sacharozy
O
CH
2
-OH
OH
OH
OH
O
OH-CH
2
O
OH
OH
C OH
H
H-C-OH
CH
2
-OH
α-D-glukoza
H-C-OH
H-C
HO-C-H
O
β-D-fruktoza
H-C-OH
CH
2
-OH
HO-C
H-C
+ HO-C-H
O
CH
2
-OH
Cukier
inwertowany
CH
2
-OH
H
H
H
H
H
H
C
H
H-C-OH
CH
2
-OH
H-C-OH
H-C
HO-C-H
O
O
C OH
H
H-C
CH
2
-OH
H-C-OH
H-C
HO-C-H
O
O
CH
2
-OH
OH
OH
OH
O
OH
CH
2
-OH
OH
OH
O
maltoza
α-D-glukopiranozylo-(1→4)-D-glukopiranoza
H
H
H
H
H
H
H
H
O
CH
2
-OH
OH
OH
OH
C-OH
H
H-C
CH
2
-OH
H-C-OH
H-C
HO-C-H
O
O
C H
HO-C-H
CH
2
-OH
H-C-OH
H-C
HO-C-H
O
O
CH
2
-OH
OH
OH
OH
O
laktoza
β-D-galaktopiranozylo (1→4) D-
glukopiranoza
H
H
H
H
H
H
H
H
H
C H
H-C-OH
CH
2
-OH
H-C-OH
H-C
HO-C-H
O
C H
HO
H-C
CH
2
-OH
H-C-OH
H-C
HO-C-H
O
O
O
CH
2
-OH
OH
OH
OH
O
O
CH
2
-OH
OH
OH
OH
celobioza
HO-C H
H-C-OH
CH
2
-OH
H-C-OH
H-C
HO-C-H
O
+
HO-C H
H-C-OH
CH
2
-OH
H-C-OH
H-C
HO-C-H
O
β-D-glukoza
β-D-glukoza
β-D-glukopiranozylo -(1→4)- D-
glukopiranoza
H
H
H
H
H
H
H
H
H
