Różnice i nierówności w sferze zdrowia

Skąd się biorą nierówności w

sferze zdrowia?



Pewne grupy społeczne cieszą się lepszym

zdrowiem niż inne.



Nierówności zdrowotne są związane z

czynnikami socjoekonomicznymi



Są pochodną specyficznej organizacji i

struktury społecznej, obowiązujących w nim

norm i wartości (chroniących stan zdrowia

jednych bardziej niż innych)



Mogą wynikać z parametrów biologicznych i

genetycznych

Badania nad wyjaśnieniem

przyczyn nierówności

zdrowotnych



Tradycyjnie epidemiolodzy wyjaśniali różnice

między stanem zdrowia klas niższych i

wyższych różnicami w standardzie życia oraz

zróżnicowanym dostępem do opieki

medycznej



Ważną rolę w upowszechnianiu wiedzy na

temat skali klasowych nierówności w zdrowiu

odegrały dwa badania nad zdrowiem w

Wielkiej Brytanii: The Black Report z 1980

roku i The Health Divide z 1987 roku.

Wyniki badań w Wielkiej Brytanii



Zdrowie społeczeństwa jako całości

poprawia się, ale między

poszczególnymi klasami występują

znaczne niewspółmierności.

Zaznaczają się one we wszystkich

wskaźnikach użytych do pomiaru: od

wagi urodzeniowej, przez ciśnienie

krwi, do ryzyka choroby chronicznej.

Wyniki badań w Wielkiej Brytanii



Jednostki zajmujące wyższą pozycję

socjoekonomiczną są na ogół zdrowsze,

wyższe, silniejsze i żyją dłużej niż jednostki

z dołu drabiny społecznej.



Największe różnice dotyczą umieralności

niemowląt- dzieci przed ukończeniem 1

roku życia i umieralności dzieci starszych-

w przypadku ludzi uboższych ryzyko

śmierci jest wyższe w każdym wieku.

Zestawienia najważniejszych

klasowych nierówności

zdrowotnych /Browne i Bottrill/



Niewykwalifikowani pracownicy najniższego

szczebla zawodowego (V klasa społeczna) są

dwukrotnie bardziej narażeni na śmierć przed

osiągnięciem wieku emerytalnego niż

najwyższe klasy zawodowe (I klasa społeczna)



W rodzinach pracowników

niewykwalifikowanych prawdopodobieństwo

poronienia lub śmierci noworodka w

pierwszym tygodniu życia jest dwukrotnie

wyższe niż w rodzinach ludzi wykształconych

Zestawienia najważniejszych

klasowych nierówności

zdrowotnych /Browne i Bottrill/



Jednostka urodzona w I klasie

społecznej żyje przeciętnie siedem

lat dłużej niż niż osoba z V klasy

społecznej



Około 90% głównych przyczyn

śmierci częściej niż w innych klasach

występuje w klasach IV i V

Zestawienia najważniejszych

klasowych nierówności

zdrowotnych /Browne i Bottrill/



Osoby należące do klasy robotniczej częściej

odwiedzają lekarzy i skarżą się na więcej różnych

chorób niż pracownicy wykwalifikowani,

długotrwałe choroby dwa razy częściej dotykają

pracowników fizycznych niż najwyżej

wykwalifikowane grupy zawodowe



Związane z przynależnością klasową nierówności

zdrowotne są jeszcze bardziej wyraźne wśród

ludzi długo pozostających bez pracy. Ludzie,

którzy mają pracę żyją dłużej niż bezrobotni.

Związek między zdrowiem a klasą

społeczną jest faktem



Badania prowadzone w innych krajach

uprzemysłowionych potwierdziły wyraźną

zależność między klasą a zdrowiem



Relatywna nierówność pod względem

zdrowia między najbogatszymi członkami

społeczeństwa a najuboższymi, zdaniem

niektórych badaczy, wciąż rośnie.



Żadne z badań nie ukazało jednak

faktycznych mechanizmów leżących u

podstaw tej korelacji

Kilka konkurencyjnych hipotez

dotyczących przyczyn nierówności

Hipoteza artefaktyczności

Skupia się na problematycznej naturze

konstruowania statystyk.Pomiary

zmiennych: zdrowia i klasy społecznej

podatne są na różnego rodzaju

wypaczenia-

niedoskonałość metody

badania-

nie zawsze można na nich

polegać

Kilka konkurencyjnych hipotez

dotyczących przyczyn nierówności

Hipoteza doboru zdrowotnego

/selekcji społecznej/

To raczej zdrowie jednostki decyduje o jej

pozycji społecznej a nie odwrotnie. Osobom

cieszącym się dobrym zdrowiem lepiej się

powodzi i łatwiejszą się w górę drabiny

społecznej, osoby o słabym zdrowiu

utrzymują się na niższych szczeblach.

Zły stan zdrowia prowadzi do odsunięcia

jednostki od pracy, awansu i stanowisk.

Kilka konkurencyjnych hipotez

dotyczących przyczyn nierówności

Wyjaśnienia kulturowe i behawioralne

Podkreśla się znaczenie, jakie ma dla zdrowia

styl życia jednostki

. Zwraca uwagę na

antyzdrowotne zachowania, które częściej

występują w niższych klasach społecznych.

Według tego stanowiska główną

odpowiedzialność za stan zdrowia ponosi

jednostka, która dokonuje wyboru. Niektórzy

badacze część odpowiedzialności składają na

wzory zachowań zakorzenione w kontekście

klasowym.

Kilka konkurencyjnych hipotez

dotyczących przyczyn nierówności

Wyjaśnienia materialistyczne-

środowiskowe

Upatrują przyczyn nierówności

zdrowotnych w obrębie większych struktur:

ubóstwo, status materialny i rozkład

dochodów, bezrobocie, problemy

mieszkaniowe, zatrucie środowiska, złe

warunki pracy.

Klasowe wzory nierówności

są skutkiem deprywacji materialnej.

Jak interpretują przyczyny

nierówności zdrowotnych raporty z

badań?



Black Report skupia się głównie na

materialistycznych wyjaśnieniach

nierówności zdrowotnych



Raport z 1998 roku podkreśla znaczenie

wielu różnych czynników: społecznych,

ekonomicznych, środowiskowych,

kulturowych, które wspólnie decydują o

złym stanie zdrowia.

Kulturowe i materialne czynniki złego

stanu zdrowia



niski poziom wiedzy



brak ruchu



stres



niskie dochody i ubóstwo



brak właściwej opieki socjalnej i medycznej



brak pieniędzy na wypoczynek



nadmierne palenie i picie, nadużywanie leków



mieszkanie na terenach o dużym zagrożeniu

przestępczością



nieprzestrzeganie higieny i bhp

Kulturowe i materialne czynniki złego

stanu zdrowia



złe warunki mieszkaniowe



nabywanie złej żywności i złe odżywianie się



niewłaściwa opieka i socjalizacja dzieci



bezrobocie



mieszkanie na terenach przemysłowych-

zatrucie środowiska



izolacja społeczna i wykluczenie



praca w wydłużonym wymiarze godzin, stres

zawodowy

Document Outline